langzame en voorzichtige
inzet naar vernieuwing
Onafhankelijkheid
voor Znidarabische
federatie
Communiefeest nog een schrikwekkende folklore
TOM A DO
TOMADO
Georganiseerd
Niet
flJP
Diocesane curie
In de klem
f 25.-
PLAN VAN ENGELAND:
groepen
Vlaams-Waals
Verlammend
KOOIT MEER
AARDAPPELEN
SCHILLEN!
ARKA noemt
uurloonactie
te eenzijdig
Quakers willen
eiland kopen
aams):
erf Kerstmis
'aals):
ballet
Schakel over op üw baard, üw huid
met de nieuwe Remington Selectric.
terug
UIDARABISCHE-
FEDERATIES"-
Duurzaam bestaan
179,75
Twee politiemannen
vermoord op Sardinië
7
0
0
1RMIS. Nederlandse T.v.
an George Simenon.
Reportage,
HOMMES.
LAPIN.
ES. Feuill. Eva en de winkel^
E. Reportage over de Tjechl-
e huur.
'RAAG. Psalmen.
Dinsdag 20 juni
HILVERSUM I 402 M
12.00 Stereo:
solist 12.18 Marktberichten voor
rs 12.20 Voor de landbouwers
Mededelingen voor land- en
12.30 Nieuws 12.40 Actualitei»
i0 Licht ensemble met solisten
lusiësta: licht gevarieerd mu-
gramma 14.20 Schoolradio 14.50
Koperensemble 15.00 Pizzicato:
al middagmagazine 17.00 Over-
orlichting: Nieuws uit de Ne-
ise Antillen. Spreker: Henk Den-
10 Voor de jeugd 18.00 Licht
el 18.20 Uitzending van de V.
8.30 Musicerende dilettanten:
>rkest 18.50 Ondernemend: mvs.
mentaren 19.00 Nieuws 19.10 Ac-
ten 19.30 Conciliepostbus 19.35
ke grammofoonmuziek 19.45
ijke liederen 20.00 Radio Filhar-
h orkest: moderne muziek 20.40
Dcital: klassieke muziek 21,20
spreking 21.35 Stereo: Moderne
nuziek <opn.> 22.00 Kunst: cullu-
"ögramma 22.30 Nieuws 22,400-
;ing 22.45 Als een Phoenix,
45 Pianoduo (opn)
nuziek 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 M
D: 12.00 Licht instrumentaal en-
12.27 Mededelingen t.b.v. de
n tuinbouw 12.30 Óverheidsvoor-
Uitzending voor de land-
12.40 Stereo: Licht orkest 13.00
13.10 Actualiteiten 13.30 Stereo:
Filharmonisch Orkest en solis-
r): klassieke muziek VARA:
choolradio AVRO: 15.00 Voor de
15.40 Stereo: Fluit en piano:
i<e .muziek 16.15 Voor de jeugd
>Jew York calling 17.20 Lichte
ïofoonmuziek voor de jeugd 18.00
18.15 Actualiteiten 18.30 Stereo:
ole orkest: amusementsmuziek
aris „vous parle 19.0
k: gevarieerd plat<
fieuws 20.05 Zing met on<
>rogramma 20.35 Op de
evarieerd programma 21.50 Ja^
im 22.30 Nieuws 22.40 Actual!-
'2.55 Stereo: Moderne orkestmu-
r) 23.55-24.00 Nieuws.
RSUM III 240 M en FM-kanalen
A: 12.00 Nieuws 12.02 Expres:
bij de lunch (13.00 Nieuws).
'ieuws 14.02 Verzoekplatenprogr.
lieuws 15.02 Mix Sevari,e„eÏÏ
irogramma (16.00 Nieuws) 17.W
17.02-18.00 55555en en 66666en
BRUSSEL VLAAMS 324 M
Nieuws 12.03 Lichte muziek
Weerbericht, mededelingen, pro-
iaoverzicht en SOS-berichten y.
ers 12.48 Lichte muziek 12.55 Bui-
persoverzicht 13.00 Nieuws,
■richt en beursberichten lo-ju
uziek 14.00 Nieuws 1403 A*,®
15.03 Kamermuziek 15.52 Klas-
nuziek 16.00 Nieuws en beurs-
i 16.09 Dansmuziek 16.30 Pro
voor oudere luisteraars lj.
weerbericht en mededeling
Gevarieerde grammofoonplaten
luismuziek 18.00 Nieuws
soldaten 18.28
m 18 30 Keurig Frans
muziek 18.45 Sport 18.52 laai
i 18.55 Lichte muziek 19.00 Nwfc,
tricht en radiokroniek 19.4U
muziek 19.50 Middenstandsrii
!0 00 Hand in hand met Neaer
).30 Hoorspel. 21.26 Amusements
22.00-22.15 Nieuws en benemen
Woensdag 21 juni
HILVERSUM I 402 M
i
;reo
30
Lichte
ereo: G_.
uringclub:
chte
9.35
'UW
gr
t.: 7.00 ïNieuws ei
7.20 Socialistisch
apen: lichte
prtages
'.00 Nieuws 7.10 Dagopenln?
o: Klassieke grammotoonm
Nieuws 7.32 B^}0%ntN„s.
te orkestmuziek 8.00
Gewijde muziek
club: vakantietips 8.4
orkestmuziek 9.00 Vo
Waterstanden 9.40 Voor
V 10.30 Morgendienst
•ammofoonmuziek.
