Trekpaardenfokkers en
-vereniging uit de tijd
VAN WESEMAEL: „HET
HEEFT GEEN ZIN
Even uitblazen mevrouw
Executie met koffie
papier
voor
uw
pen
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1967
Raad akkoord met
exploitatie van
hotel-restaurant
Fleur uw boterham
op
Teleurstellend
orgelconcert
te Middelburg
Start Instituut
voor Kunstzinnige
Vorming te
Terneuzen
KSV „Robur
Goes 35 jaar
Zomerfestival '67
te Sluiskil
goed begonnen
EXAMENS
Vraag aan Confrontatie
Kerkenbouw
Opleidingsschip
Indonesië gaat
kunstrijst
produceren
Mr. I. v. Aartsen
zal nieuwe haven
Walsoorden in
gebruik stellen
Je Wester schouwen
(Van onze correspondent)
WESTERSCHOUWEN De raad
van de gemeente Westerschouwen heeft
in zijn vergadering lang stil gestaan
bij het (op voorstel van b. en w.) ver
lenen van een bouw-, grond- en exploi
tatievergunning aan de combinatie
Stichting R.K. Toeristenzielzorg in Zee
land en de n.v. Horok te Bergen op
Zoom. Deze laatste gaat de exploitatie
van het bij de kerk te bouwen hotel-
restaurant voor haar rekening nemen.
Op voorstel van b. en w. besloot de
raad de vergunningen te verlenen on
der drie voorwaarden:
a. ter wille van het verkeer zal de
Hogenboomlaan, waaraan de gebou
wen zullen worden gesitueerd, moeten
worden verbreed, waartoe de combina
tie gratis 450 m2 van de haar in ei
gendom toebehorende grond aan de
gemeente moet overdragen.
b. in de te maken riolering en de
veroreding van de Hogenboomlaan zal
de combinatie f 15.000 moeten bijdra
gen.
c. de combinatie zal f 19.250 aan de
gemeente moeten betalen (voor 3500
m2 grond a f 6,50 per m2), een par
keerterrein moeten aanleggen en een
beplanting van een meter breed. Voor
al de voorwaarden sub c. ontlokten de
raadsleden nogal kritiek. Nadat de voor
zitter, burgemeester H.P. Everwijn,
de kritiek had ontzenuwd en had me
degedeeld, dat de stichting met de ge
stelde voorwaarden akkoord was ge
gaan, besloet de raad conform het
voorstel. Met de realisering van dit
spectaculaire plan za] nu kunnen wor
den aangevangen.
J. VAN WESEMAEL
jammer
EEN ketelontploffing in de machineka
mer van de Braziliaanse kruiser Almi-
rante Barroso heeft maandag aan twee
officieren en negen matrozen het leven
gekost. Vele tientallen bemanningsleden
raakten gewond
v v v<- E N
Het simpele woordje „koffie" heeft
een magische klank. Dat is het geval
sinds 1616, toen dc koffie naar Neder
land kwam om er de volksdrank bij
uitstek te worden. Toch zijn er even
als in andere landen vaak gebeur
tenissen geweest, die een diepe scha
duw wierpen op het nu zo gewaardeerde
kopje koffie. Het merkwaardigste voor
beeld daarvan levert Zweden, waar in
de tweede helft van de achttiende eeuw
c«n eigenaardig experiment uitgevoerd
werd.
Twee stevige broers een identieke
weeling waren veroordeeld tot le-
je'slange gevangenisstraf. Er werd be-
5r 2 lec*er. van de nieuwe mode-
7 de dagelijkse voeding te
«even. Zo moest de één het iedere dag
et een pot koffie en de andere het
?en Pot thee stellen: dit als ver-
san'fS Van ^et deugdelijke bier, dat
strekt andere gevangenen werd ver-
§ene?sheren en wetenschaps-
1 devrl dls?ussieerden uitbundig over
u.iW1e van de tweeling het eerst
'Qje zou leggen door het bestendig
gebruik van wat toen vergif" heette.
Aanhangers van de koffie intussen
hoopten dat de theedrinker het eerst
zou sterven, terwijl de theefans ver
langden naar de spoedige dood van de
verplichte koffiedrinker. Hun geduld
werd jarenlang op de proef gesteld.
Want ondanks de dagelijkse, grote hoe
veelheden koffie en thee bleef de twee
ling kiplekker. Ondei-tussen stierven de
geleerde wetenschapsmensen en de dok
ters, die het experiment begonnen wa
ren, of die later de oud geworden pro
fessoren ver ingen, de één na de ander.
