reesinkl
;ucces
Vriendjespolitiek beheerst
regeringsapparaat in Italië
t seizoen
wedstrijd
WALL STREET
GELOOFT
NOG NIET IN SOEHARTO
Logica van 't geweld
Corruptie viert hoogtij
in Indonesisch leger
COMMENTAAR
otta sprintte wer'<en s'°Pers
naar
zege
Goede burgemeesters nodig
DESKUNDIGEN VIND JE BIJNA NIET AAN DE TOP
DR. CORN. VERHOEVEN
11
peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe|lingin 1|v|PEIL ngen peiu!ngen peilingen peiliNGE,Ji|l|ngcn peilingen peilingen peili
lgen peilingen peilingen peilingen peilingen peiuigen peilingen peilingen 1k peilingen 1k| peilingen peilngen peilingen 1nr llingen ™nbtn fm reiUUGEN
fd peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peil ngen peil ngenik|peiliijgen peilingen peilingen p6luntotn «iuri«
ircuit der Azen
Jet en tegenzet
Atletiek
Prestaties in
Montreal niet
ndrukwekkend
taese spotprent over V.S.
vim
1 Q
N£V£R vttrtMM J6WCÜH
Immoreel
De Italiaanse premier Aid o Moro
Macht
Baantje
Fouten
Erfenis
Elite
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 12 AUGUSTUS 196T
Ruska) de Utrechtse dojo bln«
a zij het zelfde trainingsgebouw
uren later weer verlieten
PEILINGEN peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peillingen peilingen peilingen HtlLiNOtiN re
dat zelfvertrouwen echter'iiieue! I
r over. - I
11e hoop dat hij de wereldkampio.„
eens zou „pakken was bij w
ka de bodem ingeslagen. De er'"1
ïikte zijn dieptepunt toen i?11
sink sterker bleek te zijn aVj I
e beste NAJA vertegenwoordig!
en. Vanaf dat ogenblik is X"
n beseffen dat er van de Utrecht
oka nog wel het een en ander t« i
viel.
1 tegenstelling tot Anton Geesink I
op 14-jarige leeftijd met de iwwl
1. b?,f" kr!,eg Wim Ruska p«
zijn 22-ste jaar de eerste judoles»! i
:ka begon zijn judocarière naH.,L
zes jaar lang als matroos bij de K I
landse Marine had gediend Tiirll I
diensttijd bracht hij onder m! I
lerhalf jaar in Nieuw-Guinea doel
zijn eerste lessen was Wim RuT.'l
emaal „weg" van de judosport hal
,e het in zijn hoofd om in deze •W» 1
te bereiken. Voor zijn pog£ I
steeds hoger op de judoladder t»l
nen moest alles wijken. Verschillen I
malen heeft de Amsterdamse derde I
zijn baan opgezegd om zich goed mil
belangrijk toernooi voor te kunnenI
eiden. Dat was ook de reden waar f
hij onlangs stopte als portier
Amsterdamse nachtclub.
WIE werkelijk een betere verstandhouding nastreeft tussen de wes
terse wereld en het Sovjetblok, zal begrip moeten kunnen op
brengen voor de positie, waarin Rusland verkeert. Strategisch
gezien is die positie verre van gunstig.
|n het westen voelen de Russen zich bedreigd, nog steeds, door West-
land. Dit is een begrijpelijk wantrouwen: wat de nazi's in Rusland
hbben gedaan kan niet binnen één generatie vergeten worden. Bij die
6es voor Duits revanchisme is nu ook gekomen een grote bezorgdheid
"--r de openlijke vijandschap die Peking-China tentoonspreidt. Niemand
kan zich erg happy voelen met 700 miljoen agressieve buren.
De Russen voelen zich echter niet alleen in het oosten en westen bedreigd.
n0or de ontwikkeling der techniek is nu ook hun hele noordelijke flank
!en komen liggen voor vijandelijke aanvallen. In de Noordelijke IJszee,
eeuwenlang een ondoordringbare, en dus veilige, barrière, opereren nu
Amerikaanse atoomonderzeeërs met geleide projectielen.
De Russen proberen uit die voor hen benauwende omsingeling te breken
door hun vloot de oceanen op te sturen. Deze tegenzet verontrust de
NAVO. Daarom is besloten, zoals staatssecretaris Van Es deze week heeft
-eegedeeld, een permanente NAVO-zeemacht te formeren, die de Russen
dan op zee in de gaten moet houden.
