Pieter
fijne fr
Je d 1
NIETS BLIJKT ZO j
ONVERWOESTBAAR 1
ALS HET SPELEN
MET TREINTJES
Munten en penningen uit 20
verzamelingen in Den Haag
GELD EN GLORIE
Wild-west
ontvluchting
eist leven
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 14 OKTOBER 1967
Zaterdag 14 oktol
Nutsspaarbank
Breda
Flat
Dit model-
«tuntvliegtuig:
Is voorzien van
een vijf of
acht cm3 ver
brandings
motor. Het ding
wordt gevlogen
met een lange
«terke nylon
draad.
SPfElLEN MET ELECTiONICA
(ADVERTENTIE)
wijn te niet duur
De» model
boot it bet re
sultaat v*n uren
knutselen met
allerlei plastic
elementen die
geprefabrl-
reerd het bouw
pakket uitma
ken. De boot
heeft een ver-
brandingsmo-
tor en kan ra
diografisch
worden be
stuurd.
men en bouwde zo aan een collectie
die van bijzondere waarde is.
De grote verzamelaars zijn met een
deel van hun collectie vertegenwoor
digd, waarbij men tot een interessant
chronologisch geheel kwam. "Uitsprin
gers zijn de collecties Six (Griekse)
en Kam (Romeinse munten), maar er
zijn ook collecties uit de Karolingische
tijd. gespecialiseerde verzamelingen
van verschillende gewesten en een bij
zondere collectie van het Koninkrijk
Holland en het Koninkrijk der Neder-
anden. Voorts ook noodgeld, waaron
der papieren geldstukken.
Dit werd gemaakt om de troepen van
>elegerde steden te betalen.
Dat geld niet persé rond hoeft te
zijn kan men zien aan een fraaie ver
zameling Oosterse munten,' waaronder
heel fijnzinnige uit Japan en soms in
le meest vreemde vormen uitgevallen
(tukken uit China en Achter-Indië.
De penningen vormen een hoofdstuk
apart. Uitermate fraai zijn de stukken
van de collectie van Hofstede de
Groot. De befaamde kunsthistoricus
kwam tot dit verzamelen toen hij op
een Pisanellopenning een ruiter terug
vond, die model bleek te hebben ge
staan voor één van de figuren op een
Rembrandtets. Deze vitrine is de al
lermooiste wat de tentoonstelling te
bieden heeft met zijn kostbare stukken
van Pisanello en latere Italianen.
Er zijn meer penningen. Die uit de
caUectie-Dreesmann hebben speciaal
je v'
leve
HILVERSUM F-402
VARA: 12.15 Voor nu en
Med. v. land- ;n tuinb. I
sportnws 13.00 Nws. 13.10
ria 13.15 Tijd v. teenagers I
Uitlaat, orogr. v. twintigers
dio )a Magazine NRU: li
schappijstruotuur en plannil
15.30 Zestip jaar j^zz: g
16.00 Nws. 1602 Volksmuz.
VARa: 16.00 Operamuz. (5
Orgeleonc 17 30 Radioweekjc
Nws en comment. 18.20 St
lodieë Expres: licht muz.pi
Stereo: Verzoekprogr. v. kl
1930 Nws 19.35 Artistieke
20 lo Stereo: Tango-rumba
zangsol. 20.45 De werkloosh
oost-Nederland groot radioc
Lichte gr -muz 22.30 Nws. 2
jen progr zonder motief
hoogtepunten uit de orogranf
afgelopen 14 dgn. 23.55-5
LAKEPORT (CALIFOENIë) (AFP) I
Drie gevangenen hebben in de recht I
zaal in Lakeport ten koste van het h I
ven van een politieman een wildwen I
vertoning ten beste gegeven toen
geboeid en onder bewaking van twee
agenten werden binnengeleid.
De mannen, die moesten terechtsta
wegens ontvluchting uit de gevangent I
ondernamen meteen een nieuwe vlucht I
poging. Een van hen wierp zich op ee. I
agent terwijl een ander een tweede I
agent met zijn eigen revolver beschoot I
Tijdens de schermutseling viel de re- I
volver op de grond, maar de pres;-
dent reageerde instinctief door het wa-
pen naar de openbare aanklager h
schoppen, die er de drie mannen mei
in bedwang hield.
De dodelijk gewonde agent had tic» I
intussen naar het podium gesleept win I
hij een ander pistool wist te grijpen. En
kele seconden voor hij stierf verwondt-
hij hiermee een van de opstandige vt f
dachten.
