WONEN ALS IN FINLAND
INTERIEURS MET EIGEN KARAKTER
BRUIKBAAR GLAS VOOR MORGEN
OPZOEK NAAR NIEUWE VORMEN
EEN LAMP ACHTER DE GORDIJNEN
li
BINNENI
De nieuwe
DAGBLAD DE STEM
E
N
H
E
l
D
E
R
E
K
L
E
U
R
E
N
ROND
£)e eerste Industriële kunst van
Finland die internationale
bekendheid verwic-f, was de kera
miek De laatste jaren heeft de
praktische keramiek eenzelfde
hernieuwde vermaardheid gekre
gen. Fins porselein is geëxporteerd
naar ongeveer 45 landen. Zo zien
we dat die kunstvorm, die begon
in de werkplaatsen van potten
bakkers, nu een industrieel des-
sign geworden is, geproduceerd
en verdeeld over alle streken van
de wereld.
Arabia, de enige Finse fabriek in
porselein, heeft meer dan twintig
kunstenaars in dienst. Velen on
der hen hebben -verscheidene in
ternationale prijzen gewonnen.
Deze Jtunstenaars ontwerpen in
dividuele objecten en industriële
kunstobjecten voor massaproduk-
tie. Voor de eerste groep zijn ze
volledig vrij en voor de laatste
technische, economische en prak-
werken ze samen met mensen die
tische kennis ter zake hebben.
Op dezelfde manier heeft de glas
kunst de wegen geëffend voor de
Finse glasproducenton. De pro-
duktie van bruikbaar glaswerk
kwam zeer snel na de ontwik
keling van kunstglas. Het design
van dit type van glas omvat de
zelfde principes die vergaara wer
den in het ontwerp van porselein.
De glasindustrie bestaat reeds lan
ger dan die van porselein: er
wordt reeds driehonderd jaar aan
gewerkt,tegenover honderd jaar
voor het porselein. In de produk-
tle var. het Finse glas zijn de
methoden van handenarbeid ver
werkt, zodat ze hun persoonlijke
kwaliteiten bewaard hebben Zij
vinden hun oorsprong in diezelfde
creatieve geest van de Finse por
seleinen voorwerpen. Zo vullen ze
elkaar aan. Er zijn drie bedrijven
van Fins glaswerk die leiding
gevend zijn. Het oudste is Nuuta-
jarvi, dan hebben we Karhula-
Iittala en ten slotte Riihimaki.
Hun gezamenlijke produktie vol
doet in de vraag die ervoor is.
Typische kenmerken van het
Finse porselein en glaswerk van
vandaag zijn evenwicht in mate
riaal en vorm, het onvervalste en
de compositie van het object. Al
tijd vertrekkend van de karakte
ristieken van het materiaal, zelfs
wanneer dat alledaags lijkt, zijn
er al zeer mooie specimens gecre-
eerd. De motiverende kracht in
dit creatieve werk is klaarblijke
lijk een nationale traditie geweest,
maar het uitgangspunt is altijd
een hedendaags onmiddellijk on
derzoek gebleken, met het oog
voor de bruikbaarheid voor mor
gen. De *rinse kunstenaars heb
ben als individuën eei belangrijk
pionierswerk verricht, daar ze
aan fabrikanten geleerd hebben
een progressieve toenadering te
zoeken tot de creatieve principes
van industriële kunstvoorwerpen.
Liet is duidelijk dat de geografische ligging van Finland een zekere
invloed heeft op de inrichting van het huis. Gesitueerd zo ver weg
in dat hoge noorden, waar de winters lang, duister en enerverend zijn,
zal het interieur van het huis zo ingericht zijn, dat het deze factoren
zal bestrijden. Waarschijnlijk is het voor een bewoner van een klimaat
dat meer zuidelijk gelegen is, moeilijk om voor te stellen welke invloed
een lange winter kan hebben met zijn bewolkte hemel, zijn late morgen
en zijn nacht die snel invalt. Er is veel verbeelding voor nodig om die
factoren die buiten de deur heersen, in een praktische compensatie om
te zetten. En een der voornaamste elementen hiervan is wel de ver
spreide, artificiële verlichting.