Dit is een belangrijk besluit, een beslissing die van grote invloed kan
m op de verhouding tussen oost en west. Voordat Nederland aan deze
NAVO-zeemacht meewerkt, dient deze zaak in het parlement grondig
besproken te worden.
ÏILAAN (AP) De Italiaan Gianni
tta heeft het internationale clrcnll
Azen in Grand Consonne gewonnen I
legde de 40 ronden (96 km) »f in
1.0 (36.226 km/u). 1
)e Italiaan Dino Zandegoe werd
lede met vijf seconden achterstand
wijl de Duitser Rudy Altig op zeven
onden op de derde plaats eindigde
Fransman Jacques Anquetil werd o
sec. 12e.
n de laatste ronde ontketende Motte
i geweldige eindsprint waarbij
e 22 renners ver achter zich liet.
DOS; Xerxes DHC—Feijenoord; PSV
Volendam; FC TwenteDWS; MVV
Sit'tardia.
FC Den BoschHolland Sport: SVV
Heracles; SC CambuurRCH; BI. Wit
Eindhoven: DFC—FC VVV; Velox-
tesse; Elinkwijkde Volewijckers;
tarlemRBC; Alkmaar/Zaanstr.-
llem II.
)ADHermes DVS; Roda JC—Zwol
le Boys; HilversumEDO; Veendam
EFC; De GraafschapHelmond 'Sp.;
DrenteWageningen; Excelsior-
rónie; Fortuna VI.Heerenveen;
10VV—Gooiland; PEC—Limburgil.
MONTREAL (ANP) De ontmoe-
tg tussen de atletiekploegen vut
nerika en Europa heeft een verras-
ade overwinning opgeleverd voor
atleten uit de Oude Wereld: l
5 punten. Toch heeft dit ee>'S'e
a in het autostadion van M°nlr
et die sportieve hoogtepunten p-
leverd waarop gerekend was-."
een waren de weersomstaniligne-
n slecht, op de eerste dag rege
t en donderdag maakte een
nd goede prestaties «nmogep
tar ook de kwaliteit van de ba
organisatie liet bijzonder ve
•nsen over.
De Europese heren, die na de eer
I dag tegen 79-74 achterstand affl
ken, hadden hun overwinn:mg
0) te danken aan de vijf du
erwinningen, die zij op dend
Edstrijddag behaalden. Ve e
aren vooral de eerste en
aatsen op typisch "An)e" koge[.
immers als discuswerpen en
ngeren. Amerika yersp?„ jj-vwa-
g kostbare punten f°°r^ter.ploeg
icatie van de 4 x 100 me„,.jhou-
het feit dat oud-wereldrecordhM
Bob Seagren, zwaar h00gle
ir de wind. zijn aanviang„00g.
.90 meter) bij hel_polsstokhoog
real
Al-
het feit dat in deze
de Expo 1967 wordt g1e. ,.ng.
jas niet voldoende om de kken.
tiling van de atleten ie
aarom ontbraken in be'd over
g al wat topatleten. Wan
ree jaar deze wedstrijd 1 «e.
waarschijnlijk Stuttgart) er
uden, zullen ongetwijfeld
n 15.000 toeschouwers op u
zitten.
K.N.V.B. ERE DIVISIE
.D.O aanvang half
D—2.00 uur in het clubhuis.
aanvang Half
J BOSCH B.
PATER Robert Adolfs, prior van het augustijnenklooster in Eindhoven,
is de laatste tijd nogal eens in het nieuws. Hij heeft rumoer verwekt
met zijn boek „Het graf van God" waarin hard tegen de „machts
structuur" van de r.-k. kerk wordt aangeschopt en is hij weer in de
headlines gekomen door forse uitspraken over paus Paulus.
Volgens pater Adolfs zou de paus ofwel een marionet zijn in handen
van de curie, ofwel, wat hij waarschijnlijker acht, zelf door en door con
servatief zijn. Deze uitlatingen zijn overigens al enige tijd geleden gedaan,
in Engeland. Daar zijn ze nu weer opgerakeld. Ik sta er nog steeds hele
maal achter, heeft pater Adolfs verklaard.
De augustijner prior zegt, dat hij graag wil meehelpen aan de vernieu
wing der r.-k. kerk. Wij vrezen echter, dat die bijdrage wel eens negatief
zou kunnen uitvallen. Pater Adolfs blijkt namelijk weinig begrip te hebben
voor de situatie binnen de kerk, met name voor de uiterst moeilijke positie
van de paus. Hij doet ons meer aan een sloper denken dan aan een restau
rateur.
