„Axel doet
het goed"
Axel werkt hard aan
de vernieuwing
PLAATS IS IN 20 JAAR
TOTAAL VERANDERD"
Programma Breughelweek
„IEDERERAADSVERGADERING IS EEN FEEST
llllllllllllilillllllll
maandag II september
dinsdag 12 september
woensdag 13 september
Burgemeester M. K. van Dijke:
Cultuur
Sanering
Miljoenen
donderdag 14 september
vrijdag 15 september
zaterdag 16 september
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 5 SEPTEMBER 1967
J. R. de Jonge (79)
OUD-WETHOUDER DE PUTTER:
Bezwaren
Plannen
ra
AXEL Het huis van oud-
schoolmeester en archivaris (1932-
1967) J. R. de Jonge, bijna, tachtig
jaar, is te vinden aan de Axelse
Kanaaldijk tegenover het riante
gemeentelijke zwembad. De heer
De Jonge kent de historie van
Axel tot in de kleinste bijzonder
heden. Een levenswerk heeft hij
verricht met het ordenen van de
bronnen, die het beschrijven van
deze geschiedenis hebben mogelijk
gemaakt. Tijdens de oorlogsjaren
heeft hij de ellende in zijn volle
omvang geproefd. Toen de narig
heden achter de rug waren, heeft
hij de wederopbouw en de snelle
groei van Axel op de voet ge
volgd.
In de kleine studeerkamer zegt
hij: „Ik vind dat Axel het goed
doet. Heel mijn leven heb ik hier
gewoond en gewerkt. In die tijd
is veel gebeurd, maar," meent hij,
„wat de laatste tien jaar tot stand
is gekomen, spant voor mij de
kroon. Het is enorm. Je zou eigen
lijk elke dag een wandeling moe
ten maken om alles bij te kunnen
houden. Blijf je te lang in huis,
dan kan het gebeuren, dat je bij
een volgende wandeling niet meer
weet, waar je loopt. We mopperen
14.30 uur Opening Breughelweek door burgemeester van Dijke in de
Molenstraat. x
Daaraanvolgend opening van de tentoonstelling van Zeeuwse
Beeldende Kunstenaars in de v.m. technische school m de
Kerkdreef en van de tentoonstelling van de Axelse fotoclub in
dit zelfde gebouw.
Een en ander zo mogelijk opgeluisterd door een groep ruiten
van de L.R. de Oranjeruiters.
16.30 uur Paardesport demonstraties door de „Oranjeruiters" op het con
coursterrein.
20.00 uur Folkloristische groep vendeliers uit Kortrijk op een terrein in
in de kom (Markt-Szydlowskiplein).
M.00 uur Demonstraties in de Molenstraat van diverse middenstandszaken
(verwarming, consumptieartikelen, bromfietsen, handenarbeid,
enz.) Straatverkoop Noordstraat-Weststraat-Zeestraat.
21.30 uur Trekking verloting met 500 gulden in waardebonnen door no
taris de Graaf in de Molenstraat.
21.30 uur Rondgang Muziekvereniging.
14.00-
21.00 uur Demonstraties in de Molenstraat.
Exposities in de l.t.s
Straatverk. in de Noordstraat, Weststraat-Zeestraat, Markt.
19.30-
20.30 uur Jeugdfanfare uit St.-Lievens-Houthem en gymnastiekvereniging
Voorwaarts geven show en demonstratie op de Markt. Begelei
ding: Muziekvereniging „Hosanna".
21.30 uur Trekking verloting met 500 gulden aan prijzen.
I4.no-
31.00 uur Demonstraties in de Molenstraat.
Tentoonstellingen in de l.t.s.
Straatverk. in de Noordstraat-Weststraat-Zeestraat.
14.00 uur Skelterwedstrijden voor de oudere jeugd op het Szydlowskipleln
15.00 uur Plechtige ontsteking houtvuur voor het braden van een os in
de openlucht op de Markt.
18.00 uur Optreden van de keurgroep SFX uit Brugge met 100 uitvoeren
den. Choreografische dansen, vendelspel, mandolaorkest.
30.00 uur Breugheliaans feest. Opening door trompetters in historische kos
tuums en optreden van plaatselijk muziekkorps in historische
kostuums.
