bedrijf
0NIE"
Gevaar voor
kolendamp
vergiftiging
de beste tabak is NORTON tabak
in
Synode zal enige kaders
zelf moeten doorbreken
KM ,vooruw
SBBtt
- rijp, vitaal, echt...
teli Jonge
Jenever
IJK GEGARANDEERD:
l
AUTOMOBIELEN
UITVERKOPEN!
ndelaars)PRIJZEN
avertuigt u
NORTON
AFWEZIGHEID THEOLOGEN
EN WAARNEMERS BETREURD
DUJA.RDIN
re GEBRUIKTE WAGENS
SiF
elaar
BREDA
GARANTIE
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1967
DIT JAAR AL ZEVEN SLACHTOFFERS
TREK
GEBREKEN
CONTROLE
■■■ui
flü
GEHEIM
GEEN ANGST
Nu ook die beroemde naam
WENNEKER - SCHIEDAM I
Tc koop zUvergrïjzedï^r--
deltjes. 10 w„ tap.
Rozenstraat 40. Roósendiï
:d. zoekt
met
5 jr. Br.
Breda.
>eidersst.,
ïiddeld,
net dame
jaar. Br.
C.v. matenaieD .Mathcrma
Prof. Oupenheimstr. 31 o*'
nrt^+bur AA 1 t r\ 1
Postbus 44 Tel 0413Q.
„Vegbel
s door ons grondig geïnspetteerd
oneerd. Kom kijken naar deze
dingen:
PRD CORSAIR 1965
oi - Aantrekkelijke prijs
INUS 12M TS COUPé
m gelopen - Als nieuw
12M 2-deurs 1500 1965
lopen Eveneens als nieuw
AGEN 1200 DE LUXE 1965
gelopen - Bijzonder mooi
EL 6 TEL. 24400
VOOR VERKOOP GEOPEND
zoen willen wij
TEL. 01690 701
RTAUTO met, let op, een
NEDERLAND. In staaf van
r goedkoop en toch zeer
in stand 105.000
winterkap
rd, met trekhaak
tisch goede conditie
000
srijs
0.000 met led. bekleding
962 zeer mooi
dak. Spotprijs
insf. radio techn. goed
nden, prima lopend
houten laadbak met rolluiken-
motor
dieselmotor 1965
elen CLOOP'
de knutselaar tegen 2
e Eend, 2 Fiats 1800
iedingen.
ed.
19.00 uur.
(ADVERTENTIE)
Gevonden een horloge t
adv.-kosten terug te bekom n
bij: J. Vermeersen Arnoï
Nieuw-Namen. Arn°htstr.
Fokkers opgelet, staat ter a
king mijn politiehond nüu,,'
Ras- Duitse herder Niffi
nr. 266991. KringkampS0''
West-Brabant 1967 met
Certificaat der K.N P V
Lof 306 pnt. Dekgeld f 0161
A. Gennesse, Heuvelstraat'uc
Breda. Tel. O16UO-32072.
r.k. uestje zw dwereDuprtlT"
ties, vader Eng tm$Tï:
vrouw «Jemens. Bredase».»
602. mburg caté D„»„4
Grote kermisschietiiiTTrTr
30 sept. bij P. Leeraert-Niic
Hulst. Op 2 wippen. Beg.jjjj
Kermis te Hulst, zaterdai; i.
sept. Binnenschieting t>« V
Verhulst op 1 wip. Hoge
gel 10,-. zijvogels 7,60, 10 Jt
met 1.50. 10 verh. met iVÏ
gin 2.30 uur. Inleg 3.10.' ten»
2.50. Beker gratis op 5 toni®.
DEN haag (ANP) Dat er, hoewel het stookseizoen in feite nog niet is
begonnen tiit najaar reeds weer zeven slachtoffers zijn gevallen door kolen
dampvergiftiging, is volgens de „Sectie Verwarmingsbedrijven Secoma" te
Utrecht meSe een gevolg van het feit, dat de buitentemperatuur vrij hoog is. De
Secoma dé eraan herinnert, dat er in 1966 in ons land 128 mensen om het
leven zijn gekomen door kolendampvergiftiging als gevolg van het niet goed
functioneret van haarden en kachels, resp. schoorstenen, vindt het daarom nut
tig, nog eeps attenderen op het feit, dat het gevaar van kolendampvergiftiging
nu in veel sterkere mate dreigt dan tijdens het stookseizoen.
