Gruwelkamer wordt
rariteiten-kabinet
STEM
aanvaardt u
deze uitdaging
informatiestrook
1
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1967
7
HOU ZEE KAMERAAD: SLECHTE DOCUMENTAIRE OVER N.S.B.
ONDOORZICHTIG
WAARDE?
r'i%
Minister Malraux
publiceert
anti-memoires
Beheerder benzine
station verdacht
van verduistering
[REI1N®
President Moboetoe
Stopzetting van
Belgische hulp
is chantage
Pseudo GAK-arts
blijft in arrest
Rotterdam verkoopt
Dijkzigt aan rijk
CRISIS
GEPRIKKELD
ONAAL-SOCiAJUSfiSCHE"
BEWEGING «N NEDERLAND!
ALGEMEEN LEIDER in. A.A.MU5SER1
LIDMAATSCHAP
GEDURENDE HET
v5o?r
INGCaCHPÊVEN
'stamboek;
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Na politiek-ideologische geschiedsbeschrijvingen als „Het rijke
roomse leven", „De taaie rooie rakkers", „De zindelijke burger
heren" en nog zo wat heeft de N.V. De Arbeiderspers in Amsterdam
het toppunt gepresteerd. Onder de titel „Hou Zee, Kameraad" is
vandaag op de markt gekomen een boek, dat qua conceptie en inhoud
niets meer of minder is dan het rijke, taaie, zwarte, zindelijke leven
van de NSB. De ouderen onder ons weten het nog wel: de NSB'ers
waren die schilderachtige jongens met hun verplichte koppelriemen
uit de dertiger en veertiger jaren, die lief wilden zijn voor Hitier.
Ze waren fout, ach ja, maar dat kan de beste overkomen. Waarom
achteraf niet ginnegappen om een advertentie met de volgende in
houd: „Zwarte overhemden met twee losse boorden, vanaf f 2.50
ook naar maat".
Wat een dijenkletser, dit citaat uit de brief anno 1936 van een NSB'er
aan fascist nummer 1 uit die dagen in Nederland, Antoon Mussert: „Lieve
leider, ik doe uw verjaarcadeau erbij en stort 10 gulden voor het S. en V.
(onds, hopende in uw geest gehandeld te hebben." In deze sfeer gaat
„Hou zee, Kameraad" aan een stuk door.
Een slecht boek, dat minder succes verdient dan de tam-tam, waarmee
de verschijning is begeleid, suggereert.
„en zware aanval? Hij is gemak
kelijk te rechtvaardigen. Met fei
ten. Het werk (dat 9,50 kost)
telt 297 pagina's. Slechts 30 daar
van zijn aan verklarende tekst ge
wijd. De rest is een voor geen
enkele leek begrijpelijke hutspot
van kranteknipsels, foto's, adver
tenties, spotprenten, brieven enzo
voort. Zonder bijschriften, voet
noten of andere wegwijzers, die de
onwetende consument kunnen hel
pen, het produkt mentaal te ver
teren. Tel daarbij op de vaak on
leesbare kwaliteit van de foto-
copieën, het ontbreken van enige
bronvermelding, de op geen enkele
manier verantwoorde materiaal
keuze, om enkele in het oog sprin
gende defecten te noemen, en al
tkans dit deel van wat volgens de
ondertitel „een documentaire over
de NSB" bedoelde te zijn, kan als
historisch waardeloos worden weg
gestreept.
Resten de dertig pagina's ver
klarende tekst, waarin deze on
doorzichtige erwtesoep is verpakt.
Ze zijn gemakkelijk onder te ver
delen.
Zevenentwintig pagina's gaan
over de historie van de NSB van
voor de oorlog. De rol van de
Hitler-trawanten tijdens de oorlog
krijgt niet meer dan drie blad
zijden. Op deze laatste drie pagina's
wordt bovendien met geen woord
over de moord op 90.000 Neder
landse joden en andere oorlogs
misdaden gerept. Zij beschrijven
hoofdzakelijk en met veel begrip,
koe ontevreden NSB-führer An
toon Mussert was over het feit,
oat Hitier hem niet als leider wilde
accepteren van een Nederlandse
katte, die als onderdeel van de
Ocrmaanse statenbond zou func
tioneren.
