doet SOEK OVER GRUWELEN VAN DE OORLOG De grote achter de glorie Nfieuw! Mnuzelf iglo loempia's VERZORGING VAN ZWAKZINNIGEN ONVOLDOENDE IWEEK- MIDDEL Strokenjapon voor het bal teren Doos") Staatssecretaris steil onderzoek in DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 28 FEBRUARI 1967 kent af met alle Istige vlekken. I en transpiratie, jaagt ze eruit, inweek- en |;re was. Luvil voordeel in uw nt volkomen as. Met Luvil. larantie! deur li ERSEL service! uw salontafel, ie tapijtenshow Waterloo Ridderlijk Roversbende McNamara Handboog )fr8eiekpn r kinderspel is gewees fens de rw1) wa' de Duitslanden tij Tsarensehat RUSSEN OP ZOEK NAAR BARNSTENEN KAMER 79 CENT PER STUK „ZWARTE MIS" OP CONGRES „SOCIALISME IS CULTUUR" Duizend aanvragen voor adoptie van wezen uit Vietnam Beangstigend Bedreiging Functie (Uitknippen en bewaren) wikken en wegen motief? Wat voor Jen? Zijn vlekken agen waarop VAN Seven. De kwaliteit lijke garantie! (ADVERTENTIE) „De bewering clat oorlogen door één man tot een roemrijk einde te bren gen lijn is een grote leugen". Dit schreef Frederik de Grote in zijn „Anti- Machiavelli" nadat hij zelf niettemin door een reeks aanvalsoorlogen ont zetting, dood en vernieling had gezaaid in een flink stuk van Europa en zijn eigen Pruisen, eens door zijn vader gedrild tot een modelstaat, tot de bedel staf had gebracht. Wat Pruisen overigens bewaarde was de slaafse ge hoorzaamheid en de overschatting van de discipline van zijn volk en dat heeft Europa ook later nog dikwijls genoeg ervaren. Aan de woorden van de door scha de en schande wat wijzer geworden frederik de Grote heeft Dick Dreux de titel ontleend voor zijn boek „De grote leugen" (Arbeiderspers, Amster dam). Het is één aanklacht tegen de oorlog en het soldaatje spelen. Ont daan van de glorie der vaandels, leu zen en parades blijft er van alle be roemde slagvelden niets over dan een poel voor verminkte en door de over levende makkers van uitrusting en kleding beroofde lijken. Dreux schetst het ontstaan van de oorlogen tot en met de verschrikke lijkste van allemaal: de eerste we reldoorlog, in Frankrijk nog altijd La Grande Guerre genoemd, met een iet wat merkwaardige nadruk op Grande. Dreux doet dit hoewel bij tracht objectief te zijn, hetgeen vaak genoeg blijkt niet altijd even eerlijk door de bril van de twintigste eeuwer. Ook springt hij naar mijn idee wat al te gemakkelijk om met de reputaties van krijgslieden, Napoleon bijvoorbeeld wordt heus lang niet door iedereen ge zien als de scherpziende staatsman en Europese held die 'het verdient ln een afschuwelijk rood praalgraf te liggen in de Dome des Invalides, maar de ma nier waarop Dreux Napoleon ..af maakt'1 lijkt me wat al te simpel, evenals bijvoorbeled Wellington kort en zonder nadere aanduiding wordt be commentarieerd met een: „achteraf hogelijk overschatte hertog van Wel lington". het dan met één zwaai in de vlam men der huizen". Duitsland, vol schatten uit middel eeuwen en renaissance, werd meedo genloos platgebrand. Van wat oogge tuigen uit die jaren hebben opgeschre ven in hun dagboeken, gruwt ook de twintigste eeuwer, die waarachtig toch ook wel wat aan zich voorbij heeft zien gaan Overigens komen de Britten er m Dreux' boek het beste af. Niet ten onrechte trouwens, want aan de ande re kant van het Kanaal was men er al veel vroeger bij te beletten dat konin gen legers „als hun speelgoed konden gebruiken", al was het alleen maar omdat de Engelse adel al vroeg voel de dat een leger allee^ maar een voort durende bedreiging van de „staat" was. Merwaardig