„Het werkmilieu
„Anti-terreurwet5
in Zuid-Afrika
zo maken dat
de mens zich er
gelukkig voelt"
Margriet
per koets...
Ir. W. Reij, districtshoofd. Arbeidsinspectie
...naar de
jaarmarkt
RAPPORT-ENSCHEDE
ERG OPPERVLAKKIG
12 jaar voor
doodslag op
Arie Blokland
Chichester 7
juli ridder
r
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 16 JUNI 1967
e^elH'
V
Scherp wapen voor politie
Sociale intenties
Wetswijziging
Kastelen
Griekse primaat
vaart een meer
moderne koers
een zee.
van verrukkelijke
mogelijkheden met
vlskonserven
Haags Hof vonnist:
Jezuïeten mogen
weer schrijven in
De Nieuwe Linie
Politiebond St.-Michaël
Nederlands echtpaar
dood in Duitsland
Lord Normanbrook
overleden
Rijksdiensten uit
de Randstad
ook in Brabant?
Volmachten
Heeft u gisteren ln de krant gele
zen, hoe u de krant leest? Het onder
zoek, dat de Nederlandse Dagblad
Pers heeft doen instellen naar lees
gewoonten van u, lezers, heeft veel
interessante resultaten opgeleverd.
Het meest opmerkelijk vind ik, dat
de krant nu veel beter gelezen wordt
dan in 1952 bij een vorig onderzoek.
Toen was de gemiddelde leestijd een
half uur, nu 44 minuten. In de tus
senliggende jaren is de televisie in
bijna alle gezinnen doorgedrongen,
maar de krant heeft daar niet van
te lijden gehad- Integendeel zelfs. Men
mag wel veronderstellen, dat de grote
aandacht, die de televisie aan het
nieuws besteedt, de vraag naar de
krant heeft gestimuleerd.
Een ander belangrijk resultaat van
de enquête is de weerlegging van de
oude gedachte, dat de krant op de
eerste plaats voor de man is. Mis.
De vrouwen lezen de krant net zo
goed als de mannen; de advertenties
lezen ze zelfs beter.
Van de krant naar de televisie. In
„De Verzekeringsbode", het week
blad voor levensverzekering, vroeg
de arts H. Th. Boersma zich af, of
TV-artsen nuttig werk doen. Aan de
waarde van de informatieve pro
gramma's zoals van dokter Van Swol
en dokter Oosterhuis over de EHBO,
twijfelt hij niet, hoewel „het nuttiger
is voor een arts om patiënten te
behandelen, hen te helpen, tot ge
nezing te brengen en wat nog be
langrijker is: diegenen die onherstel
baar ziek zijn het sterven licht te
maken, hen te troosten en de hoop
levend te houden, een invalide leren
zijn lot zo goed mogelijk te dragen."
Dokter Boersma heeft het ook over
de feuilletons als Dr. Kildare, Dr.
Ben Casey en Memorandum van een
dokter. Hier heeft hij geen goed
woord voor over„Deze vervolgver
halen werken allemaal een beetje op
de sensatie. Over deze series die zo
gretig worden bekeken kan ik kort
zijn: voor de insider is het louter
humbug. Het leven in een ziekenhuis
als co-assistent of leerling-verpleeg
ster bestaat uit hard werken. Soms
is er geen tijd om te eten of te slapen
(verloskunde). Ook de verhoudingen
onderling zijn totaal anders dan zij
worden geschetst. In een ziekenhuis
met zijn vele smart is het voor hen
die daar dagelijks werken nodig, dat
er af en toe een uitlaatklep is om al
die ellende af te reageren."
