EN 1967
ledrijf en
VALK"
Wereld op papier
was uitdaging
voor kunstzinnige
Gouden Eeuwers
ONZE PUZZEL
OP 64
VELDEN
AMSTERDAM, MIDDELPUNT DER HISTORISCHE CARTOGRAFIE
praag
WENEN
rome
lourdes
golf van
napels
Britse kapitein
op laatste reis
aangehouden
«ai
19
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 29 APRIL 1967
19
TOPREIZEN
v.a. f 340."
v.a. f 332."
v.a. f 240.'
v.a. f 499."
St.Christoffel n.v.
Tentoonstelling
in de Waag
Ontdekkers
Zonneschermen
Markiezen
Vietnam-demonstratie
BOETE VOOR
KAMERLID
Fa. de Moor-Vlaeminck
Problemen rond
Torrey Canyon
Dure arbeid Het bijzondere van de expositie, die
Grootste collectie
Inpolderingen
SMOKKEL
Gratis verkrijgbaar:
W. J. MUHRING -
TENTOONSTELLINGEN
v.a. 190.—
v.a. f 170.—
d en het
e Woud v.a. 245.
v.a. 220—
v.a. f 150.
v.a. f 176.
v.a. 375.—
v.a. 295.—
v.a. f 210.
v.a. f 290—
v.a. f 275—
v.a. f 375—
v.a. f 355—
s. v.a. f 292.50
TEL. 01620-3945
4.
UIT EEN KEUZE
VAN MEER DAN
1000 REIZEN....
Een geweldige 8-daagse
vliegreis met voll. verzor
ging naar 2 wereldsteden
zonder weerga.
Een 8 of 15-daagse vlieg
reis. Hier krijgt uw drotn
vleugels.
4, 5 of 8-daagse vlieg,
reizen, geheel verzorgd.
Vroeger een hartswenf.
NU realiteit.
15 dagen een verrukt#
verblijf in het schilder-
achtige Sorrento,
of
7 dagen Golf van 1
8 dagen Rome.
Twee unieke reizen Ineen.
VRAAG NOG HEDEN
de uitgebreide en 3*
streerde vakantiereis!!®
1967, met meer dan 10#
reizen per autocar, trei
boot en vliegtuig.
Meent 75= Ro«e'dam'
tel. 010-137228
(Van een onzer redacteuren)
AMSTERDAM De grootste atlas voor algemeen gebruik ter wereld
is momenteel de vijf delen dikke Times-atlas. Dat is een peuleschil ver
geleken bij wat de Gouden-Eeuwse Amsterdammers op Cartografisch ge
bied gepresteerd hebben. Ondernemende uitgevers-drukkers als Blaeu
en Hondius deden vijftalige atlassen het licht zien die, vaak meer dan
10 delen groot, indrukwekkende monumenten waren, van wetenschap
niet alleen maar ook van kunstzin.
Hun werk, dat tot in deze tijd niet meer overtroffen is, vormt het onder
werp van een bijzonder attractieve tentoonstelling, die tot half juni in de
Amsterdamse Waag te zien zal zijn, en die toepasselijk „De wereld op
papier" getiteld is.
en in de zeeën speelse dolfijnen en wal
vissen, bekoorden deze kaarten het oog
door de fraaie compositie en de sier
lijke calligrafie der inschriften. Dit al
les werd dikwijls kunstig met de hand
gekleurd en soms met goud gehoogd
door bekwame „kaartafzetters". Men
herkent deze atlassen aan hun stevige
banden met een verguld cartouche op
het midden van de platen en rode titel-
schildjes op de geribde ruggen. In en
kele gevallen gaf een rijke verzamelaar
de Amsterdamse boekbinder Alibertus
Magnus opdracht, de aitlas te kleden in
kostelijk rood marokijn, versierd met
een kunstig dessin van kleine gouden
stempels.
