5
239
129
_79
l?5
EKKER OP!
5
I
i
i
i
i
i
I
Streek-VVV heefl
eigen functie"
CULTUREEL LEVEN
IN AXEL WACHT
OP NIEUW GEBOUW
rst
orst
4
K
9
P. C. Brakman
(Zeeuwse Muziekschool)
fe
DUREN'S
rkoopster
j verkoopster
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 5 SEPTEMBER 1967
HANS VROMMAN
„Kenner"
I. C. VINK
,Kapstok"
J. TOLHOEK
Succes"
S. v. DIJK
,Elke avond"
J. VISSER
,Old-timers"
Samen
Boerenkamer
Kaart
Stoelendans
Houten gebouwtjes
12
12 september 1967
es!
NK
irg aan
J5
350
54
69!
98
FTENMAGAZIJNEN
n speciaalzaak te Breda een
st met ervaring)
ENSTRAAT 117 - tel^
i
I
i
BREUGHEL
ZES DAGEN
GAST IN AXEL
(Van een onzer redacteuren)
s
I
es dagen lang zal Axel op Breugheliaanse wijze feestvieren. Vanaf maandagmiddag 11
jptember tot en met zaterdagavond 16 september, als het vuurwerk boven de stad
gedoofd zal zijn en de bevolking zich herinnerd zal hebben dat Axel op deze dag in
1944 werd bevrijd van de Duitse overheersing door de Poolse soldaten. De bevrijdings
dag sluit uitstekend aan op de lange rij feestelijkheden, omdat men volop gelegenheid
hijgt om langzaam tot een hoogtepunt te komen. De Stichting Streekcentrum (J. C. Vink,
j Tolhoek, J. C. Visser, P. Lion, S. van Dijk, W. Wikkering, mej. J. Schieman, de heer Die-
leman-Dey) te Axel, is erin geslaagd een bijzonder aantrekkelijk feestprogramma op te
stellen, met als hoofdmotief Breughel. Niet de figuur die in de zestiende eeuw ooit eens
iets moois heeft geschilderd, maar de onderwerpen, die zijn kleurrijke panelen sieren. Zo
wilde Stichting Streekcentrum de Axelse bevolking een week lang zien. Een groot schil
derij van Breughel: één feestende, vrolijke volksmenigte. De historische kostuums van de
ep en het braden van een os in de openlucht op de markt, zullen ongetwijfeld
en de fantasie een stukje op weg helpen.
De geestelijke vader van de Breughe
liaanse feesten cn optochten die van-
olt het Belgische Wingene grote be
kendheid hebben verworven, is de heer
Frans Vromman.
Hij is geboren te Wingene op 25-2-
1523- Vromman studeerde aan de
I Gentse universiteit en behaalde er het
licenciaat in de kunstgeschiedenis cn
oudheidkunde. Van het ministerie van
foenbaar Onderwijs kreeg hij de op
dracht een inventaris op tc maken van
monumenten en kunstschatten van de
stad en kanton Brugge. Tal van bij-
diagen aan kunst- en weekbladen wer
den van zijn hand gepubliceerd. Grote
faam verwierf hij door zijn talrijke
referaten, lezingen en voordrachten
voor culturele verenigingen en congres
sen. Buiten zijn leraarambt en zijn
studie interesseert hij zich in het bij
zonder voor de mens en het menselij
ke. het volksleven en met name de
volksfeesten. Door op dit gebied zijn
activiteit snel te ontplooien heeft Frans
Vromman in betrekkelijk korte tijd,
ook in het buitenland, grote bekend-
td verworven als ..stoetenbouwer",
rikele van zijn creaties noemen we
hier: Het Uilenspiegelfeest in Eerne-
gem in 1955, het Oogstefeest te Veur-
r.e in 1959, 1960 en 1961. het Jacht
feest in Sint-Andries in 1959 en I960.