HILVERSUM II 298 M
Nieuws en ochten'dgy
"stisch stnjdlied
grammofoonmuziek
rtages ".30-7.35 Vane55 De.
persoverzicht) VPIW- ujtge.
wa.wa. 8.00 Nieuws 8.10 8'
grammofoonmuzieK
0-8.35 Van aüe
oraatje voor de J""foonmu-
Klassieke g'ramJ?l VABA:
9,40 Schoolradio v» w
grammofoonmuz eR
.tors 11.00 Nie tga„.
en van net JaCob.
Lichte grammofoo
III FM en 340
Nieuws q1:solisten
.doscoop: AVRrnS02 Ar-
10.00 Nieuws hiaten-
aminen populair ver
(11.00 Nieuws).
VARA:
lichte-
ges (8.30
is, praatje
reo: Klass
VRO: 9.40
iichte grar
kleuters
Aspecten
•bleem, J~'
32 Radio j-
ls 11.50 Lichte
RSUM
3: 9.00
Kaleidoscoop:
KERK IN BELGIE
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent in Brussel
Max de Bok)
BRUSSEL - Afgaande op de uiter-
U lijke verschijningsvormen en op
pervlakkig oordelend als een gewo
ne kerkganger komt men al gauw tol
de conclusie, dat het concilie voor
de kerk in België niets betekend
heeft. Desgewenst kan men die con
clusie zonder veel moeite argumen
teren. Van liturgische vernieuwing
is weinig of niets te bespeuren, het
communiefeest is hier nog een
schrikwekkende folklore, waarvan
opgedirkte bruidjes het stralende
maar wel zielige middelpunt zijn.
Opzienbarende publikaties verschij
nen er nauwelijks. De kerk als insti
tuut is nog een macht, wier invloed
heel wat verder reikt dan tot in de
huizen van de beminde gelovigen.
Gaat men wat dieper graven naar
de postconciliaire kerk in België dan
blijkt al spoedig, dat die conclusie
een te snelle en bovendien een foute
Zover was ik nog niet toen ik een
aantal priesters vroeg om een inter
view over de situatie, waarin de Bel
gische kerk zich bevindt. Erger: de
snel getrokken conclusie werd schijn
baar sterker gefundeerd door de reac
ties van die piesters op mijn verzoek
Zij allen zonder uitzondering reageer
den: een interview?, Neen. Een ge
sprek? Graag, maar dan zonder dat
mijn naam genoemd wordt.
Waarom die angst om in het open
baar achter de eigen uitspraken te
gaan staan9 Ik heb het hen op de man
af gevraagd. Hun antwoord was naar
strekking eensluidend. We willen mee
blyven spelen in de vernieuwing van
de kerk. Maar daarvoor is nodig, dat
we ons niet te vaak en niet te op
vallend laten horen. Anders wordt ons
de mogelijkheid om mee te blijven doen
ontnomen. Nee, niet door sancties
dat gebeurt zelden. Men wordt door
het apparaat eenvoudig naar de marge
geschoven. Men laat u voelen dat men
u niet meer nodig heeft. Dat is do
delijker dan welke sanctie ook-
Om de Belgische kerk van nu te door
gronden moet men teruggaan naar de
kerk van vóór het concilie- Dan ziet
men daar een kerk, die in het geheel
van Europa een grote dynamiek heeft
ontplooid. Geen land, waar de pause
lijke sociale encyclieken zo snel en zo
gedegen in de praktijk werden ge
bracht Geen kerkprovincie zo hecht ge
organiseerd en zo wijd vertakt in aller
lei para-kerkelijke organisaties, de po
litiek niet uitgezonderd. Een kerk met
een wat traditionele verschijningsvorm
«reng binnen de' paden van Rome blij
vend, maar dynamisch. Zo was de Bel
gische kerk tot op het moment, waarop
Joannes de Goede „zijn" concilie aan
kondigde- Zeker, die aankondiging is
ook in België met vreugde ontvangen.
Maar- er was toch een aanmerkelijk
verschil met bijvoorbeeld Nederland.
