rdiger
SCHADE&BUYSING
Dant
NIET KEIHARD
TEVEEL KABAAL
FOTO'S:
Ad van Denderen
TEKST:
Anton Theunissen
19
AU
Een oude man, ondervoed, uitgeteerd en uitgedroogd, baadt in de
heilige rivier de Ganges nabij Benares.
(Van een onzer verslaggevers)
T^oden of lijken doen je niets. Je schopt er tegen of je stapt
33 er over heen zoals hier in ons land over een dode hond.
Je schrikt wel eens van iemand, die allang dood had moeten
zijn. In Calcutta ontmoette ik eens zo'n man. Hiji was straat,
muzikant, die een groep bedelaars vermaakte. Hij was ook
lepralijder. Hij had praktisch geen gezicht meer. Zijn neus was
weggerot. Op de plaats van zijn mond en van zijn ogen zag je 'n
groot gapend gat. Als ik een volle maag had gehad, had ik moe
ten kotsen. Maar in Calcutta kots je niet. Je walgt alleen van
de onrechtvaardigheid van het leven. Je bent machteloos. Je
kunt niets doen. Je berust in de situatie zoals de miljoenen
bedelaars en lopende lijken in India".
In deze onopgesmukte zinnen vertelt freelance-fotograaf en grafi
cus Ad van Denderen (23) uit Zeist een van zijn ervaringen, meege
bracht van een vijftien maanden durende liftreis van Nederland via
Griekenland en het Midden-Oosten naar Pakistan, India en Nepal en
terug via India, Afghanistan, Turkije en Midden-Europa.
Een angstige reis uit een nachtmer
rie: met arrestaties in Nepal (ver
dacht van smokkel) en Pakistan (ver
dacht van spionage voor India), met
de voortdurende kwelling van dysen
terie in broeiend hete landen, het on
gemak van geen geld en vooral het
niet-weten hoe morgen weer de maag
te vullen met enkele kruimels brood
of tarwe.
Waarom zo'n reis? Ad van Denderen
het gezicht gevangen in het passe-par-
tout van een wilde baard, diepliggende
ogen, die bij een flauwe glimlach wor
den verkleind tot nauwe spleten, komt
in zijn formulering op deze vraag niet
veel verder dan al die jongeren, die
er op een gegeven moment tussenuit
trekken en achteraf een aannemelijke
verklaring geven van een eertijds emo
tioneel handelen. Ad van Denderen zegt:
„Ik heb een jeugddroom willen ver-
wezenlijken. Ik had er hier in Neder
land op een gegeven moment genoeg
van. Ik had 2500 gulden en ik ben ver
trokken."
Ad van Denderen liftte naar Athene,
stak de Middellandse Zee over en be
reikte Israël. Hij trouwde er met een
Nederlands meisje, reisde enkele we
ken door-Israël, kocht van zijn laatste
geld een vliegticket van Israël naar Ne
derland en zette zijn vrouw op het
vliegtuig. Vanaf dat moment leefde Ad
van Denderen vrijwel zonder een cent
op zak. Hij nam onderweg wel eens een
baantje aan, maar het meeste geld dat
hij in handen kreeg was afkomstig van
handige verkoopjes (transistor), ruil-
tjes (een kort jasje voor een nieuw
overhemd, dat met winst van de hand
ging) en geldomwisselingen op de zwar
te markten, die in vrijwel alle oostelijke
landen bestaan.
Hoe verder hij naar het Oosten trok,
hoe meer hij geconfronteerd werd met
wat hier in cliché „het schrikbeeld van
de honger" heet.
„Toen ik geen geld meer had heb ik
me aangesloten bij een groep bedelaars
in het zuiden van India. Het was een
ellendig en zielig zooitje mensen. Er
waren fijne mensen bij maar ook gang
sters. opgewekte mensen, maar ook ver
slaafden aan opium en gansja. Zij ac
cepteerden mij vrij snel. Dat kwam
waarschijnlijk omdat ik na een paar
weken al in rottere vodden rondsjouw
de dan de bedelaars zelf. Hoe kan het
anders. Die hitte, geen water om te
wassen, laat staan dat je je verschonen
kunt. Ik had trouwens geen reserve-
kleren."
Ad van Denderen komt moeilijk los..
De staccato-zinnen komen er met even
veel moeite uit als de rook van zijn
sigaret uit een dichtgeknepen hand.
Op enige vragen over het hongerpro-
bleem noteer ik „ik heb maandenlang
honger geleden bij die bedelaars. In al
die tijd in Indja heb ik praktisch geen
fatsoenlijke maaltijd gehad. Het klinkt
misschien gek, maar je went eraan. Je
went aan de doden en de lijken. De
mensen die lange tijd niet meer gege
ten hebben liggen achteraf. Zij gaan
langzaam dood. Daar halen ze niemand
dij. Soms zijn het alleen kleine hoopjes
skeletten. De mensen gaan eraan voor
bij. Niet omdat ze kedhard zijn, maar
uit een soort berusting. Ze kunnen toch
r-lio, J*ani 2e-,situatie veranderen. In
beb llc nare ervaringen opge
daan tussen die bedelaars.
Dit is geen Indiër uit een affiche van een anti-honger-actie. Hij is daar maar een hoop ellende.