Dit vind) o.m. zijn oorzaak in het
teit, dat zidra het verschil tussen de
temperatuii buiten en de temperatuur
binnen befrekkelijk gering wordt, er
vaak moeiijkheden ontstaan bij de
schoorsteeltrek. Onder ongunstige om.
standighecjen kan de trek zo goed als
wegvallen/en als men dan ook nog het
stookappa aat vrij ver afsluit, zijn alle
factoren iinwezig om het vertrek bin
nen zeer corte tijd te vullen met het
dodelijke koolmonoxyde.
De mojerne conveetor heeft als re
gel een vrij grote capaciteit en dat be
tekent, <Bt men sterk getemperd moet
stoken is de buitentemperatuur stijgt
en er dirhalve weinig warmtebehoefte
in het vertrek is. Door dit sterk ge
temperd stoken wordt de schoorsteen
ook nis meer behoorlijk verwarmd met
als gewlg belemmering in de trek.
ontstaat n.l. doordat de ver-
assen van de haard door hun
temperatuur in de schoorsteen
tjfigen. Wanneer de schoorsteentem-
te laag is, vindt deze opstij-
in zeer geringe mate plaats en be-
a/t de mogelijkheid, dat het koolmo
de in het vertrek doordringt. Dit
ait meestal ongemerkt en in het bij-
nder sluipt de dood naar voren tij-
fos de nachtelijke uren wanneer men
stook app araat op de laagste s tand
ieft gesteld.
(Het kan echter ook overdag geschie
de! bij te sterk temperen vanwege een
Viij hoge buitentemperatuur. Grote
v<orzichtigheid met temperen is der-
hdve dringend gewenst. Zowel in het
vorjaar als in het najaar is het van
blang de haard ai en toe eens flink
t laten branden waardoor de schoor-
jeentemperatuur behoorlijk stijgt.
Wordt het te warm, dan kan men de
ramen beter even openzetten; dit is
zeker te verkiezen boven het gevaar van
een kolendampvergiftiging.
Indien de schoorsteen bepaalde ge
breken vertoont (en duizenden schoor
stenen hebben gebreken!) kan bij een te
lage temperatuur van de verbrandings
gassen ook terugslag optreden, alsme
de condensvorming in de schoorsteen.
Al met al een zeer ongunstige situatie.
Menigeen is geneigd te denken, dat
men door toepassing van aardgas al
thans verlost is van het gevaar van ko
lendampvergiftiging. Dit is echter
slechts ten dele waar.
Er kan ook bij gasverwarming vergif
tiging optreden. Het aardgas bevat wel
geen koolmonoxyde, maar bij een on
volledige verbranding kan toch kool
monoxyde ontstaan. Momenteel is de
^situatie zo, dat de meeste gasconvecto-
ren een schoorsteenaansluiting van 100
mm hébben. De kolen- en oliekachels
daarentegen hadden als regel 'een
schoorsteenaansluiting van 110 mm. De
pijp van de gasconvector past derhalve
niet in de nisbus en hierdoor kan valse
trek ontstaan en een minder goed func
tioneren van het apparaat.
Wordt op een schoorsteen waar eerst
een kolenhaard gestaan heeft een gac-
convector aangesloten, dan valt er voor
al in de eerste tijd nogal eens roet of
een stuk cement naar beneden. Men
moet er derhalve voor zorgen, dat dit
wordt opgevangen b.v. in de ruimte
onder de pijpopening en tijdens het sto
ken controleren of de afvoer naar de
schoorsteen door dit roet niet verstopt
raakt.
NORTON is er! Drie simpele woorden,
een wereld van verandering. Een verandering
die jaren geleden begonnen is op de
rijke tabaksplantages onder de
warme zon van Amcrika's oude Zuiden.
NORTON heeft het bereikt.
Planters kweekten nieuwe soorten
volle, weelderige tabak— de tabak voor Norton.