Revolutionair kan men de wijzigingen niet noemen, die in een voor
lopig ontwerp inzake een nieuwe gemeentewet zijn voorgesteld.
Ten aanzien van hel meest interessante punt, de positie van de
burgemeester, verandert er maar weinig aan de al uit 1851 daterende
bepalingen terzake. De ambtelijke commissie, die het ontwerp heeft
voorbereid, wil niets weten van een gekozen burgemeester en wijst
iedere medezeggenschap van de gemeenteraad op dit punt af. Minister
Beernink (Binnenlandse Zaken) is het hiermee volkomen eens.
Er zijn in Nederland nogal wat voorstanders van een radicale herzie
ning in de procedure van burgemeestersbenoemingen. Wij delen hun
zienswijze niet. Een burgemeester dient boven de partijen te staan.
Zodra de functie van burgemeester inzet zou worden van gemeentepolitiek
zou de deur wijd opengezet worden voor politiek gekonkel Bovendien
gaat dan het ambtenarenapparaat ongecontroleerd een veel be
langrijker rol spelen.
Dient alles dan maar bij het oude te blijven? Zeker niet. Op het
ogenblik mag dan het benoemingsrecht bij de Kroon liggen, achter
beschermen speelt de politiek nog een veel te grote rol. Dikwijls wordt
bij benoemingen te veel gekeken naar de politieke kleur van een kan
didaat. Is een gemeente overwegend katholiek of „rood" dan moet
ar „dus" een katholiek of socialist benoemd worden. Onzin! Belangrijk
is alleen of de man een goed burgemeester zal zijn.
Ook komt het nog regelmatig voor, dat een burgemeestersvacature
wordt benut om politieke vriendjes onder dak te brengen. In dergelijke
9evallen bestaat er geen enkele zekerheid, dat de juiste man op de juiste
plaats terechtkomt en toch dient dit het enige criterium te zijn. Het
burgemeestersambt is immers geen erebaantje meer. Burgemeesters
fijn managers geworden. Zij dragen in zeer belangrijke mate bij aan
de ontwikkeling van hun gemeenten.
Wie kan het best beoordelen, wat voor een burgemeester een gemeente
nodig heeft? Naar onze mening in vele gevallen de gemeenteraad.
Daarom zouden wij er wel voor willen pleiten vast te leggen, dat de
gemeenteraden advies kunnen uitbrengen over het type burgemeester,
zij voor hun gemeente het meest gewenst achten. Dat advies zou
openbaar gemaakt moeten worden zodat ook de burgerij van haar
Mning kan laten blijken.
WH een burgemeester goed werk kunnen doen dan moet hij het
Wrouwen van zijn gemeentenaren hebben. Deze vertrouwenskwestie
zs in Nederland minder als een probleem worden beschouwd naarmate
Mn meer mensen met capaciteiten voor het burgemeestersambt kandi-
9at stellen. Het aantal geschikte kandidaten wil nog wel eens erg klein
Zlln' Qe'uigt van een miskenning van de betekenis van het burge
meestersambt.
iJUCLCi j uij
ringen, driemaal miste. al
Voor deze wedstrijd was
niet de geschikste PL adese
iet feit dat in deze
ker
5n
ad
7
,6n Wo-th" Vpetnam NOOIT verlaten". Met deze en soortgelijke pren-
'ls'( 9onom'en ^et Amer'kaanse optreden in Vietnam op de
«Wi
„industrie" precies evenveel als zijn
nieuwe collega en opvolger van de
fensie" namelijk helemaal niets
Plet is heus niet wonderlijk, dat de
overweldigende meerderheid van de
Italianen zich steeds meer, ja bijna
luidruchtig, afkeert van de hand over
hand toenemende vriendjespolitiek,
corruptie en schandalen, die van het
bovengeschetste het logische gevolg
zijn. Zo is het ook niet vreemd, dat
steeds meer Italianen, die ondanks al
les toch „hun" partij trouw bleven,
beginnen te weigeren hun lidmaat
schap te vernieuwen en dat langza
merhand ontelbaren hun intens ver
langen kenbaar maken naar ,,een
beetje dictatuur" of maar liefst naar
,,een paar jaar goed communisme"*
(Van onze correspondent Jan Dijkgraaf)
ROME Door tal van omstandigheden is het zomerreces
van de beide kamers van het Italiaanse parlement dit jaar
verlaat tot eind juli. Dan begint de „grote vakantie" die tot
eind september het politieke leven volkomen uitschakelt.
