3QMJ
,'1
DE MOORDEN OP DE AMSTERDAMSE WALLEN
Sinistere kroniek
van kleurloze
grauwe drama's
GAAT HET ERGENS OM?
V
COMMJNTAAR
WORDEN WIJ EEN VOLK
VAN SLAPPELINGEN?
Niet naar ceiaadstad
Scsüiui' verbreekt stilzwijgen
Bedreigd individu
DR. CORN. VERHOEVEN
to
21
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1967
23
ikserd met 12 cent» post
jeTours
Telefoon 070 - 635944*
inten van DAF
verkeer, fel-
ige 32 pk
akkelijke
rorid-
Ifdelig
een
»r-
A*
V
f*&> S.'
(af fabriek)
N PEILINGEN PINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PEIL NGEN PEILINGENI., PEIL NGEN ..PINGEN PEIUNGEN
EILINGEN PEILING PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILNGEN PEILINGEN..PEILINGENP|ILINGEN PEILINGEN PEILI
IEN PEILINGEN ilLINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN ..PEILINGEN PINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILI'EN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL
industiëlen in Amste>m en Rotterdam zijn hoogstverbolgen op de
rest van Nederlar^ij hebben, vooral voor de metaalindustrie, nog
ruim 30.000 arbeidskhten nodig en die kunnen ze niet krijgen hoewel
er buiten de Rands' 50.000 werklozen rondlopen, waaronder vele
jongeren.
De jonge mens tegenwoordig heeft geen durf meer, wordt er
qezegd. De jonger*durven (of mogen) niet naar de grote stad. Zij
blijven zoals hetotterdams Algemeen Dagblad schreef, liever bij
moeders pappot z,n en hij de gemeentelijke sociale dienst dan de
handen uit de mo'en te steken.
Wij protesterere9en deze voorstelling van zaken. De jonge werk
nemer is wel deg|k bereid aan de slag te gaan maar dan in het gebied
waar hij woont.'at Rotterdam betreft is hij gewaarschuwd door de
gang van zaken«t de pendelaars.
West-Brabant1 Zeeland behoeven zich echt geen grote zorgen te
maken, heeft Rfirdam steeds gezegd, wij kunnen jullie mensen aan
werk helpen, jzeker de pendelaars waren de laatsten die werden aan
genomen en z nu de eersten, die op straat worden gezet.
Niet de wer°2e jonge mensen moeten naar de toch al overbevolkte
landstad trek1"/ maar de industrie dient uit de Randstad naar buiten
ie gaan. Dat de oplossing van het werkgelenheidsprobleem.
Bof. Rorr'e heeft zich enkele jaren geleden om gezondheidsredenen
uit desoheve politiek teruggetrokken. Sindsdien heeft hij zich con-
siquenf p de achtergrond gehouden. Dat moet hem moeilijk zijn ge-
allen wnt wat hij had opgebouwd werd in snel tempo afgebroken,
'enslott heeft hij het geklungel niet langer kunnen aanzien en is hij
veer irhet discussiestrijdperk getreden.
De VP-leiding zal niet erg gelukkig zijn met zijn interventie. Zij moest
hardeverwijten incasseren; gebrek aan leiding en politieke onduidelijk
heid De grijze eminentie van de KVP koos ook in het belangrijkste
ilrijipunt partij tegen de heren Aalberse en Schmelzer. Weigeren zij
ziel vóór de verkiezingen voor samenwerking met een bepaalde partij
uitte spreken en daardoor weet de kiezer niet wat hij aan de KVP
heft - prof. Romme stelt zich op het standpunt, dat de KVP wel
digelijk van een voorkeur moet laten blijken. En wat hem betreft: voor
oePvdA.
De oud-fractieleider ging daarbij niet zo ver als de KVP-radicalen, die
ie verkiezingen willen ingaan met de PvdA en D '66 op basis van een
I gezamenlijk program. Maar in feite wil hij hetzelfde namelijk, de kiezers
I meer inspraak geven.
