Nederlandse speelfilm
slaat goed figuur in
Arnhemse filmweek
Geniet menig maal met
tnmaat
VERLOEDERING VAN DE ZWIEPS
Dr. Cornells Verhoeven
oefent in de vrije val
L
1
C-R
Absalom op de fiets
BIGGLES: de parachutisten
INLEIDING TOT DE VERWONDERING
Ivoor de handel b d. leefsm a n.v.1
1kerkstr. 25, amsterdam. tel. 23 27 27l
Protest
Verrassing
Mari-Cécile in Muiderslot
NEDERLAND I
De parallelle wereld
BELGIë (Vlaams):
Ontwikkelingshulp
NEDERLAND II
Coronation street
BELGIë (Waals)
Le manteau
maagtabletten
Radio-telescoop
ter grootte van
voetbalveld
V|HH|v Vraag uw groenteman naar de gratis folder vol
handige, feestelijke, hartige tomaatmogelijkheden
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG lt> JUNI 1967
(Van onze filmredactie)
ARNHEM De derde dag van de
Internationale filmweek 1967 zal de ge
schiedenis ingaan als een veel bewo-
gene. Niet alleen door de prettige ver
rassing die de Nederlandse speelfilm
van Eric Terpstra, „De verloedering
van de swieps" opleverde, maar nog
meer door de nogal ongecoördineerde
bundeling van diverse manifestaties en
het officiële bezwaarschrift, dat Neder
landse persvertegenwoordigers per te
legram indienden tegen de onderschei
ding van Peter Creutzbergs film „Cor-
l0w" met de staatsprijs 1967-
Het begon allemaal vrij rustig met
een uitgebreid ontbijt op een zonover
goten terras van hotel „Groot Warns-
born", waar de Tjechische sterren
Vlastimil Brodskij en Jana Bvejehova
uit de film „Sla nooit een vrouw, zelfs
niet met een bloem", zich ontpopten
als zeer eenvoudige hartelijke lieden,
die nu niet bepaald verzot zijn op onze
nieuwe haring, maar volkomen be
reid bleken ongedwongen en zeer geani
meerd te discussiëren over film en to
neel in hun land.
Ondertussen hadden de cinefielen de
gelegenheid om hun kennis van het
medium te verrijken door of naar de
Korenbeurs te gaan, waar enkele kor
te films van Jan Lenica, of in het Sas-
kia-theater hun blik op de toekomst te
vérrijken onder meer weer met een
film van Jan Lenica, ,,De rinoceros
sen bij sinemania 2000", dan een ana
lyse van de voorgeschiedenis van de
slag om Arnhem te gaan zien, die de
stichting film en wetenschap in het
Rembrandt-theater vertoont.
De middag was gereserveerd voor
Peter Watkins film ..Privilege" waar
in op indringende wijze werd getoond,
hoe een pop-zanger in de nabije toe
komst weieens zou kunnen worden'in
geschakeld om uit staatsoverwegingen
het volk weer eens zijn heil te laten
zoeken in de godsdienst. Na een in
troductie, die men een getrouwe kopie
van $e documentaire over Paul Anka
„Lonely boy" zou kunnen noemen,
laat Watkins zien hoe pop-zanger Paul
Jones in de film Steve Shorter gehe
ten door de regering van zijn land
wordt gebruikt voor een massale be
lijdenis in een voetbalstadion. Waar
Steve eerst willoos wordt gebruikt om
de agressiviteit van de jeugd af te lei
den met zijn optreden, geeft men uit
commerciële en politieke overwegingen
de presentatie van de zanger later
een religieus karakter, als blijkt dat
het kerkbezoek ernstig terugloopt.
Een wat eenzijdig, maar benauwend
beeld, van wat massahysterie vermag
te bewerkstelligen. Na de film ..Pri
vilege" werd Peter Creutzbergs film
„Corsow" voor een aantal genodigden
getoond, een onopmerkelijke propagan
dafilm voor het eiland Curacao, die
om een of andere duistere reden de
staatsprijs van de filmkunst 1967 had
verworven en dus dadelijk uitverkoren
was boven films als Adriaan Ditvoorst
..Madras" en René Daalders „Body en
soul".
