Nog geen bestemming
voor seminarie Hoeven
KENNEN VISJES EIGEN MOEDER?
DENNIS
Geld uit boom van Hippocrates
tehuis voor gehandicapten?
internationale medische stad op grieks eiland
rpapier
voor
.uw
-pen
Even uitblazen mevrouw
Imitatie
Celsludie
Miljoenen leden
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 15 JUNI 196/
Duits onderzoek naar gedragspatroon
Sluitingsfeest
24 en 25 juni
Bibliotheek
UIT DE KUNST
„Aparte" tassen
KAPSTER-BABYSITTER
KIP MET PERZIKEN
VOOR LEKKERBEKKEN
Treurzang
Gevaarlijk
KRO-documentaire
over voedselvraagstuk;
(Van een onzer verslaggevers)
HOEVEN Op zaterdag 24 en
zondag 25 juni neemt de gemeen
schap van het groot-seminarie Bo
vendonk afscheid van Hoeven. Zo
als bekend is de opleiding van
priesterstudenten overgeplaatst
naar het theologisch instituut van
de Katholieke Hogeschool te Til
burg. Wat de bestemming wordt
van het 11 ha. grote Hoevense se
minariecomplex is nog niet be
kend. Onderhandelingen zijn
gaande om het te verhuren als be
jaardenoord of als centrum voor
gehandicapten. Volgens president
drs. W. van der Riet bedraagt de
jaarhuur anderhalf a twee ton.
Bij een zeer aantrekkelijk bod zou
volgens hem, over verkoop van
het complex gesproken kunnen
worden.
De toekomst van de Bovendonk
gebouwen, van 1901 tot 1906 gebouwd
onder architectuur van Pierre Cuy-
pers, is nog duister. Het hoofdgebouw
bevat 160 kamers, zalen en een kapel.
Binnen de gracht is het eigenlijke se
minarieterrein zes ha groot. Daarbui
ten liggen 5 ha akker en weiland.
Onderhandelingen waren gaande
met o.m. de gemeente Hoeven, die er
een bejaardenhuis in wilde situeren.
De lasten zijn voor deze gemeente te
groot. Gespeeld is nog met de gedach
te van een streekbej aardencentrum,
waarin diverse gemeenten zouden
participeren. Men verwacht hiervan
echter geen concreet resultaat.
De meeste kans heeft een stichting,
die al meerdere kloosters en semina
ries in huur of eigendom heeft over
genomen. De stichting exploiteert te
huizen voor o.m. bejaarden en debie
le kinderen.
Vbor de kostbare bibliotheek heeft
o.m. de gemeente Breda belangstel
ling getoond. De verzameling bestaat,
naast duizenden studieboeken, uit
o.m. historisch materiaal van het Wil-
helmietenklooster in Huijbergen en
het oude bisdom Antwerpen, dat zich
vroeger tot in West-Brabant uitstrek
te. Deze boekwerken dateren uit de
vijftiende eeuw. Ook de broeders van
Huijbergen hebben interesse. Zij zijn
voornemens een Wilhelmietenmuse-
um in te richten. Over verkoop of uit
leen is nog niets beslist.
De Hoevense seminariegemeenschap
bestaat uit zeven professoren, zes zus
ters, 25 studenten en enkele leken-
werknemers. Voor de professoren ko
men volgende maand nieuwe benoe-
Een gedeelte van het complex van
het groot-seminarie Bovendonk, dat
aan het begin van deze eeuw werd
gebouwd door architect Pierre Cuy-
pers.
mingen af; enkele zusters gaan naaf-
een rusthuis en twee van hen gaan
voor de huishoudelijke dienst mee
naar Tilburg. Zoals bekend gaat ook
de huidige president drs. Van der
Riet naar Tilburg.
Zaterdag 24 juni is er voor alle se
culiere priesters uit het bisdom Breda
een sluitingsbijeenkomst in Hoeven.
Professor drs. L. Aerden zal dan een
terugblik geven op 150 jaar groot
seminarie in Hoeven. Kapittelvicaris
mgr. H. Ernst spreekt een afscheids
woord. 's Middags treedt het Hoeven
se studentencabaret op. De volgende
dag neemt het groot-seminarie af
scheid van Hoeven. In de parochie
kerk zullen de professoren een H.