Ook had hij de algemene leiding bij
het organiseren van de praalstoet van
de Gouden Boom in 1958 en 1959 te
Brugge. Dezelfde Frans Vromman
Breugelgroep naar
komt met
Axel.
zijn
..We vonden dat er eindelijk weer
fens lets moest gebeuren. Zo kwam
een week of vijf geleden het 1de© om
Axel een soort Breughelweek t©
organiseren". De man die dit zegt is
"Ie heer J. C. Vink. Hij is voorzitter
van de Stichting Streekcentrum.
..Ik doe het al 10 jaar", zegt hij.
in W oprichting. De stichting werd
I 5ai het leven geroepen om op
reaere basis evenementen te organi-
oen- Het voordeel van een stichting
s dat je niet van minuut tot minuut
w.mg en verantwoording moet af-
Se5,..aan een uitgebreid aantal le-
itam K werken met een dagelijks be
is??', t gaa' efficiënter. De groep
W i ,en daardoor overzichtelij-
ii,' meer contact met eik-
komen" sne"er regelingen
f?ze frette heeft de heer
P'aatseufke V.V.vl voorzitter van de
vervolit hij, „van
hetiaa? g Streekcentrum was in
4 n,0prichtinS een grote mid-
ktnWJleenstelling. Daarna heb-
ken- Na g? rl' aetiviteiten ge-
hetw rustperiode vonden we
sla? tP «n worden om aan de
Tnc ,°aaU-
Axel fl s?65, °m een Breughelweek
'Pit en ïL u.n met ossen aan het
'i'aatfeectol .en' wiinkeldertjes,
moest ete'' er eenmaal lag,
ciële kant v. worden over de finan-
4a eenvoudio?, de zaa - ..Bepaald niet
z?gt h«- -Het is na-
wthousialt i? k dat iedereen
«cl sola jal' om zoie's te doen
fït man dn. s Met een tientje
"eer ten-nat n uSEr 's over en
e® s°ort nnim „eer Van Dijk heeft
ïft 4e heer verricht. samen
boende garant? Er kwam vol-
?*44enstand ut vln ">de va° de
"feiten ruim'T t fnn. n voor de 'es"
Rekkelijk kort. .ui nodig' T|» be"
regeld. wat ''id was de zaak ge-
jfhwerking m.t d V* onze sa"
y"1 enorm.™ Axelse midden-
a&i 2irter. bneven verstuurd
!jne. „w. hlhh gl?gen voor deel-
"a moeten nv.ï heel wat obsta-
ioegezeed •1.nnen' Wat vandaag
'et 4oor" g,5' morgen alweer
k Scgev.n IS voorzitter. Op
t^S'sohe Xn' tlegen we van
v Jmmeen6oIde tinr nU1'eaU in Am"
ffifman "P- °e naam Frans
6 'ader yan ?oe™d. De geeste-
ï'igene. nu da Breughelieesten
Aute folpen DJ. p as direct bereid
hl^pstok waa er nu.
Sm Je kunt imm angzaam bijgeko-
aan0?tocht «l -bij een Breu-
spit epn £la<*en ven ossen
Sefifheden umokv e ^rie andere
lom °pzc'. De Kt01? at was ook
v?°r de rest -ls er- AxeI
tcTd Ilseerd (imr d. f ts er z°veel
ben' a', «O oen ws,'ra'en en buur-
SnH A,Xel VaS de ntn g Iees' hab-
Iedor kan ,^rgen tot de lata
Be i8en kring" ..uitleven" m
C Vinl
VISSER
De heer S. van Dijk heeft samen
met de heer W. Wikkering voor de
nodige financiën gezorgd.
..Dat is beslist geen eenvoudig kar
wei geweest", zegt hij. „Elke avond
op stap van deur tot deur. Nooit thuis.
Je vrouw op een gegeven moment
kwaad, omdat je er nooit bent. En
dat is te begrijpen".