De atlas in die dagen was natuurlijk de
„Grooten atlas oft wereltbeschrijving"
van Blaeu, die in 1662 begon te ver
schijnen.
Het is het grootste en schoonste, ooit
op dit gebied gedaan. De Staten-Gene-
raal boden het twaalf delen dikke mees
terwerk, gebonden in fluweel of goud
brokaat, aan vorstelijke bezoekers aan.
Dan nog waren sommige liefhebbers
niet tevreden met wat de uitgevers *»o-
den. Ze gingen de Blaeu-atlas aanvmiun
met extra kaarten, tekeningen en pren
ten. Een legendarische naam verwierf
zich, zo doende, de Amsterdamse advo
caat mr. Laurens van der Hem.
D^^ChHstoffel
Vakantiegids 19" y,
iSR°e°is-Ven FaSageburea»
Boschst?:ttg*
Tel. 01600j^44077
De St.-Christoffel
Vakantiegids 1»» vyy
Verkeersbureau
Bergen op Zoom
FrOteol640 - 5660
telefoon Olbw
Lang voordat de mens kon schrijven,
tekende hij kaarten. Reeds in voorhis
torische tijden en bij primitieve natuur
volken bestond de behoefte, de ruimte
lijke ligging van de objecten uit de ge-
dachtenwereld op een zo juist moge
lijke wijze op papier te verbeelden.
Helaas zijn er maar weinig exemplaren
van deze oeroude cartografische kunst
werken overgebleven. Een blad papier,
dat aan licht, lucht en vocht is blootge
steld, heeft nu eenmaal geen lang le
ven. Meer kans om de eeuwen te trot
seren hebben boeken en uiteraard voor
werpen van metaal en steen. Toch we
ten we, dat kaarten vroeger in grote
oplagen gedrukt moeten zijn om de in
teresse van de men/ in de afbeelding
van zijn wereld, zi/n land, zijn stad te
bevredigen. De drukpers was nauwe
lijks uitgevonden, of de uitgevers gin
gen beseffen, dait dergelijke afbeeldin
gen een winstgevend artikel vormden.
Vanaf de jaren rond 1500 zijn er dan
ook, eerst in Italië, later in Frankrijk
en Duitsland allerlei kaarten gedrukt,
grote wandkaarten zowel als kleine
blaadjes, meestal los en soms als illu
straties in een boek. De gewoonte, om
de kaarten, alle op hetzelfde formaat
tot een atlas samen te voegen, werd
echter pas in 1570 geboren. Het interes
sante daarbij is, dat deze vorm voor
het eerst in de Nederlanden werd toe
gepast. In Antwerpen kwam de oudste
wereldatlas van de pers en in Amster
dam bereikte, zoals gezegd, de atlas-
j produktie in de 17de eeuw een onge
kend toppunt van perfectie en kwali-
I teit
De snelle opbloei van de Amsterdam
se cartografie is vooral te danken ge
weest aan drie impulsen, die het werk
van de kaartenmakers in nauwe banen
dreven en hen de eerste plaats in Euro
pa de toenmalige wereld bezorg-
den. De grootste stoot kwam uiteraard
van de Nederlandse ontdekkingsreizen
naar het noorden, naar Oost-Indie, naar
Afrika en naar Amerika. Van al deze
reizen verschenen, zo heet mogelijk van
de naald, opwindende beschrijvingen
met kaarten en prenten, die terstond
vertaald werden in het Latijn (toen nog
de internationale taal, ook voor de
handel) en in de moderne talen. De
cartografen haastten zich, de nieuwe
gegevens te verwerken in hun globes,
kaarten en atlassen.
Ook de oorlog tegen Spanje prikkel
de die activiteiten der cartografen. In
de moderne legers van de prinsen Mau-
rits en Frederik Hendrik, die golden
als internaltiowalp oefenscholen voor in
genieurs, waren kaartenmakers onont
beerlijk.
