jVerdeelde
christenen
één in
respect
ONZE PUZZEL
den briel herdenkt de
gorcumse martelaren
Martelaar der
I reformatie
deelt in
feestviering
THEEDOEK????
adkoffer
Lekken, melk-en vetvlekken,
rrt1evlekken, allee1witvlek-
is ook luiervlekken verdwi1-
'onoig en zonder slijtage.
Actualiseren
Modern
Verschil
Ontwikkeling
wijn is niet duur
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 24 JUNI 1967
m
iffli
asds^V#,
N. Kranenburg,
stwold (Gr)
Janssen-v.d.Heuvel
rg en Dal
èsche. Maastricht,
tó&Kt&C* AM
TOSWS V.«
CSAN" ,(C.S XIIKBJ
SKi.it(ia ttieti-fst.tr-
t ««Misses.
to s *fc
irsps «lisfe*»
Oude prent waarop de martelaren
van Gorc«m staan afgebeeld, terwijl
zy hun tocht rond de galg maken. Ir
de rand hun, naar men mag aanne-
men, goed gelijkende portretten.
kan men elkaar nog niet helemaal
vinden in een identieke belijdenis, men
kan wel gezamenlijk erkennen, dat de
martelaren van Gorcum (evenals
trouwens Angelus Merula) tot in de
dood hebben getuigd voor het evangelie
van Christus.
Dat is het wat de hedendaagse Brieï-
lenaren in grote meerderheid doen.
En dan te denken, dat deken Ten
Have, zoals hijzelf zegt, dit een paar
jaar geleden noff niet kon verkopen
aan de proffen in Warmond.
Ik vraag hem hoe het staat met Den
Briel als bedevaartsplaats. Het ant
woord komt eerlijk: de bedevaart is
op zijn retour. Door het jaar komen
er watlosse personen, meestal om
het bedevaartsoord ,,te bezichtigen".
Verder een enkele priester, die graag
op de plaats van de marteling de hei
lige mis wil opdragen. En wat kleine
re groepen. Maar de bedevaart in tra
ditionele stijl is een aflopende zaak, net
als overal elders.
,,Dat ligt vaak aan de bedevaarten
zelf", zegt deken Ten Have. ,,Er wordt
te weinig gedaan om ze te vernieu
wen. En het gevolg is dan ook, dat ze
ieder jaar krommer en schever gaan
lopen. Eigenlijk moet je steeds iets
nieuws zien te vinden om het feit,
dat in de bedevaartsplaatsen herdacht
wordt te actualiseren."
Overigens wil hij die bedevaart van
vroeger niet idealiseren. Voor velen
was het zoiets als een vakantiedag.
Ze kwamen met de boot uit Vlaar-
dingen over. Op de kade van Den
Briel stonden dan paarden en wagens
klaar om ze naar de bedevaartskapel
te orengen. Vaak ging de muziek voor
op. Maar dat is voltooid verleden
tijd. En er is niemand die ernaar te
rug zou willen.
Er hangt ontzettend veel af van de
man, die achter de bedevaart staat.
Hij moet iedere keer opnieuw probe
ren er iets van te maken. Dan gaat
het. Er zijn pastoors die een tocht
naar Den Briel organiseren voor jon
gelui, die hun doopbeloften hernieuwen.
at is een zinvol gebaar. Op het mo
ment dat je zelf definitief je keuze
voor Christus bepaalt, jezelf presente»
ren bij mensen, die alles voor hun ge
loof hebben gegeven".
Zo wordt Den Briel waar katholieken
en protestanten elkaar naar het leven
hebben gestaan, een centrum van mo
derne geloofsbeleving in oecumenische
geest. In het komende najaar gaat
een reeks gemeenschappelijke diensten
■lopen van katholieken, Nederlands
hervormden en leden van de Neder
landse protestantenbond in de bede
vaartskapel.
Het ligt zelfs In de bedoeling, deze
kapel, die langzamerhand door de nleu
we wijken wordt ingesloten, tot een
gemeenschappelijk kerkgebouw te ma
ken. Als het bisdom eraan wil,
„Dat zou een enorme besparing ge
ven zegt deken Ten Have. En wat
nog belangrijker is: het zou een teken
zijn „dat de geloofsgetuigen uit de zes
tiende eeuw hun leven niet voor niets
hebben gegeven".
DB. ALFRED VAN DE WEI JE B
Hoe ver de toenadering: tussen ka
tholieken en protestanten in Brielle ge
vorderd is blijkt duidelijk uit deze fo
to, Dominee Duvekot spreekt tijdens
een oecumenische dienst, die in de
katholieke kapel wordt gehouden. Aan
zijn voet staat de schrijn met de re
lieken der martelaren.
voor
bijwoord. 48. cent (volkstaal), 49. ring-
beugel met tongetje, 50. schraal, 52. lied,
54. zijtak Donau. 56. boom, 58. waaron
der (afk.), 59. scheik. element (afk.).
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. kast. 4. ene, 6. ster,
9. Ra, 10. Toos, 12. deer, 14. Ob. 16. arre,
18. etter. 20. imme, 22. borrel, 24. gremel,
26. as. 27. roekeloos, 30. re, 31. dis, 32.
ree, 33. sta. 35. pat, 36. kamer, 38. elk,
40. lev, 41. dok. 42. ris. 43. mos, 44. lor,
46. Meddo, 48. pek, 50. Sam, 52. era, 53.
ion, 55. en, 57. parlement, 60. me, 61.
noeste, 63. toeter, 65. ergo, 66. Eefde,
69. rode, 70. te, 71. dito. 73. Erin, 75. en,
76. noen, 77. Son, 78. keen.
