Westduitse cabaret
zuil der vrijheid
85.-
„sloffen)
iaa
a-
„DAS KOM(M)ÖDCHEN" TWINTIG JAAR
De zaak Blum
demonstreert
Duitse haat
geeft u dit
it...
Veel normen in zonnebrillenmode
BIGGLES in Hongkong
12
Haags experiment
Première Batman
in ballingschap
/Vu n c/p gi s vvb'
Veelbelovend
WÊÈ;
mËIÊÊÊmÊÈMmmm
i «.ik -
WÊÊÊËÊÊÊÊÊÊËm
;lad geschoren,
bel. Supersnel,
obeer hem zelfs
t de Philishave
uitschuif bare
tar, luxe
cassette
Verspreid
Mislukking
"i
NEDERLAND I:
Voor de vuist weg
BELGIë (Vlaams):
NEDERLAND II:
Groei naar vrijheid
Bezwarend getuige
BELGIë (Waals):
Les portes claquent
jmtsi
Marie-Cêcile
Moerdijk
interviewt
JSepalezen
GRAPILLOR
E/y mmm&mti mimbtmsm
OLIFANT IS TROUW
Stenen
Geldbelegging
gespreid risico
geeft
meer zekerheid
Onderzoek naar
invloed oorlogs
programma's
11
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 14 APRIL 1967
13
(Van onze correspondent)
DüSSELDORF Eind maart heeft in Dusseldorf het oudste caba
retgezelschap van West-Duitsland „Das Kom(m)ödchen", zijn 20-ja-
rige bestaan herdacht. Op 29 maart 1947 begon het in de Hunsrücken-
strasze in een pand, dat van de bomaanvallen nog enigszins ver
schoond was gebleven, met zijn voorstellingen. Inmiddels is het pand
gerestaureerd. „Das Kom (m) ödchen" - een woordspeling van „kleine
commode" en „komedie" - speelt nog altijd in de Hunsrückenstrasze.
(ADVERTENTIE)
Van Nelle bestellen
55
DEN HAAG (ANP) Onder de
naam „Scarabee" vat de nieuwe werk
groep voor een nieuwe vorm van thea
ter, namelyk het metafysisch - realis
tisch theater, zijn experimenten sa
men. Het eerstvolgende experiment zal
onder de titel „Batman" in balling
schap" in juni in première gaan in
het gebouw van de Haagse Kunst
kring,
Het idee voor realisatie van deze
vorm van theater is van Adro Boon.
Nadat hij samen met Tito Cruis een
pophappening by de Haagse Kunst
kring had ontworpen groeide uit deze
initiatieven de metafysisch - realis
tische triptiek „Spiraal", waaraan ook
Raf Thunissen als ontwerper mee
werkt.
Voor de realisering van hun theater
worden medewerkers gekozen, hoofd
zakelijk uit leden van de Haagse Kunst
kring. in de eerste plaats musici en
schilders. Voor het theater wordt ook
gebruik gemaakt van uitingen van he
dendaagse beeldende kunst, waaraan
de groep de verworvenheden van haar
eigen experimenten toevoegt-
Scarabee is geen toneelgezelschap in
conventionele zin. Ze kiest mogelijk
heden. mensen of beelden, die zij ab
straheert en tevens tot een metafysisch,
soms absurdistisch geheel verwerkt.
Het theater is voornamelijk beeldend
en de tendensen zijn op vele manieren
te interpreteren. Aan Batman in bal
lingschap" werken twaalf personen
mee- De première wordt gegeven in
het kader van het 75-jarige bestaan van
de Haagse Kunstkring. Het is de be
doeling, dat .Scarabee" met haar acti
viteiten doorgaat.
12345S7B9
k Medio deze maand verhuist het naar
de nieuwe Düsseldorfse Kunsthalle.
Chef van het cabaretgezelschap,
dat vanwege zijn vele voorstel
lingen in het buitenland o.a. in
INederland ook wel het meest be
kende Westduitse cabaret is, is nog
altijd Kay Lorentz. Ster van het ge-
ielschap is zijn vrouw, Lore Lorentz.