Behalve de officiële kaarten waren
er echter ook andere een soort ge
tekende kranten om het publiek van
het laatste nieuws te voorzien. Van al
le belegeringen en veldslagen werden
inderhaast grote kaarten met beschrij
vingen vervaardigd, dikwijls in ver
schillende talen. Onbetwiste meester
op dit gebied was de Amsterdamse
graveur Claes Jansz Visscher een
even bekwaam journalist als kunste-
ADVERTENTIE
L. J. v. Kouteren - M. Dieleman
le Kortestraat 4 tel. 01150-3543
TERNEUZEN
AMSTERDAM (ANP) De Amster
damse rechtbank heeft in hoger beroep
de 43-jarige heer Otto M. Boetes uit
Heiloo, organisator van de maande
lijkse Vietnamdemonstraties in de
hoofdstad en Eerste Kamerlid (PSP),
wegens het houden van een optocht op
21 augustus jl, waarvoor geen vergun
ning was gevraagd aan de burgemees
ter, veroordeeld tot een boete van f 250.
In eerste instantie had de kantonrech
ter de heer Boetes, die als docent ver
bonden is aan het centraal instiuut
voor christelijke sociale arbeid in Am
sterdam, ook tot deze straf veroordeeld.
De heer Boetes deelde mede van het
vonnis in cassatie te zullen gaan bij de
Hoge Raad in Den Haag.
(ADVERTENTIE)
Voor al uw
KUNSTMESTSTOFFEN
Het goedkoopste adres:
Hulst - Axel - Sassing
Telefoon 01140 - 2628
DEN HAAG (ANP) Mede op voor
stel van Nederland zal op 4 en 5 mei te
Londen de raad van de intergouverne
mentele maritieme consultatieve orga
nisatie van de Verenigde Naties in ver
gadering bijeen komen. Deze vergade
ring is belegd om aandacht te schenken
aan alle problemen die als gevolg van
de ramp met de „Torrey Canyon" naar
voren zijn gekomen.
Aan deze vergadering zal van Neder
landse zijde o.m. worden deelgenomen
door de directeur-generaal van scheep
vaart drs. H. J. Janssen.
(ADVERTENTIE)
Een van de „journalistieke" kaarten die soms ten behoeve van het publiek gemaakt werden. Dit stelt
de belegering van Breda voor in het jaar 1624. Even opletten: het noorden ligt op deze kaart niet bo
venaan, maar rechts
naar huidige maatstaven gerekend. La
ter ging het kostbare werk over naar
de Weense hofbibliotheek, waar het
nog berust.
Reclameaanbieding
WANDELWAGENS
deze week 10,— voordeliger
St-Adnaapsiraaf
GOES Wijngaardstraat
Deze kunstzinnige koopmanszoon was
een van de rijkste patriciërs uit de
rijkste periode van onze vaderlandse
historie. Uit het kohier van de 200-ste
penning van 1674 blijkt, dait hij aange
slagen werd voor 1055 gulden een gi
gantisch bedrag voor die dagen. Zijn
welstand stelde hem in staat, kunste
naars naar vreemde landen te zenden
om typografische tekeningen te maken
en zijn invloed zorgde ervoor, dat hij
geheime kaarten van de Oost Indische
Compagnie uit een archief, dat voor
anderen hermetisch gesloten was, mocht
copiëren. Zo bracht hij in een periode
van 35 jaar 2115 kaarten, tekeningen,
aquarellen, prenten en handschriften
bijeen, die hij bezig was in uniforme
perkamenten banden bijeen te binden,
toen de dood hem overviel. De 48 ban
den die zijn voltooid, vormen een ver
rukking om door te bladeren, want
Van der Hem had voor het inkleuren
der kaarten meester Dirk Jansz. van
Santen, een van de beroemdste „enlu-
mineurs" van zijn tijd, in dierut geno
men. Met hoge kosten werden de beste
verven, stof- en bladgoud aangeschaft
en het heeft zeker twintig jaar geduurd,
voordat al dit kleurwerk voltooid was.