Dit zou het vermelden niet waard zijn, als het hier niet ging
om de laatste grote vakantie van de huidige parlementa
riërs; in het voorjaar van 1968 zullen de parlementsverkie
zingen plaatshebben en het is nu al duidelijk, dat de ver
kiezingscampagne natuurlijk niet officieel maar wel de
gelijk in feite al eind september zal beginnen.
Wat dit betekent is een nogal ge
compliceerde aangelegenheid. Om te
beginnen weten de partijen en hun
leiders dat er in de nog maar korte
periode die hen scheidt van de verkie
zingen, heus niet meer van belang kan
worden aangepakt. Die periode is
daarom zo kort, omdat men rekening
moet houden met de talloze feestda
gen, de lange weekends, de kerst- en
paasvakanties. Zowel regering als par
lement zullen zich dus wel wachten
werkelijk belangrijke zaken ter hand
te nemen, omdat van nu af alles wat
men doet of nalaat, zegt of verzwijgt,
alleen maar de opeens weer belangrijK
geworden kiezers zal beogen. Het is
de onoplosbare moeilijkheid, de tragi
komedie van de parlementaire demo
cratie. Vooral zoals die is gegroeid in
Italië, waar de ongeveer 32 miljoen
kiezers het totaal van de zoge
naamde „mondige" bevolking, analfa
beten incluis eenmaal in de vijf
jaar hun hooggeroemde soevereine
recht tot gelding mogen brengen om
direct daarna voor weer vijf volle ja
ren te worden teruggebracht in een
toestand van absolute verwaarlozing
en machteloosheid.
Italië verheugt zich in het bezit van
een der meest omvangrijke parlemen
ten ter wereld, relatief gesproken dan.
Na de aanstaande verkiezingen zullen
kamer van afgevaardigden in senaat
tesamen op grond van de gestadige
groei der bevolking ruim duizend
leden tellen en de huidige regering,
die na ongelooflijke machinaties werd
gevormd en het dank zij nog onge
looflijker politieke manipulaties zo
lang heeft uitgehouden, telt maar
liefst 59 leden, zorgvuldig verdeeld in
ministers en staatssecretarissen.
baantje moet „maken", waarbij het
natuurlijk niet gaat om „werk" maar
om een vast salaris. Met alweer het
daaraan vastgesmede systeem van
„ijzeren aanbevelingen", macht, in
vloed, reducties, voorrechten en privi
leges en de hele verdere rest.
Voor die „weinigen" gepriviligeer-
den, die het tot minister of staatssecre
taris brengen, groeit het aantal cliën
ten en „familiari" tot in de honderden.
Om al deze zonneklare redenen is het
letterlijk van levensbelang om door
een partij op de lijst te worden gezet,
waarna dan met alle denkbare en on
denkbare middelen moet worden ge
streefd naar het einddoel; gekozen te
worden. Want dan is men voor min
stens vijf jaar volkomen onder dak-
Zoals in de voetbalwereld dezer da
gen de jaarlijkse miljardenmarkt werd
afgesloten, zo staan we dus nu aan de
vooravond van de vijf-jaarlijkse poli
tieke koehandel, waarbij de toch al on
metelijke macht van de partij-secreta
rissen uitgroeit tot iets waarvoor we
de definitie eigenlijk alleen nog maar
in het credo vinden.
Dit betekent, grof maar naar waar
heid gezegd, dat een legioen van meer
of minder duistere lieden direct maar
meer nog indirect bij de politiek en
driedubbel by de verkiezingen is be
trokken.
Volgens volkomen rustige, betrouw
bare en zelfs controleerbare bereke
ningen heeft elke nieuwgekozen afge
vaardigde van het bovengenoemd soe
vereine volk gemiddeld 50 zogenaamde
„cliënten" (In de antiek-Romeinse zin
te verstaan), voor wie hij of zij de
zorg op zich neemt Hetgeen niets an
ders betekent, dan dat de nieuwgeko-
zene voor ongeveer 50 mensen een
In feite immers is de parlementaire
democratie in Italië geleidelyk aan
grondwet of geen grondwet gewor
den tot een voorhistorische oligarchie,
bestaande met name juist uit een
handvol partijsecretarissen, die elk
voor zich beschikken over een machts
apparaat dat door niemand ter wereld
wordt (of kan worden) gecontroleerd.
