Foto's maken
is erg
gemakkelijk,
maar toch
mm
\mm
OP 64
VELDEN
mm
WêlW
m
M
H
i u i
Amateurs maken miljoenen foto's in en kleur per jaar
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1967
11
IMPONEREN
MORGEN KLAAR"
POVER
JUIST DIE
TEVREDEN
FILM
EENVOUDIG
KLEUR
W. J. MUHRING -
lü
sip
JU
D H
B
Schaakraadsel
Centrale verwarming
uit 300 ii O gevonden
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Het aantal filmpjes, dat de Nederlandse amateurfoto
grafen jaarlijks door hun camera's draaien, is onvoorstelbaar groot
geworden. Hoewel geen der grote industrieën - begrijpelijk overigens
- genegen is exacte cijfers te verstrekken mag op grond van schat
tingen door deskundigen worden aangenomen, dat er eind 1967 zo
om en nabij vijftig miljoen rolfilmpjes en smalfilms zullen zijn ver
kocht. „En dan kan het goed zijn, dat we tien miljoen te laag ramen"
voegde een ingewijde er aan toe.
De fotografie is een hobby gewor
den, waarin in ons land jaarlijks en
kele honderden miljoenen omgaan,
terwijl vele factoren de nog steeds
groeiende animo voor deze hobby in
de hand werken.
Allereerst is er de omstandigheid dat
men zich wat makkelijker de aan
schaf van een foto- of smaUilmtoestel
kan permitteren. Dat er meer tijd be
schikbaar is dan in het verleden, is
misschien ook een reden. Van veel
groter belang is dat er de lange week
ends zijn, dat de enorme toename van
het gemotoriseerd vervoer de trek
naar buiten in sterke mate heeft be
vorderd en dat er in de vakantieda
gen veel meer en veel verder wordt ge
reisd dan in het verleden.
Thuisblijvers kunnen wel schamper
opmerken dat er gefotografeerd moet
worden om familie en kennissen waar
te maken dat men werkelijk zo ver
van huis is geweest of alleen maar
om met een dure vakantie te impone
ren, maar het gaat er voor al die
amateurs toch echt wel om plaatjes te
hebben, die aan een fijne vakantie
herinneren.
Als de doos met kiekjes (kiekjes zit
ten veel meer in een doos dan in een
album) later weer eens voor de dag
komt, roept het plaatje van oom Jan,
die in Titisee in stromende regen een
andere band moest opleggen, van tan
te Johanna met d'r gekke zonnehoedje
op een waterfiets of van zusje Nettie
met dat knappe kelnertje in de Costa
Brava alle vakantiepret op slag weer
voor de geest.
brikanten kent men in het hoogseizoen
dagen, dat er zestig postzakken gevuld
met diafilmpjes binnenkomen. Per
dag moeten er zo'n twintig a dertig
duizend filmpjes door de baden.
Er zijn in ons land vijf grote af-
werkcentrales, die voor de fotohan-
del rolfilms ontwikkelen en afdrukken
maken. Een daarvan is de Brabantse
Afwerkcentrale, gevestigd in Steenber
gen. Tien jaar geleden is de Steenberg-
se fotograaf en fotohandelaar H. van
Mechelen daarmee begonnen met vier
man personeel. Nu werken er het ge
hele jaar tachtig man, in de topdruk
te tijdens de zomermaanden nog aan
gevuld met hulpkrachten voor de een
voudige werkjes, die geen vakmanschap
vereisen.
Deze B.A.C. maakt nu jaarlijks meer
dan zes miljoen kleuren- en zwart-wit*
foto's voor opdrachtgevers uit het ge
hele land. Ze heeft een eigen auto-
dienst die dagelijks in ie zuidelijk pro
vincies het nieuwe werk ophaalt en het
gereedgekomen werk aflevert en daar
naast per jaar een kleine honderddui
zend pakken met films en foto's ont
vangt en verzendt. Door een strakke
organisatie en een vernuftige appara
tuur maakt zij het de fotohandelaar
mogelijk aan te kondigen: Kleuren
films vandaag gebracht, overmorgen
gereed".