Na de dood van het echtpaar Van der
Hem giinig de atlas over op de onge
huwde dochter Agatha. Hoewel met na
me de Oost-Indische Compagnie voor
zeer veel geld rle geheime kaarten uit
zijn archief terug wilde kopen, weiger
de ze iedere transactie. Pas toen het
geslacht uitstierf, kwam deze „nacht
wacht der cartografie" in veiling.
Prins Eugenius van Savoye kocht hem
voor 22.000 guld-m een half miljoen,
thans in de Amsterdamse Waag wordt
gehouden, is onder meer, dat voor het
eerst na 237 jaar weer een gedeelte van
deze unieke atlas in Nederland terug is.
„De wereld op papier" toont namelijk
twee banden, waarvan de ene kaarten
uit het geheime archief van de Oost-
Indische Compagnie bevat zoals ge
zegd een zeer intrigerend onderdeel van
Van der Hems kostbare nalatenschap.
In de Amsterdamse kaarten en atlas
sen uit de zeventiende eeuw, zoals die
nu in de Waag liggen geëtaleerd (de
grootste collectie, ooit bijeengebracht)
weerspiegelen zich alle aspecten van
wat een kleine gemeenschap aan cul
tuur wist op te brengen. Wetenschap,
techniek, kunstnijverheid, onderne
mingslust het komt allemaal in het
uitgestalde materiaal tot uitdrukking.
Juist in deze tijd, nu het verstrekken en
verkrijgen van allerhande kaartmate
riaal zo geruisloos en vanzelfsprekend
gaat (de benzinepomp-kaart.. is
het goed, eens terug te kijken op de
eeuwenoude tradities vam de cartogra
fie. Waarbij aangetekend moet worden
dat die traditie verre van diood is, want
nog altijd wordit een kaart met de hand
gemaakt, al zijn de kleuren dan niet
meer met het penseel op ieder exem
plaar geschilderd en al heeft de Am
sterdamse uitgeverij op het ogenblik
niet meer, zoals eens, het wereldmono-
polie van de atlassenproduktie.
(ADVERTENTIE)
Korie n euvv. uoi z i nuist
telefoon 2478
tiaar.
Foon 01600-35300-42985-2212'
Bergen op Zoom
640-5660
De derde impuls tenslotte kwam van
de binnenlandse waterstaatkundige toe
stand. De nieuwe inpolderingen en be
dijkingen en de daaruit voortvloeiende
ingewikkelde eigendomsverhoudingen
vereisten een nauwkeurige kartering.
Zo werden bijvoorbeeld de bekende
kaarten van de hoogheemraadschappen
Rijnland, Delfland en Schieland in op
dracht van de overheid vervaardigd
door Floris Balthasar van Berckenrode, Ét
een lëgercartograaf, die door het
twaalfjarige bestand zonder werk zat.
De resultaten van deze officiële op
drachten werden door de commerciële pf
cartografie aan het publiek doorgege-
ven.
Wat de Amsterdamse uitgevers,
voortgedreven door opgenoemde stimu-
laten, op de markt brachten, was van
een uitbundige rijkdom en verscheiden
heid. Daar zijn in de eersite plaats de
grote 1 andatlassen, imponerend door
hun formaat en het aantal van hun fo
lianten. Steevast openen zij met een
Plaat-titel vol mythologische figuren,
een weids gezette typografische titel,
gevolgd door hoogdravende opdrachten
en lofdichten Ju verschillende talen en
H1.13 een weelde van kaarten, zorg
vuldig gegraveerd, gevat in barokke
I cartouches, met in de hoeken opdrach
ten en wapens. Opgesierd met spreken-
"te afbeeldingen van mensen en dieren
ROTTERDAM (ANP) Nauwe sa
menwerking tussen douanerecherche en
de recherche van de rivierpolitie heeft
gisternacht geleid tot de aanhouding
van zeven personen, die betrokken wa
ren bij de frauduleuze invoer van
130.000 sigaretten en 95 liter genever.