De heer Van Dijk wist hoeveel geld
er nodig was. Het stond bij hem zo
vast als een huis dat het bedrag van
f 15000,- op tafel moest komen.
„Het komt er ook", verzekert hij.
„Kwestie van doordouwen
De heer J. Visser, die secretaris is
van de stichting, gelooft zonder meer
in het succes van de organisatie en
het feest zelf. Hij heeft maar e
teleurstelling gekend.
„Van een teleurstelling kun je direct
niet spreken", zegt hij. ,,Ik had ge
woon graag gehad dat we bij al het
feestelijks een stoet door Axel hadden
kunnen laten trekken van antieke au
to's. Helaas was dit niet te realise
ren. Je zit altijd met de narigheid
van vervoer over de Schelde. Niet al
le wagentjes verkeren in goede staat.
Ik heb de HAF geschreven. Er viel
geen mouw aan te passen".
De heer Visser woont nu vier jaar
in Axel. Hij is geboren in Cadzand-
Via zijn vader is hij in het bestuur
van de stichting beland-
„VorLg jaar", zegt hij, ben ik se
cretaris geworden. Ik ben blij, dat er
weer eens iets op poten gezet moet
worden. Zoals het programma er nu
uitziet, sta ik er volledig achter. Ik
kan gerust zeggen, dat ik zeker weet
dat de Brueghelweek een succes gaat
worden. Het is misschien veel ge
zegd, maar ik heb dat gevoel. Trou
wens als je dat gevoel niet hebt, kun
je er beter niet aan beginnen, an
ders wordt het een grandioze mis
lukking. Je moet er helemaal achter
staan".
De heer Visser is van mening dat de
middenstander in Axel voldoende fa
ciliteiten heeft. „Er mag dus best eens
iets van deze groep uitgaan. Axel is
typisch geschikt voor een Breughel-
feest. Boven de Schelde zou je dit niet
moeten proberen -.. Wij zijn nu een
maal met ons toerisme op België ge
oriënteerd. Het moet in deze feestweek
ook voor de Belgen attractief zijn om
naar Axel te komen".
Een van de vele groepen, ontleend aan een schilder^ van Breughel, die meelopen in de stoet.
(Van een onzer redacteuren)
AXEL De ANVV heeft de VW in Axel gevraagd om toezending van acht-
duidend folders voor haar kantoor in Brussel en nog eens achtduizend exemplaren
in Keulen. De VW heeft er echter niet voldoende. Haar administrateur, de heer
C. Smies, toont ons een van de folders. Fraai verzorgd voorlichtingsmateriaal in
kleuren. „Zo'n folder kost ons 32 cent", zegt hij. „Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, een
oase van rust", staat er met diepzwarte letters op. De folder is het eerste resultaat
van een regionale samenwerking. „Alleen had onze WV het geld hiervoor niet op
kunnen brengen", zegt de heer Smies.
„Het zijn financiële overwegingen die
de VW in Axel in de richting doen
denken van de oprichting van een
streek-VW. Bezet met toeristisch ge
schoold personeel dat de belangen var.
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen als streek
behartigt".
Zo ver is het echter nog niet. „Ook
andere plaatsen denken er echter zo
over," zegt de heer Smies. En dat
klinkt als een belofte
In groter regionaal verband werkt de
WV Axel samen met Hulst en Temeu-
zen. De contactcommissie wil een uit
gebreide streekfolder het licht doen
zien. De heer Smies vindt dat deze
samenwerking overigens geen afbreuk
mag doen aan de zelfstandigheid van
de plaatselijke VW's.
Zo'n instelling is in Axel onmisbaar
als men hoort hoeveel Belgen er in het
weekend naar Axel komen. Zij zijn zo
gemiddeld achtduizend man sterk en
hebben 1000 tot 15000 auto's bij zich.
Ook rijden er zo'n twintig bussen veelal
uit Brussel de stad binnen.
