trefpunt Duitse „pelgrims duizenden COMMEN GEKNIP1 Verwarring rondom miljoenenerfenis keizer Wilhelm II „RESERVE HAT RUH'" West-Duitsland heeft geen geld om reservisten op te roepen „Nederlandse Examen Toeristen, zoeken romantiek van een verdwenen keizerrijk ;en peilingen DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 29 APRIL 1967 Voorgoed (Van een onzer verslaggevers) PERSOONLIJK BEZOEKJES DUITSERS KOSTBARE RONDUIT SENSATIE Germfl oostenrijk is niet N PEILINGEN p EILINGEN PÉflUH PEILINGFN PF'I I „HUIS DOORN Baron J. H. E. van Nagell, be heerder van het huis Doorn èn huisvriend van de keizerlijke fa milie. Prins Louis Ferdinand von Ho- henzollern heeft, vertelt de eige naar van het Doornse hotel „Pabst" nog in november van het vorig jaar daar gelogeerd. Het „Huis Doorn", trefpunt van de Duitse monarchisten In „Mens en Wereld", he is een discussie gevoe waar direct na de o< In de interneringskampe konden. Dit moet erkend zoals door enkele briefsct Nederlandse naoorlogse Duitse concentratiekampen methode gemoord en gt kampbeulen" kwamen ech Nazi-terreur een ontlading Een van de briefschrijver [oden, die ik uit mijn omi ongeveer zeventig menser tijdens de oorlog met inte allen teruggekeerd. Deze briefschrijver blijft bedrijf, waar een ex-politii zeten) de scepter zwaait, f De volgende week hebbr Nederland „Nationale Fees ringen van bovenbedoelde dagen. Keizer Wilhelm II, die in 1941, na een ballingschap van ruim twin tig jaar in Doorn overleed, liet een erfenis van miljoenen na, die door de Nederlandse staat werd gecon- fisceerd. De waarde van het totale interieur van het ,Huis Doorn", zoals hier een gedeelte in de rookkamer, moet in miljoenen worden uitgedrukt. Een wonderlijk voorbeelc waaraan kennelijk gel gaven voor de middelb gymnasiumdiploma zagen c het opstel staan „Het auton van de computer". Niet dat we dit geen geschil integendeel. Maar het is w bare scholieren vraagt hun te spuien, terwijl alles wat n praktisch alle Nederlandse s Waar zouden de examenkai len aansnijden, uit moet pi hebben? Dan is een opstel wat er kan uitkomen. Uit I cursus mischien? Mogelijk zijn er enkele jon voor een hoogst actuele zaal gekozen. Dat pleit den voor hun bese besef is evenwel nog steedi de eerste plaats behoort te pakweg tien jaren aufomatis van wat dat nu eigenlijk in Zo'n kerel als die Wigbo Nederlandse volk, speciaa zij dig, onbeschaafd, nodel woord een nozem. Een km werp van welke aard ook, 1 al die sociaaldemocraten. imitators". „Een staking bij het NK met rookbommen gaan goc Tachtig procent van de joi Dat geldt natuurlijk zeker vi Wees even een eenvoudig k U leest in de krant: Van Ha ze liegen U leest in datzelfde stukje in Maar u weet: ,,de krant liegt. DusVan Hall liegt. Dus: de krant liegt helemaal Dus: Van Hall treedt af. Etceteraetcetera, etcetera Wubbe: ,,Als je zo eens nag tot de KVP, dan vraag je je a in de veertien dagen een conc Volgens militaire deskundigen gaan hierdoor de voordelen verloren, die men in West-Duitsland heeft moeten betalen met de ongeveer 12 miljard mark, die men in de opleiding van de Bundes wehr-soldaten heeft gestoken. Om van de eventuele schade aan de paraatheid der NAVO-strijdkrachten in Europa nog maar niet te spreken. Het Ministerie van Defensie heeft onder zijn nieuwe bewindsman dr. Gerhard Schroder wel sterk te lij den van de ingrijpende bezuinigings maatregelen, die de nieuwe coalitie regering onder kanselier Kiesinger op voorstel van de ministers van Econo mische Zaken en Financiën, prof. Karl Schiller en Franz-Joseph Strauss, heeft moeten nemen om de begroting 1967 enigszins in orde te krijgen. Dat is echter niet de enige reden, waarom in West-Duitsland de tekst letterlijk moet worden genomen van het lied, dat de uitgediende rekruten plegen te zingen, wanneer zij voor de laatste maal door de kazernepoort komen: „Reserve hat Ruh' Er komen In West-Duitsland elk jaar