Uiteindelijk was er niemand nog erg
geïnteresseerd in deze zich verder sle
pende proef. Wel staat in de annalen
van het Zweedse gevangeniswezen op
getekend, dat de koffie won. De thee
drinkende tweelingbroer stierf het
eerst in de gezegende ouderdom
van 84 jaar.
De Nederlandse broodmaaltijden
per slot twee van de drie maaltijden
per dag munten meestal niet uit door
originaliteit en extra verzorging. Toch
kunt u van uw alledaagse boterham
een lust voor het oog en een streling
voor de'tong maken. Het komt neer op
goed combineren. En daarvoor doen wij
u wat variaties aan de hand.
MET KAAS, de oude bekende brood
belegging, kunt u wat feestelijks be
reiken door de volgende niet alle
daagse combinaties:
plak kaas met ananas, plak kaas met
tomatenpuree, plak kaas met papri
kasnippers (rauw of gesmoord), plak
kaas met plakjes komkommer en
mosterd; kwark, vermengd met fijn
gesneden ui of bieslook en kerrie- of
paprikapoeder of stukjes augurk,
kwark vermengd met fijngehakte
verse kruiden als: peterselie, selderij,
lavas, venkel, bieslook.
MET VLEES kunt u ook veel doen:
Paté met komkommer of bietjes uit
het zuur, plak worst met tomaat en
schijfjes, plakjes rookworst met ge
bakken uien, plakjes cervelaatworst
met mayonaise, smeerleverworst met
een waaiertje van augurk, gebakken
bacon met plakjes tomaat.
MET VIS op het brood kan een bepaal
de combinatie ook wonderen doen:
gebakken vis met mosterd, sardines
met plakjes tomaat en augurk, zalm
met fijngesneden paprika en mayonai
se, viscroquet, zure haring met zoet
zure schijfjes biet.
tre««. de Parijse couturier die
iÖVe *«iijsc couturier air
Werpena!tr0naUteneffecten in zÜn ont'
in h°et 1164 ditmaal n*et al"
„japon- v1 St°ere gezocht- °ezc broek-
tont! va^an katoensat«n met een voor
v&n beoj1 geborduurde organdie Is ook
"^"-idee atuurUik geeft het weer een
maakte i bar°kke voorpand
'è&esiip/1 gehcel vroi»welijk. Cour-
k»^r f116 kousen tot even on
to* met b«dragen. Wat we overi-
k m t°n Pak aan moeten vangen,
&«be#l duidelijk.
Evenals in Londen is in Japan de
„Dayan-look" gelanceerd. Hier twee Ja
panse tieners met zo'n zwart lapje voor
hun linkeroog. Naar onze smaak nu
niet bepaald een gezellige of gezonde
mode. De Japanse oogartsen zullen er
beslist wel bjj varen.
MIDDELBURG Als onderbreking
van de wekelijkse concerten, die ge
woonlijk in de Nieuwe Kerk te Mid
delburg worden gegeven, vond een or
gelconcert in de Lutherse kerk plaats
dat werd verzorgd door Martin Kam-
minga
Martin Kamminga is zeker een goed
organist te noemen, die vol ijver en
consentieus musiceert. Maardit is
niet voldoende. Daarom kregen de niet
zo talrijke aanwezigen een orgelcon
cert voorgeschoteld, dat enigszins saai
aandeed, waaraan zowel de te lang
zame tempi ais de programmakeuze
debet waren.
Pas op het einde van dit concert
kwam Martin Kamminga echt los en
kon men zijn kwaliteiten naar waarde
gaan schatten; de Improvisatie was
één van die goede onderdelen, maar
ook de ..Variaties over Frisch auf,
gut Gsell, lass rummer gahn" van
Hug0 Distier werden met een frisheid
vertolkt, die men daarvoor niet voor
mogelijk had gehouden.
De organist opende deze avond .met
gedeelten uit „Fiori musicali" van Fres-
cobaldi: de Toccata avanti la messe
deila Dominica" was wat onduidelijk
van klankkleur. Pas het slot van dit
werk kreeg een vertolking, deze or
ganist (naar later bleek) waardig. In
dezelfde gezapige trant als bijvoor
beeld Frescobaldi werd Sweelinck's E-
chofantasie in d klein vertolkt; op een
paar kleinigheden na goed gespeeld,
maar duidelijk te staticch, zonder eni
gerlei vorm van spanning.