afwijkend van Dreux' visie op de oorlogen is zijn uitvoeri ge en dit keer helemaal niet zo cyni sche beschrijving van het aandeel in Slag bij Waterloo van prins Willems Nederlandse huzaren en artilleristen. Infanteristen en jagers die .,zich eer der lieten neerslaan dan te wijken, jjant", schrijft Dreux, „er reed een Oranje tussen hun rijen". Dreux gaat dan ook nog verder en wijst de Britse Lstorici en hun Nederlandse collega's die te veel Britse literatuur slikten, te- reent of het feit dat zij het Neder- 1 ue, aandee* in de slag te weinig recht hebben gedaan. Het bloed kruipt dus ook bij Dick Dreux waar het niet Baan kan, Het is overigens niet zo dat Dreux de dapperheid van het slagveld niet v $n waai>de weet te schatten. '*aar {hi toont wel de betrekkelijkheid waarde aan en vooral de w j zinloosheid. Heel scherp te il schrijver hoe het soldaatje spe- flnl de hand ging lopen met de m j van de betere vuurwapens ea andere oorlogsmachines. De afschu- aerste wereldoorlog was het •oemge bankroet van de middeleeuw- „,.Pracht en praal van scharlaken tu- j H1, bepluimde helmen, hoge en ln koh v°^l0men onbruikbare kolbak- n en al dat andere geschitter waar- twL Uwen en generaals zich zo raag verlustigden. Hoewel de tweede zi&w i ?g door veel historici g*- I ais de voortzetting van de eer Lrj ve?l meer een technische en i£Ke?de striïd wa* en vooral een nopJao? a.g' liep de techniek toch bonrWHrf cle hand en bloedden vele vrepmH en soldaten leeg op landen anden en in andermans Men moet zich voorstellen wat <3« gevolgen waren van zo'n decennia lang durende furie. De velden bleven braak liggen. De kloosters, verzamelplaatsen van wetenschap, werden uitgemoord. Tienduizenden onbegraven lijken ver oorzaakten epidemieën, waarvan de pest de meest gevreesde was en er waren al lang geen „dokters" meer. De totaal verwilderde boeren vorm den, diep in de bossen, roversbenden, die zo mogelijk nog genadelozer optra den d'an de dronken en uit de hand gelopen huurlingen uit alle landen van Europa. In naam ging die strijd dan om God te dienen. Tegen de ketters of vóór de Reformatie. De werkelijkheid was: spelen met soldaatjes, roof, heb zucht en de honger naar krijgsroem van hen „die geboren waren om te bevelen en te strijden. De Dertigjarige oorlog decimeerde een .volk van rond zestien miljoen tot nog geen vier miljoen. Duizenden dor pen waren verdwenen, het land ver armd en uitgeput. Vele tientallen ja ren waren er nodig om weer op de been te komen, niet echter om weer nieuwe redenen voor oorlog te vinden. Een merkwaardigheid die ook tel kens naar voren komt uit Dreux' ge schiedschrijving van de oorlog is het nu wel door de wetenschap achter haalde feit dat de veldheren van toen nauwelijks oog hadden voor nieu we oorlogstechnieken. In dat opzicht waren de Engelsen al in de middel eeuwen heel wat praktischer en in de slagen bij Azincourt en Crécy, in de vijftiende eeuw, hadden de Britten de Franse ruiterij en het voetvolk ver pletterende nederlagen toegebracht door van achter uit puntige staken gevormde borstweringen een regen van pijlen te doen neersuizen op de Franse aanruk kende linies. waren en dat alleen de man te paard de ware krijger was, de elite van het slagveld. Het werd een reeks slacht- velden in plaats van slagvelden. De eer ste primitieve vuurwapens verschenen, maiair de eavallerie bleef chargeren. Ook de donderbussen, de voorlopers der kanonnen, kregen de veldheren en hun uitverkoren, geharnaste en be pluimde ruiters op geen andere ma nier uit het zadel dan ze eruit te schieten. Tot in de