Nemen we d<e drie, voornaamste par
tijleiders van het land: de secretaris
sen van respectievelijk de Democrazia
Cristiana, van de herenigde socialisti
sche partij en van de communisten.
Elke politieke partij beschikt over een
leger van betaalde ambtenaren, die
dan ook „het apparaat" vormen. Deze
staan onder de diverse afdelingschefs,
wier functies heus niet alleen de „nor
male" departementen alleen betreffen
(buitenlandse zaken, financiën, defen
sie enz. enz.). Maar elk terrein, ieder
facet van het nationale en maatschap
pelijke bestel. Er is dus geen enkele
benoeming van ook maar een beetje
betekenis denkbaar waarbij niet de ge
noemde partij-secretarissen de eindbe
slissing hebben. Voorbeeld: er moet
een nieuw directielid worden benoemd
van een willekeurige bank (en op een
doodenkele uitzondering na staan alle
banken direct of indirect onder staats
toezicht). De scheidende figuur was
socialist en nu wenst de secretaris van
de Democrazia Cristiana toch eindelijk
wel weer eerig een christen-democraat
op die post. Gevolg: na lang en afmat
tend onderhandelen (in diep geheim)
krijgt hij zijn zin, maar dan wel op ba
sis van de bindende belofte dat de
binnenkort vrijkomende plaats van
president van een rechtbank hier of
daar (of een soortgelijke functie) aan
een socialist zal komen. Het ig wel
duidelijk, dat deze gang van zaken de
voornaamste oorzaak vormt voor het
feit, dat ongeveer nergens meer op de
belangrijke posten ook werkelijk capa
bele lieden zitten. Kennis van zaken,
capaciteiten, ervaring ed. spelen al
lang geen enkele rol meer. Het enige
dat nog telt zijn „relaties" en boven
al: de politieke partij.
Dit alles geldt in absolute zin voor
de werkelijk-politieke functies. Te be
ginnen met de verdeling van de minis
terportefeuilles. Het woord zelf „kabi-
nets-formateur" heeft elke betekenis,
verloren.
Het zijn de secretarissen van de coa
litiepartijen, die hun eigen kandidaten
aanwijzen en voorstellen en die dan
tenslotte tijdens soms maandenlange
onderlinge door niemand te controle
ren besprekingen de „dosering" bepa
len, waarbij het „gewicht" van elk mi
nisterie weer wordt afgewogen tegen
het aantal ministers dat elke betrok
ken partij als minimum voor zich op
eist. Het gevolg is alweer en ook hier,
dat het een opzienbarende gebeurtenis
is als iemand minister wordt, die ook
werkelijk iets afweet van zijn departe
ment, Voorbeeld: bij de formering van
het huidige Kabinet moesten de
christen-democraten zwichten voor de
eis der socialisten om defensie" te
krijgen. De nog in functie zijnde minis
ter van defensie, die al zeven jaren
deze post had bekleed, bevond zich in
die hoedanigheid in Washington voor
uiterst belangrijke besprekingen. Hij
kreeg aldaar een telegram waarin hem
werd meegedeeld, dat hij minister van
industrie was geworden. Hij wist van
En tenslotte een vooral niet te ver
waarlozen bijgevolg: de toenemende
„vlucht van het intellect" naar het
buitenland.
In de afgelopen tien jaar verlieten
maar liefst 8000 meest jonge geleerden
Italië, waar zij zonder politiek gesja
cher, relaties en corrupte methoden
niet eens kans maakten om gewoon
„assistent" aan een faculteit te wor
den, terwijl de staat bovendien niet of
nauwelijks het doodgewone research-
vverk financieel steunt, laat staan aan
moedigt, maar wel op de meest im
morele manier met miljarden smijt
voor nutteloze, demagogische of zuiver-
verkiez in g sdoele inden
Om al die redenen gaat Italië een
hachelijke en zwaar geladen politieke
periode tegemoet, die straks na de
„grote vakantie" vrijwel onmiddellijk
zal aanvangen. Het gaat een bittere
en verbeten strijdperiode worden
waarin ongeduld, ontevredenheid, af
keer en teleurstelling al even slechte
raadgevers zullen blijken als de dol
zinnige en onuitvoerbare miljardenpro
jecten waarmee regering en politieke
partijen nu al begonnen zijn de open
bare mening (lees: de kiezers van
straks) te overtuigen van de voor
treffelijkheid niet alleen van „demo
cratie en vrijheid", waar iedereen el
ke dag de mond vol van heeft, maar
vooral van de onvervangbaarheid en
alweer voortreffelijkheid van deze heil
loze, steriele, verlammende politieke
impasse waarin heel dat legioen van
onbekwamen het land heeft geleid.