Uit de gesprekken, die ik gevoerd heb
kwam dit naar voren: het concilie is
in België onvoldoende voorbereid. Er
is te weinig gepoogd de clerus, de
christelijke organisaties de gewone ge
lovigen het besef bij te brengen dat
daar in Rome iets groots te gebeuren
stond De leidinggevende clerus, ook
de bisschoppen, waren er toen nog
niet van overtuigd, dat het concilie
een nieuwe beweging, t aggiornamen-
to van paus Joannes zou gaan bren
gen. Het gevoel overheerste» dat er
niet zoveel hoefde te gebeuren. Het ap
paraat, de kerkelijke structuur, was
hier zo goed georganiseerd dat de tra
ditionele kerkelijke functies op voldoen
de wijze vervuld konden worden.
Wat verwachtte men dan van het
concilie? Aanvankelijk niet meer dan
ceri stimulans tot meer edelmoedig
heid, een aanmoediging tot meer en
serieuzer werken. Wat er te doen stond
vormde geen vraag, de organisatie
daarvan ook niet. Extremisme is de
kerk van België altijd vreemd geweest-
ujdens het concilie in Rome, en ze-
r 1 .tl^ens eerste zitting, was de
I oeigjsche kerkprovincie zichzelf: enigs
zins behoudend en sjezend voor een
rustige vooruitgang langs tevoren met
overleg uitgezette wegen- Dat was de
image van de Belgische kerk de image
an het Belgische episcopaat. Kardi
naal Suenens en de Belgische bis
hoppen hebben - voorzover men hen
ais een eenheid kan zien in Rome
typische bemiddelaarsrol gespeeld,
tl st™den op gematigde wijze de
progressieven, maar zonder de con-
n« n *en. van zich te vervreemden
Oii k« bisschoppen waren dan
wn u, e^ geschikt om compromis-
mé éi te werken. Zij hebben, zo zei
doniir ."eetts priester, compromis-
cocumenten geredigeerd bij de vleet.
dehft tlni,a,nclel verschijnsel bepaal-
Daalrt} kerkelijk beeld van België. Be-
S vannabe?uaalJ nog' Dat is de tra-
Leuvenp thf?°loiische faculteit van
K ili™ "i|!e trad-.tie, dat wel
ditie ook w wetenschappelijke tra
een r wordt daar Leuven op
SoloaiTé klassieke wi)ze ,a{J
stand neemi -Terwvil men al
"ten ei ian e actualiteit, werkt
negatiir k eeuwigheid" Maar ,1e
schannelHké i'3" d" strikt weten-
tuatic diL lo l' somt 'n de crisis-si-
s'erke'r niéé "mcilie is ontstaan,
is geen a veren dan de positieve. Er
gischevan de theolo
og. die elké a naat de directe ziel-
Wordt met dl Woer geconfronteerd
ie van de nr-fkt 1 lteit en de scherp-
Tenslottf Problemen.
hier dT "et beeld van de kerk
Voltooien e! deels nf>g ls- te
I z'enlijk protest ,- """b een aan
aa" vri17l™'l tentisme gekend Wat er
I kende deel vai'h ii hei V,aams 3'-"""
I Z- tijd weinïo 1 f> was bad lar,
leefde in eln fntel\ectuele allure Men
Uike en hmïiami6 ik zekere ehriste
nauweliiitsiil ?che inspiratie die
iaar iatel'dan'S m'nM Be'Sië een naai
nen Omdat dl S, jjederland begon
Srootse ker-u» u bereldin- on die
Was- zowel temlddél61118 onvoldoende
""der het gewone éari de clerus als
En toen Sewone kerkvolk.
uit te^wllt0'1'^tets heel andert
«<8 verwacht hal men Bel'
had, ontstond er kort-
KARDINAAL SUENENS
....bezorgd over imago....
sluiting. De Belgische kerkprovincie
was niet rijp gemaakt om vruchtbare
bodem te kunnen zijn voor de nieuwe
ideeën. Juist daardoor is de indruk
ontstaan, dat de Belgische bisschoppen
in eigen land geen raad wisten met
het aggiornamento, waarvan ze in Ro
me de inhoud mede hadden bepaald.
Daarom merken de vele Belgen die
vernieuwing willen, over kardinaal Sue
nens nog altijd schamper op: Progres
sief in Rome. conservatief in eigen land.
