Middenstand groeien of ondergaan GEKNIPT ARME HONDJES COMMENTAAR HERMAN POST: EEN ZWARTBOEK VAN ELLENDE BEROERING IN HET GRIEKSE LEGER is Geen basis voor samenwerking Succes voor Bunker? DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 18 MAART 1967 15 RELLEN AANHANG Een fractie Verdwijning Definitie Strategie DR. CORN. VERHOEVEN: GIiwrcM Do,PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN •FN PFniwrcM Giyi..K,/?liVNGnEr^,,A,^ILL.INGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILNGEN PEILINGEN PEILINGEN K1 PEILINGEN PEILINGEN PEIÜ PFII IN^fki E/CM mu'cki nrn PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PEIL NOEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL |Ae grond oorzaak van de nu al vier weken durende formatie is gelegen in het ontbreken van duidelijk gelijkgezinde groeperingen in het par- menf. Men wil in meerderheid een (gematigd) progressief beleid voeren maar de politieke basis voor dat beleid ontbreekt. Daarvan mag men niet illeen de politieke partijen een verwijt maken. De kiezers zelf zijn mede schuldig: de laatste verkiezingen hebben immers nauwelijks tot de zo algemeen gewenste politieke duidelijkheid bijgedragen. Een belangrijk deel van de KVP en AR zou het liefst weer met de PvdA In zee gaan. De PvdA-leiding is echter zozeer de gevangene van uiterst links, dat zelfs de grootste voorstanders van de brede basis bij de confes sionele partijen moeten bekennen, dat samenwerking met de socialisten op dit moment praktisch onmogelijk is. Men is dus op de VVD aangewezen, maar voor heel wat Anti's en KVP-ers blijft dat een noodzakelijk kwaad, •en onnatuurlijk bondgenootschap dat alleen te verteren is, als er liberalen weinig of niets in de melk te brokkelen hebben. De VVD voelt echter niets voor de rol van slippendrager. Geruggesteund door de CHU-lèiding verlangt zij een hoge prijs voor haar medewerking, van haar kant terecht natuurlijk. Nederland zal nog wel geruirhe tijd met de formatie voortsukkelen. De procedure is nog afgestemd op de politieke partijen-oude-stijl terwijl aller- weg behoefte bestaat aan nieuwe partijstructuren en -formaties. Ze zijn er echter (nog) niet. Het verdrietige is, dat de leiding der politieke partijen nog denkt in de stijl van vroeger, terwijl de publieke opinie al veel verder is. Het proces van vervreemding tussen partijen en kiezers zal daarom worden versneld. Intussen zit Nederland sinds half oktober zonder een volwaardig kabinet. Al vijf maanden werkt de rijksoverheid op halve kracht. Dat heeft natuur lijk gevolgen in de provincies, de gemeenten, het bedrijfsleven: ernstige gevolgen. Laten we hopen, dat de betrokken partijen zich hiervan be wust zijn en dat het begrip landsbelang werkelijk inhoud krijgt, ook bij degenen die een oproep tot persoonlijke inzet tot nu toe negeerden. IAe Amerikaanse beroepsdiplomaat Elsworth Bunker, de man die alleen op het internationale politiek toneel verschijnt als er kastanjes uit het vuur gehaald moeten worden, gaat Henry Cabot Lodge opvolgen als am bassadeur in Saigon. Ondanks de uitbreiding van Amerikaanse bombardementen en militaire operaties, zien velen in deze benoeming een teken, dat Washington en Hanoi op het punt staan onderhandelingen te beginnen over de beëindi ging van de oorlog in Vietnam. Bunker, de Amerikaanse Beel, heeft een goed rekord als vredemaker: op het beslissende moment bracht hij Nederland en Indonesië tot elkaar in de kwestie Nieuw Guinea, tijdens de Amerikaanse inmenging in de Do