Deze beslissing van de vijfkoppige
jury de prijs zal vrijdag worden uit
gereikt riep nogal wat weerstanden
op bij de in Arnhem aanwezige jour
nalisten. die dan ook vrijwel unaniem
een telegram aan de minister van
C.R.M. ondertekenden, waarin zij van
hun bevreemding over deze onderschei
ding blijk gaven. Hoewel dit vruchte
loze protest beslist alleen tegen de jury-
beslissing en niet tegen de persoon van
weutzberg was gericht, was de pers
bijeenkomst, georganiseerd door de stich
hng Sticusa na afloop van de voor-
I stelling een volslagen mislukking. Ter-
I wyi voor het merendeel bejaarde, fa-
bulieleden van Creutzberg samendrom
den om de maker met zijn onderschei
ding geluk te wensen, ruimden de cri-
jci net veld om boven in het Rem
brandt-theater de pop-zanger Paul Jo
nes, die voor de vertoning van zijn
„Privilege" was overgekomen,
aan te horen. Een idealistische jonge
man met een zeer uitgesproken me
ning over president Johnson en zijn
v etnam politiek, die de verering door
ijn fans nogal lakoniek opnam en zich
^«lelijk distantieerde van de fi-
ffi\ Peter Watkins hem in de
"m had laten spelen.
t e° aangename verrassing tenslot
filrn'3 n nieuwe Nederlandse speei
un „De verloedering van de swieps
2 feS'.sseur Eric Terpstra he
J u als filmscenario geschreven boel
fiimK„„eijre J"Ieeresma voortreffelijk i)
se«S«fn. weten te vangen Ram
I litpw m m de dankbare rol van pro
ui Manuel, duidelijker getekend dar
overvleugeld door Wie;
weldw. en y Verhoogt, die ge-
heeft Prestaties leveren De film
#itïv!,] we"re f'lm heeft dat niet
'iuidclui- ttob Dumee, een zeei
scènes m2™king m het midden D<
Sin 2" Manuel in de grote sta.
man ul'iesPonnen dan in de ro
KiiNertS 13 eindelijk weer een;
konProduct, waar duide
aan zit. En een ster
ZUIDDORPE Marie-Cécile
Moerdyk zingt tijdens de uitrei
kingsplechtigheid van de staats
prijs voor letterkunde liederen op
tekst van Anton van Duinkerken.
De staatsprijs, genoemd naar
P. C. Hooft, zal op 4 juli in het
Muiderslot aan Anton van Duin
kerken worden uitgereikt.
Marie-Cécile zingt en speelt ook
op het congres van het Rode Kruis,
dat er gelegenheid van het 100-
jarige bestaan van de vereniging
in de Haagse Houtrusthallen wordt
gehouden.
van kinderen tow*'
houdt van bloemen
Protestzangp1^ ^enkaanse gospel- en
de week d 1 rT 3 ^mone *s volgen-
^eluist 'ferdagavond om 2210 uur
Pr°gramma T Nederland 1 in een tv-
Mick«y-thM( Wefd opSen°men in het
S™»ne wlrf, 'e Loene'sloot. Nina
«ttwu 'f*ldde 'Wens de opname
aan de pian0i
Het is eigenlijk jammer dat dr.
Corn. Verhoeven zijn nieuwe boek „In
leiding tot de verwondering" (Ambo,
Utrecht) niet heeft uitgegeven voor
zijn „Rondom de leegte" en „Het Tro-
te gebeuren". Deze inleiding; heeft het
volume van een traditionele turf maar is
allesbehalve geschreven met de van
zelfsprekendheid, die de structuur
filosofie eigen is.
Het bevat het filosofische credo van
Verhoeven („een oefening in de vrije
val") dat voorafgaat, of beter geïnte
greerd is in zijn beide andere boeken..
Dit credo is ook te proeven in zijn
wekelijkse bijdragen in deze krant:
pogingen tot weten over de zaken van
huis, tuin en keuken met hun veel-
duidige verwarrende ervaringen. „We
zijn pas, waar we zijn als we denken.
Het denken is een omweg naar de
plaats waar we staan". Inleiden in de
wijsbegeerte, zegt Verhoeven, is inlei
den in de verwondering, die de wijs
begeerte beweegt. Wijsbegeerte is niet
de vrucht van het bezit van een be
paalde kennis. Eerder is zij een hard
nekkige onwetenheid. Wat zij is, is zij
voordat zij kennis is. Het bewust wor
den van onze onwetendheid naar ge
lang we ons in een zaak verdiepen be
paalt de hardnekkigheid van de verwon
dering, Wanneer deze hardnekkigheid
wordt gecultiveerd is er filosofie.
