abel,
De nieuwe spelling van bastaardwoorden
door „nederlands-belgiese kommissie'
ESeiiie van vandaag
schrijft morgen
„taksiesjofenr" en
krijgt het sijfer 10
Engeland „decimeert", maar moet
pond nu gehalveerd worden
Henry Luce: stichter
van Time-„fabriek"
SPELLING
Vluchtluik in
Apollo-cabine
vlugger open
WESTINDISCHE EILANDEN ONAFHANKELIJK
aanvèrmee.En
nhuis dat zoveel
xSun Glow ten-
ei om de tent zo
t voor diegenen
rlijk comfort.
SIMPATIE
SENT
JOCHERT
ZIEKEAUTO
S0SIALISTEN
Mevrouw Soekarno uit
Londen in Nederland
Vijfde juwelenroof
in Amsterdam in
maand februari
Westduitsers
vrijgelaten
Negerleider gedood
HALF POND
BEZWAREN
ÖAGBLAÖ DE fe-tEM AAfH jyPfeNfeDAE i MAAK1 196f
itavan te kuur te Zoutelan-
Roose-Adriaamse, Bujjs "Rmtl
tstr. 4a, Kloetinge, tel. oilOO»
huur. 4 pers. caravan. Aa?,
kerke 1,5 km van 't strand
omburg. H. Soffers, Klooster-
=n 5a, Breda, tel. 34356.
h. caraVan te VrouwenpoU
er Zeeland. 2 min. lopen v d.
;e. Inlichtingen 04195-390.
og te huur 4 pers. caravan
iet voortent van mei tot ein<l
mi en van 19 aug. tot eind
ept. Stan dpi. Kluijfhout Dis.
oek te Vlissinigen. Tel. 01184.
583.
'e koop mooie gebruikte ca-
avans. Bergen op Zoornse Ca.
avanhandel. Tel. 01040-6128.
Mc. nestje zwarte dwergpoe.
leitjes, vader Engels Import,
vlevr. Clemens, Bredaseweg
302, Café Dongewijk, Tilburg
Auto-, tractor- en landbouw.
bandengebruikers, attentie!
Alles wat u op bandengebied
zoekt vindt u voordelig bij het
grootst gesort. bandenbedrijf
in Nederland en wel bij ZÉBO
Kromme Weele 17 a, Middel
burg, tel. 3993. Na 18 uur 2835-
2328. Terneuzen: Haaonman-
weg 2, tel. 3828. Na 18 uur 4075,
Bergen op Zoom, Beursplein 5,
tel. 5879. Na 18 uur 5435. Bre
da, Tramsingel 4, tel. 37247. Na
18 uur 46214.
Heren landbouwers. Thans le
verbaar in de verzwaarde uit
voering Weidner Sohudegge in
werkbreedtes van 2,5 en' 3 mtr.
Tegen scherp concurrerende
prijs. Garage Hundersrnarck,
Kapelle 01102-416.
Jaarmarktschieting don. 2 mrt,
in café ,'t Kuipke" P. d. Bruin
St. Jansteen. Beg. 2.30 uur.
Ter gelegenheid van de jaar.
markt don. 2 maart a.s. sohle.
ting op de staande wip. Aaaw,
14.30 uur.
e CASTELLAN Atent.