minicaanse Republiek wist hij leger en rebellen tot een vergelijk te brengen en op een conferentie van ministers van buitenlandse zaken van Latijns- Amerika nam hij de taak van Dean Rusk over, toen de zaken op springen stonden. Al deze geschillen lijken nu een peuleschilletje vergeleken bij het con flict-Vietnam. Er zijn echter voldoende tekenen, dat Washington en Hanoi van de slepende oorlog af willen. Een succes voor Bunker mag daarom niet uitgesloten worden geacht. (Van onze redactie buitenland) ATHENE Het feit, dat 15 officieren van het Griekse leger wegens verraad tot langdurige gevangenisstraffen zyn veroordeeld, zal grote beroering in het van oudsher royalistische leger verwekken. Bovendien wordt te Athene gevreesd, dat het koning Constantijn een deel van zijn populariteit zal kosten. De krijgsraad te Athene heeft 15 officieren veroordeeld tot gevangenisstraffen van twee tot achttien jaar. De krijgsraad achtte de mannen donderdag schuldig aan een samenzwering tot omverwerping van de Griekse monarchie door middel van een geheime linkse militaire organisatie, de Aspida (het schild). De officieren zouden een socialistisch bewind hebben willen invoeren. Of schoon de krijgsraad 13 andere offi cieren vrijsprak, slaagde hij er niet in het Griekse volk ervan te overtuigen, dat de Aspida werkelijk bestaat. Voor sommige rechtse extremisten is m Aspida een realiteit. In liberale en linkse kringen bestaat grote twijfel. Oudpremier George Papandreou noemt de Aspida „een spook, een sa menzwering", die te maken had met öo val van zijn centrum-unie regering juli 1965. Hij en koning Constantijn konden t(*n geen overeenstemming bereiken over de wijze waarop een onderzoek J»* Aspida diende te worden in gesteld. De koning gaf er de voorkeur j m a* te zetten in plaats van hem ook de portefeuille van defensie te ge en. Door dat ontslag ontstonden bloe- öige ongeregeldheden. .Getuigen a charge verklaarden tij - ÏJJ* .het proces van 100 dagen, dat ommige van de veroordeelde officieren geprobeerd hadden hen voor de Aspida e winnen. Ondanks die verklaringen Sft'i steeds twijfel over de ware ooeiemden van de organisatie. yiPê. gehele zaak begon intern geheim- ,5?^, en Srijpt thans steeds verder om j n- Velen zullen van mening rüif. •lconing Constantijn het bij het vwïï!a eui(* had toen hij premier Pa- ontsloeg- Voor vele parle- d* u betekent het het einde van Voör Papandreou en zijn zoon AWïreas betekent het het begin van vJLnieuwe stajd om zichzelf te zui- nf !ftjVan hlaam dat zij op de een Ie*» e wiize hij de Aspida betrok ken waren. hJÜL zi^n ve*en- die een rol gespeeld ha1 ®n om Aspida uit de coulissen te 1 ?v m het brandpunt van de be stelling te plaatsen. d.^rvi 's AsPi<Ja begonnen in r,.lekse inlichtingendienst te Athe- d.' krce? eerst veel aanhang bij lat.* «'F61!..111 Noord-Griekenland en Cyprus de Grieks6 eenheden op mD?arin^i?ï?n,L van PaPandreou werd was nÏÏ a 106,1 nog Premier Hbs ,L e..Aspida Bevestigd en de ko- Eeh.irf een onderzoek naar de Se ,.0r!fnisatie- Welk soort °n- «ielnlt j m£esteld is nimmer dui- 'oleken H^?r^enl maar uit alles is Be- over o de koning ontevreden was W», vorderingen, he.ft j m Papandreou geprobeerd n«mUP°JteIéuële van defensie over >an H» i, n Aspida-onderzoek 1* de i was'. Wuft een mysterie. Basin 'n "et onderzoek is de Itonine 700n genoemd en de vertroi 1 Persoon, die het teftuUle aU.en genoot, de por- aaak eo^Üm"816 te beheren totdat a geregeld was. PAPANDREOU KONING CONSTANTIJN In mei van dit jaar