Tiet programma werd afgerond met
werken van Samuel Scheidt (twee ko
ralen), twee Voluntary's van John
Stanley en Pastorale van Dom- Zipolli.
Het volgende orgelconcert vindt weer
plaats in de Nieuwe Kerk en wel op
dinsdag 22 augustus. Het wordt gege
ven door de Leidse organist A. Blan-
kenstein. Op 24 augustus wordt in Mid
delburg een Kamermuziekconcert ge
houden van Zeeuwse toonkunstenaars.
A.L.
(Van een onzer verslaggeefsters)
TERNEUZEN Onder het motto
,,Doe mee" wordt deze week in Ter-
neuzen een publiciteitscampagne ge
voerd voor het in september te starten
Instituut voor Kunstzinnige Vorming in
die staid.
Gedacht wordt aan het geven van
cursussen in tekenen, schilderen, beeld
houwen, boetseren, pottenbakken, ele
mentair toneel en voordrachtskunst. Het
aantal cursussen dat gegeven zal wor
den hangt rf van het aantal inschrijvin
gen. Kunstenaars van reputatie uit de
Zeeuwse provincie zullen wekelijks les
geven aan het instituut. Zoals gemeld,
draait het instituut al enkele jaren in
Middelburg, Vlissingen en Goes. Voor
^xaiskil staat er bovendien nog ballet
op het programma.
De publiciteitscampagne, die wordt
gevoerd m t het doel zo veel mogelijk
mensen te bewegen voor een of meer
cursussen in te schrijven, wordt gefinan
cierd door Het Actie Comité Terneuzen.
Het cursusg-id zal ongeveer 6 gulden
per maand bedragen, waarvoor 2 les
uren per week worden gegeven. Wordt
meer dan een cursus gevolgd, dan be
taalt men voor de volgende cursus min
der. Verder is er ook een gezinsreductie.
Voorlopig zal het secretariaat van
het instituut gevestigd zijn op Markt
13 in Terneuzen.
(Van een onzer verslaggevers)
KLOOSTERZANDE Op de
pittoreske boerderij aan het eind
van de Kerkdreef te Klooster
zande vertelt de heer J. van We
semael, dat de vereniging van
trekpaardenfokkers in het Land
van Hulst „Door Eendracht
Sterk" vandaag (15 augustus)
vijftig jaar zou bestaan. De eens
zo bloeiende vereniging heeft het
niet meer mogen beleven. „Half
mei", zegt de heer Van Wese-
mael, laatste voorzitter, „is tij
dens de algemene ledenvergade
ring besloten ermee te stoppen
Het had geen zin meer, er waren
nog slechts 45 leden. De mensen
bleven slechts uit sympathie lid
Je hebt op het ogenblik op bijn;
geen enkel bedrijf paarden meer,
Het nut van een dergelijke ver
eniging is dus voorhij".
Het begon al minder te worden toen
de heer van Wesemaal in 1954 voor
zitter werd.
„Sinds die tijd is het in hollend
tempo bergafwaarts gegaan. Volgen
de week komen de bestuursleden met
hun vrouwen nog even bij elkaar in
de Koning van Engeland te Hulst om
afscheid te nemen en dan is het voor
goed afgelopen", zo zegt hij.
Met weemoed denkt de heer Van
Wesemael terug aan de tijd, dat er
boerderijen waren met meer dan
wtintig paarden. „Dat was voor de
oorlog heel gewoon. Op een paarden-
fokdag in Kloosterzande in 1946 wa
ren er meer dan vijfhonderd inschrij
vingen. De mechanisatie in het boe
renbedrijf heeft daar langzamerhand
een eind aan gemaakt. De paarden
zijn praktisch niet meer nodig. De
boeren, die nog met paarden werken
zijn met een lampje te zoeken.
De heer van Wesemael vertelt ove'
de sfeer die er heerste op de grote
paardenfokdagen. De prijzen en de
zorg die bij die gelegenheid aan de
dieren werd besteed". Je had er alles
voor over", zegt hij. Op de talrijke
landbouwdagen in het land van Hulst
werd de paardenrybriek verzorgd
door „Door Eendracht Sterk".