I Een voorloper van ,,Das Kom(m)-
Klschen" was het cabaret „Wasche
leine" dat in het „Jagerhaus" aan de
Staufenplatz in Düsseldorf speelde.
Dat was in 1946. Het publiek had ech
ter nog geen zin naar politieke sa
tire te luisteren. De „Waslijn" brak
na korte tijd.
j Lore Lorentz zat aan de kassa en
Irerkocht per avond soms acht of tien
toegangskaarten. En aangezien de
„Wascheleine" geen vrouwelijke ster
had, hielp zij ook een beetje mee op
het toneel. Zo kwam Lore Lorentz bij
het cabaret. Toen schreven de nog
zeer kleine Duitse kranten al. dat
het programma van de „Wascheleine"
tiiet veel waard was, maar dat in het
gezelschap een jongedame optrad, die
voor de toekomst veel beloofde-
Lore en Kay Lorentz stammen bei
de uit Jena, in de huidige oostzone
van Duitsland. Beiden waren gehuw
de studenten aan de universiteit
van Jena. De opperbevelhebber van
■f ?0Vjet-Russische troepen in de Rus
sische bezettingszone schrapte echter
hun namen van de lijst der toegela
ten studenten, te zamen met die van
■B?g 386 jonge Duitsers van burger
lijke afkomst,die op de Friedrich Schil
ler-universiteit plaats moesten maken
voor de zonen van arbeiders en boe
ren.
Net op dat moment kreeg Kay Lo-
-een hrief van een schoolvriend
bit Düsseldorf die vroeg of hij wilde
nieedoen aan een cabaretgezelschap-
Jw en Lore vertrokken naar de wes
telijke bezettingszones van Duitsland
wat toen nog afgezien van de fy
Bleke inspanning zonder meer mo
gelijk was.
Lore Lorentz, ster van het jubile
rende Kom (m) ödchen-cabaret, dat
zeker heeft bygedragen tot een wa
re cabaret-golf in Duitsland.
teksten stamden van Kay en Lore Lo
rentz en de Düsseldorfse journalist
Bert Markus. De cabaretier Werner
Vielhaber, die in dit eerste program
ma meespeelde, behoort ook nu nog
tot het gezelschap.
Tot het succes van „Das Kom (m) öd
chen" heeft ongetwijfeld zeer veel bij
gedragen, dat een ware „cabaretgolf"
over het publiek stroomde. Dit had
sinds de komst van de nazi's de luxe
niet meer gekend, te kunnen zeggen
wat men wilde- Het publiek kon zich
in het cabaret gewoon uitleven en
nam het op de koop toe, dat het zelf
ook in de maling werd genomen- ln
de jaren sinds 1947 vierde het politieke
cabaret Das Kom (m)ödchen noemde
zich nog altijd „literair cabaret"
triomfen. Het kwam ook uit zijn kel
ders en trad op voor radio en televi
sie en maakte reizen naar het buiten
land. Das Kom(m) ödchen is met
zeer veel succes overigens ook op
getreden in New York, waar men de
ze vorm van „amusement" helemaal
niet kent-
I Na^de mislukking van de „Wasche
leine" besloten Kay en Lore Schultz
het met een eigen cabaretgezelschap
te proberen. Dit was hun alleen maar
hiogelijk dank zij de hulp van ..Fat
ty destijds een kroegbaas die zich
bijzonder interesseerde voor het lot
van jonge kunstenaars. Hij beloofde:
zich om de „businesskant" van de on
derneming te bekommeren en bood Kay
en Lore een ruïnepand aan tegenover
zijn kroeg, die „atelier" heette. Kay
en Lore reisden op een kolentrein naar
■Munchen en verkochten hun waarde-
v2SteA^ez^ op de zwarte markt, waar
veie Amerikaanse soldaten op koopjes
uit waren. Dat was een ,Leica"-came-
ra. die 30000 Rijksmark opbracht. Dat
ödchen"tamkaPitaal V3n s ^om(m)
Net geld werd gebruikt om het ruï-
«JPand enigszins op te kalefateren,
.llw iT maart '47 opende „Das Kom(m)-
BP ,met een programma, dat
wt titel had „Posdtiv Dagegen". De
«ADVERTENTIE)
Van Nelle bestellen
Horizontaal:
1. put, stad in Duitsland. 2. Euro
peaan. 3. drinkgerei. 4. ijzerhouden
de grond, schoenmakersgereedschap.