zullen verkie zingen worden gehouden. Indien Geor ge Papandreou in zijn ambt hersteld zou worden, zou dat uitgelegd kunnen worden als een afkeuring van het be sluit van koning Constantijn om hem heen te zenden. Indien de rechtse nationale radicale unie een duidelijke parlementaire meer derheid zou krijgen zou zulks een goedkeuring van het volk voor het be sluit van koning Constantijn betekenen George Papandreou noemt de ver oordeelde officieren „onschuldige slachtoffers van een samenzwering". De verkiezingen in mei worden thans zeer belangrijk geacht. Zij kunnen een aanwijzing vormen voor de ware re actie van het Griekse volk op de As- pida-affaire en de gebeurtenissen, die hebben geleid tot de val van Papan' dreou. (Van één onzer redacteuren) Uitspraken van twee deskundigen op middenstandsgebied, hebben dezer dagen voor de nodige opschudding gezorgd. In Amsterdam deelde de heer Herman Post, secretaris van de stichting „Ontwikke ling en Sanering van het midden- en kleinbedrijf", mee, dat vijfdui zend neringdoenden in ons land hun bedrijf willen sluiten. Zij komen niet meer rond en grijpen dankbaar de reddende strohalm, die de stichting-met-de-lange-naam hen in de vorm van een sanerings-uit- kering belooft. „Een zwartboek van ellende", zei Herman Post. In Utrecht sprak de heer A. Dreesmann (Van V&D) een club midden standers toe. „Een deel van uw ellende", zo sprak hij, „komt voort uit uw eigen ondeskundigheid en lauwheid. Jullie zijn niet creatief, niet dynamisch en niet bewegelijk genoeg en jullie vrezen risico's. Kortom: de middenstander mist de juiste mentaliteit om de kansen die zich aandienen, te grijpen". Harde woorden, maar voor een niet onbelangrijke groep kleine onder nemers bevatten ze ongetwijfeld waarheid. Het zal hen moeilijk vallen, dit in te zien. Het is dan ook geen kleinigheid, als men de representant van een groot warenhuis, dat door sommige middenstanders verantwoordelijk wordt reacht voor de ondergang van vele kleine winkeliers (ook als zij het mid denstandsdrama „De opgaande Zon" van Herman Heyermans niet hebben gezien), hoort vertellen dat men zijn moeilijkheden aan zichzelf te wijten heeft. Liever luistert men dan naar Herman Post, die uit zijn „zwartboek van mid- denstandsverdriet" citeert en de dra ma's onthult van astmatische kruide niers, eenzaam te bed liggend in de alkoof, terwijl een dochter op de win kelbel let. ,,Ik heb wakker gelegen van de brieven die ik kreeg'' vertelde Herman Post. „Nooit heb ik geweten dat er zoveel nood onder middenstan ders heerst". Maar na een week corrigeerde Her man Post zichzelf. ,,Er is veel leed en veel armoede, maar u mag uit mijn zwartboek niet opmaken dat „de" mid denstand bezig is onder te gaan. De vijfduizend kleine ondernemers, waar onder velen die een uitstervend am bacht beoefenen, vormen slechts een fractie in het grote geheel van. 280-dui- zend zaken die men tot „midden- en kleinbedrijf" moet rekenen. Elk jaar (aldus Herman Post) verdwijnen er bovendien gemiddeld zo'n tienduizend zaken geluidloos uit het naamregister van de Kamer van Koophandel. Maar er komen elk jaar ook zesduizend nieuw-vestigingen tot stand. Saldo: vierduizend middenstanders, die per jaar het moede hoofd in de schoot leg gen en zesduizend die het er maar eens op wagen. Nu de overheid bij bedrijfssluitingen een saneringsuitkering toezegt, neemt de belangstelling voor opheffing van marginale bedrijven natuurlijk sterk toe." Dr. Dreesmann: „Ze laten zich ten koste van de gemeenschap