Met fluorescerende - en gloeilampen deze gloeilampen brachten
Tapio Wirkkala tot een nieuw soort van design, waarmee hij een Grand
Prix won op de Triënnale in Milaan worden alle delen van het huis
zorgvuldig verlicht. Op de plaatsen van het huis waar gegeten wordt,
zijn handglampen, die het gloeilicht gebruiken dat nu een nieuw design
kreeg, zeer in trek. Voor de hanglampen gebruikt men dan peerlampjes,
die in opgewekte tinten gekleurd zijn. Deze lampen worden gewoonlijk
opgehangen in groepen van drie of vier, en voorzien in een goede ver
lichting en een vrolijke omgeving. In sommige moderne huizen, waar
de keuken tot een ruimtelijk minimum is herleid, zullen een paar
fluorescerende lampen het voor elkaar krijgen.
Ook woonkamers zullen hun steentje bijdragen tot de bestrijding van
de lokale weersomstandigheden. Zij bieden de ideale omgeving voor
indirecte belichting, die welk kleurenschema ook gebruikt wordt, het
decoratieve van de meubilering in een huis, zal verhogen.
Over het algemeen wordt grote aandacht besteed aan het nterieur en
de verlichting van de woonkamer. Finse designers van het interieur zijn
wereldberoemd, want ze zijn er ingeslaagd zowel het praktische als het
schoonheidselement in de meubilering met elkaar te combineren. Er
was ook oog voor het design van verlichtingsartikelen, en in dat gamma
kan men èn het praktische èn het mooie terugvinden. Die ontwerpen
zijn afgestemd op nut en gebruik, en toch zijn ze zo attractief, dat ze
ook gebruikt kunnen worden voor hoogverlichting in andere facetten
van het decoratieve element van het huis. Zo hebben we het behang,
de planten, de meubels, en de raamstijlen.
Net als alle andere volken, zijn de Finnen erg gesteld op gecultiveerde
kamerplanten. Maar gezien het schaarse licht in die lange winterperiode
was dit in het verleden vrijwel onmogelijk. Tot groot genoegen van
de noorderlingen hebben experimenten nu aangetoond, dat de planten
wel zullen blijven groeien, als ze verlicht worden met gloeilampen,
geplaatst op een goed bepaalde afstand. En zo komt het dat je nu
wel planten aantreft in de vestibules van veel huizen. Planten geplaatst
op het raamkozijn, bieden in sommige huizen de mogelijkheid tot onge
wone effecten in de verlichting. Een fluorescerende lamp, geplaatst ach
ter de gordijnen om de plant te voeden, zal zijn zacht schijnsel, in de
kamer verspreiden, en spreekt het esthetisch gevoel van sommige
mensen sterk aan.
Als in de winter de grond bedekt ligt met een dikke sneeuwvacht, en
de bomen naakt en stijf in de kou staan, zullen die groene planten
herinneren aan de zomer, en zullen zij mooi afsteken tegen het barre
seizoen buiten. Hun echt en onvervalst karakter zal een mooie harmonie
vormen met ieder decoratief element van het huis. Een juiste hoog
verlichting zal ook de natuurlijke en speciale kwaliteiten van die plan-
tenrijkdom nog beter onderstrepen^
(Van onze kunstredactie)
Ongeveer tien jaar geleden begon de wereld notitie te nemen van de
Finse industriële vormgeving. Deze plots opkomende vermaardheid was
voor de Finnen zelf een verrassing: geschiedenis en opleiding hadden
hen wel bescheidenheid bijgebracht. Maar vandaag is het zo, dat de
Finnen zich anders zijn gaan voelen, nu de reputatie van hun industriële
kunst op internationaal vlak gevestigd is. Ze zijn nu erg trots dat hun
eigen cultuur inspiratie werd voor de ontwikkeling van mooie nieuwe
designs in kunstobjecten in andere landen.