(ADVERTENTIE)
De Pisanellopenning, die dr. Bol
stede de Groot tot het verzamelt11!
zette.
betrekking op Amsterdamse gebeuld'
nissen. Er zijn ook gildepenningen. ®ff
werden vroeger bij gildeleden thuisbe-
zorgd als zij werden uitgenodigd 1
een bijeenkomst of begrafenis. Degen'I
wiens penning bij dat gebeuren hiel
Werd ingeleverd stond dan een b
te wachten.
Een bijzonder aardig en niet te Wl
verzamelobject blijken de rekenp®|
ningen te zijn. Die wérden in de til01
dat nog met Romeinse cijfers werdpl
rekend, gebruikt om snel optelling®
te kunnen maken. Ambtenaren kregel
er jaarlijks een aantal van. Dat bltfj
in gebruik toen het rekenbord met
penningen al lang in onbruik was P
raakt. Telkenjare kwamen ze uit. v#
zien van politieke leuzen die biivoo1'!
beeld het verloop van het eerste i"'t
van de 80-jarige oorlog stap voorst®»
laten volgen.
„Geld en Glorie" is een tentoonsM
ling waarmee de ongeveer 300 lw®I
van het jubilerend genootschap "'f
naar schatting 10 20.000 munt- 'g
penningverzamelaars in ons land et-I
goede dienst hebben bewezen. Tot (-1
met 16 december kunnen zij dit I
Den Haag. gaan zien. NumismatistI
„leken" zijn er overigens ook we®1®!
want ook voor hen is deze expo
in meer dan één opzicht van belani- j
(Van een onzer verslaggever»)
„Geld en Glorie" beet de tentoonstelling die in het Koninklijk Penningkabinet
in de Haagse Zeestraat wordt gehouden. Het is een goede titel omdat hij het
hier bijeengebrachte dekt: geld is er te zien van de vroegste Griekse munten
af en de glorie is vertegenwoordigd door de penningen zoals die sinds de vroege
Italiaan» renaissance werden geslagen, meestal tol eigen glorie, soms om be
paalde gebeurtenissen te gedenken.
De tentoonstelling, die deze zomer
al in het Amsterdamse museum Wil-
let-Hoithuysen te zien was, werd inge
richt ter gelegenheid van het 75-jarig
bestaan van het Koninklijk Neder
lands Genootschap voor Munt- en Pen
ningkunde. Men heeft ervoor geput uit
verzamelingen van vroegere leden var,
het genootschap omdat het niet wen
selijk leek het bezit van levende leder
te tonen. Bovendien heeft men voora1
aandacht willen geven aan die eollee
tioneurs, die door publikaties de nu
mismatiek als wetenschap hebben ge
diend.
(Van een onzer ver.
SCHEV6NINGEN -
Pieter Johannes Kuipe
tijd niet mee. Achter I
behang is zijn slaapkai
ophoudelijk een tromp
elektrische gitaren.
Hij produceert een
en kijkt naar het gele I
achter is het nu dood
zijn bed inmiddels na.
mer gesleept, waar het
sen de crapeaud en h
bureau. Hij dacht er ri
maar zondag begonne
raam motorfietsen te i
open knalpotten rostei
straat, die verdomde
hele dag".
Hij heft bezwerend
valt weer hijgend teru
stoel. Het raam staat 0|
ter is het doodstil in de
in Scheveningen. Op
het bureau staat een s
lichtgrijze brokken kl
zwerfkat, die sinds enk<
de kamer met hem deel
een half brood in celof
mes, een pakje boter.
mer hadden we nog el
poezen, maar ze zijn éi
doodgaan. Van de hitte
de ander".
Een traan lekt uit zijn r
de schemerige kamer han
dringende geur, die zijn wel
baar logenstraffen. Elk
wacht de gast, dat de katte
plaats onder de leunstoel,
bureau zullen verlaten en f
vleien tegen zijn sehippe
achter knaagt het de laats
zijn borst. Neen, het zit hi
Langs de wanden kruipe
zwarte en donkerbruine f<|
de zoldering. Daarin heeft
gecatalogiseerd, minutieus
zoals het een oud-onderwi.
Alle leerlingen, die hij sil
derwezen heeft, zitten er
zenden foto's, duizenden rij
pas nog naar zijn oude
Utrecht gegaan om een si
jeugd terug te vinden. A
de concierge was er nog, d
hem onbekend voor. „Ik
Mariaplaats met een ouwe
staan te praten over vroef
het ook niet meer."