wegsane ren Herman Post: „De middenstandssa nering gaat in totaal zo'n 200 miljoen gulden kosten. Geen kleinigheid. Maar de sanering van de landbouw (ophef fing van noodlijdende of in hun groei geremde bedrijven) kostte nog veel meer." Welke conclusie moet de niet-midden- stander nu trekken? Hij komt op zijn best niet verder dan de constatering dat ook de middenstand in beweging is, net als zoveel in deze tijd, tot de rots van Petrus toe Over pak weg tien jaar, zo denkt hij treurig zal de kleine buurtwinkelier verdwenen zijn. Dan zal hij vergeefs naar een koper slager zoeken. De kleine timmerman zal ermee opgehouden te zijn en de marktkoopman die hem verse ka beljauw verkocht zal waarschijnlijk niet meer gevonden worden. Maar betekent dit, dat „de midden stand", die ruggegraat van de econo mie, verdwenen zal zijn? Natuurlijk niet. De garage, de was serette, de automatenhal, de zelfbedie ningswinkel, de kousenshop kortom talloze andere bedrijven zullen de opengevallen plaatsen hebben ingeno men. De middenstand, volgei\g de pas sende definitie (die wij straks zullen geven) blijft bestaan. Alleen zullen hun bedrijven er anders uitzien, omdat on der meer de distributiesystemen ver anderd zijn. Het zijn, met andere woor den, dezelfde ondernemers maar zij voeren andere ondernemingen aan- Er gaat een vorm ten onder, dat wel, en stellig betekent dit een pittores ke verarming. Maar een maatschap pelijke en economische aardbeving is het niet. Een ramp is het alleen voor de klei ne ondernemer, die de sprong naar de andere vormen niet kan of durft te wagen of die door het structurele ge weld (een zelfbedieningszaak, pal naast een éénmanskruideniertje) van deelneming aan de handel wordt uit gesloten. Dreesmann had wel recht van spre ken! De miljoenenonderneming die hij leidt is voortgekomen uit. een mars- kramersbedrijf, evenals andere grote zaken dat zijn. Ook Albert Heyn was eens een dorpskruidenier. Maar wij moeten nu niet over de reu zen spreken. Zij horen allang niet meer tot de middenstand, maar zijn groot bedrijven geworden, die aan duizenden mensen werk verschaffen. „De" middenstandszaak Hoe ziet die eruit? Hier is zyn definitie: „De midden standsonderneming is die zelfstandi ge, technische, organisatorische een heid van leiding, arbeid en kapitaal, waarin de directe invloed van de on dernemer-eigenaar van doorslagge vende betekenis is. Waarin geen, of slechts tot op zekere hoogte arbeids verdeling wordt toegepast en van waaruit als regel een beperkte markt wordt voorzien van goederen of dien sten, gericht op de individuele be hoeften-bevrediging van gezins- of be- drijf «huishoudingen." U ziet het: alles staat erin. We we ten nu tenminste waar we het over hebben. Hierna is het nodig ofti na te gaan, waar dit fenomeen, dat zo'n lange de finitie nodig heeft, vandaan gekomen is. Pas dan kunnen wij bepalen, waar het in de toekomst heen zal gaan. Een „middenstand" kan men nu een maal niet „oprichten". Zij groeit aan vankelijk spontaan, om tenslotte als on misbaar element in dt samenleving op te treden. HERMAN POST Jnde politiek* wandelgangen van Den Haag wordt een vroeg gesteld. „Hoe kun je ontwikkelingshulp het beste aanpakken?" Antwoord: ,„V oei gewoon, Botweg (Het Parool) Adelbertvereniging: progressie ve vereniging van conservatieven ter bestudering van praetêrvaide- ven. Gregoriaans: muziek die popu lairder wordt naarmate rij minder wordt gezongen. Openheid: geslotenheid voor de meningen van niet-open-mensen. (Te Elfder