Monumenten van Soekarno's ijdelheid
blijven in steigers staan
Koffers vol
vakantievoordeel
bij de
nieu
Onderwijs in Amerika
beleeft grote bloei
mals
braadj
somy
Miljoenenverkwisting
wordt stopgezet
Kopen bij de
is sparen bij de koop!
I
1
VARKENS FILET
OSSESTAART
Schouderkarbonade
BIEFSTUK TARTAAR
RODE BIETEN
PERZIKEN
BLOEMKOOL
ITALIAANSE PRUIMEN
17
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 29 JUNI 1967
17
2! Wie president?
Erfenis
Vrees
Omzetstijging
Vrijdag en zaterdag
500 gram
500 gram
Maandag
250 gram
margarine ..„•43
met 9 cl sparzeqels
leverpastei blik c o
met 13 ct sparzeqels
met 24 ct sparzeqels
SPERZIEBONEN QO
.met 20 ct sparzeqels
MnnekodkmÈÏ'L™ 95
met 19 ct sparzeaels
2 stuks
Vandaag:
bos
4 Italiaanse
Vrijdag:
grote
Zaterdag
500 gram
ge vruchten van het gevoerde wan»
beleid. De taken zijn veelomvattend en
onvoorstelbaar groot. Het grootste pro
bleem zal wel zijn het Indonesische
volk zelfdiscipline en morele normen
bij te brengén
--L*"- t
«-»» -<ï,
Van de regering kan ln elk geval wor
den gezegd dat zij het goede voorbeeld
tracht te geven- De tijd van de glin
sterende cocktailpartijen en de laatste
modellen Amerikaanse auto's is voor
bij- Het uur van de soberheid heeft ge
slagen. Soeharto gaat daar persoon
lijk in voor. Zijn werkuren zijn te kost
baar om deze met hol gezwets te vul
len. Als hij uitrijdt, doet hij dit niet ln
een glimmende Cadillac, maar ln een
stoffige, Japanse jeep. De meeste van
zijn ministers volgen hem na. Ze ne
men genoegen met salarissen, waar
van het moeilijk is rond te komen. Het
rijkswagenpark is aanzienlijk ingekrom
pen. Geen auto, die van belastinggeld
is betaald, wordt nog langer voor het
naar school brengen van de kinde
ren gebruikt, of voor de winkeluitstap
jes van mevrouw.
Frans Seda, de bekwame minister van
financiën, die het vorig jaar tijdens de
besprekingen in Den Haag over de In
donesische schnidenlast een keiharde
en voor Nederland moeilijke onder
handelaar bleek te zijn, heeft datgene,
wat het Indonesië van thans nodig
heeft, eens zeer simpe' onder woor
den gebracht: ,We hebben geen be
hoefte aan mooie kreten en aan schit
terend gepolijste trouwbetuigingen. \Ve
moeten aan de slag. IJver, eerlijkheid
en stiptheid zijn de eerste vereisten."
(Van onze speciale verslaggever)
DJAKARTA Het klinkt bijna paradoxaal, maar als er in het
Indonesië van thans een bouwwerk is lamgelegd, betekent dit een
winstpunt voor de vooruitgang. Soekarno's statussymbolen zijn aan
het verroesten en aan het vervagen. Van de nationale monumenten,
die er reeds zijn, probeert het nieuwe bewind een zo effectief mogelijk
gebruik te maken, doch die, welke nog in een beginstadium verkeren
zijn en blijven de lelijkst denkbare skeletten.
Helaas is het meest prozaïsche mo
nument aller tijden: de vergulde, to
renhoge vrijheids vlam, die op een meer
dan 100 meter hoge pilaar op het Mer-
dekaplein staat, zo goed als voltooid-
Alleen de sokkel bevindt zich nog in
de steigers. Met dit slechts van ijdel
heid getuigende bouwwerk van de ex-
president zullen ae nieuwe machtheb
bers ten eeuwigen dage moeten doen,
tenzij men het opblaast-
Die machtige vrijheidsvlam heeft een
bedrag gekost, waarvan tenminste dui
zend lagere scholen kunnen worden ge
bouwd, en dat voldoende is om het
hele Indonesische volk (100 miljoen
zielen) een week lang gratis te voeden.