Mensen van nu stellen steeds hogere eisen,
aan alles. Daarom kon Norton er niet eerder zijn,
geen dagOmdat iets wat echt goed is,
langzaam geboren wordt.
NORTON is van een unieke, oprechte kwaliteit-
rijp, vitaal, echtNorton is de sigaret
die er nog niet was—gemaakt door mannen
die alles en alles weten van tabak.
Koop een pakje. Probeer er een
juist, dat is Norton!
25 NORTON cigarettes 1.50
J
1;
mannen die alles weten van tabak
volle weelderige tabak
Worid Copyright
Mgr. Fausto Vallainc, leider
van het Vaticaanse persbureau,
heeft drulke dagen voor de boeg.
Ook al k£i hij geen ijzer met han
den brekpi, hij probeert de inter
nationale pers toch die faciliteiten
te versclaffen, welkte zij voor het
verrichteA van haar werk nodig
heeft. I
(Door dr. Alfred van de Weijer ofm. cap.)
ROME Wat zal er van de eerste bisschoppensynode die van
daag iq Rome begint, terecht komen? Hoe hoog moeten de kansen
op sucjes worden aangeslagen? Geen mens kan het zeggen. In
kringeji van deskundigen overheerst een zeker scepticisme: en ze
hebbe» daar ongetwijfeld hun redenen voor. Maar dat wil nog niet
zegge», dat ze ook gelijk zullen krijgen. Aan de vooravond van het
concile werd ook in alle toonaarden gezegd, dat men er niet te
veel I an mocht verwachten. En toch is het een doorslaand succes
gewtfrden. Zal het nu weer zo gaan? We zullen het eenvoudig moe
ten xwachten. Wat wij op het ogenblik kunnen doen is niet anders
danjwijzen op enkele kritische punten, die voor succes of misluk
king van doorslaggevende betekenis kunnen zijn.
S'er vee! zal afhangen van het
zelfbewustzijn, waarmee de afge-
vjjmüïclen van de bisschoppencon-
letenties naar Rome komen. Zij
Meten alles op alles zetten om het
t/euwe orgaan tot een echte „sy
node" te maken, dat wil zeggen
rot een college, dat de Kerk be
stuurt, tezamen met de paus.
Zoals de
4e synode
van
zaken er nu voorstaan, is
dat niet, zeker niet in het
1? centrale bestuursinstan-
ties. Dat beek al op de eerste pers
conferentie
tvee jaar
nadat pau:
oen synod'
vond dat
naar zijn
conventie'
schouders
«r sprake
Diet tussei
Romeinse
gelijke on
stelde dal
die kardinaal Marella
eleden te Rome gaf, vlak
Paulus de instelling van
had aangekondigd. Hij
oen niet te veel waarde
mocht heet en aan de naam „synode".
nzicht had het evengoed
vergadering of bijeen-
i_ Ji vcisaucillis ui "ijsv"
Komst kinnen zijn. Hij haalde zijn
>P, toen iemand vroeg, of
kon zijn van enig con-
het nieuwe orgaan en de
urie en noemde een der
wikkeling ondenkbaar. Hij
--de curie zich alleen maar
Krukkig kon prijzen met de hulp
van een Kleine 200 bisschoppen, die
JP gezettj tijden naar Rome zouden
Komen oip hun visie op belangrijke
«Ken te <Wen Volgens hem bleef de
Volledig overeind: aan het
ter? fe 3aus' daaronder zijn rech-
ria?A Romeinse curie, en pas
S/e ,s?lode als incidenteel optre-
advi scollege. Het is hetzelfde
setuid datjwe op 12 september van
Jii jaar
Konden hc<
de Osservatore Romano
en: de synode heeft geen
wefeevende macht, het is een
enkele
hmaPo1 ïvies°n
kan h
curie".