Mis concelebreren, waarna een af-
j scheidsreceptie wordt gehouden, 's-
AfScheid Middags spelen de studenten ten af-
J scheid een voetbalwedstrijd tegen een
Hoevens selectieteam.
mui miumuimuim
m ui m ui m ui tri uu m
DE HAAGSE stichting „Pro Organo"
heeft dit jaar zes concerten gepland,
die uitsluitend door buitenlandse or
ganisten worden gegeven. De concer
ten worden dit jaar alle gegeven in de
Evangelisch-Lutherse Kerk te Den
Haag op het fraaie uit 1762 stammen
de Batz-orgel. Op 22 juni a.s. wordt
het eerste concert gegeven door Arno
Schönstedt, Kirchenmusikdirektor te
Herford (Westfalen).
Op donderdag 6 juli zal een Ameri
kaanse gast op de orgelbank plaats
nemen: Warren Schmidt uit Waverly
in de Amerikaanse staat Iowa. Op
20 juli zal prof. Anton Heiller uit
Wenen werken van Buxtehude en
Bach vertolken.
De reeks concerten wordt hierna on-
Hebben wij niet altijd geleerd dat de
tas moet passen bij schoenen of hand
schoenen'' Dat er harmonie moet zijn
'ossen tas en tailleur? Eventueel tus-
tas,en leren hoedje? Dat mogen
we nu dan wel vergeten want de tas
is een geheel eigen onafhankelijk te-
j™,pan leiden. Dit nieuwe leven
«mm de tas aan de jeugd. Hoe meer
tw w access°ires bij elkaar hoe be-
wLt CT..tas aangaat, is dit een
rastpunt Niets is immers vervelen-
te- - n ogenblik je spullen te moe-
overpakken van de blauwe in de
7" dan weer in de zwarte. Voort-
te ei™ I ;no,"Ja' paat' dan!) gro-
karbies die mag pas-
067e "'oeken al naar het uitvalt, bij
onze overige uitmonstering.
F,-a„'S(namel«!t !*et antwoord van de
teel in ^sse, n (die momen-
dan eeira? zovee' tassen verkopen
jeugd veeieJ?rent ®e'edcn, omdat de
- 8 veel meer tassen koopt en ver-
slijt) op de desbetreffende vraag. De
modellen zijn hoog, laag, vierkant of
rond. Ze sluiten met gespen, pompons,
ringen, kettingen. Ze hebben gewone
beugels, aangesneden beugels, kettin
gen of riemen om als schoudertas
dienst te doen. Het laatste nieuws is
de ,,zelf-verdedigingstas". Ziet er zacht
en soepel uit. Heeft dubbel handvat
maar ook „dubbele bodem" want in
de voering is een groot stuk metaal
verwerkt dat even hard aankomt als
een tweesnijdend zwaard!
Voordat moeder zich naar haar ei
gen coiffeur begeeft, brengt zij ha'ar
schatje bij de kapster-babysitter. Moe
der zit daarna elders onder de kap,
maar hier worden de haartjes van de
lieveling in model gebracht. Vervol
gens kan zij een paar uur boodschap
pen doen. Haar peuter is intussen vei
lig. Het kost mevrouw een tientje,
waarbij natuurlijk nog haar eigen kap
persrekening komt. Stoute kinderen
worden een tweede maal niet meer ge
accepteerd Een beroep waar brood in
zit: kapster-babysitter.
Dit is een recept voor echte lekker
bekken, voor al diegenen die van een
aparte ©n goed gekruide maaltijd hou
den. De hoofdbestanddelen zijn kip en
perziken een langzamerhand ver
trouwde combinatie, die tal van moge
lijkheden biedt. Zoals deze voor vier
personen:
1,5 afgestreken eetlepel bloem;
0,75 afgestreken theelepel kaneel;
0,75 theelepel uiezout; snufje
zwarte peper; 1 in vieren ge
deelde braadkip van ongeveer
000 gram; 1,5 eetlepel boter of
margarine; 1 blik f450 gram) Ca
lifornia clingperziken (schijven)
1 afgestreken eetlepel bruine sui
ker; ruim 3 theelepels soja; 2
eetlepels azijn; hete, gekookte
rijst.