Het is goed, dat prof. Romme gesproken heeft. Zijn tussenkomst
dwingt de ouderen tot grotere activiteit, de jongeren tot nadere bezin
ning op en concretisering van hun denkbeelden.
gen groep vooraanstaande Amerikanen heeft zich deze week tot de
Verenigde Naties gewend met het verzoek de rechten van de mens
I veilig te stellen, niet tegen politieke of economische machtsuitoefening,
near tegen de techniek. Het individu wordt meer en meer bedreigd, al-
I dus de Amerikanen, door de computer, door afluisterapparaten en
I microcamera's, die in elke huiskamer kunnen doordringen, en door de
I nieuwste ontdekkingen van de biochemie, waardoor het binnen niet
J ie lange tijd theoretisch mogelijk is het geslacht en ook het karakter van
een nog niet geboren kind te bepalen of te beïnvloeden,
j De noodkreet van de Amerikanen doet sterk denken aan het al in
I "32 gepubliceerde lugubere toekomstvision van Aldous Huxley,
»8rave New World" In dat boek wordt 'n samenleving geschilderd waar-
in de mensen al voor hun geboorte in de laboratoria worden ingedeeld
in bepaalde klassen. Nieuw is het verzoek niet, belangrijk wel. In de serie
I a'tikelen, die wij dit jaar over de automatisering en alles wat daarmee
samenhangt gebracht hebben, is meermalen uitgesproken dat angst
voor de computer niet nodig is. Een computer kan niet denken. Een grote
I zorg over de mensen- die de computer bedienen, is echter wel degelijk
I op zi|n plaats. In Amerika nemen computers al veel militaire beslissingen,
I F-hT C'e oor'°9 'n Vietnam. In feite is de politieke verantwoordelijk-
I si daarmee al naar de computer verschoven. Het gevaar van een tech-
I j3'16, waarop de volksvertegenwoordiging geen invloed meer heeft,
an volop aanwezig. Ook de plannen die men in Amerika heeft om
I wn" iCornRu'ercen'rurn 'n richten, waarin van alle inwoners gegevens
J 6n verzarr|eld, roepen grote vraagtekens op. Het gebruik van deze
1S g veris moet aan de strengste voorwaarden gebonden worden, wil
v»uV'SIOen V3n een a,machtige staat geen werkelijkheid worden. De
oop van afluisterapparaten en microcamera's zou evenmin als die
dew!t-PenS 'n °nS 'and vrii"teoeten zijn. Een onderzoek door de Verenig-
Ovs,in»S "?ar dez,e hoogst belan9riike materie lijkt zeker op zijn plaats.
Parlement !i kwestie waarschijnlijk binnenkort weer in ons
dehiw ju j 6 °rde' Er is namelil'k een wetsontwerp op komst, dat
gdheden van de BVD straks gaat regelen.
mgeving
Roosendaal, -
en Rucphen
undert, tel. 2749 -
0.60»-^
jens voor de kanaalzo^^0Ujen
!n Industrieweg
Lt, Telef. 2600
gratis proefrit
en Zonen
^alervoorWalcher^
ne N.V.
oor Zuid- en H*»**
(t an onze parlementaire redactie
12 m'/ 'v moeten horendat wij met onze ruim
kulp^erhni(lers bij elkaar hard op weg zijn een
'kmi^T 'e worden, klinkt niet bepaald hemoe.
jsor °F sehij"t het zo te zijn, gezien de resultaten dit
de militaire keuringen,
"Pfosen stoorr,'e,®en' er ™'et om onthouden. Want ene Tiemen Groen,
We, mvch'mni-t? - an intelli- die vanwege platvoeten afgekeurd
i""'- been T'; te slappe werd, trapt zich toch maar zo op
18 «an een nnFFFSFlerIn' Totaal het oog bijzonder gemakkelijk
,op, ,weg naar het achtervolgingswereldkam
pioenschap.
Maar ins hiervan: welke geestelij
ke of lichamelijke stoornissen zijn
ee gevol van een moderne maat
schappij, waar steeds minder plaats
is voor de totale geestelijke en li-
I ■"wou, - uw aun chamelijkb ontwikkeling van de
P'oenen scllaatsen (zoveel kam- mens", zoai-s mendit tegenwoordig
ne. O...z0 jraai omschrijft? Hem bedreigen
allerlei gevaren: vanuit de lucht, op
de weg, in en buiten het water, in de
opeengepakt" woonwijken, in het
verstandelijke en geestelijkt leven
van vandaag Neurosen, psychopa-
tische uitwassen, lichamelijke ge
breken zijn bijna altijd produkten
van het milieu- en maatschappij
beeld.