5. vruchtennat, Turks bevelhebber.
6. familielid, kunstprodukt. 7. boei.
8. aantal. 9. grote man, tijdsaanwij-
zer.
Vertikaal:
1. vaartuig, rivier in Duitsland. 2.
boom. 3. onbebouwd. 4. waterkering,
kunstprodukt. 5. sportartikel, bevel.
6. onheilsgodin, ieder. 7. neerslag.
8. stuk hout. 9. deel van het ge
zicht, vleessoort.
•^ads 'snau *6 "TO "8 'UaSai 'i
•sfto *9 *e;s 'i^s q -sp 'aai 'f
^eiejq g *dsa g uapo 'ouesf *x
•5ïopi 'snai '6 TO '8 "TOa^ 'L
■s^a 'edo *9 *e§e 'des 'sja '.iao
•ja^aq 'g *;sa ua^e 'irn^ *x -joh
:3u{ssoido
0
0
0
0
10.45
11.10
11.35
18.45
18.50
19.00
19.05
20.00
20.20
20.45
21.30
22.45
20.00
20.05
20.30
21.00
21.50
22.15
22.30
WE GAAN OF REIS. Dl. 6. Het woordgebruik.
TIENERS IN HET VIZIER. Wait doe je er mee
WALTER EN CONNIE. Dl. 10. In the restaurant.
PIPO.
NIEUWS.
POPEYE. Tekenfilm.
THE THUNDERBIRDS. De kokende zee.
JOURNAAL.
TELEVIZIER.
THE DEAN MARTIN SHOW. Als gast Lucille Ball
VOOR DE VUIST WEG. Met Willem Duys.
JOURNAAL.
JOURNAAL.
TWEE FALKLANDJES. Enny Mols-de Leeuwe leest
twee kroniekjes van Herman HeijermaJis voor.
GROEI NAAR VRIJHEID. Documentaire over de
Tachtigjarige oorlog. Afl. 2. Opstand zonder leider.
BONANZA. Ail. 43. De luchtballon.
ONZE MAN IN WASHINGTON.
JOURNAAL.
TELEAC. Kernfysica (26).
18.25
18.55
19.00
19.10
19.40
19.55
20.00
20.25
22.15
22.25
14.30
15.15
18.27
18.55
19.25
19.30
20.00
20.30
22.15
23.00
SCHOOLTELEVISIE.
ZANDMANNETJE.
VERGROOTGLAS OP POSTZEGEL.
DE WERELD IS KLEIN. Terugreis van de Wanderer
III.
ZOEKLICHT.
DE WEERMAN.
NIEUWS.
BEZWAREND GETUIGE. Politiefilm van Billy Wil
der met o.a. Mariene Dietrich.
NIEUWS.
REPETITIES IN BAYREUTH. Documentaire over de
voorbereiding van de Bayreuther Festwoche 1965.
SCHOOLTELEVISIE.
SCHOOLTELEVISIE.
NIEUWS. Aansl. Schooltelevisie.
AFFICHES: Actuele interviews.
KLAAS VAAK.
MA SOCIèRE BIEN AIMéE. Het feest van de heksen.
JOURNAAL.
LES PORTES CLAQUENT. Spel van Michel Fermaud.
LECTURES POUR TOUS. Letterkundige uitzending.
JOURNAAL.
(ADVERTENTIE)
Van Nelle bestellen
Een greep uit de collectie zonnebrillenmode 1967. De vormen van de monturen zftn zowel rond, als ovaal en recht
hoekig. De kleuren zyn zo gekozen, dat zij bij de nieuwe modetinten passen. (Het betreft hier brillen uit de zgn.
„Three Castles'' collectie).