Ure) ten vm ie grootste maatschappe lijke vraagstukkenvormtde verde ling van ie koektools we dat heel huiselijk neggen. Vroeger werden er hele oorlogen om gevoerd. Op som mige punten zijn we imtuesen wat vrediger gewerden: nu proberen we de strijd via dikke rapporten en campromie-gladde-StK-adviezen te beslechten. Heit keet veel meer gcr duld. Dat is bijvoorbeeld aan de kant van de werknemers nodig, «is het gaat om het steeds weer actuele punt: een rechtvaardiger verdeling van ie ondernemingsopbrengsten. Misschien praten we over Hen «jf twintig jaar over heel andere'taken als het gaat om de verdeling van de koek. Het kan dan gebeuren dat te dere werkende in Nederland moet verdienen voer zichzelf én voor één bejaarde en één baby. Want man weet hot: wij zijn zo ongeveer het land met ie meeste baby's en be jaarden. that is geen schande het is trouwens onze eigen zaak maar het zal ons wél geld kosten. Als jaarbeursdirecteur v. i. Kwast dit een „economisch bezien op zijn minst bedenkelijk vooruitzicht'' vindt moet hij maar beteffen dat er tussen hemel en aarde méér is dan allee» ie tconomisehe wetmatigheid. (Rwhm. Zicht) Wel, de geschiedenis laat zien, dat de ontwikkeling van de middenstand niet zónder schokken is verlopen. Als burcht vanzelfgenoegzaamheid in- de middeleeuwen, moest zij tot grote pres taties komen, om het geweld van de liberale tijd met zijn vrije concurren tie te kunnen doorstaan. Ongetwijfeld zijn er duizenden middenstandsonder nemingen in die strijd gebleven. Degenen die overeind bleven, konden niet alleen maar door verandering van strategie. De winkelier die dure, door de boer gekarnde boter bleef verkopen, ook toen v.d. Bergh en Jurgens hun margarine-oorlog begonnen, moest op een gegeven dag tot zijn schade en schande bekennen, dat hij weliswaar het goede voor had, maar dat hij tegen de logica gezondigd had. Hij kon de zelf gekarnde boter nog zo aanprijzen over zijn hoofd richtte de reclame van de groot-ondernemer zich tot zijn cliënten en bepaalde hun vraag. In zekere zin is dat nu nog het ge val. De middenstander hetzij ambachts man of winkelier, staat temidden van een proces van maatschappelijke ver anderingen. Rondom hem vormt en hervormt zich de publieke smaak, de publieke gewoonte. Hij moet daartus sen zijn eigen plaats zoeken, teneinde niet uitgestoten te worden als „niet- passend". Nog beter is het, als hij de ontwikkelingen vóór blijft. Pas dan werkt hij mee aan de ver nieuwing van de maatschappij, tot zijn eigen heil en tot dat van zijn directe orrigeving. De middenstandszaak, tenzij het een bloeiende onder neming is, behoort al lang niet meer tot de categorie „appel tje voor de dorst", maar is voortdu rend in ontwikkeling. De middenstandszark kan alleen nia*r gezond zijn als hij groeit. Van de mid denstander wordt verwacht, dat hij zijn eigën plaats in het grote geheel ziet en (om Dreespiann nog eens aan te 1 alen) voortdurend met fantasie en durf, de mogelijkheden aftast die de toekomst voor hem in petto heeft. In absurdum moet de middenstan der nu reeds mogelijkheden ontdekken, die de klant nog niet eens bevroedt. De zelfbediening was zo'n mogelijk heid, die grandioos is uitgebuit. Door sommigen Daarbij zien we: hoge winst door snelle omzet tegen gemid delde prijzen. Anderen koersten de richting van de perfecte specialisatie in. Daar gold het: Hoge winst door hoge prijzen bij lage omzetsnelheid. Een grote rest, die tussen deze beide niet kiezen kon, vertrouwde zich toe aan de kracht van traditie