Eenzelfde verspilling heeft zich bij
andere bouwwerken geopenbaard. De
wens van Soekarno om van Djalan
Thamrin een soort Fifth Avenue te
maken, oefende een enorme druk uit
op de bodemloze schatkist, die men
steeds opnieuw met leningen trachtte te
vullen.
Nog erger is noë er in en om deze
bouwwerken is geknoeid. Van hoog tot
laag is er handgeld voor gevangen.
Van een,winkelpand, dat nu slechts als
een kaal skelet tegenover hotel Indo-
Hotel Indonesia is één van de
paradepaarden van de ex-presi
dent. Vele andere, vaak nog kost
baarder projecten, worden nu stil
gelegd
nesia staat, is oekend dat de buiten
landse firma, die tenslotte de bouwop-
dracht kreeg, met een 300 procent te
hoge inschrijving op tafel moest komen.
Het overtollige geld, dat uiteraard de
staat toebehoorde, moest op particulie
re bankrekeningen in Hong-Kong of ln
Zwitserland worden gestort als een ap
peltje voor de dorst ten behoeve van
de betrokken ambtenaren, onder wie
enkele ministers.
En intussen schreeuwt Djakarta om
elektriciteit en water. Het liclit valt om
de haverklap uit. Hele wyken zijn het
grootste deel van de dag van water
verstoken. Met het onderwijs is het al
even droef gesteld. In de hoofdstad is
een tekort van zo'n 600 scholen
De erfenis van Soekarno telt nog veel
meer miljoenenprojecten, die ontijdig
zijn uitgevoerd of zelfs onbruikbaar
De drie hotelpaleizen bijvoorbeeld, die
op Bali, in Djokjakarta en aan de
vroegere Wijnkoopsbaai zijn verrezen,
en die indertijd als hemelse gaven
werden begroet Maar het toerisme
loopt zo slecht dat al die fraaie hotels
grotendeels leeg staan
Op elk gebied plukt het nieuwe re
gime van generaal Soeharto de wran-
Zit generaal Soeharto overigens wel
stevig in het zadel? Zal hij van waar
nemend president eens president van
Indonesië worden, of is dit ambt voor
een ander weggelegd? Wie steunen
hem, wie steunen hem niet, wie kijken
de kat nog uit de boom?
Het zijn vragen, die men overal in
Djakarta hoort stellen. In het alge
meen is men het er Over eens dat dt
levensvatbaarheid en ook de besten)
digheid van het nieuwe regime zulleij
afhangen van de voorspoed, die het
Indonesië op betrekkelijk korte termijn
kan brengen-
De strijdkrachten zijn op dit moment
in staat de rust en de orde in het land
te handhaven. De Kami (studenten) en
de Kapi (scholieren) steunen de nieu
we koers, hoewel er gefluisterd wordt
dat beide organisaties door militairen
worden geleid en voor hun diensten
worden betaald.
Leger, luchtmacht en marine werken
echter beslist niet altijd in volledige
harmonie samen- Zelfs in het leger,
waar generaal Soeharto uit voortkomt,
en dat de communistische coupe van
1 oktober 1965 verijdelde, bestaan
lijnrecht tegenover elkaar staande me
ningen.
De jonge Soeharto en zijn militaire be
wind manoeuvreren bijna geruisloos tus
sen de klippen door.
Terwijl tamelijk scherpe kritiek wordt
toegestaan merkwaardig voor een
militair regime - gaat de zuivering
van de strijdkrachten en het ambtena
renapparaat onverminderd door Uit
gesproken linkse elementen of pro-Soe-
karno-figuren verdwijnen. De jacht op
ondergedoken aanhangers van de ge-
fusileerde Aidit wordt nog steeds voort
gezet-
„Generaal Soeharto", zei een Indone
siër, beschikt over goede diplomatieke
kwaliteiten- Dat heeft hij waar ge
maakt door het langzame, maar ze
kere proces van beknotting van de be
voegdheden van Soekarno. Ook zijn
stelregel dat hij iedereen handhaaft,
die er blijk van heeft gegeven niet te
gen hem te zijn, getuigt van een tacti
sche politiek houdt dit echter ook ge
varen in. Verrassingen acht ik daarom
niet uitgesloten."