(Van onze radio- en tv-redactle)
BREDA Bij gelegenheid van hel
aanstaande Statiebezoek aan Nederland
door de koning en koningin van Nepal ffe
zal in een radioprogramma via de
AVRO een interview worden uitge
zonden dat Marie-Cécile Moerdijk, be
kend zangeres van volksliederen, zal
hebben in het Nepalees met enkele op
die dag aanwezige Nepalezen, omlijst
door Nepalese muziek.
(ADVERTENTIES)
Van Nelle bestellen
Kostelijk voor uw kinderen
alcoholvrij ^druivensap
(gebZsteurnyI
Het Westduitse cabaret heeft ook
zeer vele jonge toeschouwers gevon
den, die er een belangrijke zuil in zien
van de vrijheid van meningsuiting.
Nooit is de verontwaardiging ln West-
Duitsland groter dan wanneer de au
toriteiten zich gedwongen zien tegen
een cabaretgezelschap op te treden.
Dit is in al die jaren niet gebeurd.
Wel hebben televisie-omroepen gewei
gerd life-uitzendingen van 'beroemde
cabaretgezelschappen o.a. van de
,,Lach- und Schiessgesellschaft" in
München te riskeren. Dit wordt ge
zien als een inbreuk op de algemene
vrijheden in het land. waarmede een
radio- en televisieomroep haar popu
lariteit op het spel zet.
Vroeger was Berlijn het centrum van
hel Duitse politieke cabaret. Nu heeft
het zich over heel West-Duitsland ver
spreid. Berlijnse gezelschappen zijn
de „Stachelsschweine" en de „Insula-
rennsulaner". In Düsseldorf is „Das
20-jarige Kom(m)ödchen" in
stad Keulen het „Senftöpfchen" in
Frankfurt „Die Maininger" en in Mün
chen de „Lach- und Schiessgesell
schaft". Nog vele andere Westduitse
steden hebben cabaretgezelschappen,
die het echter niet tot dezelfde roem
hebben gebracht, doch daarom vaak
niet minder pregnant zijn. De buiten
lander benijdt veelal W.-Duitsland om
zijn politieke cabaret. Deze nijd Is op
zijn plaats. En dat het politieke caba
ret zo'n enorme vlucht heeft genomen
en ook succes in de breedte heeft
gehad is niet in de laatste plaats
te danken aan de ondernemingslust en
het doorzettingsvermogen van Kay en
Lore Lorentz.
(ADVERTENTIE)
De trouw van Olifant is spreekwoor
delijk. Eenmaal Olifant's vriend, altijd
Olifant's vriend! Een zacht karakter
een vriendelijk gemoed, een gelijkmatig
humeur. Zouden daarom steeds meer
mensen van Olifant gaan houden? Of
het nu Oude of Jonge is? 't Zal wei
Proost!
(ADVERTENTIE)
Van Nelle bestellen
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM De NTS zendt 18
april van 20.05 tot 22.01 uur op Neder
land 2 „De zaak-Blum" uit, een televi
siespel van Erich Engel en R. A. Stemm-
le, dat in de vertaling van Nel Bakker
twee jaar geleden ook op het scherm
werd gebracht.
De handeling: speelt zich in 1928 af in
het Duitse dorp Helgendorf. Een ze
kere Wilhelm Platzer wordt by een
sollicitatie naar de functie van bureau
chef van de spaar- en kredietbank te
Helgendorf in de woning van Karlheinz
Gabler gedood. By deze moord is de
verloofde van Gabler aanwezig. Zy be
graven het lyk in een schuur onder een
laag kolen.
EEN zuster en de verloofde van de ver
moorde melden zich bij de politie. Zij
vertellen de recherche, dat Platzer
bij zijn vorige werkgever, een recla
mebureau, is weggegaan omdat hij
iets wist van belastingontduiking en
deviezenknoeierij. Op de dag van
zijn verdwijning wilde Platzer dit
aan een ambtenaar van de fiscale
recherche vertellen. De politie doet
een inval in de woning van Gabler
en neemt hem in voorlopige hechte
nis. Dr. Jacob Blum, de joodse di
recteur van liet reclamebureau, en
zijn chauffeur Karl Bremer worden
wegens verdenking van moord even
eens gearresteerd en langdurig ver
hoord.