en soli dariteit bij de klanten. Beide factoren zijn sympathiek, maar werken nooit dynamisch. Het gevolg: bedrijfssluiting of een minimum-bestaan. De middenstander kan zijn cliëntele in principe op dezelfde manier beschou wen als de industrie dat doet. Er zijn instellingen die dingen vervaardigen of diensten verzinnen waarom nog nooit een consument heeft gevraagt. De reclame zorgt ervoor, dat ze er op een gegeven moment om gaan vra gen. Daaraan danken we de mixer, het elektrische scheerapparaat, de instant pudding, de sigaret en nog talloze an dere dingen. Zij zijn ontstaan door een samengaan van zakelijkheid en fantasie. Deze bei den zijn ook voor de middenstander onmisbaar. Ook voor hem geldt: wie niet bij blijft gaat ten onder. \JU Exclusieve regenjas van Polyester katoen (Tergal chappe quality). Hooggesloten raglan model met sierstiksels Czadelsteek). Bovenkant dubbel uitgevoerd m kontrasterende Johnson-ruitvoering, beige. Prijs f 118.- Kolossale emoties golven door het land op en neer terzake van 't al dan niet levend gevild wor den van zeehondjes aan de Noord pool. En, zoals dat dan gaat, er zijn mensen die „ja" en anderen die „nee" zeggen. Er zijn er ook die het allebei zeggen, ja tegen het feit en nee tegen het principe; zij get loven dat er inderdaad beestjes le vend gevild worden, omdat zij er tegen zijn, dat die dieren al of niet levend gevild worden. En an deren ontkennen dat er dieren le vend gevild worden, omdat zij er voor zijn dat er gevild wordt. Er worden rapporten en autoriteiten bij gehaald, om beide ja's en beide néens te steunen en er worden bewogen pleidooien gehouden voor Wat men noemt een meer „huma ne" manier van villen. Het Hikt een beetje op een verhit debat over de meest efficiënte en daar om als humaan beschouwde ma nier van terechtstellen van ter dood veroordeelden, waarin het zeer hevig toegaat over enkele se conden pijn meer of minder sommige deskundigen zeggen: één seconde, anderen, maar die zijn lang niet zo deskundig gewagen van twee seconden terwijl in tussen het feit van de terechtstel ling doodgemoedereerd aanvaard wordt als iets wat uit de hemel valt. Een merkwaardig soort van sadistische schijnheiligheid schijnt er genoegen in te scheppen in de kantlijn van het brute geweld mi- toeh eens tijd wordt om ook ia «as achterlijke landje ef te rekenen met dat stompzinnige taboa road de abortus. Anders zullen we het probleem ven de geboortenrege- ling, ook el met het oog op da ont wikkelingsgebieden, nooit «ffici» ent kunnen oplossen. En als liedje dingen tegelijk moet verwarken, krijg ik het meest afschuwelijke vermoeden over dat kwade gewe ten. Namelijk dit: dat het sentinient op één punt zo hysterisch wordt opgezweept om het op een ender punt het zwijgen op te leggen, zo dat daar de kille wreedheid haar gang kan gaan. Ik sleep de kwestie van de abortus er niet zo maar bij om die andere kwestie (e-verdrin gen of om er allerlei moralistische opmerkingen over, te maken, maar omdat ik geloof da; er een onder grondse verbinding is tussen het sentiment en dé zakelijke wreed heid, als het al geen afspraak -is. Dat wërdfal duidelijk bij de kwes tie van het, villen, als die zich op zo dwaze wijze toespitst op het al dan niet leven van sommige ge vilde dieren, terwijl het vill«n en doden zelf als de gewoonste zaak aanvaard wordt.' De sentimentele bezorgdheid ojn een seconde pijn moet de weerzinwekkends wreed heid aan het oog onttrekken. Zij stelt haar in staat haar gang te gaan. Het zijn