Dragers met berden met eten in Breughelkostuums, show van
plaatselijke drumband en-of muziekkorps, blaaskapel speelt
volksmuziek rondom de Markt, vendelspel en dans.
21.30 uur Trekking verloting met 500 gulden aan prijzen.
(Van een onzer redacteuren)
AXEL Voor de burgemeester van Axel de heer M. K. van Dijke is een
Tan de prettigste ervaringen in zijn bijna zevenjarige ambtstermijn, dat de
Axelaar in principe openstaat voor vernieuwingen. „In januari 1961 ben ik
ln Axel gekomen. Juist was het verdrag tot stand gekomen tussen Nederland
en België over de Kanaalzone. Ik kende Axel niet. Mijn ouders en mijn vrouw
zijn Zeeuwen, ik niet. Door mijn familie kencïe ik zo'n beetje de Zeeuwsch-
Vlaamse sfeer. Ik heb deze altijd geprefereerd boven die van de eilanden.
Een van mijn voorouders", aldus de heer Van Dijke, „is nog dijkgraaf in Sas
van Gent geweest. Mijn overgrootmoeder stamt uit IJzendijke".
Voordat burgemeester Van Dijke be
noemd werd in Axel, werkte hij in
Delft als ambtenaar bij de voorlichting
en culturele zaken- Hij heeft een be
langrijk aandeel gehad in de organi
satie van de eerste taptoe Delft. Latei-
werd hij in Utrecht voorlichtingsamb
tenaar. Zijn voorliefde voor het cul
turele in de gemeenschap is o-a. een
gevolg van deze functie-
..Omdat ik Axel niet kende", ver
volgt hij, „waren mij ook de verhou
dingen niet bekend. Het heeft niet lang
geduurd voor ik begreep, wat voor de-
4e ?laats belangrijk was. Ik zag, dat
fxel zijn potentiële mogelijkheden had
aangegrepen, maar daarnaast meende
ij» dat er nog meer gedaan moest en
Kon worden. Van oudsher is Axel een
7™le"?,eente geweest in
va 19 u Vlaanderen. Er was een bos
nl2n i j8en zw.embad> een parkeer-
.Voor de toeristen. Bovendien was
saLS n beSin gemaakt met de
rimnuii en er waren enkele uitbrei-
"igspiannen in oost en west".
goedkeuringsbesluit genomen",' zegt de
burgemeester.
Ook het wegennet heeft tijdens de
ambtsperiode van de heer Van Dijke
een ingrijpende wijziging ondergaan.
Niet alleen de toegangswegen, maar
ook de straten in de binnenstad zijn
verbeterd. Een gevolg hiervan was.
dat de verkeersregeling ingrijpend
moesf worden veranderd. Er zijn plan
nen voor nog meer parkeerruimte.
Het zwembad heeft een ware gedaan
teverandering ondergaan. De molen
op het Spui is gerestaureerd. Op het
gebied van de scholenbouw is eveneens
goed werk verricht. Er is een nieuwe
technische school, een openbare kleu
terschool. Momenteel is een tienklassi-
ge christelijke lagere school in aan
bouw.
va* l saneril^gsplan werd na de komst
bipIh ?r DiJke vergroot en ver-
an<W vi uubreidingsplan kreeg een
den in a ,Zeyen jaar geleden wer-
iaar aaK ?ec£ts tien woningen per
zienliit getal werd aan~
teï i tgebreid' Een initiatief werd
LÏÏ5 0nl. !e starten met de zoge-
Plannpn ,La o uw' De uitbreidings-
jaar gGVPTn00vt en west zijn volgend
Slaakt m in noord is een begin
Er et Plann«n tot uitbreiding
creëpA; woonruimte worden ge-
zinr.en r zeven" tot achtduizend ge-
•.Hopelijk wordt dit jaar nog het
Als de heer Van Dijke het woord
cultuur in de mond neemt, dan denkt
hij allereerst aan de openbare leeszaal
en bibliotheek, die bedroevend slecht
was gehuisvest. ,,Nu is het een van de
beste in ons land", zegt hij.
,,Door GS. is goedkeuring verleend
om 'n nieuw cultureel centrum te bou
wen. Ik ben een groot voorstander
van culturele uitwisselingen met onze
zuiderburen. Als het gebouw er staat,
hoop ik, dat hieraan meer aandacht
zal worden besteed".