ngalowtent met een
indeling: een ruim
10 m2, twee grote
en heerlijk terras van
ote (afdekbare) pano-
en voor héél veel licht,
igrolbaar,zodat u van
rras één groot zonnig
en. Toch kost deze
hts 575.-
de ruimste, de hoogste,
leest complete tent uit onze
'ussen de twee apart liggen-
ines van 200 x 165 cm ligt
!ukenvan110x165 cm. De
!en zijn geplastificeerd.Zeer
kamer van 14 m2; hiervoor
rras over de volle breedte
650.-
jongedeelte
32.50
sieve villa-tent. Model 20
rote slaapkabine, model 34
laapcabines met daartuss
Zeer groot woonvertrek met
;nsters. Het terras heeft aan
e een oprolbare wand van
ietengaas. De zware dakstor
speciale plastic c°at"Lg' en
190 x 205 cm heeft een
atieraam. _Q5
200 öa
raongedeelte
320
loongedeelte
32.50
695.-
3250
(Van een medewerker)
Met opstellen van een aantal regels
'waaraan men zich bij de spelling
van een taal te houden heeft, is on
dankbaar werk. Het is bij ons weten
Inde geschiedenis van de Nederlandse
taal nog nooit voorgekomen, dat een
reeks spellingvoorschriften met alge
mene instemming is ontvangen. Altijd
ja er negatieve kritiek geweest. Men
jou dan ook wel eens uit de vele reac-
lies die na ieder voorstel tot wijziging
van alle kanten komen, de conclusie
kunnen trekken, dat de mensen die
een nieuwe spelling ontwerpen op dit
terrein niet deskundig zijn. Maar deze
gevolgtrekking is beslist onjuist. De
regering dient geen spellingwet in die
niet de goedkeuring heeft van een
eoinmissie van vooraanstaande Neder
landse en Belgische taalkundigen.
Vaak heeft men er geen idee van
hoeveel moeilijkheden zich voordoen
Wj het opstellen van spellingvoor
schriften. Er wordt wel eens gezegd,
laten we schrijven zoals we spreken,
bijv,: „Du sjoernaalist zij dat er tij-
dus'du lunsj un bortju vanniejuvlaa
oo zijn sjakket viel."
Maar een ander wil schrijven:
jjoernaalist en lunzj en zjaaket, en
(en West-Nederlander: fannieljuflaa
en fiel, en weer een ander., en wie
durft beweren dat zijn uitspraak de
beschaafde Nederlandse uitspraak is?
Een volledig fonetische weergave van
de woordklank in het woordbeeld kan
nooit het uitgangspunt zijn bij het op
stellen van een serie spellingregels.
Daarbij kan men bij het vaststellen
van de schrijfwijze van een woord
niet alleen rekening houden met dat
ene woord. Zo'n woord is vaak opge
bouwd uit elementen die ook in an
dere woorden voorkomen. Het is be
grijpelijk dat de taalkundige ernaar
streeft, te komen tot een regeling,
waarbij dergelijke woordelementen
in alle voorkomende gevallen op de
relfde wijze worden gespeld. Het is
dan wel eens nodig een eerder opge
stelde „wet" te ontduiken. Wie ertoe
besluit fabriek en fabrikant met een
•k te spellen, ziet zich genoodzaakt
ookfabrikage met een -k te schrijven,
ook al staat de regel voorop, dat door
het achtervoegsel -age dit woord zijn
Franse nationaliteit verraadt en daar
door moeilijk onder de Nederlandse
spellingwet geplaatst kan worden. En
zo ontstaan de uitzonderingen waar-
paar we zo graag wijzen bij de beoor
deling en vaak veroordeling van de
spellingregels.
Qok al merken we dat niet van dag
op dag, een vaststaand feit is, dat
een levende taal veranderingen in de
verklanking ondergaat. Daar komt
bij, dat woorden van vreemde her
komst bijv. in de Nederlandse taal
worden opgenomen, daar zo veelvul
dig in gebruik raken, dat het nood
zakelijk wordt in een aangepaste spel
ling de Nederlandse nationaliteit van
het woord te erkennen: chauffeur
wordt sjofeur. Er valt niet aan te ont
komen: van tijd tot tijd moet de spel
ling herzien worden. En dat is beslist
geen droevige zaak. „Ten overvloede
moge hier opgemerkt worden dat het
spellingsysteem niet behoort tot de
taal zelf. Spellingverandering kan dus
nooit taaiverminking zijn", schrijft de
Leidse hoogleraar E. M. Uhlenbeck
in zijn boekje taalwetenschap (1959).