Het slot is niet eens een samen
vatting van het verschijnsel NSB,
■at staan een historische conclu-
a. maar droogweg een beschrij-
'kg van de laatste nacht van
,voor de voltrekking van
t doodsvonnis in 1946. Letterlijk
aat. „Je kon rustig met hem pra-
ten. Het is niet lollig, wat mij te
wachten staat, zei hij. Ik heb altijd
op mijn manier in een hogere
macht geloofd, maar nu geloof ik,
dat Jezus voor onze zonden ge
storven is. Ik zal op hem vertrou
wen. Toen drukten we elkaar de
hand. Het was de eerste keer, dat
ik afscheid nam van een ter dood
veroordeelde. Musserts blik gleed
niet langs mij heen. Hij keek mij
recht in de ogen. Hij was niet half
bewusteloos van angst." De woor
den zijn van dr. J. C. A. Fetter,
die na 1945 veel Nederlandse natio-
naal-socialisten in hun cellen 'be
zocht. Het is ongetwijfeld een
authentieke indruk, maar waarom
hem zo opgevoerd, als de moord
op 90.000 joden onbesproken blijft?
Wat is de historische waarde van
het feit, dat Mussert de dood recht
in de ogen keek, zolang wij niet
weten, hoe groot de verantwoor
delijkheid was van hem en van zijn
NSB op de massa-slachting der
nazi's en waarop die verantwoor
delijkheid stoelde? Maar vooral:
waarom de toch al korte verkla
rende tekst bij een dusdanig tekort
schietende documentaire uitgere
kend te eindigen met het beeld van
een heroïsch stervende Mussert?
Er is nog geen objectieve litera
tuur over de mate van collaboratie
in Nederland, die de periode 1940-
1945 in onze nationale geschiedenis
kan verklaren. Zelfs het veelge
prezen standaardwerk van prof. dr.
J. Presser, genaamd „De Onder
gang", schiet daar tekort. Presser
constateert wel met gruwel, dat
de deportatietreinen voor de joden
steeds precies op tijd vanaf het
centraal station in Amsterdam ver
trokken, maar wie verantwoorde
lijk was voor die fatale dienst
regeling en hoe hij werd uitgevoerd
dat laat hij in het midden. Men
kan dit nog begrijpen. Misschien
mag men van iemand, die een
breed historisch panorama schetst,
niet verlangen, dat hij afdaalt tot
De lidmaatschapskaart voor de
NSB van Mussert.
I
Een verkiezingsaffiche uit de jaren dertig.
PARIJS (RTR) André Malraux
heeft zün eerste boek geschreven sinds
hö, nu tien jaar geleden, president de
Gaulle's minister van culturele zaken
werd. Er zijn evenwel, volgens de uit
gever, passages over netelige onder
werpen uit geschrapt, die pas na Mal
raux' dood gepubliceerd zullen worden.
Ook drie andere delen, die tot dezelfde
reeks behoren, zullen pas na de dood
van Malraux verschijnen.
Malraux zou gezegd hebben, dat het
nieuwe boek „Antimemoires" heet,
„omdat het een vraag beantwoordt die
memoires niet stellen en omdat het
die vragen niet beantwoordt die me
moires wel stellen".
Te oordelen naar wat er in de pers
reeds over het nieuwe boek is uitge
lekt, zegt Malraux erin, dat hij zich
vaak heeft afgevraagd wat de Franse
militaire leiders uit de tweede wereld
oorlog in het burgerlijke leven zonder
hun uniformen en sterren geweest zou
den zijn.
Generaal de Lattre de Tassigny zou
ambassadeur geweest zijn of wellicht
kardinaal- „Maar als burger zou gene
raal de Gaulle generaal de Gaulle ge
weest zijn", aldus Malraux.
ROTTERDAM (A.N.P.) De beheer
der van een benzinestation aan de Gor-
delweg in Rotterdam, de 38-jarige
T.B.M. de M. is door de politie gear
resteerd verdacht van verduistering van
een bedrag van f 30.000,ten nadele
van de eigenaar van het station.