Deze partij werd, aldus de politie, op
bestelling geleverd door de 58-jarige ka
pitein D. K. W. van het Engelse M. S.
„Olivian Coast", dat diezelfde nacht
afmeerde in de IJsselhaven, De kapitein
maakte zijn laatste reis voor zijn pen-
De aangehoudenenen komen uit Rot
terdam en Schiedam.
sa
Horizontaal: 1. knol; 4. plaats in N. Bra
bant bij Eindhoven; 8. drank; 11. een
weinig scheel; 12. waterlelie; 13. soort
van antilope: 14 zijde van het voor
hoofd; 16. telwoord; 17. boom; 19. be
kend dier; 20. plaats in N. Brab.; 22.
(ADVERTENTIE)
U zoekt rust en ontspanning,
natuurschoon, schilderachtige streken
U stelt belang in oude kunststeden,
historische gebouwen en musea
U wenst concerten, festivals,
kunstmanifestaties bij te wonen
U interesseert zich voor de folklore of
voor de beoefening van uw geliefde sport
Of u houdt eenvoudig van een heerlijke
keuken.
Welnu, zoek dan niet langer, u vindt
het alles tegen gunstige prijzen, dicht
bij huis in België.
Het zachte zilverzand der
zeestranden. De vermaarde
kuuroorden. De afwisselend rustige en
woeste taferelen van de streek
Ardennen-Maas. Uitgestrekte bossen,
visrijke rivieren, riante valleien.
De levendige, vrolijke folklore.
Wereldberoemde kunstwerken.
Aard-globe van Jodocus Hondius en Adriaan Veen.
Hotelgids 1967. Lijst van te huren
bungalows en vakantiehuisjes. Lijst van
de kampeerterreinen. Nieuwe folders
Belgische Kust en Ardennen-Maas.
Brochure Modelsteden: Nijvel,
Oudenaarde, Sta velot-Malmédy,
Tongeren. Folder der festiviteiten
Europa 1900 - La Belle époque
te Oostende. Gids Vakantie voor allen"
met pensionadressen tegen f 14p.p.
per dag.
Vraag inlichtingen bij un vertrouwd reisbureau of bij het
NATIONAAL BELGISCH VERKEERSBUREAU, Leidseplein 7, Amsterdam. Tel. 245959
vis; 24. hijswerktuig; 26. wentelteefje
(Z.N.); 29. rivier in Frankrijk; 32. myth,
figuur, 33. gezamenlijk verteer; 34. oud
gewicht; 35. korte degen; 36. soort; 37.
stad in Noorwegen; 40. bijwoord; 41.
ongeschonden 43. stad in Duitsland
45. rangtelwoord; 47. gesloten; 49. Euro
peaan; 51. puntig voorwerp; 52. nacht
gewaad; 54. voorwerp om te snijden; 57.
landman; 58. inlandse naam van Buiten
zorg; 60. cirkelvormig voorwerp; 61.
profeet; 62. schermwapen 63. myth, fi
guur; 64. jonge raapstelen; 65. water in
Limburg.
Verticaal: 1. stad in Letland; 2. lelie-
achbig gewas; 3. erfenis (Ind); 4. meis
jesnaam; 5. deel van een kachel; 6. niet
strak 7. hoogste punt; 8. een soort van
dolfijn; 9. myth, figuur; 10. stijl van
een wagenladder; 15. bloeiwijze; 18. bun
del; 20. lichaamsdeel; 21. biersoort; 23.
het gezantschap; 24. kleinigheid; 25. zij
tak Donau; 26. bekend Nederl. dichter;
27. meisjesnaam; 28. zijtak Donau; 29.
gesponnen draad: 30. Europeanen; 31.
nobele; 38. gebod; 39. plaats in Gel
derl. 41. plaats in Gelderl.; 42. plaats
in Gelderl.; 44. houten vat; 46. gesneden
steen; 48. soort van hond; 50. bijb. fi
guur; 51. jongensnaam; 52. stand; 53.
ongaarne; 55. zonder (Lat); 56. rivier in
Duitsland; 58. grap; 59. kippenloop.