Eerbied
„Tegenwoordig", zegt de heer Van
Wesemael, „worden de paarden ge
fokt voor de slacht. Niet allemaal,
maar toch heel veel. Ik spreek na
tuurlijk over het trekpaard. Vroeger
zou een boer het niet in zijn hoofd
hebben gehaald om zijn eigen paard
te eten. De eerbied voor het dier was
toen veel te groot."
Zelf heeft hij verschillende dek
hengsten gefokt en toen hij nog jong
was. trok hij met een hengst langs de
boerderijen. „Ik kan het me nauwe
lijks meer voorstellen", zegt hij. Voor
zich of tafel ligt een hele verzame
ling documentatiemateriaal uit die
goede oude paardentijd. Op een van
die foto's zien we een keurige rij
hengsten, voorzien van linten en
strikjes en netjes opgedoft voor de
prijskeuring.
„Het was toen geen probleem een
paar honderd paarden bij elkaar te
krijgen", zegt hij, „je moet het nu
eens proberen".
De trekpaardenfokkerij is een ech
te Zeeuwsch-VIaamse aangelegenheid
want reeds voordat in België het
trekpaardenstamboek werd opgericht
in 1886 maakten vele fokkers in Z.
Vlaanderen al notities van dekking
en geboorte.
Kort nadat het Nederlandse stam
boek werd opgericht, is in deze streek
de grondslag gelegd voor de tegen
woordige fokkerij. Vanuit België wer
den veel hengsten, merries en veu
lens geïmporteerd en daardoor ont
stond al gauw behoefte aan een af
zonderlijk stamboek. Het was de heer
Vorsterman-van Ooyen, die de stoot
gaf tot de afscheiding van het Neder
lands stamboek en zo werd in 1905
het Zeeuwsch-Belgisch stamboek op
gericht. Tien jaar later kwam het
Nederlandse stamboek, Belgisch type
tot stand. De ontwikeling van de
fokkerij had de oprichting van de
paardenfokkersvereniging tot gevolg.
In de jkaren van de eerste wereldoor
log ging er op dit gebied heel wat om
en in 1917 namen de heer L. J. Col-
sen, veearts te Hontenisse, C. Plas-
schaert te St.-Jansteeen, C. Steyaert
te Graauw en P. van Geyt te Honte
nisse, het initiatief tot het oprichten
van de paardenfokkersvereniging
(Van een onzer verslaggeefsters)
GOES Vrijdag 1 september zal tij
dens een feestvergadering van de
rooms katholieke sportvereniging „Ro
bur" Goes het 35-jarig bestaan van de
voetbalafdeling worden herdacht. Bo
vendien zal worden stilgestaan bij het
5-jarig bestaan van de afdelingen hand
bal en gymnastiek.
Ter gelegenheid van deze verjaarda
gen is er op zaterdag 2 september van
3 toit 5 uur een receptie voor genodigden
in het Schutteershof.
Verder staat voor zondag 27 augustus
een jubileumtoemooi voor senioren op
het programma. Het toernooi zal dan
voor de tiende maal worden gehouden.
(Van onze correspondent)
SLUISKIL De organisatoren van
het „Zomerfestival" hebben met genoe
gen kunnen vaststellen, dat de eerste
dag bijzonder succesvol is verlopen. On
danks het feit dat het weer niet zo zo
mers was werden zaterdag bjjna 700
bezoekers geteld. Om 2 uur opende de
heer VanhUfte, bestuurslid van de
B.A C. en tevens een van de organisa
toren, het festival in de grote, gezellig
ingerichte feesttent. Hit constateerde,
dat het aantal inschrijvingen lager was
dan het vorige jaar. Naar later op de
middag bleek lag de kwaliteit van het
gebrachte echter een heel «tuk hoger.
Na de opening begon de strijd om de
tweede Grote Prijs van Zeeuwsch-
Vlaanderen. Er werd door de diverse
solisten, duo's en orkesten zeer goed
en vol overgave gemusiceerd. Het was
voor de jury, bestaande uit de heren
De Causemaeker, Pollet en Van As,
dan ook een aantrekkelijke bezigheid
dergelijke kandidaten te beoordelen. De
uitslag van de voorselecties:
Solisten: 1. A. Herwegh Axel 66,5
pnt. 2. V. Hughes Sluiskil 61,5 put; 3.
L. van Leuven Sluiskil 59,5 pnt; 4. T.
de Waal Sluiskil 58,5 pnt.
Duo's: 1. The Swinging Brothers 65
pnt: 2. Ria en Henk Hamelimk Sas van
Gent 63,9 pnt; 3. J. v.d. Velde en L.