Bloem, kaneel uiezout en peper
vermengen en de stukjes kip zo door
dit mengsel halen dat zij goed bedekt
zijn. De kip braden en de goudbruine
stukjes op een vuurvaste schotel zet-
•enj °verSebteven bloemmengsel
in de braadpan roeren. De perziken af-
gieten en de siroop in een apart schaal-
tje met een klein kopje water vermen-
gen. Daaraan bruine suiker, soja en
azijn toevoegen en dit geheel bij het
mengsel van bloem en vet in de braad
pan doen. Roeren en laten doorkoken
totdat het een vrij dikke saus is De
saus over de kip gieten, afdekken (met
b.v. aluminium-folie) en laten sudde-
eosemhi- J'y eeö badstoffen Hri-H-u- ren totdat de kip gaar is. De folie 'ver-
strandhemd met ritl de.,schijven perziken toevoe-
is dlePe zakken. Het witte tak i .er afdekketl en in b.v. de oven
°°d afgebiesd. late?staan totdat de perzik-schijven
goed heet zijn. Opdienen met hete rijst
derbroken door de Haagse Orgelweek
1967, die op zaterdag 5 augustus zal
worden ingezet met een concert door
René Rakier. Aan dit concert wordt
medewerking verleend door de vio
liste Froukje Giltay. Op dinsdag
augustus zal Bemhard B artelink een
première voor Den Haag verzorgen:
de Preludia en Fuga's nrs. 1 t.m. 12
uit „Das Wohltemperierte Klavier"
van Joh. Seb. Bach, eveneens op het
orgel van de Evang.-Luth. Kerk.
Het in de Haagse Orgelweek opgeno
men Vierde Nationaal Orgelconcours
voor Amateurs in de Haagse Goede
Vrijdagkerk, waar dan resp. de halve
finale Interpretatie en de beide fina
les (Interpretatie en Improvisatie)
worden gehouden.
Op 17 augustus, 24 augustus en 31
augustus wordt het Haagse orgelsei
zoen dan afgesloten met orgelconcer
ten door resp. Wolfgang Karner
(Augsburg), Marie Dufour (Lausan
ne) en prof. Heinz Wunderlich (Ham
burg)
„VATER, ARMER VATER" heet de
Amerikaanse film. waarmee op 23
juni het filmfestival te Berlijn wordt
geopend. De hoofdrolspeelster Rosa
lind Russel is er zelf bij. Verder
staan om. op het programma ,,No-
che Térrible" van Rodolfo Kuhn;
.,Alle Jahre wieder" van Ulrich Scha-
moni en „The Penthouse" van Pe
ter Collinson-
DAS ALLGEMEINE Deutsche Musik-
fest, in 1861 door Franz List in Wei-
mar begonnen, wordt dit jaar weer
gehouden na een onderbreking sinds
1937. Van 8 tot 16 juli worden in
München met zestien concerten veer
tig premières gegeven van werken
van Duitse componisten. Bekende
componisten en uitvoerende ensem
bles nemen eraan deel, waaronder
het NCRv Vocaal Ensemble, Werner
Egk, Mauricio Kagel, Carl Orff,
Karlheinz Stockhaussn e.a.
VAN 24 JUNI tot 2 juli wordt de 16e
internationale orgelweek ,,Musica Sa
cra" in Neurenberg gehouden met me
dewerking van solisten uit Frankrijk,
Nederland, Polen, USA en Duitsland.
HET HUIS. waarin de componist
Brahms van 1863 tot 1873 te Baden-
Baden gewoond heeft, zal als muse
um worden ingericht. Het Brahms
Huis te Hamburg werd tijdens de laat
ste wereldoorlog verwoest-
WALTER GROPIUS, stichter van het
Bauhaus in Weimar, die in de USA
woont en werkt, heeft 82 jaar
oud de planning van de Beierse
stad Selb op zich genomen. Het plan
is goed voor de komende 40 jaar.
Men verwacht van deze wereldbe
roemde architect een belangrijke bij
drage voor een moderne stadsplan
ning.
UIT TWAALF Europese landen komen
120 auteurs bijeen in Frankfurt. Van
1-12 november wordt daar het twee
de internationale forum voor litera
tuur gehouden. Ook Nederland is
vertegenwoordigd. Minstens de helft
der deelnemers zijn nieuw; een
springplank voor jonge schrijvers-
gel te Essen.
BELANGRIJKE ROMEINSE wand
schilderingen uit de tweede eeuw rua
Christus zijn in de nabijheid van
Frankfurt ontdekt in de Romeinse ka
zerne Echzol- Weinig schilderingen
uit die tijd zijn zo gaaf intact ge
bleven als deze. Ze zijn te zien in
het Salburgmuseum.
DE KILIANS DOM in Würzburg is
tweëntwintig jaar na verwoesting
weer hersteld en geopend. Als u met
vakantie in Würzburg komt is het de
moeite waard er even te gaan kijken-
KONRAD ADENAUER heeft kort
voor zijn dood nog een nieuwe band
van zijn memoires voltooid, zodat de
ze binnenkort zal verschijnen. Deze
band omvat de tijd van 1955 tot 1959.
