Bernard van de Boom: JE MOET ER GEWOON GEK VOOR ZIJN... ECHT GEK" ONZE PUZZEL m y M m m mm m w w u m OP 64 VELDEN Hls i ERDAM omonteurs verkers seurs JOL EINDHOVEN \MMEUR plagerijtjes giechelen echt gek W. J. MUHRING - i r if H H m Öf A Bi II U !Pf -Hff DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1967- oor te Den kiêbedrijven >uw vordert nu reeds onervaren nedio sep- ervaring en 01180 - 6004. aar ElectrotecHnischa Irhoudsgroepen In ds atlaties. iring in grote fabrieks- ervaring op electro- reparatie, contróle en bmechanische appara- hde installaties. iankwerken en ruime ing van een uitgebreid «stroom, draaistroom, :hines). enige kennis electro- gendienst verricht, de lies gebaseerd op ga rden. i vak willen maken en m hier goede kansen. door de afdeling Per- kken, ijen, Alblasserdam. aat plaatsingsmogel'ikheid n van de (thans gemecha- 'd'ng. l550 te van nummer V oneelsdienst van de tec ^en. Een jaar geleden wist bijna niemand iets af van het bestaan van Kenge. Daarin is nu wel verandering gekomen. Dat hebben te danken aan de zang- en dansgroep van de Bredase pater Bernard v.d. Boom, Les chanteurs-danseurs de Kenge". In dit stadje aan de Kwango-rivier ergens in het verre Kongo, werkt Bernard v.d. Boom Daar repeteert hij vrijwel dagelijks met de jon gens, die voor het merendeel afkomstig zijn uit de „brousse". Er zijn er die meer dan tien kilometer moeten lopen. En ze doen het graag. Telkens weer beleven ze er vreugde aan onder leiding van Bernard v.d. Boom te zingen en te dansen. Dat is meteen te horen bij het beluisteren van twee langspeelplaten waarmee de groep al grote bekendheid kreeg. Dat hebben de laatste maanden bo vendien al vele duizenden ervaren, die hun shows en concerten tijdens de Europese tournee hebben mee mogen maken. Stralende vreugde is het visitekaartje van „Les chanteurs-danseurs de Kenge". Kort voor de grote trip van de groep begon bracht de Oosterhoutse pater A. van Bijnen op zijn Afrikaanse reis een bezoek van een paar dagen aan zijn vriend in Ken ge. Hij heeft er gezien hoe Bernard v.. d. Boom er met geringe middelen iets groots tot stand brengt. Onder de meest primitieve omstandigheden is in enkele jaren tijds een jeugdgroep opgebouwd, die wereldbe roemd geworden is. Hieronder beschrijft Toon van Bijnen „een dag bij de zangertjes en dansers". ?®^bONTAAL: 1 met bestemming at). 3 vreemde munt, 7. maal. 10. A 12- lichaamsdeel 14. deel Vaï h J1)scl' 16' leefmiddel, 17. sourt ™n<f 18 kruipend dier, 19. snort ™te, 20 arbeidseenheid, 21. geood, hócist00ro?tSel' vaarwel, 25, aatd- (oh»;v trnPische slingerplanten. 29 „element (afk.l 30. rijksgiens 1m 2' boom' 33- na dato 'afk.) 34. zee. ?n een plant, 36 gemalin van de a l1 33 voedsel, 40. muriek- runii ai benoeming, voordracht, 42. achti'no ."Panier van klederdracht 45. Mess» ;r verlegenheid, 49. per ex tend» ,n L 33' sint 'alk.), 51. be- toiti»},» i-Ln8' 33- na dato (afk.l, 55. namino 33,.Plotseling 61. oude oe- biiw 'der. 62. meisjesnaam 64. Plaats in'ai a hou', 86. wal. 67. eer li iï ilta- 63 myth, figuur. 70. beer i.S ,aa.®- 73- eerwaarde Zoon V»„ O 75- jongensnaam. 76. (afk.b' 77- scheik. element I 2-ton»rCi^fAL',: J' eerbaar- bescheiden, brede smvf i l I spU van een wiel- 5- kn tori, 7A i. aansporing: vooruit taal, 9 h-i. ts„ wijsgeer, 8. vreemde 11 stad i»lnde afkorting, 10. vermoeid, ®U2ieknoot fa" S?' 13 hestuurde:\ 15. (afk 13 rijksgrote, 21. sus loco Plaats in p8?!? e,oment (afk) '6 in Gelderl. 