dezelfde m«nsen die sentimenteel en .wreed rijn: sentiment en geweld worden door nuscule technische probleempjes te creëren, om daar bewogen over te debatteren en zo fijn bezig te blijven. Hoe snel zou de doodstraf uit de wereld zijn, als er bepaald was, dat zij openbaar, dus bij wij ze van publieke vertoning, zoals vroeger, voltrokken moest worden. Wreedheid schijnt alleen als zoda nig ervaren te kunnen worden, als zij zichtbaar is. Bijna een uur lang zagen we op de televisie twee belangheb benden elkaar in de haren vliegen ze waren overigens allebei kaal hoofdig over kleine feitjes, over het gezag van mensen die zo'n feitjes rapporteren, over de datum van de rapporten en over het aan tal verwerkte gegevens. De „ham vraag" die toch een essentieel on derdeel is van elk volksvermaak, werd daarbij met grote deskundig heid omzeild. Na ons duizenden eeuwen summier of luxe in dieren- vellen gekleed te hebben schijnen we nog niet rijp te zijn voor de vraag, of het stropen van beesten met het doel onszelf van kleding te voorzien, wel behoorlijk is. En na al die tijd is die vraag mis schien wel onzinnig geworden, want hoe wil je nu in godsnaam tegen zo'n uitgebreid verleden gaan opboksen? In elk geval: ver geleken bij deze vraag is de kwes tie van een humane slachting on der de zeehondjes van een genante belachelijkheid. Het kwade gewe ten moet wel erg luid te keer gaan wil het in een zo smal zijstraatje nog zo'n herrie kunnen schoppen. In dezelfde tijd dat de kranten vol staan met deerniswekkende verhalen over de zeehondjes die onze bontmantels „bij elkaar ster ven" (hulde aan Carmiggelt) en aan wie niet eens de zeer bijzon dere eer van een humane dood vlak na hun geboorte wordt ge gund, lees ik hier en daar dat het dezelfde energie gevoed. Het is precie» dezelfde samenleving die zieh opwindt over het al dan niet leven van gevilde zeehondjes en die van het doden van ongeboren kinderen een legale en dus van* zelfsprekende praktijk wil maken. Misschien zijn er wel mensen die in beide commissies zitten. Be zou willen dat iemand eens kon uitre kenen, hoeveel wreedheid tegen over mensen mogelijk gemaakt wordt door een fanatieke dieren liefde of hoeveel nobele figuren uit de dierenbescherming niet met genoegen een lange gevangenis straf of erger zouden willen *isen tegen een psychopaat die een kat mishandelt. Het zal wel niet nauw keurig na ta gaan rijn an dat is dan maar gelukkig. Maar kan ie mand zich een dictator of een ty- ran voorstellen die geen „dieren vriend" is? Hij zou zijp t image bijna niet kunnen verkopen.. Het sentiment moet in de ene uithoek van de ziel hoog oplaaien om in de andere uithoek de kille, nuttige wreedheid haar kans te geven: het sentiment leidt de aandacht'al. En in de kwestie die ik verder nu maar niet zal. bespreken meelt dan zeker ook dit nog een rol, dat in het ene geval het jonge leven tje zichtbaar is vandaar die „doodsangst op, het gezicht" en an dere pogingen, om van dieren men sen te maken en dat het in het andere geval aan het oog onttrok ken is. En wat niet gezien wordt, wordt volgens een grondregel van de hypokrisie ook niet geweten. De terechtstelling moet dan ook onzichtbaar blijven: zij is alleen „humaan" als ze niét gezien wordt en aan de hypokrisie tegemoet komt. Kortom: het sentiment wil het lijden alleen maar verbergen en houdt daardoor de bron ervan, de wreedheid, in stand: De wreed heid wordt groter naargelang rij hygiënischer wordt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 13