Voor een band over bet tijdvak 1959-
1963 ligt het manuscript ook prak
tisch klaar, zodat met het verschij
nen van dit deel in 1968 rekening ge
houden kan worden. In Duitsland zijn
momenteel 500-000 exemplaren van
de memoires verkocht- Ze zijn in ver
schillende talen vertaald.
(Van een correspondent)
GöTTINGEN Dr. Peter Künzer
van hfet Zoölogisch Instituut van de
universiteit van Göttingen heeft een
interessant onderzoek ingesteld naar
het gedrag van jonge visjes. De vraag
was waarom pas uitgekomen visjes van
soorten die hun kroost plegen te ver
zorgen, hun ouders nazwemmen. Op
een of andere manier moeten ze de
ouders dan toch herkennen.
Künzer gebruikte bij zijn onderzoe
kingen de nabootsingsmethode. Hij nam
als proefdieren nannacara's uit de fa
milie der cichliden, die in Zuid-Ameri-
ka en Afrika veel voorkomen. Zodra de
visjes van deze soort uitgebroed zijn,
volgen ze hun moeder overal door het
aquarium. De vissenmoeders hebben in
deze periode een speciale tekening: op
de zijkant dragen ze een lengtelijn van
grote witte stippels met daarboven en
eronder een soortgelijke lijn van kleine
witte vlekjes. Dit alles op een zwarte
ondergrond. Bovendien bewegen ze
zich tijdens deze verzorgende periode
schoksgewijs voorwaarts. Dergelijke
signalen wijzen op optisch herkennen.
Schakelt men nu door middel van een
glazen scheidingswand andere factoren
zoals stromingen of geuren uit, dan
zwemmen de jongen aan de andere
kant van het glas achter hun moeder
aan. Dr. Künzer voorzag toen een kar
tonnen vis met de tekening van de
moeder, bewoog de imitatiemoeder op
dezelfde schokkende manier en in het
zelfde ritme en de jongen volgden het
stuk karton alsof het hun lijfelijke
moeder was. Het bleek dat het niet
eens nodig was het karton visvormig te
maken. Een rechthoekig stuk bleek de
zelfde werking te hebben. Het aller
best reageerden de jongen echter op
elliptische en ronde vormen. Die pre
fereerden ze zelfs nog boven geheel en
al visachtige vormen. De vinloze moe-
dervis de vinnen zijn doorzichtig en
de jongen zien ze nauwelijks heeft
het silhouet van een ellips.
Voor zijn proeven gebruikte Künzer
nannacaravisje van 4 tot 8 dagen oud.
Ze waren uitgebroed uit eieren die
volkomen geïsoleerd waren van de
moeder. De verzorging tijdens de eer
ste dagen was geheel en al kunstmatig,
de kleintjes hadden dus nog nooit een
volwassen vis gezien en hadden dus
ook geen enkele ervaring. Hun gedrag
kon alleen door aangeboren factoren ge
dicteerd zijn. De jonge visjes kregen
nu verscheidende namaakmoeders aan
geboden, zodat kon worden vastgesteld
op welke kenmerken ze zouden reage
ren. Telkens twee imitatiemoeders wer
den in een bak geplaatst en vervolgens
langs mechanische weg in schokkende
beweging gebracht. Tien visjes wacht
ten achter een doorzichtige wand die
vervolgens weggetrokken werd. Ze
zwommen onmiddellijk naar de imi
tatiemoeder. De waarnemer noteerde
welke imitatie het meest in trek was
en hoe lang de aanzwemtijd was. De
vissen kregen dertig maal de keus,
maar op zijn hoogst vijf maal bij de
zelfde combinatie van imitatiemoe
ders. Ze reageerden vrijwel elke keer
als groep.
Deze ook voor de onderzoekers ple
zierige proeven leverden opmerkelijke
resultaten op. In de eerste plaats bleek
dat de jonge visjes op een veelvuldig'
en snel schokkende imitatiemoeder
beter reageerden dan op een die wei
nig en langzaam bewoog. Bij de ver
dere proeven werden dan ook snel en
vaak bewegende imitatiemoeders ge
bruikt. Behalve op de manier van be
wegen reageerden de jongen alleen op
het optische effect van de imitaties.
Ze hadden volstrekt ndet in de gaten
dat het een stuk karton was en geen
moederlijke moedervis.