Zodra een bepaalde, een enkele re-
gerings-coalitie inderdaad geen ander
alternatief meer heeft dan het commu
nisme en zodra een democratie inder
daad geen enkele, maar dan ook niet
een werkelijk grote, krachtige figuur
meer bezit, dan is de crisis „rond".
En dat allee binnen de laatste nog
grote Middellandse Zee-mog endheid,
terwijl er zich tussen Suezkanaal en
de grens van Israël (dus vlakbij) een
tweede Vietnam of als men wil een
derde Korea, begint af te tekenen en
de Sovjet-Unie zich als nieuwste en
machtigste Middellandse Zee-mogend-
heid presenteert aan de alweer tot
machteloosheid gedoemde vrije we
reld.
GENERAAL SOEIIARTO
nog niet door examen
(Van onze Amerikaanse correspondent)
NEW YORK Het nieuwe Indonesische bewind van generaal Soeharto
is er nog altijd niet in geslaagd het vertrouwen te winnen van het Ame
rikaanse bedrijfsleven. Dat vertrouwen heeft men wel bij de regering John
son, die hoopt en de Amerikaanse ambassadeur in Djakarta, Marshall
Green vindt dat die hoop gerechtvaardigd is dat Soeharto en de zijnen
in staat zullen zijn om de chaos in Indonesië in rechte banen te leiden. Over
de bedoelingen van het huidige presidium is men het in Amerika wei eens
Onder leiding van generaal Soeharto, de Sultan van Djokja en minister
Adam Malik wordt er gewerkt om de inflatie, de corruptie en de zwarte
handel te bestrijden.
Maar in Wall Street is men ook dit
jaar sceptisch gebleven ten aanzien
van de vooruitgang die in Djakarta
wordt geboekt. Men realiseert zich ter
dege dat generaal Soeharto voor een
bovenmenselijke taak geplaatst werd.
Met bezorgdheid slaat men hier
gade, dat bij het opruimen van het
Indonesische huis weinig of geen be
gin gemaakt werd met de bestrijding
van de wijd en zijd bedreven corrup
tie in het Indonesische leger. De
„Wall Street Journal" wellicht het
meest gezaghebbende blad, dat in
Wal] Street gelezen wordt, publiceerde
onlangs een uitvoerige reportage van
zijn eigen correspondent in Indonesië,
Robert Keatley, waarin de afpersings
methoden van militairen en de corrup
tie van hoog tot, laag in het leger minu-
Heus werden beschreven.
tie. De levensstandaard van vele hoge
officieren ligt zo opvallend hoog boven
wat zij als militairen verdienen, dat
waarnemers in Djakarta en in andere
grote steden zich zorgen maken over
de reacties van de arbeidende klasse
op de nieuwe elite der militairen.
gemaakt te hebben door met deze Ame
rikaan in zee te hebben willen gaan,
Zo werden er ook door het nieuwe In
donesische presidium wel meer trans
acties aanvankelijk goedgekeurd, wel
ke men later betreurde. Men wijt dit
aan gebrek aan ervaring. Generaal
Soeharto is tenslotte een militair, die
geen enkele ervaring heeft in het be
stuur van een groot land. Amerikaan
se bedrijven met veel ervaring in In
donesië staan dan ook nog steeds
sceptisch tegenover het nieuwe bewind
in Djakarta. Een leidende functiona
ris van een der grootste olieconcerns
ter wereld verklaarde onlangs dat hij
de toekomst van Indonesië nog altijd
somber inzag. En dus wenst zijn be
drijf nog geen enkele investering te
doen. „Wij hebben geen vertrouwen
in dat land", aldus deze functionaris
Volgens het Amerikaanse financiële
blad is het in Indonesië schering en
inslag, dat militairen, gewvpend met
automatische pistolen en machinege
weren, winkels en zaken binnendrin
gen en domweg opeisen wat zij nodig
hebben. Er wordt gesproken van bar
ricades op de grote wegen, waarbij
automobilisten beroofd worden, soms
zelfs van hun auto's. „In vele geval
len" aldus de Wall Street Journal is
het ieger tezelfdertijd de voornaamste
promotor van economisch herstel en
het onoverkomelijke blok tegen bestrij
ding van de wantoestanden en corrup-
Uit de omgeving van generaal Soe
harto is er op gewezen, dat „pak" Har-
to zeer geleidelijk aan te werk zal moe
ten gaan om zich een brede machtsba
sis bij de militaire strijdkrachten op
te bouwen. Maar in de V.S., en met
name in Wall Street, waar men ge
wend is aan efficiëntie en tempo, aar
zelt men ten aanzien van Indonesië.