Wanneer je de filosofische school
boeken van de laatste decennia eens
doorbladert of eventueel eigen filoso
fische vorming uit die tijd ophaalt dan
valt het verschil op. Deze analytische
wijsbegeerte, die met een trefzeker
heid (alleen dat kon misschien verwon
dering opwekken een logistiek brouw
de. die et hele bestaan in formules
wist vast te leggen staat wel diame
traal tegenover een fenomenologische
benaderingswijze van Verhoeven (en
de zijnen niet te vergeten; al is Ver
hoeven niet het „hoofd" van deze
school). Hij contempleert als net ware
bij de sfeer der dingen en doet dit
even gemakkelijk bij een aardappel
als bij begrippen ..wonen" en „maat"
Hij speelt ermee, maakt vingeroefe
ningen rond eenzelfde thema. En dat
gebeurt dikwijls metprachtige stuk
ken proza. Soms ervaart men echter
een spel om het spel met het wco^d;
een poging om toch duidelijk te zijn,
daar waar het niet nodig is (een zelf
verloochening van het principe). Dan
ervaart men tevens dat het contem-
pleren toch niet zo vrijblijvend en on
gebonden is als Verhoeven wil doen
voorkomen. Ik geloof dat het van
enorm belang is juist in deze tijd
(blasé door „overwonnen" principes)
de verwondering weer aan te leren,
om op deze wijze te <.eren leven met
ambivalente toestanden. Is men het
18.45
18.50
19.00
19.25
20.00
20.20
20.45
21.30
22.25
22.45
22.50
DE MINIMOLEN.
NIEUWS.
DON PAULIN. Folksongprogramma.
PAULUS VAN TARSUS. Dl. 5 Saulus wordt Paulus.
JOURNAAL
ATTENTIE.
WEET JE NOG WEL.
DE PARALLELLE WERELD. Dl. 1 Spionnen in ons
midden.
CLOSE-UP. Gesprek met twee Nederlandse burge
meesters.
THE RIVALS. Negro-spirituals.
JOURNAAL.
i
t
21.20 CORONATION STREET. Elsie Tanner maakt een af
spraakje.
22.15 JOURNAAL.
22.30 TELE AC. Kernfysica (35).
20.00 JOURNAAL.
20.05 MIJN OOM VAN MARS. That typemachine is waking
up.'
20.30 KOMPAS.
21.05 ACHTER HET NIEUWS.
19.30 TIJD VOOR U.
19.45 CULTURELE ACTUALITEIT.
19.55 DE WEERMAN
20.00 NIEUWS.
20.25 NICO DOSTAL. Melodieën van de Oostenrijkse ope
rettecomponist gespeeld door het orkest van de Beierse
omroep.
21.25 ONTWIKKELINGSHULP. Het Vlaamse Economische
22.05 H. G. WELLS. Documentaire.
22.05 H. G. WELLS. Documenatire.
22.55 NIEUWS.
18.50 NIEUWS.
18.55 AFFICHES.
19.25 BONHOMMET ET TILAPIN.
19.30 MAX LA MENACE. Laten we naar school gaan.
20.00 JOURNAAL.
20.30 LE MANTEAU. Spel van Arthur Adamov.
21.40 ECRAN '67. Nieuwe Belgische films.
22.20 JOURNAAL.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
De echte Amerikaanse,
in het rode busje
met gele opdruk.
'n blijvende uitkomst!
ImDorteur RletberaenC.V. Rotterdam Jel.Q10-23U62
DR. VERHOEVEN
daarmee eens, dan biedt Verhoeven
in dit boek een rijkdom aan gedachten,
die ons kunnen verzoenen met het uit
stel tussen vraag en antwoord, waar
mee we telkens nillens willens gecon
fronteerd worden. Maar „het kan goed
zijn dat de angst de grootste vijand
is van de verwondering. En daarmee
kan verband houden dat hij ook de
grootste en meest fanatieke voorstan
der is van strenge methode in leven
en denken", aldus Verhoeven.
Kernprobleem van het boek is hei
identiteitsprobleem; uiteraard. De iden
titeit van denken en leven. „A priori
is alleen /ast te stellen dat alles an
ders is en dat identiteit onbereikbaai
is. Wijsheid is een levenskunst en dus
op de eerste plaats een kunst om hel
leven te behouden. Maar leven is wo
nen in het uitstel en dus een afwijzen
van elke verabsolutering. Het dogma
tisme daarbij is het bevestigen van
antwoorden die los staan van een
vraag en een verwondering. In de klas
sieke wijsbegeerte is het antwoord zc
groot dat het als het ware de vraag in
stand houdt. De verwondering geefi
het antwoord in zekere zin weer te
rug aan de vraag en hoiidt de moge
lijkheid van een ander antwoord open.
