0 hop, hangt de socialisten op Geen belangstelling voor Papoea 's in Neelerlancl WEG KALE, GERAFELDE ONMODIEUZE, KREUKELIGE REGENJAS! LEVE NIEUW menkc T&üenka) ML. Uit Recht voor Allen" in de jaren of Advertentiëiit <C\ f5icliotMiextt»erggf VERBITTERDE .JOUWE IN NEW YORK Luchtbus voor korte afstanden DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 2 MAART 1967 NTEN EN KRUIDEN ING... veem eigen assortiment) REVOLUTIE je 5S 1879 uit«af te n&mwtiem» zütie beglascktt., Medfc zich aUe burgerts, voor feet bezorgen v&tx BROODom stoo-t éocrnle in 'dj®, mêcxhoué te .vaomefc GELUIDEN KONING VLAG TIPS RIJKEN GORILLA VENUS APPEL EN EI GEEN ANTWOORD Keukenhof gaat 21 maart open Wèg met die slappe kraag, die omgekrulde revers, die gekreukelde rug en mouwen en die slonzige, karakterloze schouders. Dat kan toch niet meer? Komaan, denk eens aan een nieuwe regenjas. Zó duur zifn ze niet. En dan zien we er de eerste twee jaar weer correct-elegant uit. En kies meteen de nieuwste snit, nieuwste kleur en de meest ideale super-zorgeloze stof: Menko-Terlenka! m ■ging is een noodzaak pas een weldaad voor uw huid, uur zelf de middelen schenkt, vetenschappelijk-op basis van lanten en kruiden - voor ieder m uitgébalanceerdassortiment uw parfumerie of drogist •t Inka-boekje of vraag advies ia-advies-dienst. iw zich 3 is een jcht als japon sr 7.90 5% fi ll kunt en een 3r 7.95 d, een- niet te a Koning Gorilla, een ontwerp voor een strandbeeld, verschenen in „Recht voor Allen". (Van een onzer redacteuren) „Het is elf uur. Niets teekent op hei plein onraad. Slechts ter rech terzijde staat nog wat volk. Plotse ling in de richting van de Hout- koperstraat galmt het „Hop! hop! hop! Hangt de socialisten op!", en onder de kleuren van Neerlands banier nadert een hoop volk, «rouwen, meiden, kinderen een heer met een hoogen hoed op en een bruine clemi-saison aan ver breekt liet cordon en marcheert over het plein op het huis van Penning aan. De deelnemers be groetten de agenten van politie en trokken verder Het volk dringt meer naar voren; daar «liegt iets schitterends door de toht; het projectiel komt recht op •is aan achter ons zien wij 'en glasruit van het koffiehuis verbrijzelen. Het was een kogel- lleschje. Dit was het sein tot de aanval, meerdere stenen vol- gen Plotseling openen zich de deu ren van het koffiehuis. Een, twee, dde, zes, acht schoten vallen uit 1* huis. Het toneel te beschrij- w dat wij toen zagen, is zeer joeilijk. Twee rechercheurs had- gepoogd naar binnen te ""gen, door drie agenten ge- vo3d, maar werden teruggesla- Sm. Het volk wierp zich woe- op het gebouw, de deuren werden verbrijzeld, de agenten °egen met de sabel, opgedron- W en geholpen door de menig- t op de socialisten, die zich wan- °P'3 verdedigden. Kreten: oor I moord! slaat ze dood, slaat «dood! worden geslaakt «e'ik moeten de socialisten vlii.u. op9even- Zij trachten te ml j"' maar worden geranseld, ertu. vr°uwen; velen weten er ,e ontsnappen ils 1867. Het volk is 'Isttsch h liyan<1 is rood' Het socia" ton, van die ^Sen „Recht citeert OP 26 februari, versiar.1* onPartiittigheids wille" het Van de botsingen uit de Am- tiaar 1>affblad van Nederland. •tZleth/* na ^ct c*taat verder: van n/ !en vier(laags feest ter eerc achtpr».ail,e Ziedaar Amsterdam "vier Un df r,V°lgende dagen t€n P, ooi eentrnp en moordzucht van met viifP ^ranjevrienden, welke men tt*kkeiiibV^llti8' poIitiea&enten ge- laan*" a Wurmen doen uiteen- tocht '^s va,n revolutie in de ?"kn onzeto 1 f)lnst is or aan alle ^hrdam, £r 0ok nu is het ?ot zulk snnrtlm?a' extra gevoelig ff' PWI dr tfrl8. Hiermee 5Hidden „1 de Jong Edz op e vorige J.," d.e 3aT.en tachtig in i bundei In z'in voorwoord socialist,,,l hop. hop, hangt „ondertitel f' In deze, blijkens ■9Send "d?cumentaire over het M hee!t Leonard™!? '?rde jaren tach" CJab uit do Vries een greep V bhd 1, lgangen 1685/87 van J henhuis e j Ferdinand Domela n "Recht voor Allen". Een advertentie in Recht voor Al len" van een werkloze, en werk loos waarom beeld van den heldhaftigen en bloed- zuchtigen brigadier trokken ook de andere agenten hun sabel en onder de kreten van: daar heb je Belderok, slaat de s.d.m.t.r. (,,'n benaming die de politie het Amsterdamse publiek schijnt te geven", voegt Recht voor Allen eraan toe) de hersens maar in, kwamen ze als bezetenen op mij toe- stormen en ontving ik verscheidene sabelslagen, waaronder een die mij bewusteloos deed nederstorten." Die twee jaargangen vormen de neerslag van de top in de nieuwe strijdbare periode van het Ne derlands socialisme, wanneer aldus de „waarschuwing' vooraf", de eco nomische crisis velen verdoemt tot de sfeer van de honger." Het zijn jaren van zwart-wit-tekeningen: er werd fel partij gekozen: Hier stond al wat rood was, daar al wat oranje in het hart droeg of althans op de revers. Hier het spreekwoordelijke handje vol „oproerige elementen", daar de „oranje-bourgoisie". Er wordt gretig kleur bekend. Vooral in Amsterdam. „Recht voor Allen" op 27 november 1886: „De eisch tegen Langelaan, die een politieagent met een talhout op het hoofd sloeg tijdens de jongste onlusten te Amsterdam, is acht jaar. De Utrechtse studenten, die een vrouw mishandelden, waarop de dood volg de, kregen behalve een bemoedigend woord van den voorzitter veer tien dagen. Er bestaat recht in Ne derland!! Gelijk recht voor allen!!!" Dergelijke geluiden, die ons anno 1967 soms niet eens zo vreemd in de oren klinken, levert het blad legio. Een klacht, verzonden aan de Am sterdamse officier van justitie van een zekere Jan Fortuyn, winkelbe diende. Hij vertelt dat er in een lokaal aan de Westerdokdijk een openbare partij vergadering werd ge houden. Fortuyn zou spreken over het onderwerp: „Wie zijn de moor denaars?" „Nauwelijks", aldus de aanklacht, „had hij een paar minuten gesproken, of de commissaris van politie in de 2de sektie, de heer Stork, viel de spreker in de rede met het verzoek zich wat te mati gen Toen 'daarop de onderge- teekende zijn rede vervolgde, hoor de men buiten eensklaps een fluitje weerklinken en stormde, hoewel geen enkel teeken van rustverstoring was te bespeuren, met verbreking van af sluiting van buiten, vanuit den lin kerachterhoek der zaal, een 25 po litieagenten met getrokken sabel het lokaal binnen Zonder dat iemand enig noemenswaardig verzet bood, werden verscheidene personen in de zaal door de politieagenten mishan deld en door stokslagen en sabelhou wen gewond, terwijl de ramen en deuren door andere dienaren van po litie waren bezet, die naar hartelust op elk naar buiten gedreven persoon inhakten Eén van de velé straatbotsingen tussen socialisten en Amsterdamse po litie deed zich voor op maandag 28 september 1885, bij een demonstratie- tocht naar aanleiding van de veroor deling van „onze vriend Van Omme ren", die een zwaar majesteitsschen- nend pamflet zou hebben opgehangen. In de stoet werden vlaggen meegedra gen, die ter hoogte van het Rokin plotseling door de politie werden op geëist. ,Ook mij, die een der vlaggen droeg", vertelt een demonstrant in Recht voor Allen, „werd door den