De Unesco heeft een rapport uit
gebracht over de onderwijssituatie in
Zuid-Afrika, het land, waar veel Ne
derlanders nog altijd vriendelijk over
praten. Enkele cijfers: in de periode
1954 tot 1964 is het percentage van
het nationale inkomen, dat besteed
werd aan de Afrikaanse scholen, ge
daald, terwijl de onderwijsuitgaven
in het algemeen stegen. Er kwamen
wel meer inschrijvingen op de scho
len, maar daarvoor moest o.a. de
schoolvoeding sterk ingekrompen
worden. Het bedrag voor schoolmaal
tijden daalde van 6.282.000 gulden
tot 350.000 gulden. „Dit is vooral een
ernstige zaak met het oog op de gro
te mate van ondervoeding onder de
Afrikanen. Onderzoekingen verricht
onder de Afrikaanse schoolkinderen
rond 1960 toonden aan, dat zestig tot
zeventig procent duidelijk ondervoed
was", aldus de Unesco.
De slotconclusie van het rapport-
„Eigenlijk gaan de gevolgen van de
apartheid voor het onderwijs ver uit
boven de rassendiscriminatie, die de
feiten en cijfers van dit rapport aan
tonen. Het meest betreurenswaardige
gevolg is de invloed op het Zuid-
afrïkaanse kind, van welke huids
kleur of intellectuele capaciteit ook.
Want dit kind wordt in ieder geval
opgevoed binnen de beperkingen van
een ideologie, die onaanvaardbaar is
voor de wereld van vandaag."
Voor de postzegelverzamelaars: de
posterijen van het Vaticaan hebben
een serie postzegels uitgegeven ter
herdenking van de dood, 19 eeuwen
geleden, van de apostelen Petrus en
Paulus.
Minister Luns in een kamerdebat,
toen de Mammoetwet zijdelings ter
sprake kwam in een discussie over
Europese zakei ,,Va?i de mammoet
wet ken ik voornamelijk de naam".
MERIJN
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
MAASTRICHT „De tjjd dat de mens zonder gevaar tot een
diepte van 200 meter kan duiken, is niet ver meer. Binnen vijf ja
ren zal dit beslist lukken Deze voorspelling doet ir. W. C. Reij
(43), hoofdinspecteur van de Arbeidsinspectie te Maastricht. Hij
gaat per 1 juli de Limburgse hoofdstad verlaten, omdat hij is be
noemd tot districtshoofd bij deze rijksdienst te Breda. Daarmee
wordt hij een der tien districtshoofden van ons land. In Breda is
deze centrale gevestigd voor West- en Midden-Brabant en Zeeland;
Maastricht heeft Limburg en Oost-Brabant onder zijn hoede.
Ir Reij is duik-expert. Hij heeft
zitting in de regeringscommissie
duiken, die de gevaren onderzoekt
waaraan de duikers bloot staan. Bij
de marine verflauwt dit onderzoek
geen moment. In de commissie-
duiken vindt een voortdurende be
studering van dit onderwerp plaats
en de-.e studie brengt regelmatig
belangwekkende feiten aan het
licht.
„Duiken is een ruimtevaart" zegt
ir. Reij, een stelling die niet zó
vreemd is als op het eerste ge
zicht lijkt. Om die stelling te bewij
zen strooit ir. Reij een verbazing
wekkende hoeveelheid details in
no-time voor ons op tafel uit, de
tails die erop wijzen dat onder de
zeespiegel nog veel wetenswaardigs
en kostbaars voor de mensheid ver
borgen zit. Waarmee hij maar wil
zeggen, dat het oog niet alleen om
hoog naar de maan moet zijn ge
richt, doch evenzeer omlaag naar de
zeebodem.
Het gesprek met het nieuwe dis
trictshoofd levert vrij snel het be
wijs op, dat we te doen hebben met
een man met een sterke sociale be
wogenheid, geen onbekend ver
schijnsel overigens bij figuren die
een hogere technische vorming
achter de rug hebben en die zich
hebben verdiept in het contrast
mens-machine. Niet alleen in zijn
functie, doch ook daarbuiten, heb
ben zaken op het sociale vlak zijn
belangstelling. Zo heeft hij als se
cretaris van de Stichting tot be
hartiging der belangen van het Ge
brekkige Kind veel en nuttig werk
verricht.