28 tl. d c u toestel. 31. platvis, 32. meer in rnplana, 34. opstelling, 35 rund, 37. dorpje ouder de Over. gem. Gramsbergen, 38. boom, 39. zandheuvel, 44. plaats in Groningen, 47. lieden van adel, 48. mannelijk ce- roep, 50. snoekbaars, 52. plaats in Gel derl., 54. godin der lente, 56. lusthof (gewestelijk), 57. dat is (afk.), 59. scheik. element (afk.), 60. voegwoord, 63. koemestvocht, 64. Zuidamerikaanse thee, 68 volksnaam v. d. kauw, 71. voornaamw., 72. ontkenning (Eng.) Horizontaal: 1. om. 3. klaroen, 9. mm, 11. del, 13. ineen. 14. aai, 15. enig, 17. tel, 18. kras, 19. lsère, 21. Elias, 23. eg, 24. Ee, 26. K.E., 27. do, 29. stel, 31. kea, 33. raam, 35. en. 36. saldo, 38. A.M39 irap. 40. deer, 41. pr, 42. Peter, 44. op, 46. doel, 48. lor, 49. knap. 51. Ot, 52. os, 54. el, 55 ma. 56. eerst, 59. graaf, 61. Erik, 62. aar, 64. mals, 66. enk, 67. baron, 69. set, 70. ne. 71. paletot, 72. Ta. Verticaal: 1. ode. 2. menigte, 4. li, 5. ante, 6. ree, 7. oele, 8. en, 9. Maasdam, 10. mis, 12 lis, 14. ara, 16. geel, 18. klier, 20. re, 22. L.K.. 23. es. 25. vel, 28. om. 30. entre. 31. kapel, 32. adder, 34. Aaron. 36 sap, 37. oer, 41. poterne, 43. top, 45 pamflet, 46. do, 47. lork. 49. klam. 50. pa, 53 ss, 54. er, 57. eik, 58. taal, 59 grot, 60. aas, 61. een, 63. are, 65. sta, 67. 68. no. We rijden met een oude jeep door de stoffige straten van Ken ge, een stadje van tienduizend in woners, 250 km ten oosten van Kinshasa. Bernard van de Boom zit aan het stuur. Hij werkt al vijftien jaar in het Kwango- district. In Kenge is hij nu al drie jaar. Als godsdienstleraar op het atheneum leidt hij er een jeugd groep. Tachtig jongens, verken ners eigenlijk, maar tegelijk dan sers en zangers. We stoppen bjj een schoolge- bouwtje. „Bonjour pere Bernard" roepen de kinderen. Hij stapt vlug door twee leslokalen naar een ma- gazijntje. Het is de schatkamer van de groep. In het donkere vertrekje tel ik twaalf grote tamtams, twee zeldzame bale- foons, twaalf kisten kostuums, een ceremoniële draagstoel, speren, pa gaaien, pijlen, bogen en maskers. De grond ligt vol raffia, dat nog tot lendenschortjes verwerkt moet wor den. Bernard v.d. Boom maakt de in ventaris op. Er moet nog heel wat ge daan worden. Over twee weken reist de groep naar Kinshasa om er gedu rende veertien dagen avond aan avond hun dansshow te geven en daarna komt de wereldreis. Als we naar het repetitielokaal willen rijden start de motor weer eens niet. Tien jongens zullen een handje komen helpen. „Noemen jul lie dat duwen", zegt Bernard terwijl hij hard op de rem trapt. Ze hebben het door en even later pruttelt de jeep onder grote hilariteit de zand straat op. De repetitie is in het nieuwe paro chiehuis. Vijf maanden geleden begon de pater met de bouw. Er moet nog veel aan gedaan worden maar er kan al gerepeteerd worden. Maar eerst nog bouwproblemen. Er is onenigheid onder het werkvolk, er is hout te kort en met het plafond zit het niet hele maal goed. Vlug even regelen. Lang kan hij de jongens niet laten wach ten. Ze zijn al vroeg te voet naar school gekomen, voor en na de mid dag les en nu willen ze wel naar huis om tegen de avond het eerste eten door hun keel te krijgen. Er zijn maar twintig jongens van daag, solistenrepetitie. Of