gaan, dat altijd zijn
bben ..voor de paus en de
De bisschoppen zullen alles op alles
moeten zetten, om deze minimalisti
sche opvatting te doorbreken. Zij zul
len de synode tot een echte „synode"
moeten maken, ook al ligt dat niet in
de huidige opzet besloten Het leven
zal sterker moeten blijken dan de
leer, het zelfbewustzijn sterker dan de
juridische kaders. Wat in het Oosten
gehouden is gebleven, zal in het Wes
ten moeten worden hersteld: de ge
dachte namelijk dat de leiding van
de kerk niet in handen berust van
één man, die zich plaatsbekleder van
Christus mag noemen, maar in han
den van een college, dat onder lei
ding van die ene man als zijn hoofd
is gesteld
Zullen de bisschoppen de moed heb
ben, om voor deze visie op te ko
men? Wij kunnen het eens zijn met
dr. Alting von Geusau, die tot een
verslaggever heeft gezegd, dat de deel
nemerslijst heel wat namen vermeldt
van moedige figuren, die het hunne
zullen durven te zeggen. Maar we
zouden er wel meteen bij willen aan
tekenen, dat deze figuren in Rome
niet voor zichzelf spreken maar dat
zij het standpunt naar voren brengen
van de conferentie die hen heeft af
gevaardigd. En van dat standpunt
weten wij niets. Van de ene kant mo
gen wij aannemen, dat het bewustzijn
te spreken namens een groep (en door
die groep straks ter verantwoording
te zullen worden geroepen) een sti
mulans inhoudt om zich ze sterk mo
gelijk op te stellen. Van de andere
kant wordt door deze omstandigheid
de kans vergroot, dat de uitspraken
ter synode zeer genuanceerd en dus
minder krachtig zullen zijn. Naar
welke kant de balans zal doorslaan,
naar die van de kracht of naar die
van de zwakte, is op dit moment niet
dien een bisschop dat wenst, kan hij
zijn persoonlijke experts meer naar
Rome nemen, toegang tot debijeen
komsten hebben zij op geen enkele
manier. Kardinaal Alfrink heeft reeds
meegedeeld dat hij zich niet door
experts zal laten vergezellen. Schil-
lebeeckx gaat rustig naar de Verenig
de Staten om er gastcolleges te geven
en Groot zal zijn aandacht blijven
besteden aan de uitbouw van het
nieuwe theologicum te Amsterdam.
Uiteraard hebben zij het episcopaat
van advies gediend, toen het ten op
zichte van de verschillende agenda
punten zijn gemeenschappelijk stand
punt moest bepalen. Maai als er zich
straks in Rome onverwachte ontwik
kelingen voordoen, zijn zij niet bij de
hand. En dat betekent voor de synode
een ernstig verliespunt ten opzichte
van het concilie waar de theologen
de eerste viool hebben gespeeld. Met
name de vraag, hoe de huidige ge
loofscrisis moet worden overwonnen,
zal de synode moeilijk kunnen be
antwoorden, wanneer zij niet perma
nent kan terugvallen op een aantal
vakkundige theologen.
De wereld kijkt ook nu weer
naar Rome. De verwachtingen zijn
hoog gespannen. Maar hier en daar
leeft er ook een echte bezorgdheid»
zoals op de gezichten is te lezen.
omstandigheid dat er toen behalve
enkele loslippige bisschoppen ook
zeer veel deskundigen en waarnemers
rondliepen, die op zijn tijd voor de
nodige lekken wisten te zorgen. Nu
ligt dat allemaal een beetje anders.
Uit Nederland is op de synode alleen
kardinaal Alfrink: en die zal er wel
iets anders te doen hebben dan de
journalisten aan inside-information te
helpen. In eerste instantie zullen
zij zich moeten verlaten op de
diensten van het officiële persbureau,
dat iedere werkdag na de morgenzit
ting een communiqué zal uitgeven,
hetwelk mondeling zal worden toege
licht. Dit is een behoorlijk uitgangs
punt. Voor de rest kunnen zij hopen
op de steun van het internationale
documentatiecentrum, dat te Rome
is gevestigd en op de persoonlijke
hulp van enkele figuren, die achter
de schermen van de synode kunnen
kijken.
Het is met name deze geslotenheid
van de synode die reden geeft tot 'tl
zekere zorg. De boven reeds geciteer
de Franse theoloog Laurentin zegt er
over: „De synode loopt het gevaar
een zuiver kerkelijke en clericale ver
gadering te worden. Zij zou dan wel
eens kunnen bezwijken voor de be
koring om te reageren volgens de
sociologische wetten en de gevoelig
heden van dit sterk geordende milieu.