LANGZAMERHAND ontaardt de moord
zaak-Blum in een affaire-Blum.
Men moet zich realiseren, dat het
stuk in de dertiger jaren speelt: de
opkomst van Hitier, het nationaal-
socialisme en de haat tegen de joden.
TIJDENS het verdere onderzoek wordt
het lijk van Platzer in de woning van
Gabler gevonden. Gabler wordt ter
dood veroordeeld en zijn vèrloofde
wordt, wegens kennis van de mis
daad, tot drie jaar gevangenisstraf
veroordeeld. Dr. Blum en zijn chauf
feur worden vrijgesproken. De woede
van het volk keert zich echter tegen
de onschuldige Blum en zijn familie
leden. Stenen vliegen door de ruiten
en men schreeuwt: „Weg met de jo
den".
MET de volksoploop voor de woning
van Blum eindigt het spel, waarvan
Gerard Blum wordt vertolkt door
Max Croiset.
Vrijdag 14 april
HILVERSUM I 402 m
AVRO: 12.00 Promenade-orkest: a-
musementsmuziek 12.25 Beursberich
ten 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw 12.30 Overheidsvoorlichting.
Uitzending voor de landbouw 12.40
Sportrevue 13.00 Nieuws 13.10 Jour
naal en beursberichten 13.30 Stereo.
Fluit en piano: moderne muziek 14.00
Poëziekroniek 14.15 Bij de tijd en bu
de thee: gevarieerd programma.
VPRO: 15.30 Thuis: programma voor
thuiszittenden 16.00 Nieuws 16.02 Ste
reo: Klassieke en moderne muziek
(opn.) 17.00 Voor de jeugd 17.25 Ste
reo: Muzikale aanwinsten 17.45 Actua
liteiten 18.00 Nieuws 18.15 Amerika in
termijnen, lezing 18.20 Uitzending van
de Pacifistisch Socialistische Party
18.30 Jazz-rondo 18.50 Informatie over
informatie 19.00 Ronduit: programma
voor jonge mensen 19.30 Kunstkroniek
20.00 Nieuws 20.05 Het proces van der
Lubbe, klankbeeld 20.30 Licht instru-
mentaal kwartet 20.45 Geloven met of
zonder kerk, gesprek. VARA: 21.00
Stereo: Omroeporkest en soliste: mo
derne en klassieke muziek 22.30 Nws.
22 40 Actualiteiten 22.55 Licht platen-
programma 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM n 298 m
NCRV: 12.27 Mededelingen t.b.v.
land- en tuinbouw 12.30 Nieuws 12 40
Variant: actualiteiten, reportages, be
richten en veel muziek 13.30 Lichte
Spaanse muziek (gr.) 14.05 Schoolra
dio 14.25 Stereo: Klassiek septet (gr.)
15.10 Voordracht 15.30 In t zilver:
programma voor oudere luisteraars
16.30 Stereo: Sopraan en piano: mo
derne liederen 17.00 Lichte grammo-
foonmuziek 17.30 Nederlandse militai
re orkesten (gr.) 18.00 Met band en
plaat voor u paraat: gevarieerde mu
ziek (gr.) 18.55 Op het woord af, le
zing 19.00 Nieuws en weerpraatje 19.10
Radiokrant 19.30 R.V.U.: De raad van
Europa Onderwijs, door mr. L. B.
van Ommen, m.m.v. mevrouw Hélene
Oosthoek. N'RU- 20.00 Gianni Schicchi,
komische opera 20.55 Twee generaties:
gesprek tussen een jonge en een oude
kleuterleidster 21.15 Volksmuziek uit
India (II) 21.35 Lichte grammofoonmu-
zlek 22.05 Parlementair weekoverzicht
22.25 Humanistisch Verbond: Kort
commentaar, onder redactie van en
uitgesproken door Th. Polet 22.30 Nws.