Dit gaf vooral grote parkeerproble
men, die niet in één-twee-drie konden
worden opgelost. Als de chef van de
afdeling financiën op het stadhuis weet
de heer Smies te vertellen, dat het de
gemeente heel wat hoofdbrekens heeft
gekost om de nodige ruimte te schep
pen. De invasie bezorgt ook de politie
handenvol werk.
Zij moest onze zuiderburen aan de
lopende band verbaliseren wegens fou
tief parkeren. Meestal was deze over
treding een gevolg van het feit, dat zij
met de Nederlandse parkeerregels niet
voldoende op de hoogte waren. Daarom
vond de VW het voor de Belgische gas
ten wel wat sneu. Zij sprak met politie
en gemeentebestuur en het resultaat
was dat het bonnetje met de boete ver
vangen werd door een klein platte
grond] e, met daarop aangegeven de
plaatsen waar geparkeerd mag worden
(in drie talen). „Een gelukkige oplos
sing," vindt de heer Smies. „Maar,"
zegt hij, „als er bij zijn die regelmatig
verkeerd parkeren gaan zij toch op de
bon."
C. SMIES
streek-WV
De VW heeft heel wat pijlen op haar
boog. „Organiseren doen wij niets, al
leen maar stimuleren." Zo zag deze
vereniging liefst een geheel nieuw ge
bouw voor de Axelse Boerenkamer. „De
kamer is het waard," meent de VW-
administrateur, die het betreurt dat
hiervoor ook geen plaats was in het
Culturele Centrum.
Wat doet de VW? Haar informatrice
op het stadhuis geeft inlichtingen aan
toeristen of mensen die toevallig in de
stad moeten zijn. Verstrekt folders of
zendt deze toe aan WV-kantoren of
aan particulieren op aanvraag. Het ont
werpen en redigeren van de folders zijn
aangelegenheden die de Axelse VW bij
voorkeur zelf voor haar rekening
neemt.
Er liggen vier folders op het bureau
van de heer Smies. De al genoemde
„Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, een oase
van rust", waar te beginnen met Axel
karakteristieken worden gegeven van
'setj. al w'l ik nio i- agen van de
P 116 vlakte hÓÜdVen.-n0g ee"
De heer J. Tolhoek is door de Stich
ting Streekcentrum Axel aangetrokken
als adviseur bij de daadwerkelijke uit
voering van de planne11-
„Ik ben zogezegd het hart van het
feest", zegt hij. „Het is mijn taak de
Breughelweek te brengen- Als recla
me-adviseur ligt dat geheel in mijn
lijn- Er zit een hoop werk aan vast,
maar ik doe het met plezier. Boven
dien is het nuttig voor het verbreden
van je ervaring en de contacten met
allerlei mensen". De heer Tolhoek zit
dus niet direct in het dagelijks be
stuur van de stichting, maar werkt
geheel naast het bestuur. Hij is direct
verantwoording verschuldigd aan het
bestuur, maar kan verder volgens ei
gen inzichten te werk gaan. „Dat is
enorm prettig", zegt hij, „want op een
gegeven moment kun je niet eerst de
hiërarchieke weg afdraven, dan moet
er koste wat het kost gehandeld wor
den".
De heer Tolhoek, die behalve het re-
clamewerk voor de Breughelweek ver
zorgt ook veel administratieve beslom
meringen heeft, is geen Zeeuwsch-Vla-
ming. „Ik ben geboren in Klundert",
zegt hij „Gestudeerd op St--Joost in
Breda. Een uitstekende kunstacade
mie, tenminste in mijn ogen. Ik ben
nog steeds heel gelukkig met mijn op
leiding."
Dat hij in Zeeuw sch-Vlaanderen is
komen wonen laat zich gemakkelijk
verklaren. De heer Tolhoek is ge
trouwd met een Zeeuwsch-Vlaamse
vrouw. „Het levan in dit land bevalt
me best", vindt hij- „Ik voel me al
echt opgenomen door de bevolking
Vooral nu ik gevraagd ben te advi
seren Lij een dergelijk evenement."