Om vast te stellen of het helder
heidscontrast tussen de zwarte en de
witte elementen van 'de tekening van
het moederlichaam essentieel is, liet
dr. Künzer de vissen kiezen tussen een
visachtige imitatiemoeder en een
rechthoekig stuk karton met een
schaakbordachtig zwart-wit-patroon. De
vissen kozen de imitatiemoeder vier
maal vaker dan het schaakbordpa
troon, dat ook net zo goed een geheel
en al zwarte rechthoek had kunnen
zijn, zoals uit een controleproef bleek,
Het contrast in helderheid van het
patroon bleek dus niet het criterium
te zijn. Werd echter naast de imita
tiemoeder een egaal grijze rechthoek
gepresenteerd, dan zwommen de vis
jes even vaak naar bepaalde grijze
gradaties als naar de moedervorm. De
vorm, de Gestalt, als zodanig was dus
niet essentieel, ongeacht de in de an
dere proeven geconstateerde neiging
van de visjes tot de ellips. Wat de
doorslag gaf was de grijze kleur. Het
moest wel een speciaal grijs zijn: hel
der middelgrijs. Zeer licht grijs werd
evenzeer afgewezen als de imitatie
moeder. Verandering van de kleur van
de achtergrond, maakte de visjes onze
ker. Voor een groene achtergrond ble
ken alle soorten grijs in eenzelfde ma
te aantrekkelijk te zijn.
De conclusie was dat de jonge vis
sen door iedere niet-bonte imitatie wor
den aangelokt, mits zij donkerder is
dan de achtergrond, maar lichter dan
zwart. De donkerheidsprikkel levert het
zwarte, het helderheidsverschil het wit
te deel van het moederlijk broedpa-
troon. Het herkennen van de grijze tin
ten is gebonden aan de omgeving, de
imitatiemoeder wordt echter ook tegen
een bonte achtergrond herkend. De de
tails van het patroon spelen nauwe
lijks een rol, zoals uit verdere proe
ven bleek. Van de kleurige imitatiemoe
ders waren het de rode en gele waar
voor de jongen geen belangstelling
toonden, groene en blauwe hadden het
zelfde effect' als grijze. De informatie
„donkere tekening los van de achter
grond" hangt dus af van wit licht met
korte golflengte, rood en geel licht, die
langere golven hebben, leveren deze In
formatie niet. Het herkennen van groen
en blauw heeft'een biologische beteke
nis, want ook de nannacara-mannetjes
nemen deel aan de verzorging van de
jongen en zij zijn groenachtig blauw
van kleur. Bij de rode cichliden (he-
michromis bimaculatus) tonen de jon
gen een voorkeur voor een rode imi
tatiemoeder die zij prefereren boven
alle soorten grijs. Bij een soort met
geel-zwarte tekening (apostprogramma
borelli) kon dr. Künzer de jongen al
leen lokken met een geel-zwarte imi-
tatiemeoder. Op egaal gekleurde rea
geerden ze dus niet.
De gevoeligheid voor kleur en hel
derheid wijst op het eenvoudige me
chanisme van een selectieve ontvan
ger in de zintuigen, in welke richting
ook sommige fysiologische resultaten
wijzen. Maar dat de vissen de ver
schillende held erheid s gewa ar word ingen
als het ware met elkaar verrekenen en
dat ook de vorm van dat wat de prik
kel opwekt een rol speelt, doet ver
moeden dat de ontvangen informatie
in de hersenen verder verwerkt wordt.
Het mechanisme in zijn geheel is in
elk geval aangeboren.
Als het weer woensdagavond is ge
worden hopen we er altijd op dat de
NTS in de loop van de dag ergens een
al of niet brandend actualiteitje heeft
ontdekt, en dit om zeven uur uitzendt.
Dan hoeven wij tenminste niet tegen
de „Vakantie in Lipizza" aan te gaan
zitten kijken. Gisteren zat die kans ei
in, want de kranten hadden gemeld dat
op genoemd tijdstip het prinselijk paar
een dankwoord zou uitspreken voor de
getoonde belangstelling ter gelegenheid
van de geboorte van hun zoon. Onze
verwachting werd echter de bodem in
geslagen toen Beatrix na twee en een
halve minuut uitgesproken was Zaten
we nog met Lipizza, dat ondanks de ex
in verwerkte hippische lichtvoetigheid
even zwaarlijvig blijft als sommigen
der medespelenden.
Negen jaar geleden vonden we Les
Tricheurs bij vlagen enorm. Toen we
dit werk van Marcel Carné gisteren op
nieuw onder ogen kregen hebben we
ons behalve met de Nederlandse titel-
vertaling het meest vermaakt met de
scène waarin de Parijse blousons noirs
en aanhang zich dubbel brulden bij het
aanschouwen van stokoude films.
N.R.