In 1954 verscheen het „groene boek
je": „Woordenlijst van de Nederland
se taal, samengesteld in opdracht van
ie Nederlandse en Belgische rege-
j ring". In dit boekje staan de spelling
regels waaraan we ons op het ogen
blik te houden hebben. Het is geen
geheim, dat men dit vooral in de krin
gen van het onderwijs niet altijd met
overgave doet. In het bijzonder bij
ie schrijfwijze van zogenaamde bas
taardwoorden („als bastaardwoorden
beschouwen we niet de geheel vreem
ie woorden", aldus in de „woorden
lijst") heerst verwarring. Er wordt
een voorkeurspelling aangegeven
(verplicht bij het onderwijs) en een
geoorloofde spelling cabaret tegen
over kabaret. Vooral in het zakenle
ven gebruikt men graag de progres
sieve spelling. Iedereen die met het
onderwijs te maken heeft, weet dat 't
"ij een dergelijke verwarring bijzon
ier moeilijk is de leerlingen de Ne
derlandse taal op de gewenste manier
te laten schrijven.
Nu is onlangs verschenen het „Rap
port van de Nederlands-Belgische
commissie voor de spelling van bas
terdwoorden". Hierin worden voor
stellen gedaan tot wijziging van de
spellingwet. Het zou te ver voeren
alle punten, die aan de orde ko-
®en, naar voren te halen. Slechts en-
We willen wij noemen.
Een moeilijkheid waarvoor de com
missie zich geplaatst zag, was de af-
"Skening van de bastaardwoorden te
genover vreemde woorden. Aangezien
'J s'eehts de bastaardwoorden wilden
ernederlandsen was zij genoodzaakt
£eval tot geval een beslissing te
nemen
en met veel beslissingen zal
®en kunnen instemmen: doeane,
et"ic, sent, eksamen.
W;e kan exact bepalen of een woord
e'zodanig ingeburgerd is, dat het
1 taal woordenboek der Nederlandse
da, mag worden opgenomen. Hier en
daanW 1 c'an 9°k een voorstel ge-
kimnwaaimee niet iedereen zich zal
,verenigcn. Zo handhaaft de
back 'SSle de sPelHng volleybal en
schnm,1»133? als ingeburgerd be-
koffcio v1J kokpit en lebel (voor de
le Wm der z'et ZÜ enkele „forme-
aerlan?1 cn a's factoren die verne-
IdtiM»?8 V(?rhinderen". Tot deze
ken ril kenmerken rekent zij klan-
hlanksv tmet tot 'aet Nederlandse
lus hot behoren en waardoor
blijft ™001jc' zijn vreemde herkomst
Hefn: Ün: nuance' beige, jac
om a. J- s bus niet duidelijk waar
deze °mmiss'e bet woord carillon
vu* j-.1roeP Plaatst. Het komt ons
voor dat
spraak va "cueuanuse uil
Wiaafc] woord niet als onbe
eenag aanmerken. Maar on-
veeiwoord van kritiek moet
®enveei 0<?™. van kriti
resultaat a aarder'ng hebben voor ne
reikt bil a commissie heeft be
"tol de hae, regeling van de spelling
Het ia l'aar5woorden.
"Imissie iZ°lder Plezierig aai ae
Voorstel tetJ-—.'nd'enen van baar
»et van rij wpiging van de spelling,
gemaakt nJte?,enheid gebruik heeft
11 verana bP'ten de bastaardwoor-
:>Het is K„varij ge!1 aan te brengen
bpgregei nnt"!' da,1 de huidiëe sPel"
0!) Onder tJt m°a(Uikheden biedt die
'"'reerst „Ij61", "ggen. Hierbij moet
fis voor f worden aan de re-
enletters scbrijven van de zgn.
fen, "n en -s in samenstellin-
voor het
(er plezierig dat de
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG/BRUSSEL -
Wanneer zoonlief morgen
thuis zou komen om u te ver
tellen, dat hij van de rektor
op het gimnazium voor zijn
eksamen Nederlands het sij
fer 10 heeft gekregen, zou u
denken in een gekkehuis te
zijn terechtgekomen. Mis
schien zou moeder geschrok
ken naar de fles odeklonje
grijpen en vader zou volko
men over zijn teewater het
dinee laten voor wat het was
en ijlings een taksiesjofeur
bellen om de betrokken rek
tor zijn opgekomen toren te
spuien.