I -ver rp up Luay
°tr ueefcii oelyken op de klasse
>icKtiofer' dan °P gezonde,
I ttreen rFl r\lensen waarover ie-
ï%9 hLft a poltticus) het zo
dit IL kom uogal hard
e-Pthoren S Plotseling te moeten
I itkihbaw Nederlanders, die
""bollen -F - .anaers doen dan
(ook
tennissen
van
c"en nOr. v
1 2°ueei v Wlelrennen
01,1 OlcJfpv ,anP20ewen) tenn
"'"'"''e dlPr,iTee9 er ze.lfs vrii ---
I ""de™,,,;,l00rl zeilen, (waar-
!en in de - nn meepraten), bok-
,t0elenen en op straat), atletiek
I En tolh^n' iudoën> en wat
nenevershl P iFeg naar de al-
Het 2 VptnB
i1!r"l8sctifpr a"'e,naa' wel, want de
wijzen
r, ,al niet r dan moet men
ï1'» miniJf wat de toen-
P'toter-nrp,: ,T van defensie, thans
eens zT J, S- de Jong
%icenrd "Den't vooral niet,
ï'kten ellJt legeren in het bur-
!!li^niet,!?aaI kneusjes of licha-
T'lrdige Nederlanders
n"'1 li een™ militaire keuring
"«zou eigen normen."
:iJn deze woorden te
De vraag, of de weg naar 2000 een
verdraaid smalle weg naar de alge
mene ve-'slapping wordt of een veel-
n-weg naar een werkelijk leef
bare toekomst, hangt voor een bij
zonder groot deel af van onze eigen
politici. De alarmerende cijfers van
deze week moeten hen onmiddellijk
aan het denken zetten. Ook al zijn
waarschijnlijk verschillende politici
zelf d"stij.Ls afgekeurd voor de mili
taire dienst.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
AMSTERDAM MOORD OP DE WALLEN Met Barbara van der
Eng meegerekend, die het afgelopen weekeinde door wurgershand de
dood vond, zeven keer in tien jaar. Tel er de moordaanslagen bij op
over dezelfde periode, ook zeven, en men komt aan een sinister gemid
delde.
De omstandigheden, waaronder de misdaden plaatsvonden, zijn
grauw van eentonigheid en ellende, hoeveel rosse romantiek de na
men van de slachtoffers Chinese Annie, Zwarte Truus, Finse Hen-
nie ook beloven. Het decor is onveranderlijk een vaal kamertje in
een souterrain, dat van 's morgens elf tot 's nachts vijf in bedrijf is,
dank zij een goed geregelde ploegendienst.
De dader is onveranderlijk sociaal
uitschot. Alleen de motieven variëren
van roof via perversie tot wanhoop.
De souteneurs, die de vrouwen heten
te beschermen? Die zitten stoer te
zijn in de kroegen rond het Oude-
kerksplein of leven hun zielige com
plexen uit m felgekleurde branie
sleeën. Die zeggen „Ach ja, het is nou
eenmaal een levensgevaarlijk beroep,
dat de meiden hebben, vooral tnet al
die zwarten in de stad", halen de
schoudervullinger: op en gaan over
tot de orde van de nacht. De politie
komt in het duistere wereldje vol
schuif el voet end- schimmen en ge
fluisterde transacties, dat de rosse
buurt 's avonds wordt, uiteraard aan
geen enkele vorm van preventie toe
is al blij, als er achteraf eens een
dader gevonden wordt. Zelfs in hun
ontknopingen zijn de Wallen-drama's
kleurloos. Geen briljant speurwerk
levert meestal de sleutel tot het my
sterie, al doet de recherche wat zij
kan, maar de bekentenis van een zie
lig' hoopje mens, dat de schuldlast
niet langer kan dragen, of de tip van
een penose-jongeri, die een wit voetje
wil halen bij de „prinsemarij". Hier
volgt de vale kroniek.