Verticaal: 1. karos, 2. sterrit, 3. To,
4. Est, 5. Ede, 6. se, 7_. trieste, 8. romer,
9. rabat. 11. oele, 13. ergo, 15. belet, 17.
Rr, 19. treem. 21. mm, 23. Eros, 28. kra
keel, 29. Leerdam, 31. Davos, 34. Almen,
35. pel, 36. kom, 37. rio, 39. kok, 45.
rapsode, 47. dreef, 48. poterne, 49. ge
net, 51. mat, 53 Ino, 54. deren, 56. No
ren. 58. reet, 59. eter, 60. Meden. 62. eg,
64. To, 67. Eos, 68. den, 72. in, 74. ik.
5-deurs f7650,-
HOUT
01626-513
DE SMIT
19-51. tel. I
-"V
'y "pit**
'at 16-18, tel. 01100-7191
■DRIJF J. P. HAMERS
lel 04160-4583
In Den Briel worden niet negen
tien maar twintig martelaren ver
eerd. Naast de bekende „martela
ren van Gorcum" heeft ook de
reformatorische martelaar Ange
lus Merula een plaatsje gekregen.
HU werd op last van de Inquisitie
om zUn overtuiging ter dood ge
bracht.
toond. Hij stuurde Lumey een ijlbood-
schap, waarin hij tussenbeide kwam
ten gunste van de gevangenen. De
bode, die de depeche moest overhan
digen, kwam te laat in Gorcum aan:
de boot met de gevangenen was al
naar Den Briel vertrokken.
Oranje stuurde toen een gewoon man
netje met een kopie van de depeche
naar Lumey, hij kon in de gegeven
omstandigheden niet anders. Maar het
viel bij Lumey helemaal verkeerd.
Een man zonder rang en dan ook nog
alleen maar een afschrift. In plaats
van hem mild te stemmen maakte de
goedbedoelde geste van Oranje hem
helemaal furieus. En droeg zij zijde
lings bij tot de dood van de martela
ren.
(ADVERTENTIE)
aanwezig -bij de executie maar het
verliep allemaal toch veel minder offi
cieel dan bij de Inquisitie het geval
was."
Intussen mag er geen twijfel aan be
staan, dat de martelaren van Gorcum
om hun geloof zijn veroordeetd en voor
hun geloof zijn gestorven. Het ging
daarbij vooral om twee punten: de
werkelijke tegenwoordigheid van Chris
tus in de eucharistie en de plaats
van de paus in de kerk.
Horizontaal: 1. gebod. 3. vragend tel
woord. 9. in het jaar der wereld (afk.
Lat), 11. ieder, 13. ruimte tussen ar
chitraaf en kroonlijst, 14. groente, 15.
gordel, 17. mak, 13. mikpunt, 19. onbep.
voornaamw., 21. berg bekend uit de bij
bel, 23. muzieknoot, 25. voorzetsel, 27.
staatsbedrijf (afk.), 28. landbouwwerk
tuig, 29. achting, 31. familielid, 33. meis
jesnaam, 34. bloedgever, 35. steeds, 36.
zoek, verloren, 37. heks, 39. boom, 41.
slede, 42. familielid, 44. uitroep, 46.
meisjesnaam, 47. rivier in Nederland,
49. gepast, bruikbaar, 51. gestolen buit
(bargoens), 53. kweekgras (ZN), 55. ont
gonnen land, 57. dorpje onder de Dr.
gem. Vries, 58. profijt, 60. hond, 61.
katholieke encyclopedie (afk.), 62.
vreemdgerecht, mengelmoes, 63. staats
bedrijf (afk.).
Verticaal: 1. aan ritsen gebonden. 2.
meisjesnaam, 4. nevenschikkend voeg
woord, 5. metaalhoudende delfstof, 6.
over, langs, 7. rivier in Duitsland, 8.
boom, 9. biersoort, 10. wijnsoort, 12,
steen, 14, gem. in N. Brab., 16. onbep.
voornaamw., 18. opschik, 20. scheik, ele
ment (afk,). 22. voorzetsel, 24. elk, 26.
muzieknoot, 28. rangtelwoord, 30. plomp,
31. zwaardvis, 32. gierst, 33. schar
nier (ZN), 36. plaats in N. Brab., 38.
nevenschikkend voegwoord, 40. met tal
rijk goed waar te nemen poriën, 42.
term bij het schaakspel. 43. water in
N. Brab., 44. uitroep, 45. achting, 47.
(ADVERTENTIE)
„We moeten goed het verschil zien",
zegt deken Ten Have, „tussen het op
treden van de Inquisitie en dat van
Lumey. Bij de Inquisitie ging het om
kerkelijke processen, gevoerd volgens
conieke regels. Maar bij Luwey
was het een privé-optreden van een
stelletje Geuzen en hun aanvoerder.
Zeker, er is een proces geweest op
net stadhuis. Er was een dominee
Nu Is het een feit, dat op deze ter
reinen zich een ontwikkeling in het den
ken heeft voorgedaan, die de tegenstel
lingen tussen Rome en de reformatie
een stuk heeft verzacht. En ook al