Toch berust deze situatie niet op
pure fantazie, want de bebies van
nu zullen waarschijnlijk, op
school beland, in deze schrijfwijze
respektievelijk spellingwijze in Ne
derland zowel als in België
onderwezen word art,. De ne-
derlands-belgische advieskommis
sie voor de spelling van de bas
taardwoorden heeft namelijk een
rapport gepubliseerd, waarin ge
probeerd is een spelling te kreëren
van de bastaardwoorden, zonder
keuzemogelijkheid en z.g. voor
keurspellingen.
Volgens de opdracht, die de
kommissie in mei 1963 ontving
van de toenmalige minister van
onderwijs, kunsten en weten
schappen, mej. dr- M. Klompé
mede namens de belgiese minis
ter van cultuur, R. A. van Elslande
moest hierbij „een zo ver mo
gelijk gaande vernederlandsing"
worden nagestreefd-
De voorgestelde spellingwijze
we zullen ons verder op de mo
menteel nog gebruikelijke wijze
uitdrukken zal, wanneer zij de
goedkeuring van alle verantwoor
delijke instanties in Nederland en
België kan wegdragen, straks ge
meengoed moeten worden. De
veranderingen betreffen echter
nagenoeg alleen de zogenaamde
bastaardwoorden.
Zo heelt de commissie de wer
kelijk „vreemde" woorden onaan
getast willen laten, zoals: fauteuil,
scenario, claim, cocktail, nuance,
annonce, peignoir en cahier. Maar
het merendeel van onze taalim
port moet volgens de commissie
nodig een flink aantal wijzigingen
ondergaan. Streven is hierbij ge
weest dat de woorden zoveel mo
gelijk geschreven moeten worden
zoals men ze uitspreekt.
Als de commissie haar zin
krijgt, staan er straks „hiasinten"
in de tuin, worden we „eukume-
nïes", wekt een „higiënies" „kau-
zeur" in een „fraksie" van een
„sekonde" „simpatie", en ligt er
een „bebie" in de wieg. Men krijgt-,
dan ook te maken met „taksle-
sjofeurs". Voortaan kan men dan
ook een „logee" in zijn „flet" ont
vangen, moet iedere sportman
gaan „trenen" en stemt een mark-
sist", al wordt hij nog zó modern
gespeld, op de CPN.
Wat verandert er nu wel en wat
niet Wat betreft de klinkers be
veelt de commissie aan: „ae"
wordt ,,e(e)b.v. prezes (i.p.v.
praeses). Maar: „kollegae" blijft
hetzelfde. „Au" wordt niet veran
derd, dus: auto. Maar wel: sjofeur.
wordt „ee" aan het eind van
een woord, zodat men voortaan
zijn pilsje in een „kafee" moet zoe
ken. „Eau" wordt „o": buro, kado,
nivo en odeklonje. Diner en souper
gaan worden: dinee en soepee. De
„eu" van b.v. eufemisme blijft ge
handhaafd. De ,,y" wordt in zeer
veel gevallen „i" zoals in: hiasint,
piama, higiëne. De „oi" van coif
feur en toilet blijft weer onveran
derd. De „ou" (uitgesproken als
Dr. M. KLOMFê
,,oe") wordt geschreven als „oe":
doeane, soepee, roete. De „u" (uit
gesproken ais „uu") wordt ook
„uu" buuste, luukse (het oude
■luxe), stuukwerk, truuk. Het woord
etui wordt ook verleden tijd; dat
moet straks zijn: etVie.
Wat betreft de „c" (ook In combi
naties als: cc, cqu, ech, ch) trekt de
commissie de aanzet van verneder
landsing, die in de woordenlost van
1954 al aanwezig was zij het dan
meestal in z.g. voorkeurspelling
consequent door. Over het algemeen
kan trouwens gesteld worden dat de
commissie zoals zij ook zelf zegt, in
de nieuwe bastaardwoordenspelling
de tendens, die in deze voorkeurspel
ling te bespeuren viel, consequent en
vaak nog progressiever heeft ge
volgd.