Qp een vrijdagavond in mei stapt de
31-jarige bankwerker B. de W.
binnen in het souterrain van het
pand Oude Nieuwstraat 6, waar de
34-jarige Eliy Kortman bekend
als „Langharige Elly" het oudste
beroep ter wereld uitoefent. Het ge
drag van de man die zwaar aange
schoten lijkt, staat haar niet aan en
ze gelast hem, rechtsomkeer te ma
ken. „Voordat ik eruit ga zal ik je
even wurgen", zegt De W. ijskoud en
grijpt haar met beide handen om de
keel. Elly krabt zijn gezicht open en
ziet kans te gillen, waarop andere
prostituées, dit in het donkere straat
je „pezen", te hulp schieten. De bank
werker weet te ontkomen, maar
wordt later in de kraag gepakt, als
hij de fiets komt ophalen, die hij in
het straatje had staan
Qp een woensdagnacht in juni komt
een 20-jarige Amerikaanse mili
tair, die in Duitsland is gelegerd, bin
nen bij de 25".iarige prostituée M. Z.,
die haar bedrij4 uitoefent in het pand
Oude Zijds Achterburgwal 74. Voor
dat de vrouw zich van iets bewust is,
grijpt hij haar bij de keel Het slacht
offer is op de rand van bewusteloos
heid, als haar vriend die even een
boodschap was gaan doen, aanbelt. De
soldaatkomt door het gerinkel tot
bezinning en laat los, maar vindt
geen uitweg, zodat de vriend en de
vrouw, die weer bij haar positieven
gekomen is, hem kunnen overmees
teren.
JTveneens een juni-nacht, ditmaal
zaterdag. In een kamertje aan de
Dirk van Hasseltsteeg onderhandelt
een man met de 51-jarige prostituée
C. N. over de prijs die zij voor haar
diensten verlangt Als ze het niet
eens kunnen v/orden vliegt hij haar
na een paar minuten als een woeste
ling naar de keel. De vrouw weet
zich los te rukken en in de worste
ling, die volgt, glipt de aanrander
naar buiten.
Een toegesnelde buurvrouw geeft
hem nog een klap en een fietser ach
tervolgt hem tot de Nieuwe Zijds
Voorburgwal, maar raakt daar het
spoor in het nachtelijk donker bijster.
De woesteling is nooit gevonden.
Qp een koude donderdagnacht in
januari ontmoet de 25-jarige
„Blonde Tinie' als ze in een café op
de Zeedijk nog even een pilsje gaat
drinken, een man, die wel bereid is
mee te gaan naar haar kamer aan de
Oude Zijds Voorburgwal. Daar grijpt
hij haar na en,ge tijd onverhoeds bij
de keel en knijpt, tot ze bewusteloos
is. Vervolgens slaat hij haar met een
stenen asbak op het hoofd. In de ver
onderstelling, dat zijn sl&chtoffer
dood is, gaat hij op zijn gemak op
zoek naar geld Hij vindt de tas van
de prostituée en steelt 50 gulden,
waarna hij in de nacht verdwijnt. Ti
nie overleeft de aanslag echter en
geeft de poliiio een signalement. Ge
holpen ook door een tip van een an
dere prostituée, die de man kent,
kan de recherche hem na drie dagen
aanhouden. Het blijkt de 22-jarige
Hongaarse vluchteling H. B. te zijn.
Zijn bekentenis: „Ik heb de vrouw
willen vermoorden uit balorigheid,
omdat ik heimwee had naar mijn
ouders. Daarna heb ik geld gestolen,
omdat ik het gevoel had, dat Blonde
Tinie me te veel had laten betalen."
Qe reeks aanslagen, die tien jaar
geleden begon met de niet opge
loste wurgpogmg, waarvan „Jonge
Annie" bijna het slachtoffer werd,
besluit met eenzelfde delict, gepleegd
op Chinese Toos in haar kamertje
aan de Korte Korstjessteeg. Hier
werd de dader, die een shawl ge
bruikte, maar overhaast moest vluch_
ten, voordat hij zijn misdaad kon
voltooien, wel gegrepen. Door toeval
overigens naar aanleiding van het
feit, dat hij op straat een vrouw van
haar tasje proheerde te beroven. Tij
dens het lange verhoor, dat volgde,
viel hij door de mand.