Mijn nagels zijn wel wat lang. Ik mag er van
mijn man niet meer op bijten
Treurzang van de randgemeenten
aan de Hero-klaagmuur:
Merkx toch, hoe sterk zich
in 't werk nu al stelt
Die fallen tijd zo ons vrijheid
heeft bestreden:
Ziet, hoe hij graaft, draaft
en slaaft bij G.S.
Om ons onroerend goed en
onze steden!
Hoort de Bosse koektrommels
slaan.
Hoort Kortmann's trompetten!
Ziet, hoe komt hij trekken aan,
Breda uit te zetten!
Breda's zoom, houdt U vroom,
Stut de Staatse scharen:
Dat Elk zijn Huizen fijn
Trouwe toch beware!
Gedeputeerde Staten, het College,
dat in Brabant de (met onvoldoende
Rijksmiddelen geappreteerde) lakens
uitdeelt.
BREDA MR. H. J. THEULINGS
Als het niet zo diep treurig en hoogst
ernstig was, zouden wij er. wat je
noemt, een lachertje van kunnen ma
ken.
Aan de Mr. Bierensweg te Prinsen
beek is geen riolering en ontbreken ook
de brandkranen. Zo lezen wij in „De
Stem" van 14 juni j.l.
Over de riolering is al het nodige
geschreven en is het laatste woord nog
niet gesproken. B. en W. zijn eerst nu
pas achter het ontbreken van brand
kranen gekomen
Een prettig en veilig gevoel voor de
bewoners en de verschillende verzeke
ringsmaatschappijen!
Mocht er inderdaad aan deze weg
eens brand uitbreken, dan rust er op
B. en W. een enorme verantwoordelijk
heid. Ik hoop, dat ze zich daarvan be
wust zijn.
Iedere dag uitstel tot aanleg van de
ze kranen is hoogst gevaarlijk.
PRINSENBEEK H. HOOFT
(Van onze zrtv-redactie)
BUSSUM In het jaar 2000 zullen
naar schatting; ruim zes miljard men=
sen de wereld bevolken. Wil iedereen
voldoende te eten krijgen, dan zal de
voedselproduktie by de eeuwwisseling
minstens drie tot vijfmaal zo groot die
nen te zyn als thans het geval is.
De K.RO. hoopt woensdagavond 21
juni in een t.v-programma op Neder
land 2 dit voedselvraagstuk voor de
kijkers in de ruimste zin van het
woord aan de orde te stellen. De
K.R.O. heeft voor dit programma o.a.
opnamen gemaakt bij de Staatsmijnen
naar aanleiding van de aanstaande pro*
duktie op grote schaal van lysine, een
eiwitbouwstof, welke men in Heerlen
h bereidt. Voorts zijn gesprek-ken mo
eiwitbouwstof, welke men in Heerlen,
synthetisch bereidt. Voorts zijn gesprek
ken mopgenomen met dr. Engel van
het centraal instituut voor voedings
onderzoek T-N-O-, met prof. Rietema
van de Technische Hogeschool in Eind
hoven en met prof. dr Oswald von
Nell Breuning s.j- in Frankfort, die
mede de encycliek Quadragesimo an
no" heeft opgesteld. De titel van de
K.R.O.-documentaire luidt: ,.Eten in
overvloed".
ATHENE (AP) De naaste
toekomst van wat wellicht de eer
ste internationale medische stad
ter wereld zal worden, verbergt
zich in de takken van een 2500
jaar oude boom, waaronder in de
oudheid een Griek zijn leerlingen
de eerste beginselen van de ge
neeskunde zou hebben bijge
bracht.
De boom is de plataan van Hip
pocrates op het schilderachtige
eiland Kos, dat tot de Dodekane-
sos behoort.
De hulp van deze boom is inge
roepen voor de bouw op het
eiland van een „Paleis der ge
neeskunde" voor de arts van de
gehele wereld.
Het zal het eerste gebouw zijn van
een internationale medische stad met
een onderwijsinstelling, waar jonge
dokters zullen worden opgeleid en een
brevet zullen kunnen behalen dat hun
het recht geeft in elk land van de we
reld praktijk uiJ te oefenen.
Toen de bouw van het „Paleis der
geneeskunde" van de internationale
hippocratisch stichting van Kos, waar
mee in november 1962 is begonnen, dit
jaar tot stilstand was gekomen door ge
brek aan geldmiddelen, is de hulp van
de boom ingertoepen.
Zijn zaden zijn voor twintig gulden
per stuk te koop aangeboden .De be
stellingen zijn binnengestroomd en als
de boom zo vriendelijk wil zijn dit jaar
goed te dragen zou hij ongeveer 200.000
gulden op kunnen brengen.