De wijzigingen van de „c** en
combinaties hebben b.v. geleid tot
de volgende schrijfwijze: insident,
sent, sitroen, vermiselli (maar
biceps, nuance), piknik, aksent,
sukses, en marjeren, sjapieter,
sjiek, sjimpansee, sjokola(de).
Al naargelang de uitspraak stelt
de commissie voor weliswaar
„eukumenies", maar verder naar
keuze „christelijk" of „kristelijk",
resp. Christus of Kristus te schrij
ven
De „s" die als „z" wordt uitge
sproken, moeten we ook maar zo
gaan spellen, vindt de commissie:
lmprovizatie, presizie, analieze,
prezident. En wie dacht modern te
zijn door i.p.v. philisophie te
schrijven: filosofie, krijgt straks
een slecht „sijfer", want het moet
worden: filozofie. De ,,h" uit de
„th" wordt geschrapt, dus voort
aan: tee drinken. Ook de „x" kon
de commissie niet langer aanzien,
we krijgen dan ook behalve eksa
men én taksie: ksenofobie, ksilo-
foon, tekstiel en paradoks. Miaar
ae ex-minister blijft. Voortaan
wordt het ook: eksellentie en eks-
kuzeren (van: ekskuus). Als toe
spijs krijgt men dan: jochert.
De commissie heeft zich ook
even buiten onze en onzer zuider
buren bastaardwoordensehat ge
waagd.
Zo wil men bij samengestelde
woorden de „n" tussen de twee
delen schrappen. Men schrijft dan.
boeredochter, oersonetrein, trope-
uitrusting, dagelang, woorderijk en
ziekeauto. Maar waar de „11" aan
het eerste deel behoort, blijft hij
gehandhaafd: molensteen, wapen
handel, ogenblik, buitendeur.
Een eind aan veel verwarring
zal ook de regel maken, waarin
men de weglatingstekens wil weg-
„Bebie" van nu wordt, gesterkt
met „jochert", de nieuwe speller
van morgen, zo wil de advies-„kom-
mlssie".
NEW YORK De overleden ex-pre
sident van Time/Life, Henry Luce
richtte in 1923 samen met Briton
Hadden het nieuws-weekblad Time op.
Vanaf de eerste dag was het parool
van het bedrijfje, dat later een van
's werelds bekendste „nieuwsfabrie-
ken" zou worden: „kort, duidelijk en
volledig"-
Het eerste materiaal van Time be
stond voor een waarde van zes dol
lar aan in Baltimore gedurende een
week verschenen dagbladen- Later in
dit jaar wisten Luce en Hadden met
een hartstochtelijke overtuiging, 86.000
dollar van 50 a 60 mensen te vergaren-
Zij verzamelden om zich heen een
groep jongemannen en op 3 maart
1923 verscheen het eerste nummer van
Time. Het publiek kocht 12-000 exem
plaren, en het publiciteitsrijk was ge
boren.
Hoewel 12-000 exemplaren een aar
dig begin was, werd Time niet een
onmiddellijk succes. Enige jaren lang
konden Luce en Hadden zich zelf
maar 30 dollar per week salaris be
talen-
Maar het tijdschrift groeide en te
gen 1929 ging de oplaag in een hoog
tempo omhoog- In dat jaar overleed
Hadden/ Luce de gehele onderneming
achterlatend-
In 1936 gaf Luce, na twee jaar ex
perimenteren, het eerste exemplaar
uit van Life. Als doel van het tijd
schrift noemde hij „life zien" de
wereld zien grote gebeurtenissen
bijwonen de gezichten zien van de
armen en de gebaren van de hovaar-
digen vreemde dingen zien.
Life gaf een nieuw gezicht aan de
foto-journalistiek, voerde een nieuwe
techniek in voor het vertellen van
stories met de camera
Sports illustrated, ook een zeer suc
cesvolle onderneming van Luce, werd
in 1954 opgericht. Tot het „rijk" van
Luce behoort ook Fortune.