Waarom werd die Finse industriële kunst zo toegejuicht in de wereld?
Finnen zelf hebben zich dat ook dikwijls afgevraagd. Zij zoeken het ant
woord zowel in de esthetische filosofie als in de etnografie; en in zekere
mate ook in de sociale politiek.
Omdat Finland zo ver afgelegen gesitueerd is, bleef het ook relatief
gevrijwaard van buitenlandse culturele invloeden. Bovendien zijn de
mensen door de schaarse bevolking en klein communicatienet wat filo
sofisch en kritisch gaan denken. De sterke sezioensveranderingen: een
lange, duistere winter en een korte, felle zomer, geven een altijd ver
nieuwend ritme aan het leven. Een kalme meditatie gaat een periode
van bruisende activiteit vooraf en een ontstuimig spel met kleuren volgt
op melancholische stemmingen. Het zijn misschien deze speciale geo
grafische en nationale kenmerken, die stimulerend hebben gewerkt op
het creatieve werk, dat eng verbonden is met de natuur, en zeer sterk
begint aan te sluiten bij de mens. Overal is de handenarbeid aangepast
aan het doel, dat is ook het geval in Finland. Zij vertegenwoordigt on
vervalst materiaal, en de natuurlijke vormen worden bepaald door da
selectie en het gebruik van die materialen.
Gedurende de laatste vijftien jaar heeft er een radicale verandering
plaatsgegrepen in de vorm van de Finse handenarbeid. Deze verande
ring heeft tevens de manier van leven in het algemeen beïnvloed. De wo
ningen zijn kleiner geworden en maken hulp minder noodzakelijk.
Meer en meer huisvrouwen werken buitenhuis. Uitwijking naar meer
bebouwde gebieden is daarbij zo snel in het werk gegaan dat de voor
steden snel uitgebreid zijn, zodat de afstand tussen huis en werk groter
geworden is. Dat zijn allemaal factoren die ertoe bijgedragen hebben,
dat de woning en de routine van het dagelijkse leven zo veranderd zijn.
Dit vraagt nieuwe perspectieven in de stijl van de huiselijke voor
werpen: ze moeten gemakkelijk zijn om te hanteren, veelzijdig, en
handelbaar voor een uitgebreid gebruik en een afwisselende omgeving.
Deze principes zijn een gids geweest voor Finse designers en produ
cers in hun creatie van huishoudelijke voorwerpen.
JTen definitie geven van Finse wooninrichting is een lastige zaak. Maar
zij heeft wel bepaalde karakteristieken, die echt typisch zijn voor
de hedendaage Finse woning. Het voornaamste en gelukkigste kenmerk
is misschien wel het achterwege laten van de vroegere stijfheid In de
wooninrichting, omschreven door zekere „shibboleths". Het is nu de
gewoonte meubels stuk voor stuk te kopen. Dit verzekert een persoon
lijke vrije meubilering. Interieurs worden nu natuurlijk en geven de
individuele levenswijze weer.
De produkten van het Finse meubelbedrijf volgen de moderne, een
voudige lijn, juist als de andere Scandinavische landen. Ze zijn meestal
laag, rechtlijnig en van een lichte constructie. De lichte kleur van het
hout komt overeen met de speciale voorkeur voor licht, die zo ken
merkend is voor de Finse woning. De gebruikte materialen zijn eik, es,
pijnboom en berk, en ook de „exotische" teak. Beschilderde oppervlakken
worden meer populair, en dit geldt ook voor de meubelen buiten de
keuken. Zo zijn bijvoorbeeld de stoelen, die ontworpen werden door
de bekende architect Alvar Aalto, ook zwart geschilderd verkrijgbaar.