brigadier van politie H. ver Hagen onder de woor den, geeft mij dat vod eens over ge last de vlag over te geven. Voor dat ik den tijd had den onbeschofte dienaar te antwoorden, ontving ik van hem een sabelslag op den arm. Op het voor- Zo wordt, weliswaar in de gezwol len en pathetische toon. die in die dagen werd aangeslagen.'bladzijde na bladzijde in Recht voor Allen gevuld met diepe verontwaardiging over ge leden onrecht met aanklachten tegen de politie, de overheid, de koning, de kapitalisten. Tegen de koning. In het pamflet, op grond waarvan Bartholomeus van Ommeren tot een jaar gevangenis straf werd veroordeeld, stond o.m.: „Buitengewoon staatsblad van het Ko ninkrijk der Nederlanden. Wij Willem de Laatste bij de gratie Gods Koning enzoverwegende dat wy, ons einde voelende naderen, zoo veel mogelijk wensclien goed te ma ken alle ongerechtigheden, kuiperijen en knoeieryen, door ons of in onzen naam bedreven, geduld of bestendigd, ten einde zoo mogelijk onze zondige ziele hiernamaals te redden uit de klauwen des satans. Hebben goedge vonden en verstaan: 1. Met het oog op de diepe ellende, waarin het volk is gedompeld afstand te doen van ons jaarlijks traktement van f 600.000, zoomede van de inkomsten uit de Do meinen en van al wat verder uit het zweet en bloed der arbeiders afdrup pelde op ons en onzen bedorven hof houding6 Met een diep gevoel van schaamte dank te brengen aan het lieve Nederlandsche volk. dat zoo ge duldig en lankmoedig ons met onze familie en verderen nasleep heeft ge voed en onderhouden. Karlsbad, den 23 mei 1885. Willem". De kritiek op* des konings handel en wandel, op de monarchie in het alge meen, is fel in die dagen, feller dan wij in onze tijd uit republikeinse kelen kunnen vernemen, Recht voor Allen op 26 mei 1886: „Weekstaat van het door Burger Willem geleverde werk en het daarvoor door hem genoten loon; (15-22 Mei"). Geleverd werk???? 's Lands geld verteerd in het buiten land, uit wandelen geweest en uit rij den gegetën gedronken en geslapen enz. enz." Daarnaast in de „inkomsten kolom" staat: „Genoten loon f 20.000 minstens met vrije woning en toebe horen". Een week later verschijnt weer zo'n weekstaat met als enige variant on der de post „geleverd werk": flinke wandelingen gemaakt, niet gereden, nieuwe haring gegeten...." Onder de kop ,.De Koning Komt" vermeldt Recht voor Allen het jaar lijks bezoek van de koning aan de hoofdstad: „Wij zullen dus weder ge tuige kunnen zijn van de malle verto ning, genaamd de aankomst van Z.M. aan het afgezette station en de ver schijning van Z.M. met vrouw („die niet eens kan zien of er op den Dam menschen dan wel schapen staan") en dochterje op het balkon van 't paleis op den Dam". De sociale nood-werkloosheid, hon ger, onrecht - wordt in deze bloem lezing in alle tragiek maar ook met alle mogelijke sentimentele passie aan het daglicht gebracht. Daar zijn be richten als: Te 's Gravenhage heeft zich deze week een schoenmaker op gehangen. omdat hij geen werk had en zich schaamde om altijd te leven door het werk van zijn vrouw". Daar zijn de lang uitgesponnen verhalen over „eone arme weduwe, wier van koude bibberende kinderen huilend van de honger om de wastobbe han gen". Daar zijn de om recht schreeuwende artikelen, b.v. toen een nieuw ont werp grondwet bekend werd. ..Recht voor Allen" reageert hierop en wijst op de wijziging in de kieswet (tot dan toe was het censuskiesrecht in zwang red.) Het blad citeert het bewuste nieuwe, grondwetsartikel: „De be doelde wet bepaalt het vereiste mi nimum van