daigen van Napo leon was de artillerie het proletari aat van het slagveld. Wel waren deze ontwikkelingen oor zaak van de geboorte van een nieuw soort krijgsmachten. Want de verblin de ijzervreters mochten dan weinig oog hebben voor de techniek van de oorlog, de nieuwe middelen maakten het wel nodig dat er steeds grotere krijgsmachten op de been gebracht moesten worden en voor het behoud van hun macht hadden ze a-lle aan dacht. Het zijn de Bourgondiërs geweest die in Europa een nieuwigheid introdu ceerden: het staande leger. Dit voor- oorzaakte op zijn beurt weer het ver schijnsel van de huurling en verschaf te in de zeventiende eeuw het mate riaal („Canaille is goedkoop") voor het „Spel der Koningen". De handboog was een Britse speciali teit die de „ridderlijke" veldheren al wijzer had moeten maken. Maar de oorlogen werden nog steeds „ontwor pen" vanuit de visie van lieden die zeiden dat ze „voor de krijg" geboren Het ls een barre geschiedenis ai»? Dreux beschrijft. Het is de achter grond van de glorierijke reeks jaartal len en roemrijke veldslagen uit onze geschiedenisboekjes. Omdat uit Dreux' boek nauwelijks blijkt dat de mens ooit van zijn schade en schande wer kelijk wijzer geworden is, kan meti alleen maar blijven hopen dat het de ontwikkeling van de techniek zal zijn die de veldheren voor eens en altijd de handen zal boeien en ze tenslotte Een ander romantischer beeld van de militair; de officier als liefdesheld. V' antlcr ïebietl is er weinig I wLerd' Het djden van de burger- I grot WaS 110g evetl groot» zo I tokvui**6* is een veel v°orkomende I fle n§ dat de burgerbevolking van Uit ?Cnaamde -ridderlijke" oorlogen bad/ middeleemven "iets te vrezen I bran/ Plunderin-g, verkrachting, ver- I to en massamoord op boeren I ngei1 ziiin altiid al gepaard I Ve/««-lnet 00r*°»' En met de schaal- 'Wwon?8 Va" dc onrl0K werden de het a e °PPervlakten groter en steeg I we* a^tal omgekomen boeren, vrou- I 1 en kinderen. hoogtepunt werd a» 0Ver Eiivftn zeventiende eeuw toen JensMoorw Dertigjarige (gods- Je handen rt woed'.o- De al lang uit ^Men hn,„r aanvoerders gelopen nooit tevi™?lngen g'ngen tekeer ah ha ramn I" 's ze^s de vraa; étende Khan een' Su° kagen Tril6 ,0olJ0g ov°r zicl Sesnaa.'j n kinderen werden ■5rhen m u. reux; -Kroaten en knderenatle Z fen gewoonte ®«2ebereieS ?ebruiken voor wa k vol], e.uf: ".vogelspel" noem s een arm? B'»sten ze zo'n kind mpje omhoog en smeten Hoe de Middeleeuwers vaak dach ten over de soldaat blijkt uit de spot prent waarop het „bij elkaar beho rende trio", de dood, de soldaat en de prostituée staan afgebeeld. van bet wereldtoneel zal doen ver dwijnen. Helemaal gerust kun je er niet op zijn als ie bijvoorbeeld een man als de Amerikaanse minister van de fensie McNamara, verklarend dat de luchtbombardementen op Noord-Viet nam feitelijk zinloos zijn, hieraan hoort toevoegen dat men er toch maar mee door moet gaan omdat het goed is voor het moreel van de Zuidvietnatmezen. Dat McNamara wel iets geleerd heeft blijkt dan alleen uit het negatieve feit dat hij niet-praat van de demoralise rende uitwerking van de bombarde menten op de Noord-vietnamezen. Want dat hebben bommen nooit. Dat is 25 jaar geleden al gebleken in tientallen Duitse steden, in Rotterdam, Warschau, Coventry en in Londen. Het is duidelijk, concludeert Dreux aan het ©ind van zijn boek, dat een gevaarlijke en gemeenschappelijke geesteszieke nu in zijn allergevaarlijk ste stadium is en hij besluit dan met de beschrijving van het boetegebed van een middeleeuwse stadsbevolking na langdurig door de