Berger Terneuzen 59 pnt; 4. De Accor-
di's Terneuzen 57,5 pnt.
Orkesten: 1. Concords Sluiskil 76 pnt
2. The Streams Rijen 66.5 pnt; 3. Opus
5 Axel 58 pnt; 4. The Rescue Sas var
Gent 54,5 pnt.
Van al deze categorieën zullen d<
eerstgeplaatsten zaterdag 19 augustus
uitkomen in de finale. Het orkest „Th,
Five Chums" uit Tilburg zorgde tij
dens het avondprogramma voor een
gezellige sfeer in de volle tent.
GOES L.t.s. Examen gezel tim
meren van de V.V.A. van de Stichting
Vakopleiding bouwbedrijf: C. Brasser,
4e prijs, I. Franse, 2e prijs beiden
Koudekerke, S. Joosse, Middelburg, A.
ICesteloo, Koudekerke, D. J. Lukasse,
Nieuw- en Sint-Joosland 3e prijs, L.
Machielse Ritthem, A- Peene, Middel
burg, P. van Tatenhoven, Middelburg,
L. Walhout, Borssele, G, Zegers, Zaam-
slag, C. van Drongelen, Terneuzen, A.
Geluk, IJzendijke, J. Kalisvaart, Axel,
E. Kersbulck, Sas van Gent, F. Maas,
Boschkapelle, A. Puyenbroek, Hoofd
plaat, A. Strijdonk, Sluiskil le prijs,
R. Haalboom, Hulst, J. Roctus, Kloos
terzande, A. Rodrigo, Hulst, H. Groe-
newoud, Middelburg, M. Louwerse, 's-
Gr- venpolder, B. Schipper, W. Veer-
hoek, M. Westerweel, te Wolphaarts-
dijk.
MIDDELBURG L.t.s- Examens
van de Stichting Vakopleiding Bouw
bedrijf voor het aspirant-gezel diploma
timmeren programma I: C. Baas, te
Nw. en St.-Joosland, H. Baas, 's-Hee-
renhoek (3e prijs), J. Bimmel, Dom
burg, J. Brasser, Westkapelle, A. de
Burit, Veere (2e prijs)-, F. Buteijn,
Nieuw dorp (5e prijs), M. Clement, te
Kamperland, J. Coppoolse, Oostkapel-
le, A. Diingemanse, St.-Laurens, F.J.
Dingemanse, Middelburg, A. Flikweert,
Zierikzee (3e prijs), F. Franke, Zou-
telande, J. Groenewoud, S. Helleman
Cle prijs) beiden Middelburg, C. Hoe-
beke, Nisse, H- Huisman, Vlissingen,
J. Hulsteijn, Middelburg, J. de Jonge,
Kwadendamme, D. Jongepier, West
kapelle, M. Karsan, Colijnsplaat, P.
v. d. Ketterij, Arnemuiden, L. Koole,
Kamperland, P. Lepoeter, Kapelle, P.
Lievens, Westkapelle, C. van Malde-
gem, Gapinge, H. Meerman, Biezelin-
ge, H. Meulblok, Goes, C. Meulmees-
ter, Vlissingen. J. Murre, Nieuwdorp,
L. Neels, 's-Gravenpolder (prijs), J.
Nieuwenhuysen, Rilland-Bath, J-
Proost, 's-Heer Arendskerke, M. v.d.
Schelde. Zierikzee, K. Schroevers, Ar
nemuiden, L.Walhout, Borssele, C.
Visser, Middelburg. J. Wouters, Veere,
J. Zachariasse, Serooskerke.
Timmeren programma II: J. Adri-
aanse, Nw. en St.-Joosland, B. van
Belzen, Arnemuiden, J. Blaakman te
Vlissingen, A. Dijkwel, Yerseke, A.
Goudswaard, Oosterland (3e prijs), J.
de Graaf, Middelburg, A. Hoogstra-
te, Kloetinge. C. Janse, West-Souburg,
P. Kleppe, Wissenkerke (2e prijs), J.
Kloet. Kerkwerve (le prijs). A- Kos
ten, Yerseke, J. Markusse, Th. Mol,
Middelburg, J. de Nooijer, Arnemui
den, J. Osté, Ritthem, L. Overbeeke,
Middelburg, A. Rentmeester, Ovezan-
de, A. Ventevogel, Arnemuiden.
Metselen: J. Blaas, Aagtekerke, K.