Een controle bracht aan het licht,
dat de beheerder door administratieve
knoeierijen dit bedrag uit de boeken
hield en in eigen zak stak. Het is de
politie nog niet duidelijk, wat hij met
het geld heeft gedaan en of er van het
bedrag nog iets over is.
(ADVERTENTIE)
Korstige plekken in
smeren; laten inwer
ken; daarna afnemen
met water vermengd
met scheut azijn.
Zelfwerkend!
brandschone oven.
BRAZZAVILLE (Reuter) Presi
dent Moboetoe van Kongo heeft in een
vraaggesprek voor radio Kinsjasa het
Belgische besluit om de technische
hulpverlening aan Kongo op te schor
ten, chantage genoemd-
Premier Van den Boeynants had
maandag verklaard, dat de hulp pas
zou worden hervat wanneer de veilig
heid van de Belgen in Kongo is verze
kerd. Moboetoe zei nu, dat zijn rege
ring de eerste is die deze veilighed
voor iedereen in Kongo zal garande
ren, maar dat deze veiligheid door de
Belgische huurlingen wordt bedreigd.
Wanneer de Belgische hulp uitblijft zal
Kongo de Belgische technici op indi
viduele contracten aanwerven, zei hij.
AMSTERDAM (ANP) De 34-jarige
Haagse boekhouder H. V„ die zich heeft
uitgegeven voor en is opgetreden als
controlerend geneesheer bij het Ge
meenschappelijk Administratiekantoor
district Rotterdam en bij het Sociaal
Fonds Bouwnijverheid, en vrijdag jl. in
Scheveningen werd gearreseerd blijft in
voorarrest. De rechter-commissaris in
Amsterdam heeft op vordering van ds
officier van justitie, mr. J. H. Bergsma,
aan wie de boekhouder is voorgeleid,
een bevel tot bewaring van V. afgege
ven dat zes dagen van kracht is en
eenmaal met deze termijn kan worden
verlengd. De boekhouder werd aan de
Amsterdamse centrale recherche over
gedragen omdat de hoofdkantoren van
beide instellingen in de hoofdstad ge
vestigd zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
BOTTERDAM Met college van
burgemeester en wethouders van Rot
terdam heeft de raad voorgesteld het
ziekenhuis Dijkzigt voor een bedrag van
85 miljoen gulden aan het rijk over te
dragen. Het ziekenhuis komt dan ter
beschikking van de medische faculteit
in Rotterdam.
De gemeenteraad zal op de raads
vergadering van 7 september een be
slissing moeten nemen.
Als de raad met het voorstel akkoord
gaat zal het ministerie van Onderwijs
en Wetenschappen het bedrag nog dit
jaar in zijn geheel aan de gemeente
Rotterdam betalen. Bij de gevoerde be
spreking heeft primair gestaan dat het
personeel van de overdracht geen scha
de zou mogen ondervinden. Het zieken
huis Dijkzigt is een der grootste en
modernste in Europa. De bouwkosten
bedroegen indertijd 80 miljoen gulden.
dit soort details. De schrijver ech
ter van „Hou Zee, Kameraad" (de
journalist J. Aarse en de geschied
kundige B. Marinus) hebben niet
met een breed historisch panorama
te maken gehad. Zij hebben zich
willens en wetens beperkt tot een
enkel facet, hetgeen hun taak aan
zienlijk vergemakkelijkte. Waarom
dan slechts drie pagina's over de
rol van de NSB tijdens de oorlog?
Waarom nergens vermelding van
de deportatietreinen laat staan
een antwoord op de vraag, hoe het
kwam, dat ze zo precies op tijd
vertrokken?
De NSB sproot, zoals tientallen
andere oppositie-partijtjes in die
dagen, voort uit de crisis van 1933
en dankte zijn stootkracht mede
aan het beschamende beleid van
Colijn. Dat is bekend. Daar hoeft
men anno 1967 geen 297 pagina's
tegenaan te gooien. De kwestie is:
al die andere oppositie-bewegingen
uit de dertiger jaren zijn lang en
breed vergeten. Alleen de NSB
niet. De roem van de NSB (men
vergeve deze term) is dan ook niet
in de dertiger jaren bevochten,
maar tijdens de bezetting. Zonder
Hitler was Mussert naamloos ver
dwenen. Omgekeerd: aan Hitier en
diens hele infernale nasleep dan
ken we het twijfelachtige genoe
gen, dat we ons anno 1967 nog
steeds met Mussert en zijn NSB
bezig moeten houden.