Luce werd 3 april 1898 in Tengstjau
in China geboren als de zoon van pres
byteriaanse zendelingen.
Twaalf jaar woonde hij in China. Hij
studeerde af aan Yale en studeerde
daarna een jaar aan Oxford alvorens
zijn journalistieke loopbaan als ver
slaggever aan de Chicago Daily News
te beginnen Vervolgens werkte hij
aan de Baltimore News in Maryland-
Het was in Baltimore dat hij met
R. VAN ELSLANDE
laten: zebraas, bebies, pianootje,
autoos, Bredaas omgeving en Ot-
toos fiets.
De commissie wil ook een aantal
hoofdletters schrappen. Zij stelt
b.v. voor te schrijven: nederlander,
belgies, roosenidaler, de franse re
volutie, de socialisten, de fransis-
kanen
Het zal van de „nederlandse" Sla-
ten-Generaal en de „belslese" Volks
vertegenwoordiging:, en de „oppozl-
tie" in beide lichamen, afbangen of
en wanneer „Nederlanders" en
(Vlaams-sprekende) Belgen samen
met deze nieuwe woordenschat in
zee zuilen gaan,
In de commissie hebben van Ne
derlandse zijde zitting gehad: J.
H. Wesselings (voorz), B. C. Dam-
sleegt. K. Heeroma, A. A. Weijnen
en J. H. L. Mols, van Belgische zij
de: W. Pée (voorz.), W. Couvreur,
J. Leenen) M. Ruys en P. F. P. H.
Berckx,
SCHIPHOL (ANP) Afgehaald door
de Indonesische ambassadeur, Sudjarwo
Tjondronegoro, is gistermiddag Indone-
sië's „first lady", mevrouw Fatmawati
Soekarno, uit Londen op Schiphol aan
gekomen- Volgens de Indonesische am
bassade zal zij twee dagen in de am
bassade verblijven en daarna naar In
donesië terugkeren.
De 40-jarige Fatmawati vloog begin
november van het vorig jaar naar Euro
pa om in een particulier ziekenhuis te
Londen een operatie te ondergaan in
verband met haar te hoge bloeddruk-
Fatmawati is Soekarno's tweede vrouw.
Negen jaar geleden verdween zij uit het
openbare leven, toen Soekarno er een
derde vrouw, Hartini, bij nam.
AMSTERDAM (ANP) Voor de vijf
de maal deze maand zijn uit de etalage
van een Amsterdamse juwelier siera
den geroofd. Gisternacht werd de poli
tie gealarmeerd voor een ruitentikkerij
bij de juwelierszaak Gifel in de De
Clercqstraat, waar omstreeks kwart
over vijf een onbekende met een straat
tegel de winkelruit imgooide en er met
gouden armbanden en horloges ter
waarde van enkele duizenden guldens
van door ging. Op dezelfde wijze wer
den eerder deze maand sieraden ont
vreemd bij de juwelierszaken Siebel,
Hessiirjg, Elvor en Vader Tijd.
SOPHIA (RTR) Bulgarije heeft
gratie verleend aan zes Westduitsers,
die vorig jaar tot gevangenisstraffen
van zes maanden tot. een jaar waren
veroordeeld wegens pogingen tot hulp
verlening aan Oostduitse familieleden,
die via Bulgarije naar het westen wil
den vluchten.
NATCHEZ (MISSISSIPPI) (AFP—
RTR) De plaatselijk penningmees
ter van het nationale verbond voor de
vooruitgang van gekleurden (NAACP)
in Natchez in de Amerikaanse staat
Mississippi, Wharles Jackson, is maan
dagavond, door een bomaanslag om
het leven gekomen. Zijn auto explo
deerde toen hfj erin wilde stappen
Briton Hadden het idee kreeg voor het
tijdschrift Time-
Luce werd in bescheiden omstandig
heden opgevoed en werd rijk door zijn
eigen ideeën- Een vriend, aan wie eens
werd gevraagd waarom Luce zo'n suc
ces had, antwoordde: „Hij is een dro
mer. met scherpe zin voor dubbel»
boekhouding".