Voor de bejaarden is een dienstencen
trum gebouwd, dat uniek is in de pro
vincie. Daarnaast is de verzorgings
flat „De Vurssche" gebouwd Dit ge
bouw mag gerekend worden tot de
modernste op dit gebied in Nederland.
Axel bezit de eerste bolgashouder in
Zeeland voor aardgas- Het oude gas
bedrijf is afgebroken. Een modern ge
bouw is ervoor in de plaats gekomen.
De heer Van Dijke is zelf vice-voorzit-
ter van de ZEGAM. Ook de accommo
datie van gemeentewerken is aanzien
lijk verbeterd. Er zijn nieuwe gebou
wen en een nieuwe brandweerkazerne.
De lange rij vernieuwingen in het
Axelse schrijft de heer Van Dijke niet
alleen toe aan zijn persoonlijke inspan
ningen. ,.Als ik dit alles opsom, mag
ik beslist niet vergeten te zeggen, dat
dit dank zij een goede samenwerking
met de gemeenteraad kon- Ik vind
het een feest om in b- en w. en met
de gemeenteraad te vergaderen- Er
heerst onder de raadsleden een zeer
progressieve instelling, ondanks de
veelkleurigheid. Als de belangen van
Axel op het spel staan, dan vormen zij
een gesloten front".
Een teleurstelling is het voor hem
evenwel geweest, dat het kanaalschap
Sas van Gent, Westdorpe en Axel niet
is doorgegaan. „Dit kanaalschap be
oogde een gemeenschappelijke rege
ling voor industrievestigingen in de
Kanaalzone. Het plan is bij G,S. ge
strand- De herindeling zal hier wel
enig roet in het eten hebben gestrooid"
meent hij.
,,Het plan was en is nog goed. Dat
het nog eens zal worden uitgevoerd
staat voor mij vast. Ook na de her
indeling. De industrieterreinen vragen
om vestigingen. We hadden alvast een
mooi begin kunnen maken. Een troost
is in elk geval, dat het werk niet hele
maal vergeefs is geweest".
Wat de saneringen in Axel betreft,
zou de burgemeester nog rigoureuzer
willen optreden- ,,We moeten de pas
een beetje inhouden- Vele miljoenen
zijn de laatste jaren door onze gemeen
te geïnvesteerd. De financiële positie
is niet bepaald sterk".
De heer Van Dijke is van mening,
dat het beleid van het gemeentebe
stuur bij de bevolking een goede res
ponse kent. Als de gemeente zijn taak
verstaat, dan heeft de bevolking auto
matisch vertrouwen in de gang van
zaken", zegt hij.
Voor het sportminnende deel van di
Axelse bevolking wordt momenteel
(Van een onzer redacteuren)
Axel heeft een uitbreidingsplan, dat woonruimte zal bieden aan zeven tot acht duizend gezinnen.
14.00-
21.00 uur Demonstraties in de Molenstraat met modeshow.
Straatverk. in de Noordstraat-Weststraat-Zeestraat, Markt.
Tentoonstellingen in de l.t.s.
15.00 uur Begin braden os op houtvuur op de Markt. Eventueel feestelijk
ontsteken van het houtvuur.
18.00 uur Start Breugheliaanse maaltijd.
20.00 uur Officiële opening Breughelfeest door trompetters, optocht rond
om de Markt van plaatselijk muziekkorps en dragers met eten.
Uitbeelding Breughelspreekwoorden en Breughelse figuren Pi
laarbijter Tijl Nele en Lamme. De blinden e.a.z. allen in historische
kostuums. Volksdansgroep brengt oude volksdansen in originele
kostuums. Breughelblaeskapel. Hieraan voorafgegaan of omstreeks
21.00 uur kleine rondgang van groepen en muziek door het
winkelcentrum.
21.30 uur Trekking verloting met 500 gulden aan prijzen.
14.00
21.00 uur Tentoonstelling l.t.s.
Straatverk. in de Noordstraat-Weststraat-Zeestraat, Markt
Shows en demonstraties in de Molenstraat.
21.00 uur Optreden plaatselijke drumband met show op de Markt. Na af
loop trekking verloting met 500 gulden aan prijzen.
21.30 uur Rondgang muziekvereniging.
Demonstraties in de Molenstraat, tentoonstellingen in de l.t.s., in de
Noordstraat-Weststraat-Zeestraat straatverk. Wandeltocht ver
zorgd door wandelsportver. „Emma".