jaarliiksche huurwaarde (als voorwaarde voor mannen om stemrecht te krijgen) in geene ge meente lager dan op f 50 voor de on- gest.offeerde woning" Wet ge wat dit zeggen wil?" vervolgt Recht voor Allen. .Dat alle arbeiders op hoog stens zeer enkele uitzonderingen na. buitengesloten zijn van het kiesrecht." De socialisten in de tachtiger jaren waren zich wel bewust van de vijand schap, die zij in de andersdenken de" regionen van de maatschappij op riepen. Zo publiceert Recht voor Al len een aantal tips hoe de socialist zich diient te gedragen Elk socialist moet zich bewust zijn, dat hij om ringd is door vijanden... Schrijft een socialist aan een partijgenoot, dan moet hij den brief nooit richten aan het eigenlijke adres dat wil zeggen: zijn brief gesloten insluiten aan een ander adres." De socialistische pers van die dagen schroomt niet op alle wonde plekken de vinger te leggen, al wordt het scliandaalnieuws wel direct ten eigen bate gebruikt. Zo wordt het interna tionale zedenschandaaj, dat de Britse Pall Mall Gazette wereldkundig maak te, breed uitgesponnen. Het betrof een grootscheepse handel in blanke*sla vinnen ten vermake van een, naar de toenmalige pers wil. groot deel van de Engelse aristocratie. Uit het verslag van een rechtzitting citeert Recht voor Allen de (kapita listische) Pall Mali „Kinderen van 19 tot 13 jaar worden geleverd voor 8 a 10 P. St. (96 a 120 gulden) en een maal zoover gebracht zijn ze in den regel verloren, daar voor haar geen andere weg openstaat dan die der prostitutie. Ziethier een paar feiten. Wie zwak is van zenuwen sla ze over Een heel rijke klant was uitgeput door zijn uitspattingen. Hij verlangde alleen heel jonge meisjes, maar hij kon ze niet meester worden. Daartoe nam een heele sterke vrouw die hem hielp ofwel men bond het meisje aan de vierhoeken van het ledikant vast. aan eiken hoek een been of een arm! Dit was gebruikelijk in Half-moon- street en in het huis van Anna Rosen berg te Liverpool. „Meisjes die tegen stribbelen worden bedwelmd, zoodat ze niet weten wat er met haar ge beurt en dan kunnen de rijken ermede doen wat zij willen." En na nog veel meer Londense inti miteiten vervolgt Recht voor Allen „Onze veroordeling der rijken is hard, niet waar Maar is het lot van de kin deren der armen niet onuitsprekelijk veel harder Is er één straf denkbaar groot genoeg om de rijkaards te straf fen voor hun ellendig bestaan Af schuw, driemaal afschuw over dezul ken Als een complete chronique scandaleuse verschijnt dan regelma tig meer hierover in de kolommen van Recht voor Allen. Hét boek ,.Hop. hop hop, hangt de socialisten opvormt 'een ongemeen boeiendê brok historie, eigenhandig opgetekend door degenen die dit stuk je geschiedenis voor een groot' deel zelf gemaakt hebben. Veel moet hier onvermeld blijven, zoals het paling oproer, en de deining rond de gevan genneming van de grote leider in die 3 aren. Ferdinand Domela Nieuwen - huis. Een veelgelezen „feuilleton" in Recht voor Allen waren ongetwijfeld de verhalen van S.E.W. Roorda van Eysinga over het particuliere leven van de vorst. De neerslag van hele. halve en on-waarheden, later gebun deld tot het verhaal van Koning Goril la dat Leonard de Vries ook in zijn boek heeft opgenomen. „Voor al zijn wandaden zocht hij (koning Gorilla) vergetelheid in den drank en verliederlijkte daardoor zo- daning dat een zeker koopman hem „den grootste ploert" noemde van zijn rijk. Zijn geheele leven was dan ook inderdaad niets dan aaneenschake ling van misdaad en ploerterij...." Dan volgt