Er wordt daar zoveel spoelwater ge
bruikt dat de B.A.C. de grootste wa
terverbruiker van Steenbergen en om
geving is. Zou het fotografisch papier,
dat daar jaarlijks wordt verwerkt, tot
één band aaneen worden geplakt, dan
kon de afstand Steenbergen-Parijs en
terug worden bespannen.
"Wanneei- men ln de zomermaanden
een uurtje doorbrengt bij een fotohan
delaar en terloops een blik werpt op
de afdrukjes, die de amateurfotografen
komen halen, dan is het een verras
sing te zien hoe ondanks alle zorgen
van de industrie om het allemaal zo
makkelijk mogelijk te maken, de uit
komsten nogal pover zijn. De toren
van Pisa staat recht, de Dom van
Keulen scheef. De bovenste vijf cen
timeter van tante Bertha, juist terug
van de kapper, zijn er niet opgeko
men, oom Hendrik bij het pootjeba
den is zonder pootjes vereeuwigd en
het uitgelaten busgezelschap bij de
Drosschelgasse, uitgedost met toeters
en. feestmutsen, vormt een wazige troep
want het toestel werd bij het afdruk
ken bewogen.
Er is evenveel onder- als overoe-
licht. Opa, die z'n schat van een
kleindochter fotografeerde, meende dat j
het wel interessant zou zijn als de I
Mont Blanc er meteen op stond en is i
nu teleurgesteld dat de fotohandelaar
geen kans ziet een 18 bij 24 vergro
ting te maken van de lieve kleindoch
ter zonder Mont Blanc. Bepaald sen
sationeel waren de resultaten van de
overigens technisch goed uitgeruste
meneer, die dia's maakte met een geel-
filter voor z'n lens: „Ik dacht dat ik
dan mooie wolkenluchten kreeg", ver
ontschuldigde hij zich bij het aan
schouwen van de niet te beschrijven
troep.
Hóe wordt nu zo'n foto gemaakt?
Het „geheim" is niet moeilik te
onthouden:
Leg op de bodem van uw boot
een kussen, waarop u met de hiel
steunt. Plaats het niet uitgeklapte
statief op uw teen en knip: u zult
de trilling van uw eigen boot heb
ben opgevangen.
Gebruik een snelle film by een
snelle sluitertijd en een kleine
Lensopening.
Als u nu ook nog een zoimekap
voor de lens plaatst is de kans dat
er buiswater op de lens komt vrft-
wel uitgeschakeld.
ken met een reepje plastic. Maar overi
gens t veel tevreden klanten.
Van twee dochtertjes vier maken
De ervaringen, die de fotohandela
ren opdoen zijn verrassend: vele ama
teurs zijn gauw tevreden. Het respect
voor de tovenaar, die onder een zwar
te doek kroop en dan de komst van
een vogeltje aankondigde, ig zo groot
geweest, dat het tegen de tijd en de
techniek bestand is gebleken.
Nog altijd blijkt de gewone sterve
ling zo geïmponeerd door het wonder
van de fotografie, dat hij schijnbaar al
tevreden is de grote tovenaar van wel
eer een beetje te kunnen nabootsen.
Niet tevreden is natuurlijk de man,
die twaalf opnamen maakte en tien
nagenoeg blanke negatieven oogstte,
plus één niet zó zwaar onderbelichte
met onjuiste afstandsinstelling en één
goede. En nog minder enthousiast is
de amateur, die vier en twintig zwarte
negatieven kreeg overhandigd omdat
hij thuis met het B-knopje had ge-
experimenteerd en had vergeten het
in de goede stand terug te zetten. Een
even kostbare als teleurstellende ver
gissing die zo veelvuldig voorkomt, dat
vele fotohandelaars als ze de begin
nende amateur met een nieuw toestel
op pad sturen, dat B-knopje beplak-
Het gebeurt wel, dat een negatief
van zo'n twijfelachtige kwaliteit is, dat
er in de donkere kamer geaarzeld
wordt tussen afdrukje maken of niet.
Maar juist van die opname worden er
dan tien nabesteld. En heeft men, om
de klant niet op onnodige kosten te
jagen, besloten dat slechte negatiefje
maar niet af te drukken, dan komt
er een klacht waarom die afdruk ont
breekt.