het aan mij ligt weet ik niet maar de jongens zijn erg giechelachtig. Dan zet een van hen schuchter een lied in, een beetje onvast. Maar trefzeker zingt de groep wonderlijk fris door, van meet af aan in een levendig ingewik keld ritme. Er komt geen dirigeer stokje aan te pas. Dezelfde ostinaten worden per lied wel drie-, vierhon derd maal herhaald zonder enig over drijven van het tempo. Geen enkele inzet hapert. De kwaliteit van het koor viel me meteen op. Al was Ber nard natuurlijk niet tevreden. In de muur waar straks een raam moet komen zit nog een groot gat. Het staat er vol nieuwsgierigen. De jon gens merken het amper. Ritmisch gaan de knieën der zangertjes op en neer, de cadans is volmaakt. En steeds maar die glimlach op hun ge zicht. Aan publiek zijn ze trouwens wel gewend. Pas kort wordt er in het zaaltje gerepeteerd. Daarvoor ge beurde dat buiten onder een boom. Toen stond het er helemaal vol men sen. De gezangen zijn antifonaal. In twee groepen gezongen. De meeste liederen zijn door de jongens zelf ge maakt. Enkele zijn traditioneel maar werden ook door hen aan de pater voorgezongen. „Een jongen zong zes tig melodieën", vertelt Bernard v.d. Boom. „En er staat geen noot van op papier. Ze worden door de jongens onmiddellijk nagezongen en ze ken nen ze dan meteen van buiten". De driestemmige zetting zoeken we samen, de jongens improviseren de akkoorden en ik werk die dan bij. Niets op papier, we hebben levende muziek en geen dode noten". De elfde dans wordt ingezet. Een roeierslied. Rustig staan de dansers de denkbeeldige boot te roeien met hun lange pagaaien. Een van hen mag daarbij improviseren. Hij speelt ge weldig. Na een goed uur repeteren leggen de jongens een stapeltje schoolboeken cp het hoofd en gaan lachend naar huis. Morgenavond zijn ze weer present. Rond de jeep staan nog wat ouders. Weer problemen om op te lossen. Ze kunnen het verlangde geld niet mee geven, de kleren zijn nog niet in orde, zal er wel genoeg te eten zijn voor zoveel jongens? De jeep wordt weer weggeduwd. „Ik weet nog niet hoe het allemaal moet", vertelt de pater. „We zijn met tachtig jongens, het oudercomité moet mee, voorts leiders en dan al die kisten met toneelspullen en niet te vergeten de zakken maniok. Ik heb er twee vrachtwagens voor nodig. Ze hebben me die wei beloofd maar er staat nog niets vast In een dorpje vijf kilometer, ver der moet hij nog raffia halen. Het is al zowat donker voor we er aanko men. De mannen hebben hun werk goed gedaan. Morgen om elf uur kom ik de rest halen, zegt Bernard v.d. Boom, terwijl hij met zijn vinger in de lucht de zonshoogte van elf uur aanwijst. Dan rijden we terug naar de missie in Kenge. „Om zoiets te doen als ik nu doe, nou, daar moet je gewoon gek voor zijn, echt gek", zegt Ber nard v.d. Boom als we uitstappen. Ik denk er het mijne van. Pa ter v.d. Boom is een groot kunste naar om onder deze primitieve omstandigheden een dergelijke keurtroep op zo'n hoog peil te brengen. Het is voor mij een „Wonder in de brousse". „Les chanteurs-danseurs de Kenge" zijn in juli vanuit Kinshasa naar Rome gevlogen, ivaar ze de Kongolese tveek met een show hebben geopend. Vervolgens werden concerten gegeven in Noord.ltalië, Zivitserland, en West-Duitslandwaar alle bisschopssteden werden bezocht. De groep verblijft op dit ogenblik in Canada, waar