11 Wij 'Jtt-cfl Het? KOFFIS een jaar lang GRÜTIS KOFFIE! 2» 69 Operastichting opent nieuwe seizoen met Wagners Tannhauser de magneet PILS «ZOUTE PINDA's 49 PALINGWORST 78 mals (braadj TOILETZEEP CHQCOLADEHAGEL ïos THEE 75 APPELSAP H en win VARKENSFILET OSSESTAART VERSE WORST SPARZEGELS BIEFSTUK TARTAAR Kopen bij de is sparen bij MALSE SLA FIJNE HANDAPPELEN PRACHTIG WITLOF BLANKE ZUURKOOL 3.40 net handige j )ugelsluiting 8YIBEIDE DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 5 OKTOBER 1967 19 ia PAK (ROODMERK) 1 vrijdag en zaterdag: 500 gram 500 gram CHOCOLADELETTERS 150 -10% 75 10% 75 -10% BORSTPLAAT BABY-SPECULAAS- POPJE; 7C maandag: 350 gram APPELMOES AA met 18 ct sparzegels KIPPESOEPJQg met 22 ct sparzegels met 14 ct sparzegels KAPUCIJNERS A met 12 ct sparzegels PINDAKAAS 12JJ met 25 ct sparzegels 2 stuks vandaag: 2 krop vrijdag: 1 Vi kilo (Glorie van Holland) zaterdag: 500 gram maandag: 500 gram Hakel-Iook meisjes kousen, de grote mode. In de kleuren: wit- beige - geel - rood - bleu - groen. Per paar mmmmmw tJf óók de reden waar- tensen deze verfijn- ïmm... Zet die fles en op tafel. Hij mag (Van onze kunstredactie) BREDA Tannhauser van Richard Wagner levert in de historie van mu zikaal Nederland wel een van de sprekendste en overtuigendste bewij zen, dat wij een volk van operalief hebbers zijn: we zijn het, we zullen het altijd blijven en we zijn het altijd geweest. De herinnering eraan is echter ver- yaagd en daaraan heeft zelfs het uit stekend in 1946 verschenen boekje, dat hieromtrent uitvoerig inlicht, niets kun nen veranderen. Helaas. Maar goed, laten we u iets over Tannhauser, waar mee de Nederlandse Operastichting op donderdag 5 oktober in het Circusthea ter te Scheveningen het nieuwe seizoen opent, mededelen. Voor zover nodig vertellen we u, dat dit werk in 1845 te Dresden zijn pre mière beleefde Dat de meester on middellijk daarna begon wijzigingen in de partituur aan te brengen. Dat uit de bekende drie opvoeringen te Parijs, op bevel van keizer Napoleon in 1861 ge geven, blijkt, dat Wagner hier met een versie kwam, die rekening hield, schoon onvoldoende, met de wensen van een Frans publiek, dat zich geen opera zon der ballet kon denken. Dat na zijn geleden echec de meester zich weder om met „Tannhauser" ging occuperen, waardoor de zogenaamde „Wiener Fas sung" ontstond. En dat, enkele dagen voor zijn dood te Venetië, hij op 22 ja nuari 1883 verklaarde: „Ik heb aan de wereld nog niet de „Tannhauser" gegeven, die ik haar schuldig ben". Zo gezien heeft hij een boedel na gelaten, rijk van inhoud, echter uiterst moeilijk te beheren. Toer,., op 23 maart 1858, het Hoogduits Operagezelschap on der leiding van Robert Callin te Am sterdam de Nederlandse première ver zorgde, kreeg het publiek ongetwijfeld de gewijzigde Dresdener Fassung te ho ren. En wat te vermelden omtrent de „faits et gestes'' van de Hoogduitse Opera te Rotterdam, die hier tussen 1860 en 1890 een bloeiend bestaan geleid heeft? Mensen van Europees formaat hebben hieraan leiding gegeven, we denken aan de Tsjech Franz Scraup, aan Louis Saar en vooral niet te verge ten Hermann Levi, onder wie in 1882 de eerste opvoeringen van het Bühnen- weihfestspiel „Parsifal" te Bayreuth gingen. Rotterdam: operacentrum, Wagner- centrum. Tussen 1860 en 1885 heeft men hiervoor niet minder dan 2093 opvoeringen van 99 opera's gegeven: „Tannhauser" heeft men er, nota bene, 85 maal kunnen zien en horen...' Maar het is vrijwel zeker, dat in deze periode de geruchtmakende Parijse ver- Richard Wagner sie van „Tannhauser nie: is gepresen teerd. Daarvoor moest Nederland wach ten tot 1913: het behoort tot de onster felijke verdiensten van Henri Viotta, dirigent van Het Residentie-Orkest daarvoor te hebben gezorgd. Anton Fuchs voerde er de regie het concert gebouworkest zat in de bak, het koor van de Wagnervereniging verleende zijn vocale medewerking en voor het grote tafereel in de Venusberg had men de hulp ingeroepen van leden van de bal letten, werkzaam in de hoftheaters van Mtinchen, Wenen en Sint-Petersburg. Mogen we S. A. M. Bottenheim voor noemd geloven, en dat doen we gaar ne, dan maakte dit tafereel, een