Bosman. Nisse, J. Louwerse, Wetmel-
dinge, A. Luteyn, Goes, A. v.d. Vel
de, Wolphaartsdijk, A. Westdijk, Hans-
weert, P. Wondergem, Nieuwdorp (le
pii]s>.
UTRECHT Rijksuniversiteit M.O.
natuurkunde: KE.M. Bogaert te
Kuitaart.
Voor het eerst sinds lange tijd deed
Attentie gisteren weer aan de bin
nenlandse politiek. Het onderwerp
was natuurlijk de jongste actie van
Cals c.s. binnen de KVP. Drie chris
ten-radicalen en twee prominente le
den van de A.R. en de C.H.U. wer
den ondervraagd door de parlemen
taire redacteur van Trouw, Postma.
Er vielen wel enkele opvallende uit
spraken in dit overigens tamme inter
view te noteren. De fractieleider van
de C.H.U., Mellema, vond, dat het
KVP-adres het „overleg van de acht
tien" (AR, CHU, KVP) wel eens zou
kunnen bemoeilijken, daar er nu door
enkele van de achttien tegenstrijdig
heden werden verkondigd. Prof. Ver
dam, een van de achttien, was het
hiermede niet eens, terwijl hij verder
het eventueel mikken op een geza
menlijk programma van de verschil
lende groeperingen (radicale chris
tenen, P.v.d.A., D'66) bij de volgen
de verkiezingen wel wat te optimis
tisch bleek te vinden. Na de opmer
king van de heer van Huiten (een
van de ondertekenaars van het KVP-
adres), dat o.a. de bedoeling was, dat
door deze stap ook in de andere par
ijen wat zou gaan rommelen, merkte
Verdam op „Ik help het u hopen".
Attentie-commentator Lex Lam
men constateerde tenslotte, dat als er
in augustus al zoveel politieke woe
ligheid is, in december de golven
wel eens hoog kunnen gaan.
Het NCRV-programma was verder
o.a. gevuld met het. tweede deel van
de, voor de NCRV nogal luchtig ge
klede, serie over toeristen en de va
kantie. Ad interim
Confrontatie stelt vele vragen. Wie
heeft er niet van Confrontatie gehoord?
Heel Nederland en Rome. Wie
voelt er niet dat Confrontatie een groep
Nederlandse katholieken vertegenwoor
digt die allen bezorgd zijn om de ge
varen die 't geloof in Nederland schijnt
te lopen. Alle artikeltjes in het laatst
verschenen maandblad van Confronta
tie uiten deze bezorgdheid op harts
tochtelijke wijze.
Wie begrijpt niet dat het „bittere en
ernstige" uren zijn voor de Kerk in Ne
derland? Het is nog nooit voorgekomen
in onze geschiedenis dat de publici
teitsmedia de openbare mening zo be
werken omtrent de geloofs- en gezags
problemen. Wie ziet niet (en hoort
niet) dat de t.v. en radio uitzendingen
in ons land verwarrende en soms te
genstrijdige beelden en woorden na en
naast elkaar aanbieden? „K.R-O.-tje
half om" schreef iemand in dit laatste
nummer. Dat is beslist niet leuk voor
onze mensen van de K.R.O.! Wie voelt
niet de geraaktheid vaa^Oonfrontatie
aLs er nog over celibaat wordt gespro
ken als er niets meer de discussie
schijnt te rechtvaardigen? Valt er inde
daad niet veel voor te zeggen dat er
met de liturgie, en met name over
de canonteksten gesproken, niet meer
gesold zal worden? Als het waar is
'en waarom zouden we het niet aan
nemen) dat er een commissie is inge
steld betreffende de geschikte leeftijd
om het Vormsel toe te dienen, en dat
die commissie voorgeschreven kreeg
hoe de uitslag zou moeten zijn dan
Is er zeker wel iets rins niet de door
werking van de collegialiteitsgedachte
van het Concilie. Als er werkelijk Duit
se theorie opgegraven wordt door mo
ralisten dan kunnen er bittere woor
den gesproken worden. De Nieuwe Ka-
techismus is heel zeker een tob-werk
geweest, maar als er nu met de ver
talingen ook nog zo getobd moet wor
den Er zijn minder nette Neder
landse boeken waarvan de vertaling
geen moeite heeft gekost. De Oecu
mene b.v. die met radicale middelen
niet gediend is, krijgt een onverwach
te steun van evangelische zijde.