By sommige Indonesiërs bemerkten
we een duidelijke vrees of was het
verlangen? dat de rol van Soekarno
nog niet is uitgespeeld. Men baseerde
dit op het feit, dat er geen werkelijke
„kroonprins" aanwezig is, of althans
een leider met dezelde nationale aan
trekkingskracht en begiftigd met de
zelfde „magische talenten" als Soekar
no.
De figuur van de waarnemend pre
sident zou in evenredigheid tekort schie
ten aan die van ae ex-president. Ook
generaal Nasoetion, van wie wel eens
is gezegd dat hij de geestelijke leider
van de contrarevolutie was, zou het als
spil niet kunnen halen. Adam Malik,
thans minister van buitenlandse zaken,
en sultan Hamengkoe Boewono, thans
coördinerend minister van financiën en
economie, zouden onwezenlijke kandi
daten voor het presidentschap zijn.
In dit verband werd ook nog naar voren
gebracht dat het portret van Soekarno
weliswaar uit de openbare gebouwen
is verdwenen, maar in nog ontelbare
particuliere woningen te vinden is. Dit
zou in het bijzonder voor Midden- en
Oost-Java gelden, waar in feite de mili
taire dictatuur zou zijn ingesteld
De grote vraag is of de verkiezingen,
die uiterlijk voor 8 juli van het volgend
jaar zijn uitgeschreven, zullen worden
gehouden. De ontwerpkieswet, zomede
de wetsontwerper, die op onder-
SOEHARTO
hoe stevig m het zadel
meer de samenstelling van het volles-
congres, het parlement, de politieke
partijen en de functionele groepen
slaan, moesten al in januari van dit
jaar zijn goedgekeurd, doch er is nog
geen enkele beslissing gevallen.
Gezegd wordt dat het voor zijn voort
bestaan vechtende Indonesië op dit mo
ment niet de middelen kan missen,
die de mammoet-achtige organisatie
van deze eerste vrije verkiezingen sinds
jaren ongetwijfeld zullen verslinden.
Het wetsontwerp is er kennelijk op uit
het partijenstelsel te vereenvoudigen-
Het zegt onder meer dat een partij ten
minste anderhalf miljoen leden moet
tellen om aan de verkiezingen deel te
kunnen nemen.
De kleinere partijen zijn hierover bij
zonder boos geworden. De grote par
tijen als de PNI, die nog door Soekarno
werd gesticht, en de Nahdatoel Oela-
ma, hebben er uiteraard geen enkel
bezwaar tegen-
Een andere complicatie is voorts dat
voor de militairen ais functionele groep
25 procent van alle parlementszetels
zou moeten worden gereserveerd. Dit
vindt aan aantal politici veel te veel.
Aan de andere kant zouden ze niet
graag zien dat de strijdkrachten als
partij aan de verkiezingen deel zouden
nemen. De vrees bestaat dat zij dan
meer zetels halen omdat hun invloed
op het militair geregeerd en weinig
politiek bewuste platteland niet mag
worden onderschat.
Van elke politieke partij in Indone
sië wordt thans verlangd dat zij de vijf
principes van de zogenaamde Pantja-
sila onderschrijft- Deze zijn: geloof in
de almachtige god, humaniteit, natio
nalisme, democratie, en sociale ge
rechtigheid Bovendien wordt geëist
dat de eenheidsstaat niet wordt aange
tast, wat inhoudt dat men uitsluitend
het ene Indonesië., Van Sabang tot Me-
rauke" mag propageren en niet een fe
deratief staatsbestel.
Mohammed Roem jaren de gevan
gene van Soekarno en Mohammed
Hatta jaren uitgeschakeld door Soe
karno hebben inmiddels al het
loodje gelegd. Tot grote vreugde van
de bestaande, mohammedaanse par
tijen is de eerste verboden de Majoe-
ml te doen herleven (hetzelfde geldt
voor de socialistische PSI), terwijl de
tweede is aangezegd dat zfln plan om
een nieuwe Islamitische partij te stich
ten geen doorgang kan vinden.