Mensen die de kardinaal beter kennen
hebben me gezegd, dat hij ook staat
achter de nieuwe theologie van man
nen als Schülebeekcx en Congar. maar
dat hij zich persoonlijk, van binnen uit,
nauwelijks betrokken voelt bij de he
dendaagse probleemstelling. Wat niet
zeggen wil. dat hii de clerus van zijn
bisdom niet de kans laat om in een
geest van vernieuwing werkzaam te zijn
De seminarie-professoren van Me-
chelen en Brugge mogen gelden als
een vi orhoede in de vernieuwingsdrang,
die ook de Belgische kerk zij het
nog wat ondergronds bezielt. Het
Joannes XXIII-seminarie in het aarts
bisdom een modern instituut, dat de
priesters opleidt in de geest van het
concilie-document kwam er door
persoonlijk initiatief vön kardinaal
Suenens, die niet gewacht heeft tot
hierover een concensus bestond tussen
de Belgische bisschoppen Had hij daar
op moeten wachten, het seminarie was
er wellicht nimmer gekomen- ,,De kar
dinaal laat de vernieuwing toe- Hij is
een diplomaat, die bovendien bijzonder
bezorgd is over het imago dat zijn kerk
provincie in Rome heeft. Zijn bijna te
grote voorzichtigheid wordt ingegeven
door zijn overtuiging, dat hij aan het
hoofd staat van een kerkprovincie die
nog zeer conservatief is en die voor
al begeleiding nodig heeft Dat ver
klaart ook waarom nij in Rome een
andere houding aannam dan in eigen
land".
Maar het blijft moeilijk een man als
kardinaal Suenens te peilen. Hij is, zo
als de meese Belgische bisschoppen,
vrij ontoegankelijk en li,kt voor de bui
tenwereld ingekapseld in n soort van
cesane curie, waarop ae problemen van
alledag geen vat schijnen te krijgen
Daarbij komt dat voni he» gros ca»
de gelovigen de vanzelfsprekende tune
tie van het kerkelijk apparaat onbe
twist vaststaat, De bisschop en de
hogere clerus oekleder nu eenmaal
een functie in dat apparaat en de mees
te gelovigen vinden het dus vanzelf
sprekend. dat dit zo goed uitgerusle
apparaat de antwoorden weet op de
vele vragen die rijzen
,.Maar zelden" zo verzekerde men
mij, „is er geprobeerd vanuit het mi
lieu van de tjelovigen een bepaald?
mening op rustige en volwassen wij
ze naar voren ce brengen. Dat heeft
ook de bisschoppen gestijfd in een
bepaald gezagshouding Er is typisch
sprake van een wisselwerking tussen
gelovigen en leiding, die de dynamiek
weinig kans geeft'
Ook met deze beschrijving van de si
tuatie is men er nog niet. Er is nog
een ander verschijnsel. De Vlaamse be
weging heeft een relativering van ge-
zagsuitspraken met zich gebracht. Men
heeft geleerd de directieven die de
hogere clerus in de loop van de jaren
heeft gegeven over politieke vraag
stukken en over de Vlaamse kwestie,
te relativeren.
Duidelijk gezegd: men trekt er zich
niets meer van aan. Met als gevolg, dat
de Belgische kerk zich op dat terrein
aam het terugtrekken is. „Zou het
episcopaat nu nog met uitspraken ko
men als een jaar geleden in de Leu
vense kwestie, het zou niet minder dan
zelfmoord betekenen".
En met het autoritaire decreet van
13 mei 1966 over de absolute weten
schappelijke en geografische eenheid
van de Leuvense universiteit, zijn we
aangeland op het tijdstip waarop voor de
Belgische kerk het concilie begon.
Laat, maar nog niet te laat.
Een deel van de clerus is op dat
moment losgekomen van een zekere
angst voor het gezag en ging mee lei
ding geven aan een vernieuwingsbe
weging. Heel wat gelovigen hebben ge
zegd: tot hier en niet verder en vele
randkerkelijken hebben zich losgemaak t
van hun marginale houding en zijn
mee naar voren getrokken. Sindsdien
groeien de spanningen binnen de Bel
gische kerk en gaan zich ophopen Zij
komen nog niet naar buiten in extreme
vormen, zij vinden nog geen uitweg in
uitgesproken tegenstellingen tussen con
servatieven en progressieven.
Dat wordt nog tegengehouden Aan de
ene kant kunstmatig door het apparaat,
het establishment waarop de Belgi
sche kerkprovincie nog sterk steunt,
aan de andere kant door het latente
conservatisme dat nog in alle milieus
een rol speelt. Met als belangrijk ge
volg dat een groep van gelovigen en
clerus steeds meer het gevoel krijgt in
de klem te raken.
(Er is een Remington voor èlke baard, èlke beurs.)
De nieuwe Remington
Selectric met de regelknop
heeft: Vier scheerstanden.
Plus een schoonblaasstand.
Plus een tondeuzestand voor
snor en bakkebaard
vooreen oud elektrisch
scheerapparaat onverschillig
merk, type of ouderdom
Globaal genomen verdeelden mijn
gesprekspartners de Belgische kerkpro
vincie in drie groepen van ongeveer
gelijke vorm. Een groep, die uit tra
ditie meedraait en blindelings alles
serieus neemt. Die redeneert: er moet
ergens wat zijn en de kerk staat er
voor, dus als je zelfrespect hebt doe
je eraan mee. Een groep, die/gedre
ven door katholieke actie, onderwijs enz.
de ontwikkeling van de kerk wel be
wust meemaakt, zich nog sterk met
de bestaande normen vereenzelvigt,
maar zelf nieuwe normen wil scheppen.