Paris Match heeft ook een radicaal
nummer met foto's gehad, wat al even
zeer aftrek gevonden heeft als de reeds
verschenen nummers van Confrontatie.
Er is zoveel te vragen. Aan zusters
die het grijs willen maken, aan gods
dienstleraren die sluipschutters zijn of
die meer moeite hebben met de stof
van hun lessen dan met de leerlingen
zelf. M^ar na al deze vragen uit het
Juli-augustusnummer te hebben gere
capituleerd, heb ik één vraag aan Con
frontatie: IS het wel juist om in zoveel
punten aanvallend te schrijven? Zou
den de in uw nummer gediskwalifi
ceerde katholieken er echt bezoi gdheid-
ceerde katholieken er echt bezorgdhei
uit-christelijke-na astenliefde in kun
nen zien? Moet dat zo scherp dat ik
begin te denken: waarom de éne hand
boven het hoofd van de Paus houden
en met de ander een venijnige tik uit
delen aan zijn Nederlandse medebroe
ders in 't apostelambt? Kunnen de ve
le scherpe punten van Confrontatie
niet worden afgeslepen? In naam van
de naastenliefde, die wij allen zeggen
te preken: als-je-blieft niet zó!! 'n An
der niet en U niet!! Stop the war!
F. ZANDER, pastoor Biervliet (Z.-Vl.).
Is kerkenbouw in de huidige vorm
verantwoord?
Dit is een vraag, die de hiervoor
verantwoordelijke personen, als archi
tecten, bouwpastoors en bouwcommis
sies zich bij ieder dagbegin moeten
stellen.
Ik ben van mening, dat de huidige
vorm en beleid van kerkenbouw en de
lasten, die hierdoor op de gemeen
schap drukken, financieel wel eens een
bankroet van de totale kerkelijke ex
ploitatie kunnen gaan betekenen.
De financiële draagkracht van de ge
meenschap is zeer omvangrijk. Een
overgroot deel ervan wordt echter stug
en star ingemetseld in bouwwerken,
die, eigenlijk de gemeenschap ten dien
ste moeten staan, doch in feite een
drukkende last betekenen. Voor de da
gelijkse exploitatie van de kerk die niet
uit stenen, maar uit mensen bestaat,
werken deze enorme bouwschulden met
rente en af loding remmend en zelfs
afbrekend. De financiële draagkracht
van de gemeenschap heeft immers ook
een grens en ik geloof wel, dat we, re
kening houdend met alles wat nog om
financiële belangstelling vraagt, dicht
bij deze grens zitten.
Zeker er moeten ruimten zijn, waar
op passende wijze bijeenkomsten gehou
den kunnen worden. Zij maken deel
uit van de beleving der godsdienst.
Maar waarom moeten dat kapitale
bouwwerken zijn, monumenten in steen
of beton, die tonnen meer kosten dan
een eenvoudige doch evenzeer aantrek
kelijke ruimte?
En waarom wordt er met de bouw en
het interieur niet meer rekening gehou
den met 'n meervoudig gebruik. Bouw
pastoors diez eggen: Geef mij op een
briefje, wat ik meer kan aantrekken
voor het gebruik van de ruimte, dan
zal ik er naar bouwen, spelen struis
vogelpolitiek. Het experiment van pa
ter Piet Wesseling in de industriege
bieden van Rotterdam beantwoordt veel
meer aan de eisen des tijds. Behalve
voor de vijf a zes uur zondagsmissen,
kunnen er ook andere kerkgenoot
schappen van die leefgemeenschap er
gebruik van maken en er kan zelfs
gedanst worden, waarom ook niet?
Men moet helemaal niet ingewijd zijn
in kerkelijke zaken, om te weten wat
er allemaal om geld schreeuwt. Maat
schappelijk werk, kinderuitzending,
jeugdwerk, bejaardenzorg, gezinszorg,
salariëring van priesters (waarom moe
ten zij een parttime job gaan zoeken om
in een financieel tekort te voorzien.
Is hun dagtaak niet evengoed ten dien
ste van de gemeenschap als die van een
maatschappelijk werker of een dokter
of een onderwijzer?), verder deelna
me aan interkerkelijke en interlevens-
beschouwelijk activiteiten ten dienste
van de samenleving enz. „Maar er is
geen geld", zegt men. Het is er wel,
maar het wordt in massale muren ge
stoken, in dure onverplaatsbare banken,
in priesterkoren en altaartafels van na
tuursteen en marmer. Pracht en praal
en dure dingen staan buiten de reali
teit van de geloofsbeleving en de nieu
we eucharistieviering.