De heer Tolhoek is eveneens recla
me-adviseur geweest bij de ENTE, die
onlangs in 1 .rneuzen werd georgani
seerd.
„Hoewel ik daar niet zulke prettige
herinneringen aan heb overgehouden",
zegt hij, „geloof ik toch aan het wel
slagen van dit feest."
„De blinden"
een groep die een getrouwe weergave vormt van een detail uit een der kunstwerker van B-eughel.
de verschillende steden en dorpen in de
Oosthoek. In deze wervingsfolder
wordt ook aan Belgen, Fransen, Duit
sers en Engelsen uitgelegd hoe ze Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen kunr.en vinden
Dan is er een die uitsluitend Axel be
schrijft; voorts een uitgebreide circu
laire die de toerist wegwijs in Axel
maakt en verder een meer uitvoerig in
formatieblaadje dat naast toeristische
attracties ook een inzicht geeft in de
ontwikkeling van de gemeente op aller-
lei terrein, verlucht met een aantal toe-
passelijke 'zwart-wit foto's.
Bij de attributen ligt ook een deel
nemerskaart voor het maken van rond
ritten door Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen.
De toeristen die op het stadhuis om in
lichtingen komen krijgen gratis zo'n
kaan waarop tien gemeenten staan ver
meld. Het is de bedoeling dat zij de
kaart in de betreffende gemeente laten
afstempelen. Tegen inlevering van de
afgestempelde kaart kan men op het
stadhuis een fraaie herinneringstegel in
ontvangst nemen. „Er werden er dit
zoen 151 uitgedeeld. Aan mensen uit
heel Nederland tot Groningen toe,
ook veel Belgen," zegt de heer
In dezelfde geest heeft de VW plan
nen voor een silhouet en een fotoi
waaraan eventueel een fotowed
gekoppeld kan worden.
Behalve op toeristisch gebied is de
VW een taak toebedeeld in de streek-
functie die Axel vervult. „Kijk naar de
winkels, het zijn grote-stadzaken. Men
sen uit heel Zeeuwsch-Vlaar.deren ko
men hier winkelen. Het is juist de
streekfunctie die van Axel dikwijls een
bijenkorf maakt," zegt de heer Smies.
Deze specifieke functie komt bij voor
beeld ook tot uiting in het feit dat de
Rijkslandbouwvoorlichtinigsdienst en de
Centrale Dienst voor Bouw- en Woning
toezicht in Axel gevestigd zijn.
De band met Polen blyft sterk. Hier
van getuigen o.a. de vele Poolse straat
namen in Axel. Op de foto zien we de
onthulling van het „Generaal Maczeck-
straaf'-bordje. Hierbij was de generaal
zelf aanwegig.
(Van een onzer redacteuren)
AXEL. De heer P. C. Brakman, adjunct directeur van de Zeeuwse Muziek
school te Axel gelooft in cultuur van eigen bodem. „Zeker in die van Axel",
zegt hij. „Wat hier gepresteerd wordt door de diverse verenigingen, of het
nu toneel of muziek is, mag er zijn. Dat er in Axel een nieuw cultureel
centrum wordt gebouwd, is heus geen overbodige luxe. Het is gewoon
een noodzaak."
Nu het bioscoopgebouw Het Cen
trum te Axel per 1 september is ver
huurd als supermarkt, gelooft de heer
Brakman toch niet, dat deze gebeur
tenis ernstige gevolgen zal hebben
voor Axels culturele leven.
-Je zit natuurlijk een beetje moei
lijk met het geven van uitvoeringen",
zegt hij. „Het Centrum was altijd de
gelegenheid, waar deze plaatsvonden
ook al betaalde je een flinke prijs.
Het oefenen kan gewoon doorgaan.
Iedere vereniging beschikt wel over
een eigen zaaltje. Als alles meeloopt,
kunnen volgend jaar september de uit
voeringen starten in het nieuwe ge
bouw".