Dit is het grote euvel, waaraan
„Hou Zee, Kameraad" mank gaat.
Het plaatst de NSB in ons politieke
rariteiten-kabinet, maar daar hoort
de beweging niet thuis. De NSB
hoort thuis in onze historische
gruwelkamer. Wie een echte „do
cumentaire over de NSB" wil
schrijven hij moet beginnen met
zich af te vragen, wat de NSB in
de bezettingsjaren heeft betekend,
wie er toen bij hoorden en wat ze
toen hebben gedaan. Dit boek be
staat nog niet. Wij wachten er op
met een belangstelling, die door
„Hou Zee, Kameraad" veel meer
geprikkeld dan bevredigd is.
PIET SNOEREN
tS:
ém Heer Ir, L. k, ïfoi&a&rk.
t v fi. t
ufrciCReir-T OP
ÖE &ooEPi5ec»erAf8a:
Oft-^LC
1
V - A- a m .w - -
HET INSTITUUT voor stedebouwkun
dig onderzoek I.S.O. van de techni
sche hogeschool te Delft zal op 21
en 28 september een enquête houden
in de binnenstad van Den Haag en
Rijswijk. Delftse werkstudenten zul
len de bezoekers in, om de passage,
Spuistraat en Venestraat ondervra
gen over de bereikbaarheid yan de
winkelcentra.
ADVERTENTIE
In de gebieden waar de Stichting Nederlandse Vrijwilligers werkt,
wordt u persé niet dagelijks onthaald op verfijnde schotels. Voor veel
mensen daar (en als dat zo is hebben zij het nog niet eens het slechtst
getroffen) is een maaltijd van rijst of maïs het menu voor elke dag.
Eén van de redenen waarom Nederlandse vrijwilligers worden uitgezon
den is juist hierin verandering te helpen brengen. Jonge landbouwkundi
gen leren de boeren daar nieuwe gewassen te verbouwen. Voedingsdeskun
digen maken de vrouwen bekend hoe zij gevarieerder voedsel kunnen be
reiden. Niet omdat het zo lekker is, maar gewoon omdat goed gevoede men
sen beter bestand zijn tegen ziekten. En vooral omdat de mensen dan de
kracht kunnen opbrengen zèlf te vechten voor een beter bestaan. Met meer
kennis van zaken, dus met meer kans op succes. Want de beste hulp is er op
gericht hulp overbodig te maken.
Het werk van de vrijwilliger is moeilijk en de vooruitgang is soms traag. Er is
geduld voor nodig en doorzettingsvermogen. Wie niet buiten een zacht bed en zijn
wekelijks bioscoopje kan moet beslist niet naar een afgelegen nederzetting in Ka
meroen, Columbia of de Philippijnen gaan. Maar wie de juiste instelling heeft, een
vak in theorie en praktijk beheerst, en (na een introductiecursus) voor twee jaar
naar een ontwikkelingsland wil dat om deze hulp heeft gevraagd, - voor hém gaat er
een vliegtuig. - Als u deze uitdaging wilt aanvaarden, tussen de 21 en 35 jaar bent, en
bij voorkeur ongehuwd, stuur dan de informatiestrook in een als brief gefrankeerde
envelop aan de STICHTING NEDERLANDSE VRIJWILLIGERS, Bezuidenhoutseweg
153 te Den Haag, tel. 070 - 854300. Binnen enkele dagen krijgt u uitgebreide inlichtingen
over de projecten in vele landen, over de selectie en over de voorwaarden.
Ik verzoek U om nadere inlichtingen over werkzaamheden,
financiële en sociale voorzieningen van de vrijwilliger.
NAAM
ADRES
WOONPLAATSTELEFOON
GEBOORTEDATUM
BEROEP
VAKOPLEIDING GEHUWD/ONGEHUWD