ongeveer 100.000 nieuwe reservis ten bij. Er zijn inmiddels zoveel reser visten, dat het ontbreekt aan voldoen de onderbrengingsmogelijkheden om ze eenmaal per jaar voor herhaling on der de wapens te roepen. Verreweg het grootste deel der reservisten zou zelfs in geval van een algemene mo bilisatie zich niet eens behoeven te melden, omdat de militaire 'autoritei ten niet zouden weten, waar ze hen zouden moeten onderbrengen. Overigens geldt de herhalingsplicht REGELMATIG stromen berichten uit het buitenland binnen, dat de huidige Duitse troonpretendent, prins Louis Fer dinand, een proces voert tegen de Nederlandse staat om de vroegere bezittingen van zijn grootvader, keizer Wil helm II, terug te krijgen. Het zou prins Louis Ferdinand voor namelijk gaan om het interieur van de sterfkamers van de keizer en de keizerin in het „Huis Doorn", om de bibliotheek, de historische briefwisseling en het servies, dat de keizer ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum van het Duitse volk ontving. Verder gaat het deze telg van het geslacht Hohenzollern om een bedrag van honderdduizenden guldens, dat op een geblokkeerde rekening bij een bank in Amsterdam staat. Er wordt zelfs geschreven, dat hij het mausoleum van Doorn naar Duitsland wil laten overbrengen. Keizer Wilhelm II overleed op 4 juni 1941 in het „Huis Doorn", nadat hij daar ruim twintig jaar in ballingschap had geleefd. Zijn bezittingen werden na de oorlog door de Nederlandse staat gecon- fisceerd als tegemoetkoming in de enorme schade, die Nederland door het Derde Rijk had geleden- De keizerlijke bezittingen vielen onder de noemer „vijandelijk ver mogen". Na de oorlog heeft prins Louis Ferdinand „een proces bij rechtsherstel" gevoerd, waarbij zijn grootvader en hijzelf van alle nazi-blaam werden gezuiverd. Van teruggave van het inbeslag- genomene kon echter geen sprake zijn, daar hij niet voldeed aan de eis, die de Nederlandse wet stelde. Deze eis hield in, dat men aan het Nederlands verzet moest hebben deelgenomen. Met de rol die Louis Ferdinand in het Duitse verzet en bij de mislukte aanslag op Hitier vervulde, wordt geen rekening gehouden. Prins Louis Ferdinand liet het destijds bij deze uitspraak j maar schijnt nu daarop terug te J willen komen. Berlijn genomen. Daairvan is op het eind van de oorlog een deel verloren gegaan, en een deel door de Russen in beslag genomen. Overbrengen van het mausoleum naar Duitsland is he lemaal een onmogelijkheid. De keizer heeft in zijn testament nl- bepaald, dat zijn lichaam niet in Duitse aarde mag rusten, voordat de monarchie in Duitsland is hersteld". ,,Ik ben gisteren nog opgeoeld dooi de zaakgelastigde van Louis Ferdinand benadrukt hij nog eens, als wij aanstal ten maken na dit eerste gesprek te vertrekken, „als hij met een proces bezig was, zou hij het me zeker heb ben gezegd." De baron zegt ook nog dat hij het zeer onwaarschijnlijk acht, dat koningin Juliana gezegd zou heb ben, dat ze de inbeslagname ongedaan wilde maken. ,.Ik ken de koningin per soonlijk goed", vertelt hij, ,,ze is veel te veel staatsvrouw om te zeggen, dat ze iets terug zal geven, dat van de regering is. Ze heeft trouwens, dat weet ik zeker, prins Louis Ferdi nand de laatste jaren niet gezien". De portier van het ,,Huis Doorn", dat nu tot museum gewordei\ is, heeft o- ver het laatste een andere mening. Louis Ferdinand komt hier een paar maal per jaar kijken- Dan logeert hij in hotel „Pabst". U weet wel, hoe het dan gaat hè? Van Lynden van San- denburg komt aanrijden, de koningin en prins Bernhard komen ook, of Bea trix en Claus. Dan gaan ze allemaal dineren bij Van Nagell, Van Lynden van Sandenburg of op Soestdijk. Het museum zelf wordt beheerd door een stichting, die de exploitatie voor f 35-000,- van de regering overnam, sinds die tijd is ze zelfonderhoudend. Het aantal bezoekers schommelt jaar lijks tussen de 70 en 80 duizend. „Als u Baron