(Bijzondere correspondentie)
in deze eeuw van mechanisatie en stormachtige ontwikkeling van de techniek gaat het
traditionele kinderspeelgoed de rommelkast in. Het past niet meer in deze tijd, waarin kin
deren naar hartelust fantaseren over ruimtereizen, zij dagelijks naar de televisie kijken en
horen praten over geheimzinnige computers. Om nog indruk op hen te maken moet het
speelgoed er ingewikkeld uitzien. Het moet voorzien zijn van de nieuwste technische snufjes,
waarin zich de meest tot de verbeelding sprekende ontwikkelingen weerspiegelen o-p het
gebied van de techniek.
De speelgoedindustrie Is zich hiervan terdege bewust. Zij brengt speelgoed
treinen op de markt, die in snelheid niet voor echt hoeven onder te doen.
De ontwerpers ervan stellen zich niet geringe eisen. Zélfs de nieuwste en
hypersnelle monorailtreinstellen zijn in het klein in de huiskamer te bewon- VRAAG
deren. Maar ook de ouderwetse stoomtreinen. Deze zijn zeer in trek bij de
jeugd. Het nieuwste op dit gebiedje hoort ze „zuchten" en „steunen" en af
en toe laten ze zelfs rookpluimen los. En dat ailes gebeurt boven op het
in de vijver kan experimenteren. Zeifr
is gedacht aan een verbrandingsmo
tor. waarvan de onderdelen zitten bij
gesloten (wel duur).
karpet.
Voor de jeugd een onuitputtelijke
bron van plezier. Maar ook de ouders
zijn dikwijls even enthousiast. Een on
aanzienlijk treintje met minirail is
meestal het begin. Na verloop van tijd
gaat het spoortje echter veel meer
plaats innemen. Er verrijzen een sta
tion en een loods. Het wagenarsenaal
wordt uitgebreid met wagens voor ver
schillende doeleinden. Het wordt ten
slotte een bedrijvig spoorwegcentrum
met een stationchef op maat. Hij jong
leert met wissels, rangeert uren ach
tereen, totdat zijn vader noodgedwon
gen de stop uit het stopcontact trekt.
Zo groeide het ene lijntje uit tot een
centrum van spoorwegen, met huizen
en weiland er omheen.
Een Engelse firma brengt sinds kort
zelfs speelgoedtreinen die zoals echte
treinen niet direct op volle snelheid
komen. Hun snelheid is bovendien door
middel van een eenvoudige drukknop
regelaar nog te variëren. Tot voor kort
onmogelenk in het speelgoedwereldje.
Dit beeft een stormachtige ontwikke
ling doorgemaakt. De „goeie ouwe"
blokkendoos is er een voorbeeld van.
Het houten materiaal werd vervangen
door plastic, dat veel meer mogelijk
heden tot variatie bood en tegen een
lage prijs vervaardigd worden. Ze ko
men m de plaats van blokkendozen,
waarmee slechts een schamel huis of
in het gunstigste geval een kasteel te
bouwen was. Het plastic speelgoed
opende een geheel nieuwe wereld
Voortaan kon men zelfs vliegtuigen
bouwen, boten, auto's, motoren, boer
derijen, vliegvelden, met behulp van
plastic elementen, die van de nodige
tekeningen worden voorzien. Zelfs ont
breekt de verfpot niet om naar eigen
inzicht de gewenste kleur aan zijn
schepping te geven. Dit soort speelgoed
nodigt de jeugd uit haar handen te
gebruiken, zelf iets te maken. Een
bezigheid die door kinderpsychologen
sterk wordt gepropageerd.
En wat te denken van de vliegtuig
modelbouw. De bouwpakketdozen stel
len de jeugdige vliegtuigbouwers in
staat er ook nog testpiloot bij te wor
den. Ook vöor het maken van een mo
delboot levert hem de speelgoedindus
trie het fijnste materiaal, waarmee hij
Je vraagt je af: „Is dit nou eigenlijl
nog wel speelgoed?" Heel wat oudere)
al besteden namelijk hun vrije zater
dag en zondag aan dergelijk speel
goed. Ze trekken er met vliegtuigen
en boten op uit om ze buiten te gaan
uitproberen. Maar dat is nog lang
niet het einde, tenminste als men het
er voor wil betalen. Dan schaft men
radiografische apparatuur aan voor de
besturing van de vaartuigjes. Door
middel van een draagbare radio staat
men in contact met de speelgoedauto,
-vliegtuig of -boot. Deze reageren feil
loos op een - ingefluisterd commando.
Sneller, langzamer, naar het dok va
ren, vuur en een regen van projectie
len verlaat de kanonnen op een mo-
delvliegdekschip, waer op ieder ge
wenst moment ook nog straaljagers
kunnen opstijgen of raketten afge
schoten worden. Door middel van ra
diografie is het mogelijk spectaculaire
autoraces te houden op een gladde
huiskamervloer van normale afmetin
gen. Dit speelgoed eist uiteraard van
het kind een oppervlakkige kennis van
de werking van elektriciteit.