(Van onze Amerikaanse correspondent)
NEW YORK In Amerika beleeft het nationale onderwijs een ongekende tijd
van voorspoed. Momenteel bevinden zich 6 miljoen Amerikaanse jongeren op
een „college". In de V.S. gaat men van de lagere school, naar de high school,
en van daar naar een college, om de studie aan de universiteit te beëindigen. Het
college is te vergelijken met de hoogste klassen van ons lyceum/H.B.S. plus de
eerste jaren van universitaire studie. Een cursus aan een college duurt vier jaar,
terwijl aan zogenaamde junior colleges een tweejarige cursus voorgeschreven
is. De meeste Amerikaanse studenten beëindigen na het collgee hun studie en
gaan niet verder naar de universiteit.
Tegen 1975 zal men 9 miljoen colle
ge-studenten tellen in Amerika. Men
berekent, dat in het jaar 1985 alle
Amerikaanse onderwijsfaciliteiten zich
verdubbeld zullen moeten hebben, wil
men de stroom leergierigen kunnen
opvangen. Amerika heeft op het ogen
blik reeds 840 tweejarige-cursus-colle
ges, waarvan er 230 sedert I960 wer
den opgericht. Zo snel is thans het
tempo van nieuwe onderwijsinstellin
gen op universitair niveau, dat men
schat dat er één college in Amerika
per week bijkomt.
Geld speelt bij het opzetten van deze
scholen nauwelijks een rol. Miljoenen
dollars worden in korte tijd bijeenge
bracht. Schenkingen en giften van. par
ticulieren en grote bedrijven zijn be
lastingvrij en worden om die reden
ook grif beschikbaar gesteld. In een
buitenwijk van Detroit wordt een dezer
dagen een nieuw college geopend. De
vijftien miljoen dollar die daarvoor
nodig zijn (ruim vijftig miljoen gul
den) werden door particulieren ver
strekt en in de herfst zullen de eerste
500 studenten er lessen kunnen volgen.
Meestal is het stichten van een college
een mes dat naar vele kanten snijdt.
In Fort Lauderdale. Florida, wist
men bijvoorbeeld met succes een col
lege op te richten, door er de plaat
selijke winkels en bedrijven op le wij
zen, dat zij een jaarlijkse omzetstij
ging van een miljard zouden krijgen.
„Iedereen kan eigenlijk een college
stichten," meende de Newyorkse res
taurant-eigenaar Gilbert Bilucia in een
interview met het weekblad „News
week".
In 1969 zal het Verrazzano college in
Woodbridge in de staat New York
worden geopend, waarvoor Diiucda (40
jaar) en zijn vader ieder 50.000 dollar
beschikbaar stelden (een klein half mil
joen gulden) Daarop wisten zij de
voormalige burgemeester van New
York, Robert F. Wagner, te bewegen
te assisteren bij het verzamelen van
gelden en de school werd gesticht.
Hamshire-college verkreeg beroemd
heid, omdat het voortkwam uit een
borrelpartij. Een schatrijke Amerikaan
hoorde bij het drinken van een mar
tini, dat men 6 miljoen dollar nodig
had (18 miljoen gulden) om de school
op poten te zetten en zegde ter plaatse
zijn gift toe.
De vraagstukken van collegezalen,
massa-onderwijs, het aantrekken van
nieuwe leerkrachten, het bepalen van
de leerstof, het optrekken van toela
tingsexamens, de verhouding student
hoogleraar, het „nummer-zijn" van
Amerikaanse jongeren op onderwijsin
stellingen houdt de Amerikanen mo
menteel intens bezig. Op vele scholen
heeft men reeds de nieuwste televisie-
apparatuur aangebracht, zodat dezelf
de lessen in een aantal lokalen tege
lijkertijd kunnen worden gevolgd.
Men experimenteert met de aller
nieuwste onderwijsmethoden, afgesteld
op de toevloed van studerenden die in
de komende jaren in de miljoenen
zal gaan lopen.
398
179
200 gram Q fa
SPAR-EUROP
ANANAS blik404gram £2Q
1/1-blik JJQ
169
118
35
89
85
119