Op Kos is in 460 v. Chr. Hippocrates
geboren, de Griek die als de vader
van d^ geneeskunde wordt geschouwd.
Men zegt dat hij 90 jaar is geworden
en dat zijn theorieën de weg gebaand
hebben voor d^ moderne geneeskunde.
Nog steeds leggen doktoren, alvorens
de praktijk in te gaan, de naar hem
genoemde „eed van Hippocrates" af.
Volgens geschiedkundigen gaf Hip
pocrates zijn lessen onder de grote
plataan, die thans met zijn takken het
grootste gedeelte van een plein over
schaduwt. De staim heeft een omtrek
van ruim 15 meter.
De boom en de bouwvallen van het
Asclepion, een van de eerste zieken
huizen ter wereld, hebben Kos tot een
pelgrimsoord voor de dotkoren der
wereld gemaakt. Bezoekers zeggen
vaak, dat de naakte takken van de
boom in de winter lijken op het vaat
stelsel van een nier.
Het plan voor de oprichting van de
internationale Hippocratische stich
ting werd voor het eerst bekendge
maakt in 1955, maar de stichting
kwam pas in 1960 tot stand onder
voorzitterschap van de 81-jarige
Atheense chirurg, prof. Spyridon Eco-
nomos.
Op Kos werd een terrein van
180.000 vierkante meter aangekocht en
in november 1962 legde koning Con-
stantijn toen nog kroonprins de eer
ste steen.
De eerste faze van het project is
een gebouw van twee verdiepingen,
opgetrokken uit wit marmer en glas.
met een conferentiezaal met 1200 zit
plaatsen, zes andere vergaderzalen,
een bibliotheek, laboratoria, een mu
seum en een restaurant. Prof. Econo-
mos schat de kosten van het gehele
project op 80 miljoen gulden.
Het „paleis" zal onderdak verlenen
aan een internationaal instituut voor
wetenschappelijk onderzoek naar de
evolutie van cellen, verdeeld in twee
secties, een voor de bestudering van
de ouderdom en de andere voor kan
keronderzoek.
Het 'was aanvankelijk de bedoeling
dat het „Paleis der geneeskunde" in
1965 gereed zou zijn maar tot dusverre
is alleen het onderste gedeelte klaar.
Voor de voltooiing van het gebouw is
volgens prof. Economos een bedrag van
twintig miljoen gulden nodig. De re
gering heeft hem zestien miljoen gul
den beloofd en hij hoopt dat het ge
bouw omstreeks 1968 gereed zal zijn.
Er zal een internationaal medisch
congres worden gehouden om de stich
ting op internationale schaal van stapel
te laten lopen.
Prof. Economos hoopt dat later een
medische faculteit zal worden opge
richt, dat andere landen „nationale
huizen" zullen bouwen en dat Kos ten
slotte „een hele internationale medische
stad" zal bezitten.
Iedere arts, waar ter wereld ook,
kan voor zijn leven lid van de Hippo
cratische stichting worden tegen een
eenmalige bijdrage van een Amerikaan
se dollar. Prof. Economos deelde mee,
dat tot dusverre ongeveer 40.000 artsen
uit landen in het oosten en in het
westen zich hebben aangesloten.
„Ik denk aan een uiteindelijk aantal
leden van drie miljoen artsen en hoop
dat de rente van het totaal bedrag dei-
lidmaatschapsbijdragen een bedrag van
100.000 gulden zal opleveren om elke
vijf jaar een „Hippocratesprijs" te kun
nen toekennen zo iets als de Nobel
prijs voor geneeskunde", zei prof. Eco
nomos.
Hij liet hierop volgen: „Maar onze
hoop is nog gevestigd op de boom. Tot
dusverre hebben we voor 20.000 gul
den zaden verkocht en we hebben er
nog 25.000 te koop". Hij onderhandelt
op het ogenblik met een Amerikaanse
geneesmiddelenfabrikant die ze wil
kopen ter verspreiding in de V.S.
Het denkbeeld de zaden te verko
pen is het eerst geopperd door prof.
C. Gibson van de universiteit van Brits
Columbia, toen deze een bezoek aan
Kos bracht. Het werd gelanceerd door
het „Journal of the American Medical
association" (Jama) in zijn nummer van
22 augustus 1966 onder de leuze: „kweek
uw eigen Hippocratesboom".