Bij deze groepen is het sterke anti-
clericalisme, dat de Belgische kerk
de jaren door gekenmerkt heeft, prak
tisch verdwenen. Het heeft plaats ge
maakt voor óf onverschilligheid óf ac
tieve betrokkenheid. De onverschilli
gen winden zich niet meer op, ook niet
over de clerus. De betrokkenen zeg
gen: we zijn kerk ook zonder de clerus,
willen ze niet mee, dan moeten ze het
zelf maar weten. Anti-clericalisme wnrdt
nog slechts opgeroepen wanneer de ka
tholieke kerk als politieke machts
groep fungeert. Als de bisschopper zich
op dat pad begeven stoten ze onmid
dellijk op een muur van anti-clerica
lisme. Leuven heeft bet bewezen en
kan het elke dag opnieuw nog bewijzen
Overigens moet men zeggen, dat het
„machtskatliolicisme" meer in stand
wordt gehouden door de politieke par
tijen en de sociale organisatie* dan
door de hogere clerus zelf. De ver
antwoordelijken in de politieke organi
saties voelen zich verlaten door de
clerus, die een ander idee heeft ge
kregen over de eigen taak en de taak
van de kerk.
Ook dat heeft in vele priesters per
soonlijk spanningen opgeroepen Naar
mate de kerk meer en meer terug
valt op haar essentiële taken zijn ve
le priesters zich disfunctioneel gaan
voelen De autoritaire machtige tiguu»
van vroeger een houding waarin
hij vaak door de gelovigen gedwongen
werd vraagt zich nu af: waar kan
ik als priester nog meespelen? Vele
priesters, zo heeft men mij verzekerd
weten niet meer waar ze staan en
waartoe ze dienen Ze voelen zich niet
langer au serieux genomen door de ge
lovigen Veel priesters pijnigen z.ichzell
met de vraag hoe zij in deze tijd ertoe
kunnen bijdragen, dat het christendom
een nieuw sociaal gewicht krijgt op
het leven van elke dag
Relatief minder priesters dan in Ne
derland treden uit maar toch is hun
aantal de laatste jaren toegenomen.
„Er is geen gelovige die geen priester
kent, die uitgetreden is De reacties
daarop zijn met meer begrip gevuld
Bij het decreet over de absolute
eenheid van de Leuvense universiteit
begint in de Belgische kerk het conci
lie.
dan vroeger. De volstrekte veroorde
ling is gematigder geworden. Vijf jaar
geleden betekende het opgeven van het
ambt nog het verdwijnen naar het bui
tenland of het onderduiken in de ano
nimiteit. Toen was het nog een volle
dige breuk. Nu worden deze priesters
opgevangen door collega's, vrienden
en kennissen. De reactie op een derge
lijke stap verschilt van bisdom tot
bisdom. Globaal kan men zeggen, dat
het onvermijdelijke met nogal wat be
grip wordt afgehandeld. Maar een moe
dige daad, zoals mgr. Bekkers kort
voor zijn dood in Eindhoven stelde, is
hier ondenkbaar".
Tenslotte, als derde groep, de be
minde gelovigen zelf. Zeer velen van
hen zijn niet praktizerend. Het gezeg
de: voor een Belg betekent de plech
tige communie het officiële afscneid
van de kerk, is niet zomaar een kreet.
Voor velen is dat inderdaad zo. Zij
komen voor hun huwelijk en voor de
communie van hun eigen kinderen nog
wel eens in het kerkgebouw, maar daar
houdt het dan ook mee op. Dat geldt
met name voor de grote middengroep
van de Belgische beroepsbevolking
Waarmee natuurlijk niet gezegd wil zijn,
dat deze groep slechter christen is dan
de bevolkingsgroepen, die naar goed
gebrujk. wel „kerks" ziin-
Geen beschouwing over welk pro
bleem ook in België of er moet aan
dacht besteed worden aan de Vlaams-
Waalse verschillen. Die tegenstellingen
zijn er ook 'op kerkelijk gebied.
Wallonië, het gebied dat veel vroeger
industrialisatie en daardoor ontkerste
ning heeft gekend dan Vlaanderen. Ve
len in het Franssprekende deel van dit
land staan buiten de kerk. De wer
kelijke katholieken vallen als sociale
groep in tweeën uiteen- De hogere en
betere burgerij (als men deze term
leest, misschien met enige ergernis,
moet men bedenken, dat het standen-
verschil in België nog aanzienlijk is)
is conservatief katholiek, de andere
groep wordt gekenmerkt door een uit
Frankrijk overgenomen progressiviteit
een populaire vooruitstrevendheid, die
echter al weer ten achter loopt op de
huidige vernieuwingsdrang.