Men hoeft niet eens zo duur uit
te zijn, ais men mechanisch speelgoed
koopt. De wereldberoemde Meécaho-
fabrieken zijn met hun tijd meegegaan
en hebben grote variatie gebracht in
hun dozen. Voor niet al te veel geld
zet men er zelf een locomotief mee
Eau miniatuurrace wagen, met vering
alle vier de wielen. Portieren en kofferruimte
kunnen normaal geopend worden.
Deze opzet heeft beperkingen met
zich meegebracht, maar het is toch
een tentoonstelling geworden die de
aandacht meer dan waard is. Omdat
ze, anders dan bij dergelijke tentoon
stellingen het geval is, de mogelijk
heden tot het aanleggen en uitbreiden
van een verzameling laat zien, Over
het geheel blijkt wel dat numisma
tisch verzamelen vooral een hobby
voor de vermogenden geweest is, maar
men kan er ook zien dat met beschei
den middelen een collectie bijeenge
bracht kan worden die meetelt. Zo ia
griekse munt met portret van de
satraap Orontas (ca. 362 v. Chr.)
uit de Sixcoilectie.
er de verzameling van Klaas Dekker,
die zich speciaal voor vroeg-Neder-
landse munten interesseerde. Hij wist
veel van zijn onderwerp af, kon daar
door vaak voordelig aan stukken ko-
Uatbartnastraat 15
liilieuhurgstraat 24
Duurstedestraat 30
Roosendaal:
Markt 24
Bergen op Zoom
Van lleriemstraal 3
De spaarbank met de
meeste service.
De jeugdrevues die hij li-
ven, de frisse trekkersliedj
generaties van verkenners
ders de natuur introkken,
maar één hand uit te sti
vallen als rijpe appels in
„De kranten vergeleken n
ri ter Hall. Verdomd als h?|
is. Waar heb ik de knips
mijn mannen altijd zingen I
de schietoefeningen terugku I
lis Piepkaneel uit Tsjingts; I
radeei. Ik was luitenant vai
ofschoon groen mijn kleur
heb liever blauw. Blauw is
En grijs De lucht is blauw
lang als verplicht zangnumf
programma van de Haagse
staan. Ook van mij. Ik sci
maar trekkersliederen, di<|
goed waren. De tippelmars,I
de boer in zijn pijp. ik sto
eentje kampvuren met duiz<
te leiden. Ik heb nog een ir
de Jamboree in Vogelenzan
weet niet eens, waar hij i
er niet meer aan. Sinds ik d
gevoel in mijn borst heb, 1
allemaal met meer schelen,
liedje klaar liggen voor dia
in Amerika, maar de jeugd
meer. Ik heb het gehoord v
die er geweest is. Het is I
schuld. Alle grote koppen, dj
zang propageren, komen stet'
zelfde ouwe wij vendingen aj
heb gezegd: Geef ze leuke t
en dan moet je eens zien
beurt."
Hij grijpt een donker boe
op een wazige foto, een friss1
pofbroek aan. „Dat is del
Limburg Stirum," zegt hij I
„Ik weet waarachtig niet, t
bij hem gouverneur ben t
weet wel, dat 'k heeJ wat g<I
heb zien gaan, want de gras!
gemakkelijk heer. Als hij in
gaf hi, grif honderd gulden a
boy, omdat hij het sneu von
jongen de hele dag in een be:
in elkaar of speedboot compleet met
verbrandingsmotor.
Maar no| sterker drukt de eeuw dei-
techniek zijn stempel op het „speel
goed". Het allernieuwste op dit ge
bied is afgekeken van elektronische
apparaten ais computers. Voor kinde
ren van negen tot- zestien jaar staat
er op de dozen, die o.a. zijn uitgerust
met artikelen als een Morse-code-trai-
Realisme bepaalt het denken van
de nuidige speelgoedontwerpers. Rond
om de spoorlijn kunnen huizen worden
gebouwd en grasvelden aangelegd.
ner, een transistor radio, een alarm
een automatische detective en ga zo
maar door.
Realisme tot in details zoals het aan
brengen van nummerplaten o£ speel
goedauto's, dal streeft de industrie na.
Blijkbaar willen de kinderen ook niets
anders. Ze leven in een hoogst ver-
techniseerde - wereld en willen voor
zichzelf iets wat kan concurreren met
de auto van hun vader, zijn camera,
de koelkast in de keuken etc.