22.40 Avondconcert: I. Omroep-vrou-
wenkoor: klassieke en moderne lie
deren. II. Hobokwartet: moderne en
klassieke muziek 23.20 Radiorama,
veertiendaags mini-magzine 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM m 240 m en F.M.
VPRO: 12.00 Nieuws 12.02 Uit de
buitenlandse pers 13.05 El Pée: geva
rieerd platenprogramma 14.00 Nieuws
14.02 Uit de buitenlandse pers 14.05 2
x Top 10. AVRO: 15.00 Nieuws 15.02
Muziekkantjes: licht muziekprogram
ma 18.00 Nieuws 16.02 Oude grammo
foonplaten 16.30 Sorbet: licht platen-
programma 17.00 Nieuws 17.02 Actua
liteiten 17.05-18.00 Pop-Party.
BRUSSEL VLAAMS 324 M
12.00 Nieuws 12.03 Lichte muziek
12.05 Landbouwrubriek 12.15 Lichte
muziek 12.40 Weerbericht, mededelin
gen, programma-overzicht en SOS-be-
richten voor schippers 12.48 Lichte mu
ziek 12.55 Buitenlands persoverzicht
13.00 Nieuws, weerbericht en beursbe
richten 13.20 Tafelmuziek 14.00 Nieuws
14.03 Schoolradio 14.30 Klassieke mu
ziek 15.00 Nws. 15.03 Schoolradio 15.30
Eigen-aardig 16.00 Nieuws en beursbe
richten 16.09 Lichte muziek 17.00 Nws.,
weerbericht en mededelingen 17.15 Et
nische muziek 17.45 Lichte muziek
18.00 Nieuws 18.03 Voor de soldaten
18.28 Paardesportuitslagen 18.30 Tips
voor het weekendverkeer 18.45 Sport
18.52 Taalwenken 18.55 Lichte muziek
19.00 Nieuws, weerbericht en radio
kroniek 19.40 Lichte muziek 20.00 Lich
te muziek 20.30 Amusementsprogram
ma 22.00 Nieuws en berichten 22.15
Dansmuziek 23.55-24.00 Nieus.
Zaterdag 15 april
HILVERSUM I 402 M
VARA: 7.00 Nieuws en ochtendgym
nastiek 7.20 Socialistisch strijdlied 7.23
Lichte grammofoonmuziek VPRO: 7.55
Voor de kinderen VARA: 8.00 Nieuws
8.10 Lichte grammofoonmuz. (8.30-8.35
Van de voorpagina; 8.50-9.00 Wegwijs:
vakantietips) 9.35 Waterstanden 9.40
Vrouwenkoor met pianobegeleiding.
10.00 Z.O. 135: gevarieerd programma
(11.00-11.02 Nieuws).
HILVERSUM II 298 M
KRO: 7.00 Nieuws 7.10 Meditatie 7.15
Klassieke grammofoonmuziek 7.30
Nieuws 7.32 De zingende kerk: gees
telijke liederen 7.55 Overweging 8.00
Nieuws 8.10 Djinn. gevarieerd pro
gramma (8.30-8.32 Nieuws).
HILVERSUM IH FM EN 240 M
NCRV; 9.00 Nieuws 9.02 Gevarieer
de orkestmuziek (gr) 9.30 Muziek van
het Leger des Heils 10.00 Nieuws 10.02
Klassieke gewijde muziek (gr) 10.30
Matinee met de lichte muze: gevari
eerd muziekprogramma (11.00 Nws).
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
-*
INTEBBON
Vraag uw bankier
(Van cmze parlementaire redactie)
HAAG W,T Er zai en onderzoek
worden verricht naar de invloed van
i?/Pr°®»ramïtas °P ae teievisiekij-
k1Sw K10111?6 (C.R.M.) heeft
li' i!? besloten en een opdracht ver
leend aan de heren drs. B. J. Th ter
Veer. drs. Fenna van den Burg en
zal' wiHendriksen. Het onderzoek
vil tv®™e" verricht onder auspiciën
van het poiemologisch instituut te Gro-
SïïSfi1 tnaI^net medcwerking van de af-
en NTS 6 £n onderzoek v'an de NRU