In 1947 noemde de schrijver John
Guenther Luce een van Amerika s
vooraanstaandste vormers van de
openbare mening.
Luce trad in april 1964 af als re
dactioneel president van Time Ine-
Bij zijn aftreden zei hij: „Ik ben
66 jaar, in goede gezondheid en be
lust om actief te blijven".
WASHINGTON (AFP) Het Ame.
rikaanse bureau voor de ruimtevaart
(Nasa) is van plan twee veranderingen
aan te brengen in de Apollo-ruimteca-
bines ter verbetering van de veiligheid
en vermindering van het branjdgevaar.
Dit is maandag door Nasa-directeur
James Webb en zijn twee belangrijkste
medewerkers. Robert Seaman en Geor
ge Miller, meegedeeld aan de commissie
van de Amerikaanse senaat die een on
derzoek heeft ingesteld naar de ramp
met een Apollo-cabine van 27 januari,
waarbij de astronauten Grissom, White
en Chaffee het leven verloren.
Bij grondproeven zullen de Apollo-
cabines met lucht in plaats van zuivere
zuurstof gevuld worden. Zuurstof zal
wel gebruikt worden in de ruimtepak-
ken van de astronauten ook bij grond
proeven en bij ruimtevluchten ook
in de cabine. Het tot nu toe in Apollo-
cabines gebezigde luik zal worden ver
vangen door een minder ingewikkeld
systeem.
Gebleken is dat men voor opening
van het oude luik 90 seconden nodig
had, terwijl is vastgesteld dat de drie
ruimtevaarders op 27 januari binnen 15
seconden na het uitbreken van de brand
reeds de dood vonden. Met het nieuwe
systeem dat nog in studie is zal
door middel van gasdruk het luik van
d'e cabine in twee seconden kunnen
worden geopend. De Nasa-directie heeft
ook toegegeven dat de brand aan boord
van de cabine slecht door het gesloten
televisiecircuit kon worden opgemerkt,
dat sommige materialen verwerkt in de
cabine te brandbaar waren en dat er
bij de rampzalige proefneming van 27
januari niet op gevaren was gerekend,
die wel degelijk bestonden. Ook werd
toegegeven dat het personeel van de
basis Kaap Kennedy niet in de gele
genheid was om de oorzaken van de
brand in de cabine uit te schakelen.
Hoewel de Nasa-leiders zich hierover
niet hebben willen uitlaten, staat het
volgens deskundigen vast dat niet voor
begin 1968 een bemande ruimteproef in
het Apollo-programma genomen kan
worden. Alle voor dit jaar op het pro
gramma staande Apollo-proeven betref
fen lege cabines.
O Vlagverwisseliiig tijdens de plech
tigheid, welke de onafhankelijkheids-
wording van de Westindische eilan
den Antigua. St.-Kitts, Nevis en
Anguilla symboliseert. Op het podium
Gouverneur Jacobs (met witte helm),
diens echtgenote en de premier va®
Antigua, V. C. Bird.
LONDEN (Ass. Press) Zui
nig aangelegde Engelsen kla
gen, dat de regering geld over
de balk gooit door de metho
de, die zij heeft gekozen voor
de overgang naar een deci
maal muntstelsel.
Na meer dan een eeuw ge
harrewar voor en tegen is de
overgang zelf geen twistpunt
meer. B^na iedereen is het
ermee eens, dat een stelsel
van 100 eenheden eenvoudiger
is dan het huidige van twaalf
pennies per shilling en 20
shillings per pond. Het is de
waarde van het pond zelf, die
de moeilijkheden veroorzaakt.
Het pond sterling is op het
ogenblik 2,80 dollar waard. Als
het verdeeld wordt in 100
pennies levert dit een funda
mentele munteenheid op, die
twee en een half maal zoveel
waard is als de bestaande
Britse penny en die te moei
lijk te hanteren is voor alle
daagse transacties zoals sec
tietarief op bussen, dagelijkse
schommelingen in de levens-
middelenprijzen of het kopen
van een doosje lucifers. Zelfs
het regeringswitboek, waarin
de bijzonderheden van de
overgang worden uiteengezet,
geeft dit stilzwijgend toe door
een halve penny ter waarde
van 1,4 Amerikaanse cent
in te voeren, maar dit maakt
een systeem, dat hoofdzakelijk
wordt ingevoerd om handels
transacties gemakkelijker te
maken onmiddellijk gecompli
ceerd.