Er bestaat natuurlijk ook een cate
gorie amateurs, die niet zo gauw vol-
cfaan is over de resultaten. Die bestaat
uit de ervarenen, die hun object van
vele kanten bezden en nog eens bezien,
die zorgvuldig belichtingstijd en dia
fragma kiezen en die, als het moet, een
uur wachten kunnen op een gunstige
lichtval. Daaronder ziijn er, die de
beroepsm^n naar de kroon steken.
Maar dit zijn niet degenen, die veel
bijdragen in de snelle stijging van de
omzetten in fotomateriaal.
Toch zouden al deze omstandighe
den zonder meer niet de vlucht van
de fotohobby hebben bewerkstelligd,
ware het niet dat de industrie het fo
tograferen veei eenvoudiger en daar
door aantrekkelijker heeft gemaakt.
Het tijdperk van het boxje, alleen te
gebruiken met volle zon, is afgesloten.
Met de goedkope toestelletjes van nu
zijn goede opnamen te maken zonder
dat de fotograaf een duivelskunstenaar
moet zijn wil hiij resultaten bereiken,
waarmee hij de familie onder de ogen
kan komen.
Daarenboven hebben de opkomst en
de snel bereike perfectie van de kleu
renfilm er veel toe bijgedragen ook
voor de nog niet zo bedreven ama
teur de resultaten, althans in zijn o-
gen, zo aantrekkelijk te maken, dat
hij voldoening in zijn hobby vindt.
Dat velen er de voorkeur aan ge
ven er gekleurd op te staan, valt ook
al uit de cijfers te leren. De omzet-
verschillen tussen zwart-wit en gekleurd
zijn de loatste jaren snel groter ge
worden, ondanks het feit, dat de twee
de categorie niet onaanzienlijk duurder
is. Zestig procent van het gekochte
materiaal is gekleurd. Daarbij speelt
de dia, het moderne toverlantaarn
plaatje. een grote rol. In de ontwik
kelcentrale van een der bekende fa-
Op deze groepsfoto staan 18 kinderen
Een nieuwe categorie, die onder
weg is een belangrijk groep te worden,
ls die van de smalfilmers, die dik
wijls de kleuters in beeld brengt en
daarom veel moeders telt. Natuurlijk,
zulke filmjes zijn later voor vader en
moeder boistbare herinneringen en
voor de gefilmde interessant. Zoudt
uzelf eens niet willen zien hoe u als
peuter en kleuter hebt rondgekropen
en gewaggeld tijdens de ontdekkings
tochten van de eerste levensjaren? En
zou het in de tijd van rozegeur en
maneschijn, de naderende verloving,
niet opwindend zijn als Jan door zo'n
filmpje eens kon zien hoe zijn, nu wat
nuffige, teerbeminde destijds besmeurd
en in luierbroek in de zandbak wroet
te?.
Hoeveel grootouders zijn er niet dol
gelukkig met een filmpje van de in
Australië geboren kleinzoon, die zij
misschien nooit in levende lijve zullen
zien. In deze relatie speelt ook de foto
een grote, dankbare rol. Wanneer de
veelheid der voorbije jaren er toe leidt
dat de gedachten meer toeven in het
rijke verleden dan in de beperkte toe
komst, is het een goed moment bij
deze dn 'n onbereikbare verte gemaak
te kiekjes te mijmeren over het wel
zijn van de flinke zoon of de lieve
dochter, die daar met een eigen gezin
leeft in een voor de achtergebleve
nen volkomen onbekende wereld,
maar welke wereld door wat simpele
foto's toch een beetje dichterbij komt.
Neefotoindustrie en f otohandel
behoeven zich geen zorgen te maken
■over 'n mogelijke teruggang. Ondanks
de nu reeds imponerende cijfers is het
niet lichtzinnig te veronderstellen dat
de jaarlijkse produktiecurven in de naas
te toekomst nog zullen stijgen. De fo
to heeft een eigen, belangrijke taak in
de samenleving van nu. waarmed# zij
onverbrekelijk is verbonden.
Het is zonneklaar, dat met de stijging
van het schaakpeil de partijen aan in
houd winnen. Dit neemt echter niet
weg, dat ook minder gerenommeerde
spelers van tijd tot tijd opmerkelijke
prestaties kunnen leveren. Zij spelen
dan ver hoven hun normale niveau
door oorzaken, die veelal moeilijk aan
wijsbaar zjjn.