■^/ervolgens de ïeeks moorden. Het
begon op de oudejaarsavond van
1956. Het slachtoffer werd de 32-ja-
rige Anna Maria Zdie aan haar
diepzwarte, dromerige oosterse
schoonheid de bijnaam „Chinese An
nie" had overgehouden. Om kwart
voor twee 's nachts vindt haar colle
ga in de zonde Trees C. het lijk on
der een deken op de divan. Uit het
onderzoek blijkt, dat de vrouw om
streeks half een een bezoek had ge
kregen. Vanaf die tijd niemand meer.
Toen ruim een uur later een Ameri
kaanse soldaat de deur probeerde,
was die nog aan de binnenkant op
slot vijf minuten later stond hij
•op een kier en was de geheimzinnige
bezoeker, die de moordenaar geweest
moet zijn, verdwenen. Een koele
moordenaar, die na zijn daad niet in
paniek raakte, maar rustig wachtte
op een kans om ongezien te verdwij
nen. Er is nooit een spoor van hem
gevonden. De vele geruchten, di'e on
der meer Wiro W golden (in die tijd
de vriend van het slachtoffer, later
onder meer stuntvlieger en lijfwacht
van Jan Cremer. thans bezadigd
restaurateur) hielpen de politie niet
verder. Ook is aan chantage gedacht
een uitgezogen wanhopige zaken
man zou zijn kwelgeest voor eeuwig
het zwijgen hebben willen opleggen.
Een bewijs in die richting is echter
nooit gevonden.
JJaarna was het de beurt aan Johan
na Mechelina O., beter bekend
als „Magere Jos.je". Deze 33-jarige
prostituee (die in termen van de
buurt) „veel te lelijk en veel te lief"
was, werd op de stralende zondag
ochtend van 11 augustus 1957 ont
kleed en gewurgd in haar werkka
mertje aan de Oude Zijds Achter
burgwal no. 83 gevonden door haar
man. Deze Joop S„ in het milieu ge
kend als een rauwe, brute souteneur
met een opvliegend, tot gewelddaden
neigend karakter, heeft later terecht
gestaan voor de moord, maar werd in
hoger beroep wegens gebrek aan be
wijs vrijgesproken.
Volgens zijn eigen zeggen had hij
de hele nacht van zaterdag op zon
dag geslapen en zich helemaal niet
bekommerd om de business van zijn
vrouw een goede demonstratie van
de. bescherming, die de Wal-bloem-
pjes van hun ridders krijgen.
Volgens mensen uit de buurt had
hij daarentegen de bewuste nacht
herhaaldelijk uit het raam van het
bewuste pand genangen. Een kroon
getuige kwam zelfs verklaren, om
zeven uur 's morgens het tijdstip
van de moord in het kamertje van
Josje een rauwe kreet te hebben ge
hoord, waarop hij door het raam keek
en zag, hoe Joop zijn tengere vrouw
mishandelde. Voor het gerechtshof
in Amsterdam was dit alles geen be
wijs genoeg, zodat de moord van 11
augustus 1957 officieel nog steeds als
onopgelost te boek staat.
Jn vergelijking met het voorgaande
was het lot van Finse Henny een
eenvoudige zaak. Deze 27-jarige pu
blieke vrouw kreeg op 12 mei 1958
in een kamertje boven het knusse
café „De Haven van Texel" aan de
St.-Olofsteeg ruzie met een Noorse
zeeman, die ze om zakelijke redenen
had meegenomen De woesteling
wurgde haar eerst en koelde vervol
gens zijn woede over het feit, dat ze
hem geen waar naar zijn geld had
gegeven, op het bewusteloze lichaam
met behulp van een gebroken cognac-
fles. Daarmee sneed hij, helemaal
buiten zinnen onder meer de nek
door. Vervolgens probeerde hjj zich
van het lijk te ontdoen door het van
uit het raam in het water van de
Oude Kolk te gooien, maar Finse
Henny kwam op een vlonder terecht
en werd meteen ontdekt. Enkele uren
later bekende de zeeman zijri gru
weldaad, waarvoor hij de merkwaar
dig lage straf var: drieëneenhalf jaar
kreeg.