OPLOSSING
Horizontaal: 1. lasklaar; 6. Emmerik;
12. lont; 14. Elia; 15. moor; 17. Laren;
20. Sier; 22. bet; 23. bananen; 25. Let;
26. un; 27. mos; 28. nor; 30. de; 31. Re
gen; 33. sla; 35 regel; 37. reden; 39.
gamma; 41. bes; 42. degen; 43. arm; 45.
etter; 47. negge; 50. keper; 52. tot; 54.
lente; 56. km; 57. ril; 59. aan; 50. o.r.;
61. Oos; 63. oesters; 66. nor; 67. oele; 69.
steek; 70. gene; 71. Eros; 73. Eger; 75.
drempel; 76. klaroen.
Verticaal: 1. Limburg; 2. slot; 3. kor;
4. An; 5. atlas; 7. Menen; 8. ml; 9. eis;
10. rail; 12. kartels; 13. kraal; 16. oene;
18. An; 19. en; 21. Eede; 23. bond; 24.
norm; 27. meester; 29. Remagen; 32.
greep; 33. snert; 34. agent; 36. garen;
38. Ede; 40. Ane; 44. akkoord; 46. trio;
48. glas; 49. terrein; 51. emoe; 53. ot
ter; 55. toon; 58. Lesse; 59. Arkel; 62.
slee; 64. st; 65. Ee; 66. Nero; 68. Erm;
70. Ger; 72. op; 74. ga.
De selectie van de schaakmeesters
voor de Interzonale wedstrijd, die in
Tunis verspeeld zal worden en waaruit
de kandidaten voor de wereldtitel naar
voren moeten komen, is in volle gang.
Verschillende zonewedstrijden hebben
reeds hun beslag gekregen en nog an
dere zijn aan de gang.
In het derde Europese zonetoemool,
dat in de Joegoslavische badplaats Vrn-
jacka Éanja gehouden werd en waar
aan onze landgenoot Coen Zuidema
deelnam, plaatsten zich voor Tunis de
beide Joegoslavische internationale
grootmeesters Ivkov en Matanovic als
mede verrassenderwijze de Hongaar
Barczay. Zuidema eindigde in dit zeer
sterk bezette toernooi zes grootmees
ters en vijf meesters met de Bulgaar
Bobozow op de gedeelde dertiende
plaats. Hieronder volgt Zuidema's ne
derlaag tegen de toernooiwinnaar Iv
kov. Een bijzonder interessante partij.
Wit: Zuidema (Nederland
Zwart: Ivkov (Joegoslavië)
Gespeeld in het zone-toernooi te Vrn-
jacka Banja in Joegoslavië 1967.
Spaans.
1. e2-e4, e7-e5 2. Pgl-f3, Pb8-c6 3. Lfl-ba
a7-a6o 4 Lb5-a4, d7-d6 5. 0-0, Lc8-d7 6
c2-c3, Pg8-f6 7. Ddl-e2, Lf8-e7 8. d2-d4,
0-0 9 La4-c2, Tf8-e8 10. d4-d5, Pc6-a7 11.
c3-c4, c7-c5 12. h2-h3, g7-g6 13. Kgl-h2
(Als wit g2-g4 wil spelen moet hij het
direct doen en niet op het moment, dat
het zwarte paard naar f4 kan gaan)
13. P16-h5 14. g2-g4
(Deze opmars is nu zoals reeds eer
der werd aangegeven niet juist en
vormt de oorzaak van wits komende
moeilijkheden)
14. Ph5-f4 15. Lclxf4, e5xf4 16. De2-d2
Le7-f6'
(Dreigt 17. Lb2:)
17. Pbl-c3, Lf6-e5!
(De pointe van zwarts vorige zet. Wit
komt nu in het nadeel)
18. Pf3xe5, d6xe5 19. f2-f3, h7-hb!
(De zwarte strategie richt zich nu op
een aanval tegen de witte vleugels)
20. Dd2-f2, Kg8-g7 21. Kh2-g2, b7-b5 22.
Lc2-d3, b5xc4 23. Ld3xxe4, Pa7-b5 24.