het ene schandaal na het andere over zijn optreden tegenover gene raals, ministers, personeel. En dan„Behalve aan Bacchus was zijn dierbaar Gorilla-leven voor de andere helft aan de dienst van Venus gewijd. Vooral in het buiten land zwijnde hij zoo liederlijk dat zelfs de meeste vorsten van Europa verme den Gorilla op hunne reizen te ont moeten. En dat wil wat zeggen want die heeren hebben al zeer weinig recht den neus op te trekken over an deren..." En ook hierop volgen ette lijke wilde taferelen uit het leven van koning Gorilla. Het verhaal van Koning Gorilla werd op het feest ter ere van 's ko- nigs zeventigste verjaardag in 100.000 exemplaren gedrukt en verkocht. .,Dat de oranje-aanhangers", zo zegt prof. De Jong Edz in zijn voorwoord, dichter tot het socialisme zijn geko men door deze handelwijze kan wel moeilijk beweerd worden dat de anti-roden er een wapen mee in han den kregen, is ongetwijfeld waar. Enerzijds groeide de verachting voor Domela, anderzyds de verering." JAN LANDMAN (Van onze Amer. correspondent) VER. NATIES „Wanneer Indone sië Australisch Nieuw Guinea toege wezen zou krijgen", aldus de onver moeibare 44-jarige leider van het vry heidscomité voor West-Papoea Nico- laas Jouwe, „dan zou ik morgen naar Djakarta gaan. Ik heb zojuist de am bassadeur van een bevriende Afri kaanse mogelijkheid uiteengezet, dat wy de Indonesiërs niet haten. Wij heb ben groot respect voor president Soe- karno. De Indonesiërs zijn geen vijan den. Zy zyn een struikelblok naar on ze vrijheid". Op de rand van zijn bed in een be scheiden kamer in het Tudor hotel in Manhattan spreekt Jouwe met elan voor zijn land. Hij wordt geassisteerd dootr Ben Tanggahma. ,,De Javanen wilden meteen hun vrijheid hebben Zij hebben die ook gekregen. Wij dachten er anders over. Wij zonden op 3 december 1945 meteen al een pe titie naar de Nederlandse bewindvoer der en resident J. P. K. van Eechoud, inet het verzoek aan Nederland ons eerst op te leiden en voor te bereiden om daarna de vrijheid te verwerven" De heer Jouwe, en z£jn politieke vrienden Womsiwor en Tanggahma zijn voor een appel en een ei naar New York gekomen. Veel geld was er niet. De inzamelingsactie in Neder land voor het Papoea Vrijheidseomité bracht afgelopen jaar zegge en schrii- ven f 6.000 op. Jouwe is verbitterd. „Wanneer men in Nederland een col lecte organiseert voor bijvoorbeeld slachtoffers in India haalt men in een paar weken 27 miljoen op. Voor Tibet 12 miljoen, terwijl het Konimlijk Huis er zich mee bemoeit en een Boltini circustent in de paleistuin laat neer zetten. Maar ai's het om de Papoea's gaat vangt men er naast". Hoe men collectes houdt voor de vrijheidsbewe ging? „Wij geven brochures en folders uit en verkopen die. Maar het gaat moeilijk. Men schijnt vergeten te zijn, dat de Papoea's in Nederland tot het bittere einde trouw zijn gebleven. Wii zijn op een ruwe manier uit elkaar ge gaan Nu vragen wij aan Nederland wat men kan missen. Wiij hebben alle centjes bij elkaar gelegd en zijn met Icelandic Airways hier gekomen. Onze vrijheid is geen kwestie van mil me nen. Wij hebben ook geen CIA geld nodig of steun va-n de Sovjets. Hier. het bloed in mijn arm is mijn beleg ging voor de vrijheid van ons land. U bent Nederlander. U hebt ook 80 jaar voor uw vrijheid moeten vech ten" Jouwe wijst op berichten dat Pa poea's die samen zouden spannen met de bevolking van Irian tegen het Indo nesische bewind thans volgens bepa lingen van standrecht op staande voet kunnen worden doodgeschoten. ..Onze mensen gaan nu zonder