Qaarna. op 16 mei 1959, de wurg-
moord op Zwarte Judith, die een
raadsel leek, maar een onverwachte
ontknoping vond. Ze werd in haar
kamertje aan de Bergstraat vermoord
door een man met opvallend blond
haar, die precies vier minuten bin
nen bleef. Deze laatste wetenschap
ontleende de recherche aan verkla
ringen van de prostituée Brabantse
Ria, die in het belendende perceel
werkte. Zij kwam ook met een signa,
lement. Toch werd de persoon in
kwestie niet gevonden Totdat hij,
bijna vier jaar iater, Brabantse Ria
met een bezoek vereerde. De vrouw
waarschuwde in doodsangst de po
litie en toen ontdekte men, dat de da
der een ietwat schuchtere tuinman
uit de buurt van Utrecht was, ene
P. van G. Hij bekende, maar trok zijn
woorden later in. waarna een straf
proces volgde, dat zich tot voor de
Hoge Raad voortsleepte en tenslotte
resulteerde in vrijspraak wegens ge
brek aan bewijs door het Haagse
Hof, waarmee ook deze zaak uitein
delijk met een onbevredigend vraag
teken eindigt.
J-Jelemaal mysterieus was de ver
dwijning var, „Zwarte Jeanne",
die gewoon Ineke heette, 30 jaar was
en ondanks pokdabgheid kon bogen
op een bepaalde, oosterse schoonheid.
Zij werd voor het laatst gezien op de
koude avond van 3 december 1962 te
elf uur, toen een collega haar klan
ten zag werven in de berm van de
Haagseweg, aan de rand van de stad.
Het was de tijd van de actie van de
officier van justitie mi Hartsuiker,
die aan de tot criminaliteit leiden
de toestanden op de Wallen een einde
wilde maken, maar slechts bereikte,
dat de prostituées uitzwermden over
de stad, zodat het milieu moeilijker
te controleren werd dan ooit. Daarna
drie maanden lang geen enkel levens
teken meer van de vrouw, hetgeen
vreemd was, omdat zij bij voorbeeld
dol was op de twee* katten in haar
flat, die ze nooit onverzorgd achter
liet. Althans dit raadsel werd opge
lost, toen haar stoffelijk overschot
bijna een iaar later werd gevonden in
het water van de Schinkel. Uiterlijke
tekenen van gr-weld waren er niet.
Toch acht „de buurt" een ongeluk
uitgesloten. Zwarte Jeanne kon na
melijk uitstekend zwemmen. Was er
een wraakoefening in het spel van de
clan van de souteneur Kareltje V.,
met wie ze getrouwd was, maar die
ze tweemaal wegens souteneurschap
had aangeklaagd" Of is een vluchtige
klant de dader geweest? Er is tot nu
toe geen antwoord gekomen.
■yenslotte het verbijsterende verhaal
van Son ja van der Meijden, het
18-jarige (toch reeds getrouwde)
meisje, dat op 18 juli 1963 werd ver
moord in dezelfde kamer, waar thans
Barbara van aer Eng haar moorde
naar heeft ontmoet. De moord ge
beurde op klaarlichte dag, tussen zes
uur en kwart over zes. Een boven
buurvrouw heeft zelfs nog een kwar
tier met de aader gepraat, terwijl
Sonja op zijn verzoek een paar maat
jes cognac voor hem haalde. Daarna
heeft hij de vrouw in volmaakt koe
len bloede gewurgd. De politie weet
dit, omdat hij zich de volgende mor
gen aan kwam geven. Het bleek de
47-jarige bankwerker G. K. uit
Utrecht te zijn. Hij verklaarde letter
lijk: „Ik wilde het leven uit, omdat
alles me mislukt is. Ik ben naar Am
sterdam gegaan met de vooropgezette
bedoeling, een vrouw te doden, wel
ke dan ook. Mijn eigen vrouw heb
ik niet willen vermoorden, omdat ze
altijd zo goed voor me is geweest".
]Tn nu dus Barbara Het onder
zoek is nog jong, maar reeds
vreest de politie, met de zoveelste
onopgeloste moord te blijven zitten.