Van Nagell vraagt hoeveel Duitsers hier jaarlijks komen, zegt hij dertig procent, m^ar in werkelijkheid ligt dat véél hoger. Meer dan de helft zeg maar gerust zestig procent. Min stens", vertelt de portier. Baron Van Nagell vertelde later dat er de afge lopen zondag een paar honderd bezoe kers zijn geweest, maar slechts enke len daarvan waren Duitsers. „Die ko men alleen in de bollentijd", zegt hij, „de rest van het seizoen zie je ze niet". Men onthult blijkbaar het juiste aantal niet graag. Het lijkt er op, dat men bang Is, bij een groot aantal Duitse bezoekers, de naam van een monarchistische bedevaartplaats te krijgen. Af en toe ziet het er ook in derdaad als een bedevaartplaats nit, zoals 4 juni vorig jaar, de 25e sterf dag van de keizer. „Met autobussen vol en met extra-treinen kwamen ze uit Duitsland", vertelt de portier. „Heel veel hoge officieren, generaals en zo. Voor duizenden guldens wer den bloemstukken gebracht. Ik ge loof, dat er die dag 600 man uit Duits land kwamen". Op dat moment werd er In „Huls Doorn" een groep Duitsers rondge leid- Nederlanders waren er niet bij. Was dat wel het geval geweest, dan zou er al was er maar één Ne derlander een tweede rondleiding worden gehouden- Die twee nationali teiten houdt men streng gescheiden. Een bezoek aan het museum doet ons Nederlanders niet veel. Het is hoogstens interessant te gaan zien, hoe een keizer leefde. Alles staat er nog net zoals keizer Wilhelm het inricht te ma air de echte museumlucht die in alle vertrekken hangt, de galmende conservatorstem van de gids, die his torische nieuwtjes afwisselt met flau we grapjes, de bordjes „Niet roken" e.d. maken van het huis geen huis meer, maar een echt museqm. En als museum is ,,Huis Doorn" van weinig betekenis. Een verzameling antiek uit allerlei perioden, meest het zoetroman- tische 19e eeuwse Rococo, meer niet. Voor de Duitsers opent zich met de museumpoort een heel ander perspec tief. Voor de Duitser zijn alle voor werpen relikwieën van een vergaan kei zerrijk, souvemers van een monar chie, iets heiligs- Onder de indruk dwaalt men door de zalen, de gedach ten bij Het Heilige Roomsche Rijk. De sterfkamers zijn alleen niet voor de gewone bezoekers geopend. „Uit piëteit overwegingen", zegt baron Van Na gell, die keizer en keizerin goed ge kend heeft. „Er is een te grote inti miteit in die vertrekken". Dat past helemaal in de plechtige sfeer, die de Duitser in zijn bezoek legt. Buiten proberen twee jonge Duitsers vergeefs de deur van het mausoleum te openen- Ze komen uit Berlijn. Op vakantie in Nederland. Een bezoek aan „de keizer" stond al op het pro gramma vóór de pubiikaties versche nen. V Een bezoek aan het museum leert ook, dat er van de bibliotheek nog een flink deel is achtergebleven, waaron der enkele zeer kostbare werken- Het zilveren servies, mag dan verguld zijn, de waarde stijkgt alleen maar- Met het andere goud- en zilverwerk, de juwelen, de schilderijen, de antieke meubels en de kostbare snuif dozen ver zameling van de keizer, het hele in terieur dus in 1920 met 60 treinwa gons uit Duitsland naar Doorn ge transporteerd vertegenwoordigt het geheel een waarde, die in miljoenen moet worden uitgedrukt. Het terug krijgen alleszins waard. Een klein deel is in 1964 geruggegeven. .,Aan de Duitse regering, maar die heeft het doorgegeven aan Louis Fer dinand", vertelt baron Van Nagell. Louis Ferdinand ziet dat terugge ven als een inconsequentie. „Waarom" zo vraagt hij zich in de gewraakte kranteartikelen af, „geeft men een klein gedeelte terug en behoudt het grootste, onder verwijzing naar de wet die bepaalde dat aan het Nederland- men?" Het antwoord van het minis terie van Binnenlandse Zaken luidt kort ,,E.r is niets aan Louis Ferdinand te ruggegeven. De Duitse Bondsrepubliek heeft een aantal goederen ontvangen, die in Doorn te veel waren. Wat de Duitse regering daarmee heeft gedaan is ons niet bekend. Van