Vlaanderen kent van oorsprong een
conservatieve top en een brede rurale,
dus minder ontkerstende arbeidersgroep
Deze laatste is in de jongste jaren
sterk geëvolueerd. De economische so
ciale en culturele dynamiek, die het
Vlaamse land sinds enige jaren ken
merkt, is gepaard gegaan met dyna
miek ook op het terrein van de
kerk. Het Vlaamse katholicisme is
veel progressiever dan het Waalse ooit
geweest is.
Zoals de hele Vlaams-Waalse kwes
tie een rem is op ae dynamiek van dit
land, zo werkt ze ook verlammend op
de werking van de Belgische kerk. Zo
als een priester mij zei: „We pro
beren met z'n allen de fictie van één
Belgische kerkprovincie op te houden.
De Waalse bisschoppen kunnen in hun
bisdommen niet doen wat ze willen, de
Vlaamse niet in hun diocesen en kar
dinaal Suenens niet in Brussel. Iedei-
een neutraliseert iedereen. Dat is de
reden, waarom de bisschoppen-confe
rentie zo moeilijk van de grond komt.
Ze kan ook nooit een homogene wer
kelijkheid zijn. De tegenstellingen
ook binnen het episcopaat worden
handig gehanteerd door iedereen die
belang heeft bij de status quo. Als er
ergens problemen aan bod komen en de
discussie daarover dreigt vast te lo
pen, dan is er altijd wel iemand te vin
den, die de taalmoeilijkheden opwerpt
om te verhinderen, dat er een beslis
sing genomen wordt- Er is nauwelijks
sprake van samenwerking tussen de
bissch 'Dpen. Elke bisschop is sterk ge
richt op de lokale situatie en wil maxi
maal baas zijn in eigen huis. Wil hij
anders en ook dat is voorgekomen
dan wordt hij door zijn eigen ..cu
rie" wel ingeperkt
Zie hier een beeld van de Belgische
kerkprovincie. Of liever nog: facetten
van 'n beeld Een kerkprovincie, waar
in bisschoppen en gelovigen elkaar niet
toestaan uit een sterk conservatieve
sfeer te treden, die zich niet dynamisch
kan ontplooien doordat ..buitenkerke
lijke" problemen ook op haar als
een loden last drukken Maar tege
lijkertijd een kerkprovincie die beroerd
wordt door de gelukkige crisis, die
het concilie met zich bracht en waar
in een voorhoede langzaam en voorzich
tig zich inzet voor een vernieuwde
kerk. Het concilie oegon hier later,
maar niet te laat. De Belgische kerk
na het concilie is geen rimpelloze ge
bleven. En daarom leeft ze nog volop.
OOSTELIJK
PROTEKTORAAT
ADEN
Hobbon
apaatjT^J WAHIDI
.dathina\
NEDER
ALJLAKI van J[clen
MN
Het is nog steeds 'n wonderlijke we
reld, moest ik vaststellen, toen ik in
het weekeinde zomaar wat kranten
had zitten lezen. Zo meldde de Daily
Express, dat een Britse dame, huis
vrouw met de auto de 1000 mijl (iets
meer dan 1600 km) van de Franse
plaats Arras naar Rome had gere
den in minder dan 24 uur. Een ge
vaarlijke uitdaging aan iedere man
nelijke automobilist.
Voorzitter mr. J. van Dam van de
bond van schippers, de vereniging
Schuttevaerheeft kritiek gespuid
op het plan van staatssecretaris
Grosheide (o. en w.) om schippers
kinderen schriftelijk onderwijs te ge
ven. „Dat noemen wij: een kind
schriftelijk leren lezen", zei hij. En
dat noemen wij weer een kernachti
ge uitspraak.
Het prikkeldraad is precies 90 jaar
geleden uitgevonden, heeft Leonard
Huizinga in De Telegraaf onthuld.
In 1877 werd het voor het eerst ge
bruikt in Amerika's Wilde Westen.
Maar de tijd dat legers erop vastlie
pen is voorbij, en de boeren gebrui
ken in hun weien schrikdraad. Toch
heeft het prikkeldraad al meer dan
genoeg geschiedenis gemaakt. Laten
we b.v. de concentratiekampen niet
vergeten.
Weef u wie er bij een hagelbui het
meest beangst naar de hemel staren?
De mensen van de Alg. Ned. Onder
linge Hagelverzekering Maatschap
pij. In het jaarverslag van de maat
schappij wordt 1966 een ongunstig
jaar genoemd: fikse hagelbuien dus.
Aan schade werd f 2.274.354,51 ver
goed. De mensen snakken nu naar
mooi weer.
De blauwe knoop heeft een moder
ne variant gekregen in de revers-
knopen, die het Blauwe Stuurwiel-
gilde het laatste half jaar verspreidt.
De drager van zo'n (gratis) insigne
geeft te kennen tot zijn spijt elke
borrel of daaromtrent te moeten af
slaan omdat hij nog moet autorijden.