Wanneer de algemene toon licht is, komt een zwarte stoel door contrast
goed uit als een mooi detail in de omgevende ruimte. Speciale aandacht
werd besteed aan de kinderkamer. Couchettes en lits-jumeaux werden
in een vrolijk kleurtje gezet. Bij sommige modellen Is één bed lager
gemaakt, zodat het op rolletjes onder het andere kan geschoven wor
den om overdag meer ruimte te hebben in de kinderkamer. Een amusante
en praktische lijn is gerealiseerd in de grote boxen-op-rolletjes, waar
men speelgoed in kan opbergen, en dat onder het bed kan geschoven
worden. Er is ook een uitgebreide serie boxen, die een werkblad aan
het oppervlak hebben: een ander plaatsbesparend idee voor de kinder
kamer Het kinderkamer-meubilair is heel stevig geconstrueerd en li
geschilderd in felle, mooie kleuren.
De trots van het Finse huis is wel de keuken. In evolutie naar een
nieuwe vorm van afgewerkte woningen, heeft een familie eigenlijk in
de keuken niet meer nodig dan een tafel en wat stoelen. De kasten zijn
vast ingebouwd in de muur. Een van de nuttigste kasten is wel de
.droogkast', waar de borden kunnen bijeengezet worden om te drogen,
onmiddellijk nadat ze in heet water zijn omgespoeld De kast beschikt
over een uitstekende ventilatie, en al het nodige kan dadelijk vanuit
de droogkast op de tafel gezet worden. Dit keukenmeubilair heeft
standaard-afmetingen en kan in zijn geheel gekocht worden zodat'het
mogelijk wordt een ouderwetse keuken te moderniseren door enirei een
kast of een planicenstel aan te kopen.
Meubilair om dingen in weg te bergen of bijeen te zetten, zoals kasten,
latafels, en plankenstellen, werden omgewerkt, zodat ze nu voor ver
schillende doeleinden gebruikt kunnen worden. Het boekenrek bijvoor
beeld is nu een rek, dat voor veel meer dan boeken alleen kan dienen.
dlkw«ls vasthangend aan de muur, en biedt meestal plaats
p!ck-upï dagbladen, en natuurlijk ook voor boeken. Tndien
de woonruimte niet beschikt over voldoende ingebouwde kleerkasten,
2 goedgemaakt worden door (kabinetten) die erg veel op
kleerkasten lijken. Hun rechte lijnen vloeien samen met de achtergrond
en verstoren de harmonie van het meubelschema hetoaaf niet
Buitenlanders hebben de gelegenheid gehad om de produkten van de
Finse meubelindustrie te bewonderen op verscheidene handelsforen en
tentoonstellingen Hun persoonlijk karakter en praktisch design hebben
een grote belangstelling. Steeds meer woningen in Europa en Amerika
het KVdesi£f meUbUalr en andere kriele k^sfproTuktSi van
r
(Van onze parlementaire,
DEN HAAG Politiel
seerde Nederlanders kom
ste tijd volledig aan hun
tegenstelling tot vroege if
politiek voorheen alleen
het parlement binnen i
partijen en aan de hor
laatste tijd hebben ook
zich van deze politiek
maakt. Afgemeten naar
heid politiek-maatschapp,
politiek-sociale geschrifte
dit niet zonder succes. Ef i
geen week voorbij, of er
iets van de politiek op
markt: wetenschappelijk,j
wetenschappelijk of alleen
pulairDe populaire polit
op-wit is kennelijk in de
komen van de borreltai
van vroeger.