Vanuit deze houding mediteert Verhoe
ven speels en indringend over thema's
als verbijstering, vervreemding, wonen,
verrassing en enthousiasme. Het lijkt
ons voor de meesten bij de lezing van
dit boek een zinloze vraag om in dis
cussie te stellen waar de verwonde
ring ophoudt en waar de „echte" filo
sofie begint. Het lezen ervan zal dan
kunnen zijn „een wijze van zien en be
leven veel meer dan streven en reali
seren."
Een puntig en soms ironiserend boek,
dat de absoluut gestelde dagelijkse be
slommeringen vruchtbaar kan doorbre
ken, want „in de haast openbaart zich
de absurditeit van een cultuur zonder
enthousiaste contemplatie, zonder
genot, maar vol van geweldadige be
drijvigheid, waarin de ijver de lust
vervangt". Bovendien kan de lezing
ertoe bijdragen Verhoevens andere ge*
schriften beter te verwerken. En dat
kan vaak zin hebben. H.E.
„echt"
in deze zakelijke tijd
ESSEN AP) Eind 1969 hoopt
West-Duitsland in het Eifel-gebergte te
beschikken over de grootste en nauw
keurigste draaiende radiotelescoop ter
wereld, welke een actie-radius van 8
miljard lichtjaren zal hebben.
De diameter van de parabolische con
cave spiegel, welk 2.800 ton zal wegen,
zal 100 m zijn een klein voetbalsta
dion.
Volgens het Krupp-concern. dat een
belangrijke rol bij de voorbereiding en
bouw van de telescoop speelt, zal deze
tot op 1.5 mm nauwkeurig zijn. Er zijn
geen bijzonderheden over de kosten be
kendgemaakt.
BUSSUM Van de internationale
filmweek Arnhem brengt de VARA-te
levisie zondagavond om 22.15 uur op Ne
derland 1 een tv-reportage.
De Arnhemse filmweek. georganiseerd
in het kader van het Holland Festival,
geniet internationaal grote belangstel
ling. In de tv-reportage van Henk de By
en Ab van Ieperen komt een kort 'je-
sprek voor mei de winnaar van de
staatsprijs voor óe filmkunst en zuilen
impressies worden gegeven van de be
langrijkste binnen- en buitenlandse be
zoekers en hun werk.
(ADVERTENTIE)
K2r
helpt altijd
Imp. Brocades, Amsterdam
Deens* deelnemer* aan de Tour
de France? Nee, het is een inwoner
van Kopenhagen, die meedoet aan
de viering van het 800-jarig bestaan
van zijn stad en daarvoor het
kostuum van bisschop Absalom, die
Kopenhagen oprichtte, heeft aange
trokken.
KUNSTZINNIGE DATA, eventueel ge
schikt voor de vakantie: 7 juni-30 ju
li: Ruhrfestspiele te Recklinghausen
17 juni-1 juli: Würzburger Mozari
Fest te Würzburg; 21 juli tot 24
augustus: Wagner Festspiele te Bay
reuth; 24-28 juli Internationale orgel
dagen te Freiburg; -25 augustus:
internationale Jugend Festspiele tt
Bayreuth; 27 juni tot 14 augustus:
Archeologische vondsten uit de Sov
jet Unie tentoongesteld in Villa Hü
Vele modellen en kleuren
Vanaf 5.95
Vrijdag 16 juni
HILVERSUM I 402 m
KRO; 12,00 Stereo: Metropole-ork.
met zangsol., lichte muz. 12,27 Land- en
tuinb.meded. 12,30 Nws. 12,40 Act. 12,50
Platennws. 13,00 Stereo: Lichte orkest-
muz. en zangsol. 13,30 Lichte gram.muz.
13,55 Promenade-ork. en zangsol., opera-
muz. 14,30 Schoolradio 15,00 Pizzicato,
muzikaal middagmagazine 17,00 Coda,
muz. voor tieners en twens 18,20 Uitz.
van D *66. Spr. de heren Hamstra en
Hekkert 18.30 V.d. jeugd 19,00 Nws.
19,10 Act. 19.30 RVU: Het intern, dans-
festival, door H.F. Leuvenink m.m.v.
drs. L. Bongers NRU: 20,00 Grens
post, informatie voor en over vakantie
gangers 22,05 Parlementair weekoverz.
22,25 Humanistisch Verbond. Kort com
mentaar, onder redactie van en uitge-
?pr, door Th. Polet 22,30 Nws. 22,40
Volksmuziek 23,00 Concert: 1 Omroep-
lomerkoor, klass. liederen; 2 Radioka-
nerork. en sol., klass. muz. 23,55-24,00
Nieuws.
HILVERSUM II 298 m
AVRO: 11,30 Musa Ibérica (IV), lez.
over volksrnuz. uit Spanje 11,55 Beurs-
ber. 12,00 Licht instr. ens., Latijnse muz.