Motocross door particulier comité.
Doortocht wielerkoers ronde Zeeuwsch-Vlaanderen.
Optreden Boudewijn de Groot in garage Cito.
Zo mogelijk standwerkersconcours op de Markt.
19.30 uur Concert te verzorgen door plaatselijke drumbands en harmonie
op de Markt.
20.00 uur Trekking verloting met 500 gulden aan prijzen.
21.00 uur Groot Slotvuurwerk. Publiek afhalen door drumband „Axel"
51.30 uur Taptoe op de Markt door „Hossana".
Verder dagelijks terrasjes met muziek eventueel gelegenheid
tot dansen individueel te verzorgen door de plaatselijke horeca
bedrijven.
Voorafgaand aan deze Breughelweek op dinsdag 5 september
reclame-caravan door Oost- en West-Zeeuwsch-Vlaanderen, start
8.30 uur op de ventweg aan de Zuidsingel.
WIJZIGINGEN IN DIT SCHEMA BLIJVEN MOGELIJK.
AXEL „Als je Axel nu ziet en vergoelijkt met het Axel van voor de oorlog, dan
herken je het bijna niet meej", zegt de heer C. de Putter uit de Stationstraat. Hij
is drieënzeventig jaar geleden in Axel geboren, welke oude Zeeuwsch-Vlaamse
stad ook altijd zijn woonplaats is geweest. Wat niet wil zeggen dat de rest van de
wereld hem vreemd is. Hij is lid geweest van de Zeeuwse Staten, drie maal voor
zitter van de gezamenlijke Zeeuwse landbouworganisaties en provinciaal voorzit
ter van de C.B.T.B., van welke organisatie hy ook landelijk bestuurslid was. Als
wethouder van financiën echter heeft hij een belangrijk aandeel gehad in de ver-
tnderingen die er na de oorlog in Axel zijn aangebracht.
uwen lijn tijdens de Tweede Wereldoorlog in Axel beschadigd, verwoest of verbrand.
,.En er is heel wat veranderd", zegt
ïij. „al heeft de stad zelf niet zoveel te
ïjden gehad van de oorlogshandelingen,
vlaar wel zijn er enkele tientallen boer-
lerijen afgebrand en zijn er zelfs men
en om het leven gekomen".
„Het was een chaotische situatie na
le oorlog. Er is nog een dag of wat
;eweest dat een ieder deed wat recht
ras in zijn ogen. Ook bestuurlijk moest
dies immers opnieuw geregeld worden.
Ta de tijd van het militair gezag, waar
ik als man van de landbouworganisaties
in zat, kwam de noodgemeenteraad,
.vaar ik overigens geen bemoeienis mee
heb gehad. Ik haid me tot dan toe nooit
echtstreeks met politiek beziggehou-
len. Maar toen de officiële verkiezin
gen kwamen, vroeg men mij als lijstaan-
'oerder van de ARP. En een jaar later
ngeveer, in 1947, werd ik wethouder.
Jan ben ik tot 1962 gebleven.
De heer De Putter heeft met twee
jurgemeesters samengewerkt en met
Irie verschillende wethouders. Geza-
nenlijk zetten zij de schouders onder de
roblemen die zich in vijf oorlogsjaren
_>n tien daaraan voorafgaande crisisja-
en hadden opgehoopt. Woningbouw,
tadssanering, scholen, wegen en alle
nogelijke andere voorzieningen.
„Aan de wegen moest enorm veei
beuren, de gasfabriek moest grondig
jrestaureerd worden. Heel veel moei-
e hebben we gehad met de Zuidsingel.
Het is nu een van de mooiste stukjes
van Axel. een deel van de vroegere wal
len, Maar men b.ad allerlei bezwaren
tegen de Zuidsingel-plannen. Belache
lijke bezwaren ook wel. Zoals ditt Als
BURGEMEESTE VAN DIJKE
progressief
een sportpark aangelegd van 60 ha.
De eerste stoot is al gegeven in de
vorm van drie voetbalvelden en een
oefenveld. De bouw v?n de kleedac
commodatie kan elk ogenblik beginnen
Omdat er geen mogelijkheid was om
bepaalde bedrijven te centraliseren, is
gedacht aan een terrein voor de klein-
industrie. „Daar is nogal wat belang
stelling voor", aldus de heer Van
Dijke- ,,Ik denk hierbij o-a. aan het
toeleveringsbedrijf van de DOW".