Het alternatief is, het voor
beeld te volgen van Australië
en Zuid-Afrika, die 'het pond
hebben laten vallen en een
nieuwe eenheid van ongeveer
de helft, van tien shilling,
hebben ingevoerd. In dit
systeem is elke penny onge
veer 1,4 Amerikaanse cent
waard en zijn geen halve pen
nies nodig.
De strijd voor het oude pond
wordt geleid door de finan
ciële gemeenschap van de City
of London, Jack Mocatta, een
van de vooraanstaande Lon-
dense handelaren in ongemunt
goud, zei: „Als wij het pond
laten vallen zullen die lui van
het vasteland waarschijnlijk
gaan denken: „Die uitgekook
te Engelsen proberen ons erin
te laten lopen en een devalua
tie van het pond te camoufle
ren".
Waar de Britse valuta na
de onafgebroken crisis van de
laatste twee jaar nog in niet
al te beste reuk staat, is dit
argument waarschijnlijk be
slissend geweest voor de mi
nister van financiën, James
Callaghan.
Maar de consumentenraad,
die wordt gesubsidieerd door
de regering, is het hier niet
mee eens en gaat vooraan in
de strijd ten gunste van een
10-shillingstelsel.
In een verklaring zegt de
raad: „Feitelijk erkennen ban
kiers en handelaars in bui
tenlandse valuta, dat de
kracht van het pond sterling
afhankelijk is van dieper lig
gende factoren in de volks
huishouding. Het 10-shilling
stelsel wint de strijd op het
binnenlandse front in alle op
zichten. Berekeningen worden
gemakkelijker, prijzen zullen
waarschijnlijk niet zo gauw
stijgen en het zal minder kost
baar zijn, rekenmachines om
te bouwen.
De raad lieert zich aan hei
hoofd gesteld van een groep
organisaties op handelsgebied,
die supermarkten, filiaalbe
drijven, kleine kruidenier»,
exploitanten van verkoop
automaten en busconducteurs
vertegenwoordigt. Achter de
schermen zijn bezwaren tegen
het systeem van de regering
geuit door de spoorwegen, de
gasindustrie en zelfs het mi
nisterie van sociale zaken en
de PTT, die alle met klein
geld werken en betogen, dal
hun prijzen soepeler zouden
zijn onder het 10-shillingstel-
sel. London Transport schatte,
dat de prijzen voor sommige
korte trajecten onder het de
cimale pondstelsel wel 20 pro.
cent hoger zouden kunnen
worden.
Het is mogelijk, dat zij de
strijd verplaatsen naar het
parlement, dat het decimale
pondstelsel kan verwerpen,
ofschoon het met waarschijn
lijk is, dat het dit doen zal.
Callaghan is voor behoud
van het pond, omdat het „een
eenheid, waarmede iedereen
vertrouwd is, die ledereen
kent en die iedereen begrijpt"
is. Hij betoogde dat het far
thing (een vierde van een
penny) tijdens zijn leven is
verdwenen en dat de huidije
halfpenny op weg is te veS
dwijnen. In wezen gaat dit ar.
gument uit van de veronder
stelling, dat de inflatie zal
voortduren en de nieuwe pen.
ny tenslotte een aanvaardbare
minimum-eenheid zal worden.
„Naarmate een gemeenschap
welvarender wordt, hebben
munten van geringere waar.
de de neiging uit te vallen",
zei Callaghan. De geschiedenis
wijst in die richting, maar
Callaghan heeft misschien te.
veel ten voordele van zijn stel.
sel gezegd, toen hij voorspel,
de, dat dit de basis zal vormen
voor „onze munten voor de
eerstvolgende 10Ü0 Jaar".
I