Een dergelijke partij is het onder
staande duel, waarin de witspeler ken
nelijk geïnspireerd door het passieve
tegenspel al zijn combinatoire registers
opentrekt en met een slimme maar
tactisch goed voorbereide aanval een
prachtige overwinning behaalt. Vooral
het dame-offer hoewel voor de
hand liggend dat een geforceerd mat
afdwingt was echt de kroon op het
werk. Een begrijpelijke en in alle op
zichten belangwekkende partij I
Wit: P. Muller
Zwart: F. P. Goldney
Gespeeld in het toernooi te Torshayn
1967
Siciliaans
1. e2-e4, c7-cS 2. Pgl-iS, PbS-cS 3. d2-d4,
c5xd4 4. Pf3xd4, Pg8-f6 5. Pbl-c3, d7-d6
6. Dfl-c4
(Bij voorkeur door Fischer gespeeld
De tekstzet is zeer agressief en biedt
uitstekende perspectieven)
6. e7-e6 7. Lcl-e3, a7-a6 8. Ddl-e2,
Dd8-c7 9. Lc4-b3, Lf8-e7 10. 0-CM), 0-0
(Rochade naar verschillende zijden
leidt meestal tot zeer interessante com
plicaties. Zo ook in deze partij)
1-1. Thl-gll
(Een idee van Tal. Op direct 11. g4
volgt 11. Pd4: 12. Td4:. e5 13. Tc4,
Dd8 14. g5, Pg4 en de witte toren op
c4 kan wel eens gevaar lopen)
11Pc6-a5 12. g2-g4, Pa5xh3+ 13.
&2xb3, g7-gfl
(Een verzwakking van de botiingsvleu-
gel, die zwart in moeilijkheden brengt.
Beter was 13d5)
14. Le3-h6, Tf8-dS
(Beter was 14Te8)
15. Tdl-d3. Le7-f8 16. Lh6-g5, LS-e7
17. f2-f4. b7-b5 18. De2-el, e6-e5 19.
LgóxfS, Le7xf6 20. Pc3-d5, Dc7-b7
(Zwart zit al behoorlijk in de knoei)
21. Pd5xf6+, Kg8-g7 22. Pd4-fS+
(Wit speelt op mat. Winnend was ook
22. Pe2, Kf«: 23, Dh4+>
Stelling na 22. Pd4-f5+
K? iii§ éL
iPl
22. Lc8xl5 23. g4xfó, Kg7xf6 24.
f4xe5+, Kf6-g7
(Op 24de5: volgt 25. Dh4+, en
torenwinst)
25. i5-i6+. Kg7-h3 26. Del-63, dOxeS 27.
De3-h6, Td8-g8 28. Dh6xh7 Zwart
gaf zich gewonnen. Op 28Kh7:
yolgt 29. Th3 mat.
Een van de mooiste eindspelccimbina-
ties is de winstvoering, waarover de
witspeler in de onderstaande stelling
beschikt. Indrukwekkend is vooral de
opvolging van pionoffer, torenoffer,
patparade door minorpromotie en als
slot een volkomen economisch mat»
Wit aan zet en wint
Oplossing schaakraadsel
Wit wint als volgt: 1. c4-c5!, Pg7-efl
(Op 1. dc5: wint 2. Td7) 2. cöxd6'.
Pe6xd8 3. d6xc7 Pd8-b7 4. c7-c8T (En
niet 4. c8D omdat zwart dan pat
staat) 4. Fb7xa5 5. Tc8-c5ü, Pa5-b7
6. Tc5-c6 mat. Geweldig! (Selesnieff)
PARIJS (AP) Bij de bouw van
een ondergrondse parkeergarage tn
het centrum van Parijs is o.m. een
centrale verwarming uit de derde
eeuw na Christus tevoorschijn geko
men.
Het systeem, bestaande uit ovens en
kanalc-n waarlangs de warme lucht on
der de vloeren van verschillende ver-
trekkei doorgevoerd werd is bijna ge
heel intact gebleven, hoewel vlak in
de nabijheid o.m. de Notre Dame ge
bouwd is. Men poogt titans -het bouw
plan van de garage zodanig te wijzl.
gen dat de resten vondst in zijn ge
heel bewaard kan blijven.