Het gilde is in het leven geroepen
door een van haar eigen concurren
ten, de firma Lucas B.
Een Amerikaanse luitenant is zon
dag getrouwd in een 12 tons pantser
wagen om in stijl te blijven. Wat je
stijl noemt.
LONDEN (REUTER) Engeland heeft gisteren een plan bekendgemaakt om
de Znidarabische federatie op 9 januari van het volgend jaar onafhankelijkheid
te verlenen en de nieuwe staat te beschermen tegen ondermijnende activiteit en
een mogelijke aanval van buitenaf.
De minister van buitenlandse zaken,
George Brown, verklaarde in het La
gerhuis dat Engeland een sterke zee
macht, waaronder een vlLegdekschip, en
een hoeveelheid bommenwerpers in de
omgeving van het betrokken gebied zal
handhaven. De vlooteenheden zullen ge
durende een half jaar gestationeerd blij
ven in de wateren van de Zuidarabische
federatie, terwijl de bommenwerpers
voor onbepaalde tijd op het eiland Ma-
sirah, in de Arabische Zee voor de kust
van Muskate en Oman zullen blijven.
Minister Brown bestreed de opvatting
van de oud-minister van Marine May-
liew, dat deze militaire maatregelen En
geland regelrecht in botsing zullen bren
gen met het Arabische nationalisme.
Volgens de minister krijgt juist dank
zü deze maatregelen een nieuwe natio
nalistische Arabische staat een kans op
een duurzaam bestaan.
De bewindsman zei, dat de Britse re
gering akkoord gaat met een ontwerp-
grondwet van de federale regering, die
voorziet in een centraal zakenkabinet
op bredere grondslag, zodra dit moge
lijk is. Voorts zal Engeland het leger
en de luchtmacht van de federatie mo
derniseren. Tenslotte zal, in een poging
om de situatie in de federatie te ver
beteren, de juryrechtspraak worden op-
ADVERTENTIE)
Tip voor
handiger huishouden
(laat de Tornado schrapmachine
dat voor u doen!)
Als vrouw heeft u recht op mooie,
gave handen. Waarom zou u ze
bederven met aardappelen schillen,
wortels schrappen, het echte vuile-
handen-werk! Daarvoor is er nu de
Moulinex Tornado schrapmachine 1
Aardappelen er in, water er bij en
inschakelen. Dan 2 tot 4 minuten
draaien, even pitten en uw aardap
pelen zijn panklaar.Schraptrommel
en plaat afspoelen. Meer niet. De
Moulinex Tornado schrapmachine
schrapt oude zowel als nieuwe
aardappelen (en...worteltjesl). Voor
1 kg f 79,75. Voor 2 kg f 98,50 en
voor 3 kg f 115,50.
Volledige Tornado-garantie.
Wilt u méér tips? Vraag uw winkelier om de
ultzoekfolder "Hartewensen"- Of schrijf aan
Tornado, Tomadohuis, afdeling K., Dordrecht.
geschort en het verbod voor het „natio
nale bevrijdingsfront", een van de twee
nationalistische bewegingen, worden op
geheven.
Daarbij zullen ook enige gevangenen
in vrijheid worden gesteld, aldus mi
nister Brown.
DEN HAAG (ANP) Het hoofdbe
stuur van de Algemene Rooms Katho
lieke Ambtenarenvereniging (ARKA)
heeft naar aanleiding van de door
de Stichting van de Arbeid voorgestel
de uurloonactie ten behoeve van het
economisch-sociaal herstel van Israël,
aan de ARKA-leden als zijn mening
kenbaar gemaakt, dat een algemene
hulpactie op de eerste plaats gericht
dient te zijn op mensen in nood, onge
acht politieke kleur, geloof en nationa
liteit. Het acht de voorgenomen actie
daarom een te eenzijdige benadering
van de noodtoestand in het Nabije Oos
ten.
Daarenboven heeft het hoofdbestuur
ernstige bedenkingen tegen de wijze
waarop de actie wordt uitgevoerd. Met
name vindt het hoofdbestuur he». on
juist, dat het overheidspersoneel door
middel van door de overheid te ver
strekken formulieren zou moeten ver
klaren dat het instemt met de inhouding
van steeds een half pet. op het salaris
over de maanden augustus, september
en oktober 1967, ten bate van de Eco-
nomisch-Sociale Actie Israël. Her hoofd
bestuur acht daarmee aan de spontani
teit en de persoonlijke vrijheid ernstig
tekort gedaan. In een kadervergadering,
welke onmiddellijk na de vrijdag j.l.
gehouden hoofdbestuursvergadering
plaatsvond, bleek dat dit standpunt dooi
de afgevaardigden van groepen en afde
lingen unaniem werd gedeeld, aldus een
communiqué van het hoofdbestuur van
de ARKA. Het hoofdbestuur vertrouwt
er dan ook op dat alsnog middelen en
wegen zullen worden gevonden om op
een meer aanvaardbare wijze inza ne-
lingen te houden ten behoeve van al
degenen, die tengevolge van de oorlog
tussen de Arabische landen en Israël,
buiten hun toedoen (nog verder) in
materiële nood zijn komen te verkeren.