vorm van pro ces de gevangenis in. Niemand schijnt zich meer om ons volk te bekomme ren. Wanneer u tien Papoea's vraagt of zij zelfstandig willen zijn, zullen er zeker negen antwoorden „zeker", en de tiende zal u misschien niet begrij pen". Wij voeren hiertegen aan dat de heer Womsiwor toch aanvankelijk zelf naar Hollandia is vertrokken. ,,Ja en ik ben het Indonesische regime daar met gevaar van m»:jn leven ontvlucht", aldus Womsiwor. ,,Kasiepo kan niet anders", aldus Jouwe over de huidige Papoeagiouverneur van West Irian. „Wij Papoea's moeten wel met de In donesische machthebbers op West-Pa poea meeheulen. Het zou te vergelij ken z»'jn met de NSB'ers in de twee de wereldoorlog". Op een tafeltje ligt een tyrocnure m het 'Engels, getiteld ,,A negro race is being murdered". Jouwe roept de Amerikanen op begrip te hebben voor het feit diat drie miljoen negroïde mensen op na Groenland het grootste eiland ter wereld, momenteel door de Indonesiërs worden uitgeroeid. „Wij horen eigenlijk niet eens op Papoqa. Wij komen uit Oceanië", aldus Jouwe. Hij toont brieven aan de Nederlandse minister-president en aan de secreta ris-generaal van de VN. Oe Thant gaf geen antwoord. Jouwe en zijn mannen hebben dezer daigen een bezoek ge bracht aan de 38e verdieping van het glazenhuis aan de East River. Men heeft de Papoeadelegatie welwillend aangehoord. Jouwe bepleitte zijn vrij heidszaak bij een aantal delegaties van Afrikaanse landen. Hij gaf een persconferentie in de Overseas Pers club waar slechts twee journalisten aanwezig waren. Gaat de wereld aan de strijd van de Papoea's om vrijheid en onafhankelijkheid voorbij? Heeft men geen tijd meer om Jouwe en zijn comité au serieux te nemen? Jouwe en zijn vrienden menen tekenen te 2ien, dat zij binnen enkele jaren op een bevrijd Papoeagebied zullen kun nen terugkeren. OP DE rijksweg Utrecht-Den Bosch ter hoogte van de gemeente Empel is gis termorgen een personenauto onder de aanhanger van een vrachtwagen gere den. Van de drie inzittenden kwamen om het leven de 46-jarige W. L. Caris uit Eindhoven en de 44-jarige A. Merks uit Oss. Mevrouw Merks werd ernstig gewond. NICOLAAS JOUWE PARIJS (RTR) Vandaag is op een byeenkomst van technisch deskundi gen van Air France, British European Airways, Lufthansa, Scandinavian Air lines System, Aer Lingus, Al Italia, KLM, Sabena en Iberia in Parys ge bleken, dat deze belangrykste Europe se luchtvaartmaatschappijen voor een Europees „luchtbus "-project zyn. Air France en een andere luchtvaart maatschappij deelden mee, dat zij te gen 1972 de beschikking willen krijgen over het grote vliegtuig voor korte af standen, dat men wil bouwen. Zeven andere luchtvaartmaatschappijen zei den dit vliegtuig tegen 1975 nodig te zullen hebben. Op het ogenblik werken aan het pro ject drie groepen vliegtuigfabrikan ten, Sud Aviation - Marcel Dassault, de Britse Hawker Siddeley en een Westduitse groep. De kosten van een driejarig programma voor de produk- tie vap een aantal prototypen wor den geraamd op bijna 1,3 miljard gul den. (Van onze correspondent) LEIDEN De 18e jaarlijkse bloe mententoonstelling de Keukenhof te Lisse zal dit jaar op 21 maart haar poorten officieel openen. Dezelfde dag zal dan jook ditmaal te Leiden, de ge bruikelijke persconferentie worden ge houden van de burgemeesters van de bollenstreek-gemeenten van Haarlem en van Leiden. Plechtigheden bij de opening zoals andere jaren gebruikelijk, zullen niet plaats hebben. (ADVERTENTIE) TISSU BB STOF

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 9