een proces weet men ln Den Haag niets. Maar wel baron Van Nagell. Na een stevige ont kening enkele dagen eerder, ver telt hij, nu we het museum be zoeken, dat prins Louis Ferdinand een proces voert tegen de Neder landse staat. „Een oud proces van 1958 over de geblokkeerde reke ning op een bank in Amsterdam. Eenzelfde proces voert hij in Lon den, waar ook een aanzienlijk be drag op een geblokkeerde reke ning staat. Met ,Huis Doorn' heeft het niets te maken, dat blijft zoals het is", verzekert de baron. De tijd en prins Louis Ferdinand zul len het ons leren. In Den Haag blijft men bij de eerder gedane ontkenning over een proces. De verwarring rond het ,Huis Doorn' wordt steeds groter. i i 4 i i 4 4 4 Baron J- H. E. van Nagell, behalve J beheerder van het „Huis Doorn" een J goede vriend van de keizer èn van 4 Louis Ferdinand komt er rond 4 voor uit, dat het naar zijn mening het'J beste is alles terug te geven- „Ik vind" zei hij. „dat iemand, die ondej- asiel-. 4 recht staat, niet alles mag worden af- 4 genomen, behalve als hij met de nazi's J heeft geheuld. Maar dat heeft de kei- t zer nooit gedaan- Wél zijn personeel, 4 dat weet ik, want ik was hier in die i tijd burgemeester. De keizer heeft J zelfs bij het uitbreken van de oorlog een persoonlijke uitnodiging gekregen 4 om naar Engeland te gaan. Die heo J ik hem zelf nog gebracht. Hij ging J toen niet, op doktersadvies. Hij mocht 4 niet vliegen wegens een ernstige hart- 4 ziekte". J Ondanks zijn overtuiging dat alles het beste teruggegeven kan worden 4 aan het huis Hohenzollern, welke me- J ning hij ook wel eens aan Louis Fer- dinand zal hebben kenbaar gemaakt, 4 gelooft baron Van Nagell geen woord 4 van de wat hij noemt sensatie- J verhalen. De bewuste artikelen, in eer- J ste instantie verschenen in het Engelse - boulevardblad „Daily Express" en het J Duitse „Die Welt" bevatten, vindt hij 4 zoveel onjuistheden, dat hij in die me- 4 ning nog wordt gesterkt. „Er wordt J geschreven over „zilveren" servies, dat J bestaat niet. Het is een „verguld" ser- 4 vies." legt hij uit. „Verder is er in 4 Doorn helemaal geen bibliotheek en his- J torisch correspondentie meer. Dat is in J 1941 al door Louis Ferdinand mee nar J-JERR Bruno Hering uit de Lo- beckstrasse in Berlijn had niet veel oog voor de prachtige voorjaarstuinen rondom „Huis Doorn". Met zijn echtgenote liep het museum rechtstreeks naar het wat afgelegen mausoleum, hij direct na de rondleiding door „Wij zijn geen monarchisten", be. gon hij direct verontschuldigend, toen hij onze bijzondere belang stelling voor zijn poging de deur van het mausoleum te openen, bemerkte. Het echtpaar vertelde op va kantie in Nederland te zijn. Het plan om tijdens die vakantie het museum te bezoeken, was allang gemaakt voordat het verhaal in „Die Welt" en andere tijdschrif ten verscheen. Natuurlijk heb- ben ze het gelezen en hun ver langen om de bezittingen van de laatst regerend Duitse vorst te zien, groeide daardoor alleen maar. Uiterlijk is er niets „Duits" aan en in „Het Huis Doorn" te zien. De borden met aanwijzingen zijn in het Nederlands. Alleen zijn er enkele Duitse gidsen, zij, die spe ciaal de Duitse bezoekers rond leiden. Het zijn getrouwe diena ren van keizer Wilhelm II, die na de oorlog in Nederland zijn ge bleven en het baantje van gids hebben aangenomen. Zij kunnen hun landgenoten haarfijn alles over „unser Kaiser" vertellen. Buiten is het souvenirstalletje helemaal aangepast aan het soort bezoeker. De vroegere glorie van het Duitse keizerrijk ligt daar nu uitgestald, gedrukt op prentbrief kaarten of ge slagen in lepeltjes en asbakken. Herr Hering en zijn vrouw ontmoeten we hier weer. Zorgvuldig kiezen ze enkele prentbriefkaarten en een souve nir om zelf te bewaren uit Als herinnering aan de romantische tijd, toen Duitsland nog een vorst had. Een keizer nog wel. Buiten proberen twee jonge Duitsers leum te openen. (Van