Het hoofdbestuur doet een dringend be
roep op alle leden van de ARKA royaal
daarvoor'bij te dragen.
LONDEN (A.P.) Een kleine groep
Britse Quakers willen het afgelegen
eiland Pabay bij Skye ten westen van
Schotland, kopen om daar een model
kolonie te stichten.
De groep wil circa 20.000 pond ster
ling betalen voor het 2.5 vierkante ki-
loTneter grote eiland. De Quakers ho
pen daar een leven met meer inhoud
en minder compromissen met hun be
ginselen ten kunnen leiden.
Bransby Clarke, een 38 jaar oude
journalist, -.ai vandaag naar het eiland
vertrekken om de mogelijkheden te be
studeren.
Hij zei, dat de vijf Quakergezinnen
zich zullen voegen bij de drie agrari
sche gezinnen die reeds op het eiland
wonen. Zij hopen daar nieuwe ambach
ten zoals het pottenbakken te introdu
ceren.
Bovendien willen zij een tehuis voor
kinderen van vluchtelingen op het ei
land vestigen en de vakantie-accommo
datie uitbreiden.
Een nieuw artikel op de tienei-
markt: tweelingstropdassen, schrijft
het blad Werkende Jeugd". De das
sen zijn niet zozeer voor tweelingen,
maar voor een jongen en een meis
je die willen tonen hoezeer ze bij
elkaar horen. Je kunt ook gewoon
dezelfde dassen kopen, zegt het blad.
Je kunt natuurlijk ook gewoon jon
gen en meisje blijven en verliefd
zijn.
In onze eigen krant las ik dat
broeder Theodosius, zijnde secreta
ris van een schoolbestuur in Bergen
op Zoom, de jubilerende heer Kos-
termans ontzettend heeft geprezen
voor de icijze waarop deze man
„zich altijd met al zijn talenten heeft
ingezet voor het katholiek onder
wijs." Hij heeft veel gepresteerd niet
in het minst omdat hij zich, zo zei
de broeder, een uitstekend jeugdop-
voeder betoont. Broeder Theodosius
zei het ook in de jubilaris te prijzen,
dat die zijn christen zijn altijd daad
werkelijk op zijn leerlingen heeft
overgedragen. Sjonge, denk je dan,
zo'n jubilaris na zo'n welbestede
periode van zijn leven, ik kan me
voorstellen dat die broeder erg dank
baar is. En jawel hoor, ik lees ver
der: Hij (de broeder) offreerde een
kistje sigaren
De heer J. Y Mendes, zojuist terug
uit Australië, heeft in de Gelderlan
der gewaarschuwd tegen emigratie
naar dat land. „Vooral voor mensen
met kinderen is dat misdadig",
zegt hij. „Als je alleen staat, of je
hebt geen kinderen en je vrouw wil
bikkelhard meewerken, dan kun je
je er wel doorheen slaan". Wil de
heer Mendes nu werkelijk al die ou
derparen onder de ruim 140.00 Ne
derlanders daar misdadigheid aan
wrijven
De „langste tafel ter wereld", die
bij gelegenheid van het 800-jarig be
staan van Kopenhagen in het cen
trum op straat ivas gedekt, is een
enorm succes geworden. Binnen een
paar uur hadden de diensters (in mi
ni-rok) behalve koffie en pannekoe
ken ook 60.000 glazen bier geserveerd.
Maar ja, de bierdrinkers mochten de
glazen dan ook mee naar huis ne
men. En als er wat voor niets te
krijgen valt, zijn ook de Denen er
als de kippen bij. Of de bierdrin
kers?
In een studio van de Oostenrijkse
t.v., waar juist zwaar geboomd werd
over leven en werk van de compo
nist Gustav Mahler, kwam een vo
geltje binnenvliegen, dat vrolijk ging
zitten fluiten. Niemand vertrok een
spier, ook de omroepster niet. die
zich later verontschuldigde. Muziek
is immers een ernstige zaak!
MERUN
NUOEO (Sardinië) (A.P.) De lij
ken van twee jonge politiemannen zvjn
zondagmorgen tegen zonsopgang ge
vonden in de heuvels van Orgosolo.
De lijken waren doorzeefd met ma
chinegeweerkogels.
De vondst heeft geleid tot een enor
me mensenjacht in centraal Sardinië.
Aan deze jacht op de bandieten, die
deze moordanslag hebben gepleegd,
wordt deelgenomen door 700 man poli
tie en carabinieri.