bacha- naal van ongewone afmetingen, onder lijnd door muziek, in welke de chroma tiek van „Tristan und Isolde", kort na 1861 voltooid, duidelijk was te onder kennen, een bijna onbeschrijfelijk gran dioze indruk De Wagnervereniging zou gedurende haar bestaan deze Parijse bewerking aanhouden. Later, veel later, kwam de Dresdener Fassung weer aan bod: op 4 november 1954, toen Alexander Krannhals, als dirigent bijgestaan door Georg Hartmann, en de metteur en scène Emil Preetorius in een vertoning van de Nederlandse Opera, waaraan werkte, „Tannhauser op zijn program ma geplaatst had. In 1954due ae era van het nieu we Bayreuthtoen de invloed van Richard Wagners kleinzoon Wieland in alle theaters van Europa zich ge ducht deed gelden. Wat deed Wieland Wagner met de geestelijke inboedel van zijn grootva der Richard? Uit gelukkige ervaring weten we, dat hij in een uiterst indrukwekkende ver toning kwam met een partituur, die men de Bayreuther Fassung zou kunnen noe men. Hij liet de ouverture intact, waar na hij de Parijse redactie in de mu ziek van de Venusberg volgde. Het af scheid van Tannhauser en Venus bleef Dresdens en de „Sangerkrieg" behield zijn oorspronkelijke vorm. Van de in strumentale veranderingen en verbete ringen, aangebracht in de Parijse par tituur, maakte hij, speciaal in het derde bedrijf, ruimschoots gebruik. Het was bij deze gelegenheid, dat Gré Brouwen, stiin als Elisabeth in dit Wagnercentrum opmerkelijke successen behaalde. Een wat gaat men ons thans brengen? Deze „Tannhauser" staat geannonceerd als een coproduktie: hij gaat in Neder land en Brussel. Met dien verstande echter, dat in Belgiës hoofdstad Béjart met zijn balletgroep optreedt wat op zichzelf reeds een aanduiding is voor een zéér uitgebreide en zéér „gedurfde' choreografie hier heeft men de zorg voor het ballet toevertrouwd aan Rob Kaesen, We kunnen ons echter voor stellen, dat de opvattingen van regisseur Wolf-Dieter Ludwig en vooral niet te vergeten dirigent Bruno Maderna hier hun invloed zullen doen gelden. Maar hieromtrent hoort u nog Hopen we slechts, dat de vertoningen van „Tannhauser 1967" even indrukwek kend zullen zijn als die van de Wagner vereniging 1913, die Alphons Diepen- brock de volgende, zéér kenmerkende uitspraken in de pen gaven: Tannhauser is de bezitter van het „gai scavoir", van een zekere welbe kende, moderne Skepsis in tegenstel ling met het dogmatische mysticisme van de minnezangers en zoals de god delijke Platoon wist, dat de verruk king over de schone verschijningen de kiem en het uitgangspunt was om tot de kennis van het onzichtbare te geraken en dat de Waanzin veel grote dingen onder de Hellenen gewrocht had, zo kent ook Tannhauser de bron, die Wolfgang bezongen had. Ook hij „preist seine Tugend laut"; maar hij kan haar niet naderen „ohne Sehn- sucht heiss zu fühlenVoor hem is dit „der Liebe Wahrstes Wesen", en Elisabeth, de reine maagd, zij, die later zijn leven beschermt als hij al leen staat tegen allen, zij is reeds be reid hem bijval te getuigen". Een betere samenvatting, een juistere (en schonere) karakteristiek van Ri chard Wagners „Tannhauser": we heb ben ze nimmer gelezen WXM HORNMAN: SlMBA S SI ER VEN NIET (Uitg. Klaroen Den Bosch) Een roman over de verschrikkelijke toestanden, die zich hebben afgespeeld in Kongo, toen het zelfstandig was geworden en verwarring, haat, moord en rechteloosheid er hoogtij vierden. Kongo is nog altijd niet tot rust geko men. Daarom is dit boek helaas nog actueel. Maar ook straks zal het wel een document blijven, verhalend over die dagen, die een inferno waren, zo wel voor negers als voor blanken. De feiten en personen berusten over het overgrote deel op waarheid. Ter- wille van het verhaal zijn de gebeurte nissen gecentraliseerd in Wamba, waar destijds vele Belgen vermoord zijn. De personen hebben voorts een andere naam gekregen en ook hun da den zijn van eigenaar verwisseld. Het verhaal zelf is niet zo belangrijk. Een journalist ontmoet temidden van de bloedige gebeurtenissen een planters dochter en dit eenvoudige gegeven vormt verder vrijwel het enige roman tische element in dit ontstellende boek. Wim Hornman heeft zijn