Zijn taak bij de Arbeidsinspectie
ziet hij als volgt: „Het bevorderen
van gezonde arbeidsomstandighe
den, in de ruimste zin des woords,
to alle ondernemingen". Hij verdui
delijkt: „Trachten het werkmilieu
zó te maken, dat de mens zich ge
lukkig in dat milieu voelt. En het
interessante daarbij is, dat ik in de
gelegenheid ben tot een vrije inter
pretatie van de wettelijke richtlij
nen, interessant bovendien omdat
hl van feiten met de techniek te
[naken hebben, dat wil zeggen
technische zaken die zowel raak
vlakken hebben op het terrein van
de gezondheid als op sociaal en
economisch gebied."
Sprekend over Limburgs indus-
riele herstructurering zegt hij: „De
herstructurering geeft problemen
°P verschillend gebied, die als het
jvare een uitdaging zijn. Enerzijds
's net zo, dat onze dienst alle moge-
j medewerking wil geven, doch
anderzijds moeten wij toch ook een
waakzaam ook erop houden, dat de
ustne maar raak zou mogen
een. Om industrie aan te trekken,
ou men misschien wel eens wat
l ?r de vingers willen zien o.a. op
Se"ied der luchtverontreiniging
i»!u ervl1''* ^at dit "ie* kan
p eek, vanzelf, want is eenmaal
hotu ns overschreden dan wordt
m»L!leEaa'S moe'lijk andere „grens-
„.^hrydingen" tegen te gaan.
enl™i 's er 'n dit opzicht geen
vm„- '?an'nSsverschil met het pro
vinciaal bestuur".
Het is tekenend voor ir. Reij, dat
hij zich heeft verdiept in de ergo
nomie, een nieuw? wetenschap die
betrekking heeft op het aanpassen
van het werk aan de mens.
Meer produceren en betere ma
chines, is het parool. Maar is aan de
mens achter de machine evenveel
aandacht besteed als aan de machi
ne zelf Ir Reij beantwoordt die
vraag als volgt: „Er vallen nog tal
van dingen te verbeteren, omdat
er te veel alléén aan de produktie
wordt gedacht. Er wordt gauw ver
geten, dat door meer aandacht aan
de mens te besteden een nóg bete
re produktie kan worden verkre
gen". Hij bestudeerde het contrast
mens-machine o.a. in Amerika, En
geland. Duitsland, België, Frankrijk
en Italië en hij publiceerde daar
over veel. En in ons gesprek wil hij
graag een algemeen verbreide stel
ling omverkegelen.
En dat is deze: Wij denken in ons
land bet allemaal zo uiterst goed
te weten en menen dat landen als
België en Italië achterlijk zijn. Die
mening is volkomen onjuist. In
België en Italië is men tegenover de
werkende mens soms verder dan in
ons land
Ook in de caissonwet heeft het
nieuwe districtshoofd zich ernstig
verdiept. Dit is een uitvloeisel van
het caissonwerk, dat moest worden
verricht toen in de Willem Sophie
een schacht onder water liep. Dit
bijzonder moeilijk karwei moest
worden gedaan onder de bestaande
wettelijke veiligheidsmaatregelen.
Die maatregelen bleken echter niet
afdoende, want bij de arbeids
krachten ontstond een ernstige
ziekte. Dr. Meesters en ir. Reij
kwamen tot de conclusie, dat deze
gevaarlijke .„caissonziekte" alleen
kon worden voorkomen door een
drastische verkorting van de onder
grondse werktijd en het personeel
niet zolang van de buitenlucht af
gesloten te houden. Deze conclusie
heeft geleid tot een wetswijziging,
die thans bij de Kamer in behande
ling is. Voor deze wijziging der
'caissonwet zette ir. Reij de bereke
ningen op papier. De ervaringen in
Limburg hebben overigens reeds
hun toepassing gevonden bij het
caissonwerk, verbonden aan de tun
nelbouw in Amsterdam. En met op
vallend resultaat.