pest geteisterd te zijn. „De dag kwam dan dat allen hun. mooie kleren en sierraden wegwier pen zich in zaikkengoed kleedden en de straat opgingen.... geen arm of rijk, geen vriend of vijand meer te herkennen Met opgeheven armen baden ze aan „Van deze ziekte verlos ons heer". Het feit dat de schrijver hier en daar misschien wat al te gemakkelijk de zaken „achteraf" beschouwt doet aan de waarde van dit boeiende boek niets af. Het is de kroniek van de lijdende mensheid- De waarheid achter de jaartallen. Een lijden, zo groot dat het geen oorlog recht- vaardigt. WIM KOCK MOSKOU (AP) De Pravda meldt dat een nieuwe poging zal worden ge daan om de „barnstenen kamer" uit een van de Tsaristische paleizen, die door de nazi's tijdens de Tweede Wereldoor log is geroofd en later op een geheime plaats verborgen, terug te vinden. De vroegere nazi-Gauleiter van Oost- Pruisen, Erich Koch, heeft onlangs in een interview met een Pools blad ver klaard dat' de kamer, waarvan de waar de op ongeveer 150 miljoen gulden wordt geschat, in Kaliningrad begraven is. Hij gaf enkele aanwijzingen die tot heropening van het onderzoek aanlei ding hebben gegeven. Kaliningrad, hei vroegere Koenings- berg, maakt tegenwoordig deel uit van de Sovjet-Unie. Het was de hoofdstad van de vroegere Duitse provincie Oost- Pruisen. Koch had er zijn hjbofdkwar- De „barnstenen kamer", een geschenk uit het begin van de 18de eeuw van de koning van Pruisen aan Tsaar Alexan der van Rusland, werd door nazi-troe pen geroofd uit het buitenverblijf van de Russische tsaren, Tsarkoje Sielo, na bij Leningrad. Koch heeft verklaard dat de schat eind 1944 bij het naderen van de Sovjetlegers begraven is. De Russen hebben eerder reeds in tensief in Koeningsberg naar de ge roofde kunstschatten gezocht, maar de „barnstenen kamer" nooit gevonden. De Pravda schi'ijft nu dat Kochs verklaring wijst' naar een bunker onder een speel plaats in een van de voorsteden. Ze zijn er! Iglo loempia's. U haalt ze vers uit de diepvries. U bakt ze zelf knappend vers! Ontdek nü hoe lekker loempia's kunnen zijn. Geniet er dit weekend van! (Van een onzer verslaggevers) MAASTRICHT BORGHAREN Het congres, dat PvdA's meest linkse jonger engroepering ,,Tien over rood" in het weekeinde in kasteel Borgharen en het fort Sint Pieter heeft gehouden, heeft een aantal onverkwikkelijke incidenten opgleverd, die achter het motto van het congres „socialisme is cultuur" een groot vraagteken hebben geplaatst. Aan het einde van het congres maakten de deel nemers, waaronder ook jongeren van de Limburgse provo-bewe ging, Nieuw Luuks, zich op voor geheime riten. Op het podium be gint een man in zwarte toga een mis op te dragen, terwijl de mu ziek speelt. Muziek van een vio list, die voor zijn optreden 59 gul den ontving. Alle „gelovigen" dra gen een brandende kaars in de hand en zingen „Sterre der zee". De intussen gearriveerde recher che vraagt Hans Borgers, exploi tant van het fort, of hij dit toe laat. Neen, Hans Borgers stapt op het podium, commandeert de vio list zijn trillingen te staken en slaat een kleinood van het „al taar". „Met betrekking tot Limburg"- samensteller Hans Derks roept „doorspelen", maar het mag niet haten. Intussen hebben enkelen de heiligenbeelden naar buiten, naar het terras gedragen en zijn bezig smalle kerkkaarsen tussen de ge vouwen gipsen handen te monte ren. Hans Borgers op van de ze nuwen roept organisator Paul Panhuysen hij zich en zegt hem dat de zaal ontruimd moet wor den. Panhuysen is zijn zenuwen nu ook nog maar nauwelijks de haas. Hij staat op het