Veel Amerikaanse zakenlieden, die
graag zouden zien dat de banden tus
sen Indonesië en de V.S. juist nu, tij
dens het bewind Soeharto, opnieuw
zouden worden aangehaald, zijn naai
Djakarta gereisd. Er zijn leningen
verstrekt en veel plannen gemaakt.
Een Amerikaan heeft Soeharto bijvoor
beeld aangeboden het tegenover Hotel
Indonesië in niet afgewerkte staalcon
structie staande gebouw, alsnog af te
maken, Zijn naam was Kennedy.
„Misschien was het we] de naam die
ons imponeerde", zei ons een kolonel
uit Soeharto's omgeving, maar de
transactie met deze Amerikaan ging
niet door. Het contract werd aan een
Japanse maatschappij verleend. Gene
raal Soeharto erkent ruiterlijk een fout
In Wall Street is men eerder van me
ning, dat de omstandigheid, dat de
nieuwe Indonesische regering vaak ge
bruik blijft maken van tussenpersonen
die ook in de dagen van het Soekar-
no-regime een zekere reputatie wis
ten te verkrijgen bij het sluiten van
transacties in strijd met regerings- en
deviezenbepalingen, geen gunstig teken
inhoudt. Er werden, ook in 1966 nog.
vergunningen verstrekt door het Ido-
nesische presidium aan figuren, die
in leidende kringen in Wall Street be
kend staan als „Zwarte handelaren*
Men wijst er echter in de omgeving van
generaal Soeharto op, dat niet Soehar
to of zijn naaste medewerkers zich aan
corruptie hebben schuldig gemaakt
maar dat het land met een jarenlange
erfenis uit de tijd van president Soe-
karno is blijven zitten. Indonesië viert
straks op 17 augustus de 23 ste dag
van haar onafhankelijkheid. In de V.S.
blijft men, althans in leidende finan-
cieel-economische kringen, de ontwik
keling in dit belangrijke Aziatische
land met bezorgdheid gadeslaan.
J-JET ziet er naar uit dat overal
in de wereld de wakkerschud-
ders worden afgelost door de ge
weldplegers. Iedereen is nu wel
wakker, maar als de bedoeling van
het wakkerschudden zelfs door het
opwekken van een ziekelijke sla
peloosheid niet verwezenlijkt blijkt
te kunnen worden, moeten er an
dere maatregelen genomen wor
den. Ze zeggen dan dat er genoeg
gepraat is. maar dat er nu einde
lijk ook eens iets gedaan moet
worden. En naargelang de nood
hoger is, schieten inderdaad woor
den meer te kort. Deze gedachte
is van een zo dwingende helder
heid, dat ze „logisch" genoemd
kan .vorden, maar zij is tegelijk
zo vaag, dat ze aan het handelen
geen enkel steunpunt of program
ma biedt. Het „iets" dat gedaan
moet worden laat het ,.wat" en
vooral het „hoe" daarvan volko
men in het duister en dat terwijl
de handeling zelf geen enkel uit
stel schijnt, te dulden. Dat is de
situatie waarin het geweld „lo
gisch" ontstaat. Er wordt dan
„iets" gedaan: aan de dwingende
drang tot handelen wordt gehoor
gegeven zonder dat de inhoud van
d" handeling zelf tot voorwerp van
overweging gemaakt wordt. Nie
mand weet waer gedaan wordt,
hoe het gedaan wordt en wat er
en alsof de dood van Johnson een
einde zou maken aan de nood van
de negers, gesteld dan dat het hier
om die nood gaat
Die nood, van wélke aard hij ook
is, wordt door uitlatingen als die
van Carmichael alleen maar ver
hoogd. Uiteraard moeten we aan
nemen dat dit ook de bedoeling
daarvan is, want hij wil de explo
sie. Niet alleen werken zijn woor
den weerzinwekkend en angstaan
jagend op vredelievende burgers
en verscherpen zij zo de tegenstel
lingen op de meest irrationele ma
nier, maar zij maken de nood en
het geweld ook tot een definitief
standpunt en een trots bezit. Want
zij bepalen de inhoud van het
„iets" dat gedaan zou moeten wor
den, helemaal negatief en vervan
gen het door wat onder alle om
standigheden vermeden moet wor
den: geweld stuurt het aan op het
tegendeel van wat het wil berei
ken. De dwaze kreet van Carmi
chael nestelt zich in de onmoge
lijkheid van elke communicatie en
is zo een uitdrukking van totale
onverschilligheid ten opzichte van
de reële nood. Het „hoe" en het
,.wat", met andere woorden: de
aangewezen weg wordt definitief
afgewezen.