Ir Reij, die na zijn studie in Delft
circa 3 jaren in Borneo de wildernis
te lijf ging en daar betrokken was
bij de wegenaanleg door de Indone
sische regering, is thsins circa 14
jaar in Maastricht werkzaam. De
ze geboren Amsterdammer kan het
zuiden zo moeilijk vaarwel zeggen,
dat hij een promotie naar Utrecht
liet schieten, doch wel Breda koos
omdat dit immers ook zuidelijk is.
Hij houdt blijkbaar van een woon
wijk, die met kastelen van doen
heeft, want in Maastricht woont hij
aan het Kasteelplein en in Breda
wordt het Muiderslotstraat.
Hierojymu Aartsbisschop
jj'sschoo van^h0"13, e nieuwe aart3"
Griekse nrfi? ene en primaat van de
de fcj£ Xe heeft verklaard
zijn leiding v^n Gri.ekenland onder
koers zal «ten tachtig oecumenische
een mm?an varen- Hiermee heeft
ïan z'« hooebeS aChter de politiek
jiisschon r v°organger aarts
]aren heeft ostorn°s, die zich vele
^einuL^i6' 'egen de oecume-
üaS°ras van rlen, va? Patriarch Athe-
V„t 0^hodo5lènOPeI ereprimaat
thhstelijK,1 éf Ye'abe met de andere
0P aan dat af," b„etreft drinSt h«
?Pn overeenknmü .cll.nstelÜke kerken
2JI&S dogmafS cluit®n en zich on-
°P bS e ^schillen vereni-
!stolijkc bedn/i6" reeks algemeen
'Wkonist zou mnft In deze over_
tli' stopzetten van ,VJn- "?.beSrePen
an elke zieltjeswinne-
LONDEN (AP) Sir Francis Chi
chester, die na een darmbloeding her
stellende is in een ziekenhuis te Ply
mouth, zal door koningin Elizabeth op
juli te Greenwich aan de oever van
de Theems tot ridder worden geslagen.
Buckingham Palace heeft meegedeeld
dat de datum is vastgesteld nadat Chi
chester de koningin bericht heeft ge
zonden dat hij eind deze maand met
zijn jacht Gipsy Moth 4 uit Plymouth
wil vertrekken voor de tocht naar Lon
den. De verheffing in de adelstand
van de 65-jarige zeezeiler was oorspron
kelijk vastgesteld op 13 juni. Hij werd
ernstig ziek tijdens een officieel diner
enkele dagen na zijn aankomst in Ply
mouth na zijn eenzame tocht rond de
wereld. Hij kreeg een aantal bloed
transfusies nadat geconstateerd was
dat hij een bloeding had aan een zweer
in de twaalfvingerige darm. Later is
meegedeeld dat hij goed vooruit ging.
haringfilets in
de fijnste sausen
AMSTERDAM (ANP) De tweede
voorzitter van de katholieke politie
bond „St.-Michaël", de heer G. J. van
Bavel, vraagt zich naar aanleiding
van het eerste rapport-Enschede af of
het verantwoord is geweest de gebeur
tenissen van 13 en 14 juni 1966 te ont
koppelen van voorafgaande zaken.
Door deze methode wordt enerzijds
het aanwijzen van zondebokken bevor
derd en anderzijds de aandacht afge
leid van de dieper liggende oorzaken
van de moeilijkheden, aldus de bonds
voorzitter in het jongste nummer van
„De katholieke politieambtenaar".