roman zeer realistisch geschreven. Kritiek sche mert door op zowel zwart als blank en heel wat heilige huisjes worden om ver geworpen. Dat was de beste me thode om de krankzinnige toestanden, die in Kongo geheerst hebben, voor het nageslacht vast te leggen- Deze laatste pretentie heeft ,,Simba'si ster ven niet" onmiskenbaar. Niets is er uit weggelaten. Wie zich in dit werk verdiept, kan nauwelijks ontkomen aan een gevoel van beklemming. Omdat men weet: dit heeft inderdaad plaats gevonden. Homman gaat dan ook niet verder dan een geromantiseerde do cumentaire. Hij wil geen moraal ge ven. Die laat hij aan de lezer over. En de lezer zal bemerken, dat hij door de werkelijk goed geschreven tekst meegesleept wordt in .de sinistere we reld van Afrika op zijn donkerst. J. J. KALMA: LEER MIJ ZE KEN NEN DE FRIEZEN (A.W. Sijthof, Lei den). In de serie ,,Leer mij ze ken nen zijn nu de Friezen aan een na der onderzoek onderworpen. „Speur der" was ds. J.J. Kalma. die op ziin studieperiode in Leiden na zijn gehele leven in Friesland heeft doorge bracht. De schrijver geeft blijk de ..stijfkoppige" Noorderlingen goed te kennen en weet hen op een .fijne wij ze te beschrijven. Zo doet hij bijvoor beeld uit de doeken, wat ..die Frie zen" nou toch eigenlijk met hun ei gen taal willen en waarom er zoiets bestaat als een Fries-Nationale bewe ging- Tevens krijgt men een goed ge- fundeer^ antwoord op de vragen waar om er z0 vaak spanningen zijn met de Hollanders. J.J. Kalma. die in 1963 de dr. J H. Halbertsma-priis ontving voor zijn werk „Fryslan yn de 17de ieu", heeft bovendien veei aandacht besteed aan de historie van deze merk waardige provincie. J DOMINTCUS: PORTRET VAN MAJORCA (Uitg. Klaroen Den Bosch) De schrijver heeft al verschillende landen in een ..Portret" beschreven. Dit nieuwe boekie is een waardevol vervolg in de serie. Over Majorca, het vakantieoord van zovele Nederlan ders, die de zon zoeken, is al zo ont stellend veel verschenen, d' een nieuw werk alleen zin heeft als het werkelijk nieuwe informatie biedt. Wie dit boek doorleest ontkomt niet aan de indruk, dat de schrijver alles over het vakantieoord heeft willen vertel len. Er staan dan ook inderdaad nieu we informaties in. Voor hen. die niet alleen bruin willen bakken, maar iets meer willen weten over het volk en andere typische facetten van het leven op Majorca, ic dit een geschikt wenk, waarin bovendien vele wandeltochten beschreven staan, compleet net kaar ten en plattegronden- Wie in dit na seizoen of in de komende jaren het eiland wil bezoeken, kan met behulp van dit boekje verrassend veel te we ten komen over bet leven achter de druk bevolkte stranden. Toen wij deze jolige jurkjes zagen, zagen wij meteen de vrolijke gezich ten van onze jonge klanten voor ons. Geen wonder. Kijkt u maar naar de leuke modelJen van ZUIVER SCHEERWOL, naar de hoge officierskraag, naar de stik sels. En dan moet u die fleurige kleuren zien! Kom gauw. GOES KLOKSTRAAT 9 MIDDELBURG: LANGE NOORDSTRAAT 10-12 186 ■10% In elk pak SPAR-koffie (roodmerk), dat u koopt in de periode van 7 september tot en met 17 oktober, bevindt zich een gelukskaartje. Daarop staan twee van de letters S.P.A.R. Spaar de letters tot u de naam-SPAR kunt vormen en stuur de kaartjes op. U ontvangt dan een vragenformu lier. Vul dit in en u hebt kans op een jaar lang gratis koffie van De SPAR (52 pakken). Behoort u niet tot deze 1000 gelukkigen, dan dingt u mee naar de tien tallen andere prijzen: een half jaar lang (26 pakken) of een kwartaal (13 pakken) of een maand lang (4 pakken) gratis SPAR-koffie (rood merk). Hoe dan ook, elke deelnemer ontvangt als troostprijs in ieder geval één pak koffie gratis. Doe mee! van 89 voor bij 6 pullen 150 gram nü 10% 10% 349 175 6 van stukken 220nu'lO9 -10% 500 gram (melk of puur) in voorraadbus 10% pakje van 86 nü 10% (Roodmerk) groot normaal 2 schoenletters 230 g gg (24 stuks) M, 149 O dus met •h 20% korting (nieuwe oogst) —3 1/1-blikWt# grote fles (extra nieuwe oogst) 1% pak VU Prijswijzigingen voorbehouden. Deze aanbiedingen gelden uitsluitend Spar-kwaliteitsartikelen. 59 75 79

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 19