podium en roept. „Verzamelen op het plein van Borgharen". De pret gaat uit als de kaars die iedereen in dc hand klemt. Vrij rustig verdwijnt iedereen. Hans Borgers kan opge lucht ademen. Zondagmiddag praten we even na met de 25-jarige Hans Bor gers. Hij zegt: „Panhuysen en iemand van de "VARA-radio zijn bij me geweest om de zaal te hu ren. Het zou een gezellige avond worden. Een heatavond waaraan een wandeling door het onderaard se gangenstelsel van de Pieters berg was toegevoegd. Ik heb voor hen een hele route door de gang uitgestippeld, dus over de bereid heid van mijn kant hoeft niemand te praten. Ze hebben toen ook ge zegd dat ze vuurwerk op de berg wilden maken en dan de re publiek zouden uitroepen. Nou ja, dacht ik, een aardigheidje. Toen begonnen ze ook over een zwarte mis. Nee, dat wordt maar zo'n klein flauwekulletje. Er is nooit gesproken over heelden en de rest. We wisten ook helemaal niet dat de Luuks-beweging erbij hoorde. Er is altjjd alleen maar gepraat over de Party van de Arbeid, dat leek mij wel safe". Maar de avond zelf bleek an ders. „Bjj de beesten af", zegt nu de St.-Pieter-exploitant. BRUSSEL (ANP) Tien Vietnamese kinderen drie jongetjes en zeven meisjes van drie tot vijf jaar zyn gisteren op het vliegveld Zaventem by Brussel aangekomen, waar ze door Bel gische pleegouders werden opgewacht. Er wordt binnenkort nog een groep van 18 kinderen verwacht. De kinderen, afkomstig uit een wees huis te Saigon, worden doo bemidde ling an de internationale organisatie voor hulp aan kinderen in nood „Mens 'en wereld" via Genève naar België ge bracht- De voorzitter van de Belgische afde ling van de organisatie verklaarde, dat er in één week tijds duizend aanvragen van Belgische gezinnen voor adoptie van een Vietnamees weeskind waren ontvangen. Betaalbare gelegenheidskleding voor het jonge meisje, dat op een partijtje een modieuze indruk wil maken, gecreëerd door de Ameri kaanse firma Belle Maid en ge toond in Kopenhagen: een japon, uit stroken opgebouwdgemaakt van witte crêpe afgezet met zil veren pailletten, net als de schou derbandjes. (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Elk jaar worden er in Nederland meer dan achtduizend zwakzinnigen geboren. Het totaal aan tal zwakzinnigen in ons land wordt momenteel geschat op rond 300.000. Voor slechts een kleine groep is plaats in gespecialiseerde inrichtingen, om dat deze inrichtingen verstopt zyn door de lange verpleegduur van de zwakzinnigen die nu reeds op meer dan veertig jaar kan worden gesteld. De staatssecretaris van Sociale Za ken en Volksgezondheid, dr. A. H. J. Bartels, die deze cijfers in een vraag gesprek met het blad' van het NKV, mededeelde, laat momenteel een on derzoek instellen om op korte termijn een inzicht te krijgen in de frequentie van zwakzinnigheid en de verspreiding hiervan. - Tegelijkertijd wordt nagegaan hoe de doelmatigheid van de voorzieningen moet z»:jn. Br. Bartels is voorstander van een veel grotere spreiding van psychiatri sche en zwakzinnigeninrichtingen en hoopt én door de Wet op de Zware Geneeskundige Risico's én de Zieken- huisbouwwet tot een betere opvanj_ van de tienduizenden zwakzinnigen in ons land te komen. Liet probleem van de zwakzinnigheid noemt dr. Bartels beangstigend. Elke dag zijn er drie ouderparen die een mongools kind ter wereld brengen. Ve le zwakzinnigen leven een terugge trokken verborgen bestaan. Zij krij gen niet die verzorging welke zij no dig hebben. Ook economisch gaan er onvoorstelbaar grote bedragen verlo ren, omdat deze mensen niet worden in geschakeld