En de speciale moordbrigade van 60
rechercheurs dan die zojuist is op
gericht? Hoofdcommissaris P. Jong
verwacht daar, blijkens een deze
week gegeven interview, geen won
deren van. De brigade is volgens zijn
zeggen dan ook niet een onoverwin
nelijk wapen van superspeurneuzen,
maar eerder een poging, om de ach
terstand weg te werken die de laat
ste jaren was ontstaan, omdat de
recherche niet was meegegroeid met
de toenemende, van karakter veran
derde criminaliteit op alle gebied
(denk aan de vele roofovervallen op
banken van zich snel verplaatsende
en vuurwapens gebruikende misda
digers).
Het grote probleem van de moord
op Barbara is de enorme drukte, die
in de fatale nacht op de Wallen heer
ste. Geen toevallige drukte, maar een
nachtelijk spitsuur, dat naar ver
wachting regelmatig terug zal keren,
||p "Ij*
De Amsterdamse walleneen onveranderlijk decor.
omdat Amerikaanse en Canadese sol
daten in Duitsland met zachte hand
te verstaan is gegeven, dat zij hun
verlofcentjes beter in Amsterdam
dan in Parijs over de balk kunnen
gooien, nu De Gaulle zc onhoffelijk
tegen de NAVO is geweest. Het is
een situatie, die de veiligheid in Am
sterdams rosse buurt niet zal bevor
deren.
Een situatie, die nader bestudeerd
dient te worden. Want het is duidelijk
dat Amsterdam door zijn rosse buurt
en ook door zijn opvallende aantrek
kingskracht voor homofielen in een
sfeer is geraakt, waarin de crimina
liteit welig bloeit. De prijs voor een
goed gevulde deviezenpot kan ook te
hoog zijn. En dat is het geval in Am
sterdam.
„gij ons in Amsterdam draagt
alleen de melkboer nog een
snor". „Tien jaar geleden was er in
Amsterdam veel belangstelling
voor 't Zenboeddhisme; dat begint
nu ook tot de provincie door te
dringen". Zo'n uitsprak, waar
van ik er wekelijks tientallen hoor
en lees, kunnen mij tot razernij
brengen. Dat is natuurlijk dwaas
ei» al te nederig, zo lijkt het, want
me-isen die zoiets zeggen, zijn ge
woon dom en je hoeft jezelf niet
zc laag aan te slaan dat je meent
met zo'n mensen te moeten discus
siëren. Daar zit iets in, maar ik
vind dat onderscheid tussen men
sen die niet en die wel dom zijn,
altijd zo moeilijk; bovendien is het
een van de pijnlijkste discrimina
ties en o- dat juist die discrimina
tie volon voorkomt in uitspraken
zoals ik citeerde, wil ik niet in de
zelfde fout vervallen. Boos is uit
eindelijk toch een mankr van ern
stig nemen, zij het niet de meest
elegante. Het zijn niet alleen
domme mensen die dergelijke din
gen zeggen. Willem Frederik Her
mans doet er, ofschoon hij voor
reuze pienter doorgaat, dapper
aan mee in zijn boekje „Wittgen
stein in de Mode". Uiteraard min
acht hij de mode, mtar hij is er
toch niet weinig trots op aan het
ontstaan 'aarvan bijgedragen te
hebben, en hij laat niet na die bij
drage stevig te ovemchatten.
■Het gaat hier om een heel kluwn
van onuitstaanbare gedachten en
pretenties. Een ervan i.-: de preten-
die werkelijk geïnteresseerd zijn
en lieden die alleen maar na-
apen. Die vragen houden met el
kaar verband en diat maakt het
antwoord zo moeilijk: want als je
zomaar die grens aanneemt, neem
je in feite een onderscheid aan
tussen meer en minder waarde
volle mensen. En dat is nu juist
wat zo irriteert in de aangehaalde
uitspraken. Ik voor mij ben niette
min overtuigd dat die grens er is,
maar dat is een „geloofsovertui
ging" die ik niet waar kan maken.
Ik ben niet in staat die grens te
laten zien en daarmee iemand on
der de naapers te rangschikken.
Waarschijnlijk loopt die grens door
ons heen en zijn we allemaal een
beetje echt geïnteresseerd en een
beetje naaper.
Dezelfde moeilijkheid heb ik al
tijd met betrekking tot de z.g.