Het appel van de menselijke werke
lijkheid zou haar als een ver verwij
derd geluid in de oren kunnen klin
ken, zoals dat in heel wat commissies,
ook in conciliecommissies, is ge
beurd. Deze verschijnselen zullen
toenemen naarmate de werkzaamhe
den van de synode meer geheim wor
den gehouden".
Redenen genoeg dus om met ge
mengde gevoelens naar deze eerste
bisschoppensynode te gaan. Maar niet
geheel zonder hoop. Want wie zegt
ons, dat wij weer niet zullen mee
maken, wat w(j op het concilie bjj
herhaling hebben meegemaakt, na
melijk dat de geest van de kerk niet
aan banden te leggen is. dat Hij ook
in onze dagen nog altijd waait waar
Hij wil? Zelfs als wjj mensen Hem
liever helemaal niet zagen waaien.
te zeggen. Het zal de moeite lonen,
om met deze achtergrond in het
hoofd de uitspraken van bijv. kar
dinaal Alfrink eens op de keper te
bekijken. En ook die van de Italiaan
se afgevaardigden Colombo, Urbani,
Siri en Nicodema, alle vier van een
behoudende signatuur, die op de sy
node mede namens de progressieve
minderheid van het Italiaanse epis
copaat moeten spreken. Dat zou wel
eens een interessante exegetische ar
beid kunnen worden.
In een kritische voorbeschouwing
op de aanstaande synode noemt de
Franse theoloog René Laurentin als
voornaamste bedreiging van de sy
node: de mogelijkheid dat zij zich
iaat overheersen door de angst voor
datgene wat in de huidige kerk op
drift is gekomen. De kans bestaat dat
zij probeert deze angst te bezweren
door het uitspreken van lege formu
les, door het sturen van zondebokken
De waarnemers, hier op weg
naar een van de conciliezittingen,
zullen wij op de synode ten zeerste
missen. Temeer waar velen van hen
in die dagen toch in Rome moeten
zijn, om het congres voor het leken-
apostolaat bij te wonen.
naar de woestijn en meer van derge
lijke riten. „Deze riten geven een ge
voel van bevrijding zonder de werke
lijke problemer te raken Hoeveel da
den, die in de 19e eeuw door de kerk
werden gesteld, verliepen volgens dit
procédé? Deze oude reflexen werken
nog steeds, te goeder trouw. Zij spelen
op een of andere manier een rol in de
voorbereiding van de synode. Het
zou heel erg zijn, als zij de overhand
zouden krijgen".
Voor een dergelijke ontwikkeling
hoefde Laurentin niet zo bang te zijn
wanneer de synode net als het con
cilie de intensieve hulp zou krijgen
van vooraanstaande theologen. Maar
dit is niet het geval. De theologen
zijn uit de synode buitengesloten. In-
Evenzeer is het te betreuren, dat
op de synode geen waarnemers zul
len zijn van de afgescheiden kerken
en geloofsgemeenschappen. Hun aan
wezigheid op het concilie heeft bui
tengewoon stimulerend gewerkt. Dat
zij er ditmaal niet bij zijn zal des te
meer worden betreur, daar velen van
hen toch in Rome zullen vertoeven,
om het wereldcongres van het leken-
apostolaat bij te wonen. Voor het
zelfde geld hadden zij ook de synode
mee kunnen maken. Maar dat heeft
niet zo mogen zijn.
Aangezien tenslotte ook de leken
schitteren door afwezigheid, loopt de
synode het gevaar, een clericale aan
gelegenheid te worden. Een beraad
van de inner circle, afgeschermd dóór
het voorschrift van een totale ge
heimhouding. Het reglement zegt in
no. 18, dat de deelnemers moeten zwij
gen over alles wat er op de synode
gebeurt en heel speciaal „over de naar
voren gebrachte meningen en de ge
houden stemmingen alsook over de
beslissingen en besluiten". In krin
gen van journalisten vraagt men zich
af, in hoeverre deze bepaling zal wor
den getirgeerd. Op het concilie be
stond er ook zo'n voorschrift maar
daar bleek de nodige rek in te zitten.
Dit kwam gedeeltelijk voort uit de
(ADVERTENTIE)