In 1958 werd de afdeling Axel van
de Zeeuwse Muziekschool gesticht. De
huidige gemeentesecretaris heeft hier
toe veel bijgedragen. De heer Brak
man startte met 60 leerlingen. Het eer
ste toevluchtsoord werd het Torenlo
kaal van de Nederlands Hervormde
Kerk. „Je betaalde toen een fors be
drag aan huur. Bovendien kwam ik al
gauw moeilijk te zitten met de ruim
te. We verhuisden toen naar een afge
dankt zondagsschoollokaal van de Her
vormde Kerk.
Het was een noodschool en verkeer
de in een deplorabele toestand. Door
regenen, stank van toiletten en rook
van de kachel. In 1963 in die beruchte
strenge winter hebben we in plaats
van les te houden een stoelendans ge
daan. Zo koud was het toen". De heer
Brakman heeft zich vervolgens tot de
gemeente gewend. Er kwam een op
lossing. Maar al gauw was deze oplos
sing weer veranderd in een levensgroot
probleem. De muziekschool bleef ver
huizen tot 1967, toen de noodtechnische
school in de Kerkdreef voor de mu-
ziekleerlingen opengesteld werd.
„Daar kan ik nu zowel individueel als
groepsonderwijs geven", aldus de heer
Brakman. We zijn baas in eigen huis
en dat is een groot voordeel.
Dank zij de gemeente, die altijd bij
zonder prettig met ons heeft samenge
werkt, hebben we iets kunnen berei
ken. De school is nog steeds in volle
bloei literaard", zegt hij, „is en
blijft deze situatie een soort over
gangsfase. Wij mikken, evenals elke
andere vereniging op het nieuwe cul
turele centrum. Er zijn nu al rond de
honderd leerlingen. Als je met zo'n
club een uitvoering moet geven, maak
je nogal wat onkosten. Toen we onze
uitvoeringen in het Centrum gaven,
waren we alleen aan huur al f 150
kwijt- Daarbij kwam dan nog het ver
voer van je instrumenten. Hetzelfde
probleem hebben ook de fanfare Ho
sanna gekend en harmonie Concor
dia".
De heer Brakman werd in 1926 diri
gent van Hosanna. Ruim 38 jaar
zwaaide hij het stokje- Omdat de mu
ziekschool bleef groeien moest hij de
ze activiteit opgeven- ,,Ik kreeg een
prima opvolger", aldus de heer Brak
man. „De fanfare heeft pas nog een
eerste prijs gehaald". Het repeteren
van dit gezelschap gebeurt in een
klein houten gebouwtje. Ook de har
monie Concordia heeft een lokaliteit,
opgebouwd uit eigen middelen.
Vorig jaar is de heer Brakman ge
stopt met het gemengd koor ASAF te
leiden. Een jonge dirigent in Terneu
zen nam zijn werk over- Het koor re
peteert in het gebouwtje, waarin ook
de fanfare is gehuisvest. „Het is veel
te klein", vindt hij. „Voor een koor
moet je een goed podium hebben en
een ruimte om een orkest weg te zet
ten. De kerken zijn akoestisch erg
slecht. Hopelijk is dat in het nieuwe
gebouw beter".
Het koor heeft minstens 10 uitvoe
ringen voor de radio verzorgd. Ook de
harmonie en de drumband zijn zeer
actief. Ook op toneelgebied leeft er
voldoende in Axel. De amateurtoneel
vereniging 't Mozaïek levert verdien
stelijk werk onder leiding van de heer
J. van Overmeiren- Ook hier kampt
men met speel- en repeteerruimte- Het
cultureel centrum zal ook hier de nodi
ge uitkomst bieden. En ook al liggen
de uitvoeringen een jaar lang stil, de
Axelse cultuurminnaars willen graag
deze overgangsfase naar een „beter
leven" doormaken.