Toch moet men niet i\
schattend praten over dezi
smade borreltafei-politiekj
het misschien ook klinkt,
als D'66 is er immers groot
worden en de laatste maa
men in ons goede land st
politieke cafés tellen, al oj
voorlopig succes. De politie
baar nog nooit „zo dicht bi
zer" geweest als thans het
Of de vele boeken en gesch
de laatste tijd mede het g
van deze politieke cafés n
helaas in het midclen laten,
lijke omgevingen wordx. lel
figuurlijk zeer hard aan pc
daan, dat wel. Maar somfi
tieke uitgaven doen toch mè,
aan de inspirerende rust va
deerkamer, dan aan het eei
stamcaffé in zuid of noord. j
Zo denkend krijg je in
simpele brochure, nauwelij
pagina's dik, op je schrijft:
leest: „Politiek bedrijven k
aan de samenleving. Een dé
rampspoed welke de ma
dragen heeft, kan zelfs rel
herleid worden tot de gebri
ke de samenleving vertoont'
even verder in ditzelfde
geschrift te lezen: „Als er
heid is, dan functioneert del
ving niet doeltreffend. Er i.
mis in deze samenleving
klaar met het treffen va
maatregelen. Dit zijn ingr,
slechts de buitenkant raki
trant van wat men in de sfé
charitas deed in de vorige e
ons te doen staat, is de same
verhoudingen zo te hervor;
daaruit de ingebouwde tege
heid verdwijnt....''
Dit is niet meer de taal ua|
reltafel-politiek, maai de
harde werkelijkheid van de
waar-het-om-gaot in deze I,
van de Anti-Revolutionaire j
Dit is dan toch werkelijk het
lisch-radikalisme waarover d
Berghuis van de Grote AR e:
J. Bogaers van de KVl het
haling en zo graag hebben.
Tussen de zeei vele leer2
soms boeiende cpmerkingei
meer dan vijftien geschriften
de laatste tijd over de politii
nieuwing in Nederland gelez
ben, blijft een aantal regels
Arjos-brochure voortdurend
herinnering. Dit heeft niets m
mene te maken, maar wel
gedachte die achter de volgt
het wat ingewikkelde zinne
Zoals iemand a's kardinaal C
nog mei achterhcede-gevech
leveren, doch in de grond
zaak voor een verloren wijl o;
nen, standpunt staat, zo kan
daar de partijhierarchie van a
telijke partijen in Nederland
ren, thans reeds in princip
wonnen standpunten nog een
te verdedigen stap voor sta;
tot terugtrekken worden j
gen." Hoe men ook over dezt
tingen van een groot aantal
geren denkt; zeker is, dat 0
weer eens een versleten tem
bruiken alles in beweging
en vooral de politiek. Tradit
vestigde standpunten, v
reglementen en statuten,
werkwijzen en byna ovei
denkbeelden dok in de politi
verdwijnen. Men kan daara
woon niet méér ontkomen, on
nieuwe tijd zich heeft aangea
Voor Nederlanders, die op
manier dan ook aan politie
zou het wel een heei ktoalij]
ding zijn zich bij de gegeven
neer te leggen eit maar af t
ten „tot na hen ae zondvloed
Want dan doen zij zichzelf si
lijk tekortomdat politiek 1
maal is: het bouwen aan een
leving. En bovendien door
nemen aan de discussies over
nieuwing in welke vorm ook
de Nederlanders die aan
doen, klaarheid te brengen
stroom van opvattingen, me
denkbeelden rona de partijv
wing. Om maa-, weei de s
maar boeiende Arjos-brochur.
veer te citeren: „De aanhangt
de zich baanbrekende nieuwt
worden dan gedwongen zich
schap te geven wat deze (hun
m vergelijking met andere op
Ben, nu werkelijk waard zijn
p?s de toekomst zal uitteijzen
alternatief inderdaad hist
waarde heeft, of alleen maa
retoriek blijkt te zijn."
Want lang niet alles, wat
nieuw aandient, is werkelijk
drenkt van een nieuwe geest.
oude waarheden verboi
allerlei nieuwe leuzen. Allet
oude waarheden zijn verdwei
der het stof van de jaren. Scl
veegd dank zij de verniel
Bolf in Nederland zullen
rneuw de samenleving kunnt
beterende samenleving
vernieuwen.