„De markt", meent hij, ,,is naar ik
heb gehoord van de kooplieden de bes
te in Zeeland. Op die van Middelburg
na is de onze de grootste. Iedere za
terdag wordt vooral hierdoor het inwo
nertal van 8500 met zes- tot zevendui
zend vergroot".
,,De geweldige toename van het toeris
me schept problemen", zegt hij. ,,Met
name wat betreft de verkeersregeling
en de parkeerruimte- Daar staan we
voor en we dienen daar rekening mee
te houden"-
Tenslotte waagt de burgemeester, die
overigens het volste vertrouwen heeft
in de toekomst van Axel, een interes
sante prognose te doen- ,,Als alle mo
gelijkheden werkelijk zullen worden
benut, dan zie ilc de gemeente Axel
uitgroeien tot veertig- of vijftigduizend
inwoners".
wel eens op de belastingen. Het
is niet leuk, zoveel te moeten be
talen, dat geef ik direct toe. Maar
ik vind toch, dat het geld goed
wordt besteed. Je moet eens kijken,
wat er gebouwd wordt in Axel.
Nu zijn ze weer begonnen aan een
nieuw cultureel centrum. Aan
alles wordt volgens mij zoveel
mogelijk aandacht geschonken. Na
de oorlog is Axel voor de Belgen
aantrekkelijk geworden. Er was al
gauw meer parkeerruimte nodig.
Veel Is gedaan op dit gebied en
ook in de toekomst zal hieraan
worden gewerkt. De winkeliers in
Axel hebben durf. Dank z(j hen
kan een Breughelweek worden ge
organiseerd. En je moet eens kij
ken naar de zorg, die onze be
jaarden krijgen en de school
jeugd .M
De heer De Jonge is een groot
voorstander van alle vernieuwin
gen in zijn woonplaats.
„Toch zijn er nogal wat oudere
mensen," zegt hij, „die de sneMe
vooruitgang met enige reserve be
kijken. Het gaat wat te hard, vin
den ze. En er is zoveel geld voor
nodig. Kan dat allemaal wel? vra
gen ze zich af. Ik vind: om wat
op te bouwen is geld nodig, en
om geld te krijgen, moeten lenin
gen worden afgesloten. Dat ziet
onze burgemeester goed in. Ik heb
respect voor zijn kundigheid en
vooruitstrevendheid".
j
de mensen van Zuiddorpe naar de
markt komen, dan zien ze de wallen
niet meer terug. De meeste wallen wa
ren overigens al in de twintiger jaren
afgegraven".
„Samen met andere gemeenten heb
ben we keuringsdiensten in het leven
geroepen, de eerste ULO-school is in die
jaren opgericht. Er kwam een techni
sche school en er moesten natuurlijk
ook lagere en kleuterscholen worden
bijgebouwd. Die technische school is
overigens zelfs nu nog niet in een eigen
gebouw ondergebracht. Een paar maan
den geleden werd daarvan de eerste
paal geslagen".
De heer De Putter vertelt van de
moeilijkheden, die men met de sanering
heeft gehad omdat de toenmalige ste-
debouwkundige verstek liet gaan als het
er om ging, de planning voor te leggen
aan Gedeputeerde Staten. Zo moest men
goedkeuring vragen op ieder onderdeel
tje. „Gelukkig", zegt hij, „hebben we
later de tegenwoordige minister Schut
als stedebouwkundige gehad". De oud
wethouder vertelt ook van de verande
ring in de riolering. Met de afvoer had
men al jarenlang gesukkeld. Tegelij
kertijd kreeg Axel ook zijn eigen zwem
bad.
„Je kunt wel zeggen", aldus de heer
De Putter, „Alles wat er nu is, stamt
uit die tijd. Er was in zoveel jaren
niets gebeurd, er waren ook nieuwere
ideeën, er was geld. Er kon ook inder
daad wat ge1?-uren. En in de oorlog?
Ach, toen was er een NSB-burgemees-
ter. Het enige wat er toen gebeurde
waa collecteren voor Winterhulp". Op die van Middelburg na is de markt van Axel de grootste in Zeeland.