Lc4xb5, a6xb5 25. b2-b3, Te8-h8 26.
d5-d6
(Een betere verdedigingsmogelijkheid
was 2. Thl)
26h5xg4 27. 13xg4
(Op 27 hg4: volgt 27. Dg5! met de
dreiging 28. Lg4:)
27. Dd8-g5 28. Df2-f3
Stelling na 28. Df2-f3
28. Th8xh3
(Met dit fraaie torenoffer wordt wit
snel tot overgave gedwongen)
29. Df3xh3
(Op 29. Kh3: beslist 29. Lg4: 30.
Dg4:, Th8+)
29. Ld7xg4 30. Dh3-h2, Ta8-h8 31.
Dh2-gl, Lg4-dl+! en wit gaf zich ge
wonnen.
Op 32. KfZ volgt Immers 32. Dh4+
en mat op de volgende zet.
SCHAAKRAADSEL
Wei'kelijk paradoxaal Is de pointe
van remise-combinatie in de onder
staande positie als de witspeler met een
enkele loper de beide vijandelijke to-(
rens in bedwang weet te houden en
daardoor een gelijk spel kan bevechten.
Een waarlijk unieke combinatie.
Wit aan zet en speelt remise
Oplossing schaakraadsel.
Wit behaalt als volgt remise: 1. Pd5-
b6+, Ka8-b8 2. Lh4-g3+, Pb7-d6 3. Lg3x
d6+, Kb8-b7 4. Le8-d7! (Vooral niet 4.
Lc5 wegens 4. Te8: 5. Pc4, Ta6 6.
Pd6-f, Kc6 7. Pe8:, Kc5: en het witte
paard wordt in 7 zetten door de toren
veroverd) 4. Kb7xb6 5. Ld6-e5 (Valt
de toren op h8 aan en dreigt tegelijker
tijd 6. Ld4-f5. Th8-h4 6. Le5-g3,
Th4-d4 7. Lg3-f2ü, Ta7xd7 8. Kb3-c3,
Kb6-c5 9. Lf2-gl en de partij is remise
(Gurwitsch).
ANTWERPEN
Wide White Space Gallery: Chrlsto
(4 mei).
De Braekeleerstudio: Sin Lutgart, in
spiraties van moderne kunst (11 mei).
BREDA
De Trapkes: Evert Maliankay
De Beyerd: Grafiek Pioaisso (16 mei).
BERGEN OP ZOOM
Etcetera: Fons Gieles, aquarellen
(5 mei).
DELFT
Het Prinsenhof: Zestiende Contour
(10 juni».
EINDHOVEN
Van Abbemuseum: Lucio Fontana (4
juni) en Francis Picabia (12 juni),
't Wiel: Immo Jolan (11 mei).
T. H.: Centrumplan van Eindhoven.
MIDDELBURG
Stadhuis: Fugare (16 mei).
OISTERWIJK
Stadhuis: Geertrui Charpentler (14
mei).
ROTTERDAM
Boymans- van Beuningen: Britse
schilders en ceramisten (resp. 25 mei
en 11 juni).
TERNEUZEN
Galerie J: Helmut Günither, grafiek (5
mei)
TILBURG
Kunstkring: Afrika kontakt (2 mei)
Schouwburg: „Schakel" (8 mei)
Nat. historisch museum: Wat Potters
bakten (1 juni).
BKS: Grafiek/Amsterdam/New York
(20 mei).
UTRECHT
Centraai museum: Waaleroollectie (22