Wil men tot een verantwoorde fi
nanciering van de kerk komen, dan
moet het zwaartepunt der uitgaven in
verhouding tot het budget van de ge
meenschap, méér in de richting van de
exploitatie, dan in de investering van
onroerende goederen liggen. Dit is meer
in het vlak der kerk als integrerend
geheel, inclusief rand-, buiten- en on-
kerkelijken, en in mindere mate op
het terrein der kerkelijke verkaveling
of parochies. Om de zoveej straten een
kerkgebouw en afbakening van een
daartoe behorend gebied kan geen maat
staf meer zijn vcor een kerkbouwpoli-
tiek.
Een zeer breed overleg om te komen
tot bouwen en om de maatstaven hier
voor te bepalen, zou het algemeen be
lang en de besteding van de goedgeefs
heid zeer ten goede komen.
TERNEUZEN, HAN de MEIJER.
Naar aanleiding van een artikel in
uw blad van vrijdag 11 augustus j-1.
betreffende het Duitse opleidingsschip
„Gorch Fock" deel ik u het volgende
mee-
Nederland is wel degelijk In het be
zit van een opleidingsschip en wel het
modernste wat er op dit ogenblik in
Europa in de vaart is-
De voorstanders van een zeilend
schoolschip hebben het moeten afleg
gen tegen de gedachte dat iemand die
z'n rijbewijs heeft gehaald, niet eerst
met een paard en wagen de weg
wordt opgestuurd om verkeerservaring
op te doen- Het resultaat is dan ook
een prachtig, uiterst modern opleidings
schip, het 1800 brt. metende m.s. „Prin
ses Margriet" (zie foto onder).
Het schip is uitgerust met de mo
dernste navigatiemiddelen, waarvan bij
na alles dubbel uitgevoerd, o.a- een
dubbele brug met daarachter een kaar-
tenkamer en leslokaal, een instructie
ruimte in de machinekamer, kortom:
alles w>at zich maar op een zeeschip
zou kunnen bevinden voor een bedrijfs-
zekere vaart.
Het schip maakt reizen van 12 dagen
en elke reis gaan er 36 stuurmans
leerlingen en 4 radiotelegrafisten mee.
Het weekeinde in deze 12 dagen wordt
altijd in een buitenlandse haven door
gebracht.
Hetfeit dat ook marlnemensen-ln-
opleiding van dit schip gebruikmaken,
wijst er op dat hier op de juiste wij
ze in een behoefte is voorzien.
TERHEIJDEN W.A. DE ZOETE
DJAKARTA (ANP) Waarnemend
president generaal Soeharto van Indo
nesië heeft gisteren op kunstmatige wij
ze bereide rijst gekeurd.
Hij zei te hopen dat Indonesië dat
op het ogenblik rijst' invoert, weer een
rijstexporterend land zal worden. De
rijstkorrels worden gemaakt van graan,
tapioca en bonen door een Indonesische
maatschappij met in Japan gebouwde
machines en er wordt gebruik gemaakt
van een formule van de Amerikaanse
voedseldeskundige Kapelo. Na de eerste
geslaagde proeven heeft de regering be
sloten 100 van dergelijke machines te
kopen tegen een bedrag van twee mil
joen dollar. Zij zullen eind van dit jaar
worden afgeleverd en 162.000 ton ryst
per jaar gaan fabriceren. Indonesië
voert thans 275.000 ton ryst per jaar in.
(Van een onzer verslaggevers)
HONTENISSE De nieuwe -Jreek-
haven te Walsoorden zal op maandag
4 september a.s. officieel i„ gebruik
worden gesteld- De openingsceremo
nie zal worden verricht door mr. J
van Aartsen, commissaris van de ko
ningin in Zeeland-
's Middags om twee uur zullen de
genodigden op het stadhuis worden
ontvangen, waarna men gezamenlijk
naar de haven te Walsoorden rijdt
Hier zal gelegenheid worden geboden
het werk te bezichtigen.
In aansluiting hierop volgt een boot
tocht op de Westerschelde, aangebo
den door de aannemer N.V. Aanne
mers- en Handelsbedrijf van Oord t»
Werkendam De officiële gebeurtenis
zal worden besloten met een diner in
hotel ,,De Linde" ta Kloosterzande.