Ik heb er dan ook moeite mee
te geloven ln de oprechtheid van
mee bereikt wordt. Juist daar komt
het op aan en juist daarvan wordt
het eerst afgezien. De daad heeft
een louter expressief of demon
stratief karakter: er wordt alleen
,.iets" gedaan, een bereidheid tot
handelen uitgedrukt. Er wordt
niets beoogd en niets bereikt. Aan
de nood van de situatie wordt de
nood van het geweld toegevoegd
en degenen die het geweld plegen
geven alleen te kennen dat zij in
hun logica niet hebben nagedacht
over de middel n waarmee zij aan
de nood een einde zouden kunnen
maken. Hun energie explodeert ir.
het wilat weg. Door hun daad zelf
bekennen zij hun machteloosheid
en zij verrichten hun gewelddaad
alleen maar om die nood binnen
de verantwoordelijkheid van ande
ren te brengen. Door te handelen
trekken zij zich terug en maken
zich tot torschouwers.
Stokely Carmichael, een van de
leiders van „Black Power" in de
Verenigde Staten, heeft onlangs
in Londen gezegd: „Wij hebben
Amerika opgebouwd; wij zullen
het ook platbranden". Kranten ci
teerden dit woord alsof het een
ernstige ui .spraak was en volko
men logisch. Zelfs toen deze ne
gerleider te kennen gaf dat John
son en Wilson vermoor-' zullen
worden cm zo de prijs te betalen
voor he*- lot van de zwarte Ameri
kanen, was het begrip voor deze
logica van het geweld groter dan
de verontwaardiging over de pure
misdadigheid ervan. Alsof het een
logisch en natuurlijk recht is dat
gene wat men mee heeft opge
bouwd plat te branden de vol
tooiing van een levenswerk zou
dan de vernietiging ervan zijn
zulke woorden, wanneer die wor
den uitgesproken door iemand die
niet officieel gek verklaard is,
maar integendeel als leider be
schouwd wordt, dus geacht mag
worden over de nood te reflecte
ren en er een reële uitweg voor te
zoeken. Als er van een wanhoops
situatie sprake zou zijn, dan mag
die zich juist bij leiders niet ver
stijven tot deze omgekeerde logica,
die geen onderdeel van de nood
zelf meer is, maar een ontkenning
daarvan. Zij doet geen appèl aan
slimheid of andere positieve kwa
liteiten, maar op een totale onver
antwoordelijkheid. Die prediking
van geweld, zoals die steeds meer
de kop opsteekt, nauwelijks in e-
venwicht gehouden door een even
onnozele, hippe liefdoenerij, lijkt
verdacht veel op een nieuw soort
van vrijetijdsbesteding. Behalve de
nood kan ook overvoeding en ver
veling tot ge eld leiden. Het ge
weld is dan een soort van sport,
maar veel spannender en echter,
een sport die door de beperkende
regels heen naar buiten slaat en
waarin werkelijk iets gebeurt. Het
is een akelig? gedachte dat ge
vechten waarbij doden vallen, ook
zo benaderd kunnen worden. Maar
de reacties op de „onlusten" bin
nen het land van de super-con
sumptie zelf, de enorme lust waar
mee de onlusten gefotografeerd en
de plaatsen des onheils bezocht
worden, geven aan deze akelige
gedachte een flinke hap voedsel.
En wat Carmichael allemaal be
doeld en gevoeld mag hebben met
het „iets" van zijn daden ver
bleekt onbarmhartig, maar zeer
reëel bij het „hoe" en het ,,wat"
van de uitwerking daarvan.