Prof. Economos deelt mede. dat door
middel van een speciaal procés met ge
bruikmaking van „zachte x-stralen" ge
selecteerde zaden op de universiteit van
Brits Columbia met succes tot ontkie
men zijn gebracht en dat de bomen
daar nu na vier maanden in een broei
kas ruim 30 cm hoog zijn geworden.
Kort na het artikel in Jama stroom
den uit vele landen verzoeken om za
den binnen.
M. KNOOP: LEREN STUDEREN
(uitg. Prisma boeken - 1245 - Utrecht).
„Het is jammer dat er nog zoveel ener
gie en zoveel tijd onjuist wordt gebruikt
en zoveel verwachtingen op teleurstel
lingen uitlopen, omdat men de techniek
van leren en studeren niet kent". Zo
wel studerenden als ouders, die in hun
gezin met studerende kinderen te ma
ken hebben, zullen dit onderstrepen.
Maar ook zij, die gedoken in de boe
ken denken dat ze het nog niet zo
slecht doen, zullen waarschijnlijk tot
zelf-eorrectie kunnen komen aan de
hand van de uiteenzetting van Knoop-,
Goed theoreticus en practicus tegelijk
is hij een deskundig pedagoog. Over
het wat en hoe van het studeren in
verband met de totale mens zegt hij
verhelderende zaken. Ook het precaire
examen komt aan de orde. Hoewel er
hier en daar kanttekeningen te plaatsen
zijn (dat is goed voor vakkringen) zal
dit boekje diensten kunnen bewijzen
aan velen op school en thuis.
ENGELP ',RD BE WITT: BUITEN
BIJ DE VOGELS, t uitg. Schoonder-
beek). Deze derde (en enigszins her
ziene) druk zal bij velen bekend zijn.
Voor wie het boek nog niet kent: au.
teur De Witt loodst de lezer speels
door de wereld van de vogel. Hij be
schrijft de bekendste soorten. Zo nu
en dan gaat de auteur zich te buiten
aan overdreven uitweidingen, maar
niettemin bevat het boek leuke gege
vens.
HANS HELMER C.S.S.R.: WIE IS.
BANG VOOR DE BLIJDE BOOD
SCHAP?", Nelissen, Bilthoven. De
auteur, bekend als jeugdzielzorger en
volkspredikant, probeert in diit boek
je de katholieken, die verontrust zijn
over datgene wat er in de kerk alle
maal gebeurt, een geruststellend ant
woord te geven op enkele veelomstre
den punten. Het boekje is progressief
zonder uitdagend te worden. Het kan
dienen om de kloof tussen voorhoede
en achterhoede te overbruggen.
W.K.
ERNST VAN ALTENA: RANDFI
GUREN (uitg. Van Ditmar, Amster
dam). ,,Het idee was eigenlijk uit er
gernis geboren. Ergernis over de
goedvaderlandse gewoonte dichters en
schrijvers als kistkalveren in kleine
hokjes op te sluiten". Deze ergernis
van Ernst van Altena heeft indertijd
geleid tot een serie aardige tv-pro-
gramma's: Randfiguren. Wie deze pro
gramma's gezien heeft zal gelukkig
zijn met de uitgave ervan in boek
vorm. Wie ze niet gezien heeft zal
even gelukkig kunnen zijn met. deze
interessante documentaires. De rand
figuren zijn: Ringeinatz, Tucholsky,
Hughes, Brederode, Brassens. Prévert
en Vian-
Korte schetsen geven dikwijls rake
typeringen van de meestal bewogen
levens, die geinspireerd hebben tot op
zijn minst lezenswaardige produkten.
In de talrijk opgenomen verzen, liede
ren, proza e-d. proeft men bovendien
een stuk politieke en sociale geschie
denis, die dikwijls aan het denken zet.
Maar het is niet allemaal denkstof.
We zouden bijna zeggen: je leest het
,,met een lach en een traan", als deze
uitdrukking geen negatieve bijklank
had. De beginselverklaring van Emst
van Altena („vertaal poëzie niet let-
terlijk, maar het klimaat ervan"),
neemt men dan niet alleen voor lief,
maar men zal deze zelfs kunnen on
derstrepen.
Tn deze tijd van het merkwaardige
contrast tussen de zich toespitsende
specialisaties en de hang naar de veel
zijdige homo ludens (spelende mens)
is het gewoon fijn kennis te nemen van
deze omvangrijke" figuren. Van Al
tena brengt ons op een boeiende wijze
daarmee in contact. Het boek bevat
bovendien zestien auteursportretten en
andere illustraties. De wat geforceerde
plaats voor Brederode nemen we daar
bij graag op de koop toe. Een fijn
boek.