Hij vreest dat de volgende rapporten
van de commissie, die volgens hem
juist gericht kunnen zijn op die oor
zaken geen of onvoldoende belangstel
ling zullen krijgen omdat het zo ge
makkelijk is te zeggen dat door de
verleende ontslagen schoon schip is ge
maakt. Zijn vrees was nog groter ge
worden door discussies in 't parlement
omdat deze zich vrijwel geheel toe
spitsten op het ontslag van de burge
meester. ,,Dit heeft ons verontrust,
want we vinden dat griezelig opper
vlakkig", aldus de heer Van Bavel,
die meende dat als in de commissie
een politievakman had gezeten, dit ook
zou hebben doorgewerkt in de vragen
aan de commissie, de antwoorden van
de regering en wellicht ook bij de be
handeling in het parlement. Volgens
hem zou dan bij het analyseren van
de dieperliggende oorzaken zeker ook
geattendeerd zijn op de moeilijkheden
die uit de bepalingen van de politie
wet voortvloeien.
Ir. W. C. RE1„
de mens moet zich gelukkig voelen in zijn werkmilieu
DEN HAAG (ANP) De 30-jarige
veehandelaar Gerrit Arie de G. uit
Groot-Ammers is gistermorgen voor 't
Haagse gerechtshof veroordeeld tot 12
jaar gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest wegens het doden van de
fouragehandelaar Arie Blokland (46;
op 11 december '65.
Het hof achtte, moord niet bewezen,
wel doodslag. De manier waarop het
slachtoffer is mishandeld getuigt van
'n „hevige nietsontziende vernietigings
drang te'n aanzien van Blokland", zei
de president van het hof, mr. A. J.
Veldman. Wat er gebeurd is met het
vele geld dat de fouragehandelaar bij
zich moet hebben gehad is niet duide
lijk. Deze factor wordt, daarom in het
vonnis buiten beschouwing gelaten. Een
verlichtende omstandigheid is het psy
chiatrische rapport dat hem vermin
derd toerekeningsvatbaar verklaart.
De procureur-generaal bij het hof,
mr. G. J. de Lint, had 14 dagen gele
den 20 jaar geëist.
De verdachte wil van het vonnis van
het hof in beroep gaan bij de Hoge
Raad, zo deelde de raadsman van de
G„ de Dordtse strafpleiter mr. H. W.
ten Holter mee. De rol van mr. Ten
Holter, die anderhalf jaar lang bijna
dagelijks met deze zaak bezig was, is
hiermee waarschijnlijk uitgespeeld, om
dat de verdachte wel 'n cassatieplei
ter uit Den Haag toegewezen zal krij
gen.
.AMSTERDAM Jezuïeten zijn niet
in overtreding, wanneer zij in De Nieu
we Linie schrijven. Dit blijkt uit een
hoofdredactioneel artikel in het blad
van deze week.
Het provincialaat van de jezuïeten heeft
in e enbrief aan de redactie geschre
ven: „Het standpunt van de orde ten
aanzien van publikaties van haar leden
hetzij in De Nieuwe Linie, hetzij in
ieder ander blad, is intussen voldoen
de bekend aan alle schrijvende jezuïe
ten om te weten, dat zij door publika-
ties in De Nieuwe Linie niet „in over
treding" zijn, hetgeen ik bij deze ook
u graag bevestig."
Hoofdredacteur G. van den Boomen
drukt in het artikel zijn verwondering
uit over het feit, dat geen enkele mo
tivering van het standpunt wordt ge
geven. Ook blijft de houding van de
Romeinse autoriteiten, die in 1964 in
grepen, geheel op de achtergrond. Hij
meent, dat aldus weinig tot verhelde
ring van de situatie is bijgedragen.
GAKMISCH-PARTENKIRCHEN (AP)
Een Nederlands echtpaar uit Den
Haag is gisteren om het leven gekomen
bij een botsing op een kruispunt bij
Garmisch. Het zijn de 49-jarige Corne-
lis van Kampen en zijn 46-jarige echt
genote Geertruida.
De inzittenden van de andere wagen,
allen Duitsers, werden gewond.
Prinses Margriet heeft gisteren tn
De Steeg in Gelderland het Interna
tionaal Folkloristisch Festival ge
opend. De gebeurtenis leverde een
paar oer-vaderlandse plaatjes op. Op
de foto boven springt de prinses uit
de koets, v/aarmee zü van het festi
valterrein naar de jaarmarkt reed.