onze correspondent uit Bonn) BONN Het ziet er zo langzamerhand naar uit, dat de Westduits soldaat die voor zijn eerste oefening onder de wapenen is geween daarmee wel zijn plicht jegens het vaderland heeft vervuld. De ld is betrekkelijk gering, dat hij voor een jaarlijkse reserve-oefeningm maals zijn uniform zal moeten aantrekken en zich in de kazerne ril den. Het Ministerie van Defensie heeft n.l. geen geld (meer) oiml grote schaal reservisten voor herhaling onder de wapens te roepen maar drie jaren na het volbreng van de eerste oefening. De rekruut, die na drie jaren niet meer voor her haling onder de wapens is geweest, kan niet meer worden opgeroepen. Hij is er, om zo te zeggen, voorgoed vat af. Men kan wel nagaan, hoeveel geldl er dan aan de opleiding der rekrutel eenvoudig is verspeeld. Ook hier lij een nieuw bewijs van de oyergrcil haast, waarmede men in 1955 is tj gonnen met de her-opstelling vanij nieuwe Westduitse strijdmacht. Omwf! Met al deze dingen schijnt van e| aanvang aan niet "voldoende reken* te zijn gehouden. In 1963 heeft de to malige minister van defensie, Kil| Uwe von Hassel die nu is i ven naar het oncontroversiële iMl rie voor Vluchtelingenzaken, waar til zich zo weinig thuisvoelt, dat hij hoo?| straks in mei te zullen worden als secretaris-generaal van de Chrislejl lijk-Democratische Unie een poplij gedaan om tenminste een deel van t reservisten, voor herhalingsoefening naar de kazernes terug te roepen, B geschiedde evenwel langs een omwef-L De minister riep de reservisten n*l voor herhaling op, doch schreef w-l beleefde briefjes, waarin hij hen vwj| delijk aanspoorde om zich vrijwillig melden bij de territoriale verdeaigJ-J Westduitslands „Landstorm". T op het ministerie van defensie II hoopt in 1966 op deze wijze een troe.i Landstorm van minstens 50.000 op de been te hebben. Het plan van Von Hassel was slecht, maar ging er bij de reservls J niet in. Zo impopulair is ook b *1 vaak als zo militaristisch afge 11 Duitsland de militaire dienst, dat I voor de territoriale verdediging *j* nationale defensieopga ven krijgt I rug der NAVO-troepen hij niet voldoende reservisten aangemeld. hebb<: De onderneming geldt ta .5^7 Vdl mislukt. Daarna vond minis Hassel de „Heimatschutztruppe ,J Deze naam trekt misschien in „territoriale verdediging neemt maar liever geen ris» netting. met vrijwillige aanmelding- deze „Heimatschutztruppe op de been is, zullen er zuiien voor worden gerekruteerd en etfj servlsten worden gedwongen hun herhalingsoefeningen nu den, tot hij de leeftijd van h| heeft bereikt. De herhang fif,| doorsnee twee weken duren. matschutztruppe ™et' envln man i#| ritoriale verdediging, 50.000 worden. Maar ook de Helrnatsc^jj^ai-R „staat" nog niet, zoals wltjf teriaal pleegt te noemen, dat niet het geval komt terecht van de h iï Is, komt tereent van ue herhaling's der Westduitse reservisten, n ze Heimatschutztruppe P jj3e Jtj „staan" is, gezien deflw» I „staan" is, gezien w stand op het ministerie van hoogst onwaarschijnlijk. /111 c 7oalS h< het „oogst Het blijft dus, zoals het op j(,| blik is: In West-Duitsland rES,^l serve inderdaad ,,Ruh eeringI loopt maar een ulterI"„aar ge<,t5l co, dat hij eenmaal Pe,/L :aren I de een maximum van drie voor herhaling moet me het fj| bij zuivere bedrijfskosten „eVeet nisterie van defensie van miljard mark per jaar.. Dit is een foto uit Ooste bekendste plek genomen zulke uitzichten op ontel staande vakantie-oord zi Kunt u zich voor de kt lijkers voorstellen dan of uw ontbijt te gebruiken mooie bergen, bossen ei meren die u overdag zi| bieden. Rondom u vrolijke ment gast en welkome vrienc „Servus" begroeten, 's 1 plattif' en gezongen. He bekoorlijk een echt Oost voor u betaalbaar. De pri| Inlichtingen, prijslijsten bureau of bij het TOERISTEN Herengracht 435-437, vergeefs de deur van het Mauso-

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 10