'betrokken geweest bij een rel in New Delhi. Hij is geschopt en ge- op piemen, deZs!um!P overal" ^Mor-
slagen. Wanhopig verlaat hij de plaats van geweld. Morgen komt er ||jnes veei liggen. Dood. in
weer een dag. Weer een dag zonder voldoende voedsel, misschien .veer overleden volwassenenen'kinderen op!
een dag van geweld. !r!md1inVSLrk0rden ,naar de lijkenver-
cnngsplaatsen gebracht om vernie
tigd te worden. Je went eraan. Er
schijnt trouwens nog aan die lijken
verdiend te worden ook. Ik heb in Cal
cutta horen vertellen, dat vele skeletten
naar Europa geëxporteerd worden.
We maken hier trouwens veel te veel
kabaal over die honger in India. In
India wordt er lang niet zoveel over
gesproken als hier. Natuurlijk, het pro
bleem is er, het is een misselijk pro
bleem, maar je helpt diie mensen niet
door miljoenen guldens in te zamelen en
voedsel naar India te sturen. Ik heb
persoonlijk de indruk, dat het geld en
het voedsel in verkeerde handen terecht
komen. Ik heb daar natuurlijk geen be
wijzen van. Als Nederland India werke
lijk wil helpen, dan moet het een eind
examenklas van de landbouwhogeschool
van Wageningen een jaar naar dit land
sturen. Rust ze uit met landbouwma
chines. Laat ze de mensen leren met de
machines om gaan. Dan zullen de oog
sten groter worden en dan zal er meer
voedsel komen."
Een gerenommeerd Frans profes
sor heeft onlangs de stelling gepo
neerddat het Indiase bevolkings-
en voedselprobleem opgelost kan
wordenmits de Indiase regering de
„pil" op grote schaal verspreidt.
Deze geleerde wil zelfs zover gaan,
dat hij straffen wil opleggen aan die
moeders, die meer dan drie kinde
ren ter wereld brengen.
Niemand laat zich gaarne fotograferen in miserabele omstandighe
den. Argwaan en schuwheid tekenen zich af op het gezicht van deze
vrouw, die in de rij staat bij een voedseluitdeling.
Geen wanhoop, maar berusting,
ook op dit gezicht van een Indiase
vrouw.
Eten of geen etenhet dagelijkse „to be or not to be" voor miljoe
nen Indiërs. Honger en armoede zijn de oorzaak van een verschrik
kelijke tolerantie. Soms barst de bom: gevoelens van frustratie, hon
ger en ziekte ontladen zich in grimmige vechtpartijen, waarbij veelal
doden vallen. Op deze foto een vechtpartij na het uitreiken van voed
sel
,Ad van Denderen zegt„Dat is een
mooie theorie, maar waarschijnlijk niet
hanteerbaar in de praktijk. Die anti
baby-pil o.k., maar dan moet de voor
lichting goed zijn. Ik heb in India meis
jes ontmoet, die de „pillen" alle tege
lijk innamen in de vaste overtuiging
dan maanden onvruchtbaar te zijn.
Ik zou een onmogelijke oplossing voor
het probleem-India aan de hand willen
doen. Schop er drie jaar het comunisme
in India. Dan zal de ergste corruptie,
diie in India ontstellende vormen kent,
uitgebannen worden. Maar ja, haal je 't
communisme erin, dan krijg je het er
niet meer uit".
Ad van Denderen blaast de rook
van zijn sigaret weg door zijn
hand. Het is een lang gesprek ge
worden. De tijd dat hij een snee
brood niet meer naar binnen kon
krijgen, omdat die een te vorste
lijke maaltijd betekende, ligt weer
ver achter hem. Het is inderdaad
vreemd om achter een goede bief
stuk te horen„Ik weet wat het
is. Ik heb honger geleden in In
dia..."
(ADVERTENTIE)
Deze oude vrouw heeft geleerd te leven met de wanhoop van de honger. Op haar gezicht dan ook geen
verzet of gespannenheid, maar een kalme berusting.
Schep sfeer.... schenk "Jonge"S B
of "Oude" De Waarzegster
op uw kaartavondjes, op uw feestjes
of zomaar voor de gezelligheid.
Jenever S B, heerlijk als "tic" in
een long-drink.
SCHIEDAM
naast het
ische direc-
:ht in team-
■esses.
werkzaam-
Loolopleiding
Nederlandse
en te komen.
vermelding
tie der N.V.
EUROPEAAN IN VODDEK
oor wie van aan
hier een goede
drijf breidt zich
i in aanmerking?
s met opleidings-
niek, eiectrotech-
mwkunde (of ge
iing), die niet ou
jaar en hun mili-
vervuld hebben.
sollicitatiebrief
echnische Dienst,
ad N.V., Lange
Haag of bel: 070
iergen
r haar
nouder
hoofd-
ding te
indheid
ionder-
nd met
van de
phinale
ijd tot
brieven
1 mei
tichting
ade 6,
P.
iERIE
IEDA
Een bedelaar slaapt in de „dodenstad" Calcutta. Honderden bede
laars staan 's morgens niet meer op. Zij zijn omgekomen van honger.
Een wagen van de stadsreinigingsdienst haalt dagelijks de lijken op.
De gewoonste zaak van de wereld in het miljoenenland India.