o.a. de wereld tentoonstelling is bezocht. Na Canada is ons land aan de beurt. Woensdag, avond 30 augustus presenteert Bernard v. d. Boom zijn ensemble in bet Scheveningse Kurhaus. Vrijdag, zaterdag en zondag is het allemaal rond Bredade geboorte, plaats van de leider te doen. Shows worden gegeven in „de Nobelaer" te Etten op 1 september en de zondag daarna in de Sporthal te Breda. Opgetreden ivordt ook op zaterdag 2 septeber op de Taptoe Exbando te Oosterhout Daarna ivorden nog diverse concerten in België gegeven. Les chanteurs- danseurs de Kenge zullen bovendien nog op de televisie te zien zijn. Een van de belangrijkste eigenschap pen, die het schaakspel ontwikkelt, is de zelfkritiek. Kan men bp andere spelen wel eens het eigen falen afschuiven op feitelijk niets ter zake doende omstan digheden, bij het schaken wordt men bij voortduring geconfronteerd met eigen tekortkomingen. Het schaakspel is een spel, dat door zijn complexiteit ons steeds verrast door zijn onuitputtelijke mogelijkheden. Re centelijk verscheen in de schaakpers de onderstaande stelling, waarin de jonge Rus Timoschenko als witspeler op on overtroffen wijze zo althans werd meegedeeld zijn tegenstander Ste venson tot overgave dwong. Zwart: Stevenson (Engeland) mi W/fm, Wit: Timoschenko (USSR) De voor de hand liggende konings mars naar c7 is niet beslissend omdat de zwarte koning veld e7 bezat en zijn loper tussen g4 en h4 laat heen en weer pendelen. De witspeler vond volgens de critici de volgende formidabele winstvoortzetting: 1. f4-f5+ü, g6xf5 (Op 1Kea: of 1Ke7 beslist 2. fg6:, fg6: 3. Lg6:) 2. Kg3-f4, Ldl-g4 3. Ld3- c4+, Ke6-e7 4. Lc4xf7ü, Ke7xf7 5. e5-e6+, Kf7-f8 6. g5-g6!, h7xg6 7. «6- e7+! en zwart gaf zich gewonnen. Zo op het eerste gezicht een inderdaad geslaagde overval en het is begrijpelijk, dat de jonge Rus gelukkig was met de lovende kritiek. De grote deceptie kwam en deze zal zonder twijfel de zelfkri tiek bij Timoschenko stimuleren toen de bekende schaakmeester Gerusel met zijn volgende analyse de winnende voortzetting aar» de kaak stelde: I. f4-f5+!, g6xf5 2. Kg3-f4, Ldl-g4 3. Ld3-c4+, Ke6-e7 4. Lc4xf7?? (Deze zet verdient volgens Gerusel twee vraagte kens en niet twee uitroeptekens. Juist was 4. g6!, fg6: 5. Lg8, Ldl 6. Lh7:, Lb3 8. Lg6:, Kf8 9. Kf5:, Kg8 10. Kf6, Kh8 II. Lf7, La4 12. e6, Kh7 13. Kg5, Lb3 14. Lg6+, Kg8 15. el en wint. De witte koning gaat naar d8) 4. .Ke7xf7 5. e5-e6+ en nu natuurlijk niet de fout 5. .Kf8?? maar 5. ...Kf7- g8 6. g5-g6, Lg4-h5 7. g6-g7 en zwart laat zich pat zetten. Het is wel merkwaardig, dat praktisch alle critici de ernstige fout 5Kf8?? niet opgevallen is. Schaakraadsel Door prachtig samenspel tussen de witte honing en zijn loper kan de wit speler in de onderstaande positie de winst afdwingen. Spectaculair is vooral de witte koningsmars en de minorpro motie, waarmee wit een sluwe patcom binatie uit de weg gaat. m v-MM y/mA mm Wit aan zet en wint Oplossing schaakraadsel Wit wint als volgt: 1. 2. g3-g4.\ Tc8-b8 3. Kal-a2, Kf4-g5 5. Ka2-a3, Ka3-a4, Kf4-g5 7. Ka4-a5, Ka5-a6, Kf5-g5 9. Ka6-a7, Tb8-e8 lo' Le6-f7, Te8-d8 11. Ka7-b6, Kg5-h6 12. g7-g8 Toren en zwart kan opgeven Op te merken valt nog, dat na 11. kg4- wit wint door 12. Kc7, Ta8 13 Le6J-' Kgö 14. Lc8, Ta7+ 15. Lb7 (Visa Kivi) Tc3-c8 4. 6.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 15