in het arbeidsproces. Er dienen vilgens dr Bartels goede observatieklinieken te komen van waaruit adviezen kunnen worden ge geven over de plaats van deze zwak zinnigen in de maatschappij. Veelal behoeven de zwakzinnigen niet in in richtingen te worden opgesloten, maar kunnen zij in dag- of nachtverblijven vertoeven. Men beschikt momenteel over te wei nig gegevens om de omvang van het werkelijke zwakzinnigenprobleem te doorgronden. Vandaar zal het weten schappelijk onderzoek dat thans word& ingesteld de basis moeten vormen voor een geprogrammeerd beleid. richtingen hoopt dr. Bartels door mid del van de nieuwe ziekenhuisbouwwet inrichtingen te bouwen die voorzien in de doorstroming van de patiënten. Dat wil zeggen, dat men geen kinderinirich- tingen kan bouwen zonder rekening te houden met het feit dat deze kinderen ouder worden. Daarom dient iedere kinder inrichting een dubbele inrich ting voor volwassen mannen en vrou wen achter zich te hebben. Nederland heeft mimenteel 25.600 psychiatrische en 23.000 zwakzinnige patiënten die in inrichtingen zijn op genomen. Daarnaast telt ons land ruim 12.000 psychisch gestoorde bejaarden, waarvan er momenteel 8600 in psychia trische inrichtingen worden verpleegd. Dr. Bartels is van mening dat er on der de zwakzinnigen een zeer groot aantal is dat een uiterst nuttige func tie in de maatschappij kan vervullen. In dit verband zal een veel grotere uitbreiding moeten worden gegeven aan de zogenaamde sociale werkplaat sen. Voor wat de verpleging betreft in in- Los van de aangeboren zwakzinnig heid vormt, aldus dr. Bartels. deze tijd een bedreiging voor de geestelijke hygiëne van ons land De snelle ver anderingen in de maatschappij, het daardoir noodzakelijk geworden ver snelde aanpassingsvermogen, het la- waal, gebrek aan recreatie e.d. vergt zo veel van geestelijke spankracht, dat er ontelbare Nederlanders z>yn die er niet meer tegenop kunnen. Bij de opvoeding van de kinderen blijkt reeds thans dat vele jeugdigen poliklinische zorg en maatschappelijke begeleiding nodig hebben. Dit probleem wordt steeds nijpender en speelt niet alleen bij de jeugdigen. Ook bij de industriële aanpassing doen zich al vele gevallen voor van gees telijke spanningen. In dit verband zal binnenkort in Lim burg begonnen worden met wat dr. Bartels noemt een experiment voor geestelijk hygiënische begeleiding. De overheid zal vier jaar achtereen een bedrag van f 150.000.- beschikbaar stellen voor een team dat in het mijn- gebied een kadertraining geeft aan de genen die straks de mijnwerkers zullen begeleiden bij de aanpassing in het in dustriële proces. Dr. Bartels is van mening dat dit experiment uiteindelijk zal moeten lei den tot zogenaamde districtsdiensten voor de geestelijke volksgezondheid. In Limburg wordt men reeds nu ge confronteerd met moeilijkheden bij om scholing en het veranderen van het levenspatroon van de mijnwerker. Er wordt thans gewerkt aan een soort geestelijke blauwdruk voor Limburg die belangrijk zal zijn om de zo met verve verkondigde economische blauw druk te effectueren. Uiteindelijk, aldus dr. Bartels, zal het experiment moeten leiden tot am bulante diensten voor de geestelijke volksgezondheid waar allen die met de zorg voor opvoeding, gezinszorg, huwe lijksproblemen, industriële aanpassing e.d. belast zijn, deskundige adviezen kunnen krijgen. Het zal van het experiment in Lim burg afhangen hoe de uiteindelijke op zet van de7e speieale diensten voor de geestelijke volksgezondheid zal wor den.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 7