„gewone mensen", dus mensen die
minder weten, niet zelfstandig
kunnen oordelen en steeds maar in
bescherming genomen moeten
worden door anderen die daar
weer een 'iele verantwoordelijke
baan aan hebben. Ze zullen er wel
zijn, maar ik kan er geen aanwij
zen. De overtuiging dat ze er zijn
laat zich nergens waar maken. Ik
kan dus niemand als „gewoon
mens" of „massamens' behande
len, zonder een slecht geweten te
krijgen.
Maar als ik die grens niet kan
trakken, betekent dat ook, dat ik
mij helemaal niet verplicht voel op
grond van mode aan te nemen
tie dat de hoofdstad bijzonder voor
lijk is op allerlei gebied. Een an
dere is dat de gebieden waarop die
voorlijkhïir' zich man' .steert, van
groet 'ïelang zijn. Een de. e is dat
het belan; van deze zaak eist dat
die op grote scha.! verspreid
wordt, naar dan wel zo langz. rm
dat de voorlijkheid van het cen
trum zichtbaar blijft. Een vierde
is 'at de tak, wat haa, belang
ook is, belachelijk geworden is zo
dra die verspreiding voltooid is.
Korto*' en dat is het meest onuit
staanbare, er komen zoveel uiter
lijke en iver formele besprekin
gen aan te pas, dat de zaak zelf
daaracL.er verborgen wordt. Het
gaat gewe' 'ig intens om iets, zo
intens, dat die intensiteit zelf alle
energie opslokt. Lukt dat niet meer
dan wordt zaak afgestoten naar
de provincie of liever: met het res
tant van de beschikbare energie
daarop geprojecteerd. Het maakt
daarbij geen enkel verschil of dat
een sno - is een mini-rok, belang
stelling voor d» fil of Wittgen
stein of voor het Zenboeddhisme,
protesteren tegen Vietnam of wat
dan c t. Letteri'jk alles wordt ua
verloop van tijd weggepompt uit
het centrum en afgevoerd naar de
per,feriDat gebeurt om geen an
dere ->n dan dat gel" ken is
dat het daar nie' om gaat; en de
simpele ontdekking dat het op de
ze manier helemaal nergens om
gaat behalve om het draaiend
houden v de opwinding, kan
n'pt tot de drukte van het centrum
doordringen.
Qe vraag doet zich voor, of er
dan geen grens is tussen dat
wat werkelijk var> belang is en wat
alleen mode is. En verder: of er
geen onderscheid is ussen mensen
dat iets, wat het dan ook is, van
belang is. Methodisch gesproken
moet ik daarvan helemaal afzien.
Waarover de mode ook gaat, bak
kebaarden of medemenselijkheid,
op zich zelf zegt ze niets over het
belang daarvan; als zodanig is ze
absurd en vrijblijvend. Hij is zelfs
in zekere zin niets anders dan de
wijze waarop de dingen van hun
waarde beioofd worden. Het is niet
zo best voor Wittgenstein dat hij
in de mode is, niet alleen omdat
het o~mogelijk waar kan zijn dat
hij hierdoor zonder meer van zijn
betekenis ontdaan wordt. Mis
schien komt strak- Michel Fou-
cault, een belangrijke Franse fi
losoof, in Amsterdam in de mode.
Dat zal dan letterlijk voor hem
„het einde" zijn.
{-Jet irriterende dat van het argu
ment .node uitgaat is niet zo
zeer dat dit argument weinig ver
heven is. Een argument kan niet
nucht r genoeg zijn. En ook een
verkeerd r gument is geen reden
om razend te worden; het is
hoogst interessant het te volgen op
zijn kronkelwegen. Niets is zo boei
end als een drogreden. Maar het
gaat hier niet om een argument
dat, hoe dan ook, do gedachten in
een bepaalde richting leidt, maar
om een frase. frase is zo ir
riterend omdat zij een poging is
aan het denken zelf zonder meer
een eind te maken. En pogingen
om een eind te maken aan het
denken in zaken die met denken
te maken hebben b.v Wittgenstein
moger toch wel als een ergerlijk
iets opgevat worden. Want zij ver
bieden de terugkeer naar een situ
atie, waarin het eventueel nog er
gens om kan gaan.
Corn. Verhoeven