De foto beneden toont de prinses
tüdens een rondgang over de jaar
markt, waar de klompen natuurlijk
niet ontbraken.
JOHANNESBURG (DPA) „Wie
terroristen naar Zuid-Afrika stuurt,
LONDON (AP) Lord Norman
brook, de man met een miljoen ge
heimen, die onder vier premiers hoofd
van de Britse civiele dienst is geweest,
is woensdagavond te Londen in de ou
derdom van 65 jaar overleden.
Lord Normanbrook, die een belangrij
ke rol heeft gespeeld in het Profumo-
schandaal van 1963, was ten tijde
van zijn heengaan lid van de raad van
bestuur van de B.B.C.
Als Sir Norman Brook was hij een
van de meest vooraanstaande adviseurs
van de premiers lord Attlee, sir Win
ston Churchill, lord Avon en Harold
MacMillan. Hij ging in 1962, na 37
jaar civiele dienst, met pensioen.
rorist" tot minder dan vijf jaar veroor
delen. Det wet heeft terugwerkende
kracht tot juni 1962.
Met de nieuwe regeling krijgt de po
litie in Zuid-Afrika buitengewone vol
machten. Iedere politieofficier vanaf
een zekere rang kan een verdachte voor
onbepaalde tijd in hechtenis houden.
Geen rechtbank kaïn nagaan, of een
verdachte ten onrechte in hechtenis is.
Hij blijft ook van rechtskundig advies
verstoken en geen van zijn verwanten
krijgt te horen waar hij gevangen ge
houden wordt.
Deze bepalingen, in het bijzonder de
volmacht, verdachten voor onbepaalde
tijd vast te houden, hebben bij de par
lementaire behandeling van het rege
ringsontwerp een regen van protesten
van de oppositie en de oppositieleiders
uitgelokt. Maar regering en parlemen
taire meerderheid lieten zich niet ver
murwen.
Volgens de Zuidafrikaanse politie heb
ben in de afgepolen jaren bijna 2.000
negers Zuid-Afrika en Zuidwest-Afrika
verlaten. Zij zouden in Chinese, Noord-
koreaanse, Cubaanse, Egyptische of Al
gerijnse kampen zijn opgeleid.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG De regering gaat op
het ogenblik na welke bureaus van
Rijksdiensten eventueel ook in het zui
den van het land gevestigd kunnen
worden.
Het kabinet zal zeer binnenkort een
beslissing nemen over de verplaatsing
van Rijksdiensten naar provincies bui
ten de randstad Holland. In studie is
thans de plaats voor deze diensten en
welke diensten door zonder al te veel
schokken kunnen worden overgeplaatst.
stuurt hen een zekere dood int'. Deze
waarschuwing van de Zuidafrikaanse
minister-president, Johannes Vorster,
aan de buurlanden in het noorden, wordt
thans politieke werkelijkheid met de
aanvaarding door het parlement van
een „anti-terreurwet", die de Zuidafri
kaanse regering zonder amendementen
door beide huizen van het parlement
heeft geloodst.
De wet moet de politie een scherp
wapen in handen geven tegen het op
treden van verzetslieden, dat Zuid-Afri
ka evenzeer als Rhodesië en de Portu
gese gebieden in Afrika bedreigt. Op
grond van de wet wordt als terrorist
beschouwd niet slechts de gewapende
verzetstrijder, die sabotoge pleegt, poli
tiebureaus overvalt of regeringsgetrou
we functionarissen vermoordt.
Als terrorist geldt nu ook degene, die
voor de verzetsstrijd opgeleid is, die
wapens heeft en niet bewijzen kan, dat
ze voor andere dan verzetsdoeleinden
bestemd zijn. Ook treft de wet eenie
der, die verzetslieden onderdak ver
schaft, verbergt of welke hulp ook, het
zij rechtstreeks of indirect, biedt.
Op „terreur" staat als hoogste straf
de dood. Geen rechtbank kan een „ter-