12,27 Land- en tuinb.meded. 12,30 Over-
heidsvoorl.: Uitz. v. d. landb. 12,40 Sport-
revue 13,00 Nws. 13,10 Act. 13,30 Ven
ster op de hedendaagse muz., muzikale
lez. 14,10 Poëziekroniek 14,20 Slotak
koord, toeristisch kiankb. 14,50 Hou je
aan je woord, een spel met en-over li
teratuur VPRO: 15,30 Thuis, progr.
voor thuiszittenden 16,00 Nws. 16,02 Mo
derne en klass. muz. 17,00 V.d. kind.
17,10 Stereo: Muzikale aanwinsten 17,45
Act. 18,00 Nws. 18,15 Amerika in ter
mijnen, praatje 18,20 Licht pianospel
18,30 Jazz-rondo 19,00 Help: gevar. pla-
tenprogr. 19,30 Uit de kunst, kunstrubr.
20,00 Nws. 20,05 Orkest van de afd.
Jeugd en Muziek, Amsterdam, moderne
muz. 20,45 Het jaar 2000 is in zicht, lez.
VARA: 21,00 Klass. balletmuz. (gr.)
22,30 Nws. 22,40 Act. 22.55 Zaal-Club-
Cabaret, licht progr. 23,55-24,00 Nws,
HILVERSUM IH 240 m en f.m.
VPRO: 12,00 Nws, 12,02 Uit de bui
tenlandse pers 12,05 Een uurtje Frans
13,00 Nws. 13,02 Uit de buitenlandse pers
13,05 El pée, gevar. platenprogr. 14,00
Nws. 14,02 Uit de buitenlandse pers 14,05
2 x Top 10 AVRO: 15,00 Nws. 15,02
Muziekkantjes, licht muz.progr. 16,00
Nws. 16,02 Showtime 16,30 Sorbet, licht
platenprogr. 17,00 Nws. 17,02 Act. 17,05-
18,00 Pop-party.
BRUSSEL VLAAMS 324 m
12.00 Nws. 12,03 Lichte muz. 12,05 Lez.
12,15 Lichte muz. 12,40 Weerber., meded.,
progr.-overz. en SOS-ber. voor schip
pers 12,48 Amus.muz. 12,55 Buitenl.
persoverz. 13,00 Nws., weerber. en beurs-
ber. 13,20 Tafelmuz. 14.00 Nws. 14,03
Amus.ber. en beursber. 13,20 Tafelmuz.
14,00 Nws. 14,03 Amus.muz. 15,00 Nws.
15,03 Amus.muz. 16,00 Nws, en beurs
ber. 16,09 Dansmuz. 17,00 Nws., weer
ber. en meded. 17,15 Hongaarse muz.
17,45 Koormuz. 18,00 Nws. 18,03 V.d.
sold. 18,28 Paardesportuitsl. 18,30 Tips
voor automobilisten 18,45 Sport 18,52
Taalwenken 18,55 Lichte muz. 19,00
Nws., weerber., radiomagazine en het
weer bij ons 19,40 Lichte muz. 20,00
Amus.progr. 20,30 Gevar. progr. 22,00
Nws. en ber. 22,15 Dansmuz. voor tie
ners 23,40-23,45 Nws.
Zaterdag 17 juni
HILVERSUM I 402 m
KRO: 7,00 Nws. 7,10 Meditatie 7,15
'.tereo: klass. gram.muz. 7,30 Nws. 7,32
Tew. muz. (opn.) 7,55 Overw. 8,00 Nws.
'.10 Djinn, gevar. progr. (8,30 Nws. 8,32-
,45 Touringciüb, vakantietips 9,35 Wa-
erst.)
HILVERSUM II 298 m
VARA: 7,00 Nws, en ochtendgym. 7,20
3oc. strijdlied 7,23 Lichte gram.muz.
.'PRO: 7,55 Deze dag: v.d. kind.
VARA: 8,00 Nws. 9,10 Lichte gram.muz.
3.30-8,35 Van de voorpagina, persoverz.)
).40 Stereo: Klass. gram.muz. 10,00 Z.O.
-35, gevar. progr. (11,00 Nws.)
HILVERSUM III 240 m en f.m.
NCRV: 9,00 Nws. 9,02 Klass. ouver
tures (gr.) 10,00 Nws. 10,02 Opera-
fragm. 11,00 Nws. 11,02 Lichte gram.
muz. 11,30 Leger des Heilsmuziek.
(ADVERTENTIES)
Smaken verschillen,
maar van planten houdt haast iedereen
