Poolse student werkt
harder dan Nederlandse
kleine maand: kleine
AMONTILLADO
pripen
VERMOUTÏ PASSING
2e pak
SPECULAAS
HALVE PRIJS
TOMATEN
SOEP
43
Kopen bij de
is sparen bij de
c
CAS
ERNI
NUMERUS CLAUSUS VOOR ELKE FACULTEIT
Nieuw tankschip (500 ton) voor ZNSI
"IP
mals
braad
SINDt
00STERI
Sc holte wel
finale I
JsSsrrL'fi&Ja
BNG-lenin|
groot succes
Ruimtefiets'
houdt
astronauten
in conditie
2X SPARZEGELS
MARGARINE
APPELMOES «7E
RUNDVLEES f©
GEWELDIG SUCCES MET ONZE VLEES PRIJSVERLAGING
ereklasse li
12
Meisjes domineren
Studentenrechters
Openlijke kritiek
Man van brandstichting
in eigen huis verdacht
GROTE FLES SHERRY
SPECIAAL VAN 375 VOOR
GROTE FLES
VAN VOOR
VOOR DE
VAN 110 VOOR
BLIK
NÜ SLECHTS
met 9 ct gratis sparzegels
met 15 ct gratis sparzegels
RUNDERLAPPEN
SOEPPAKKET
VERSE WORST
SAV00IE KOOL
SOEPGROENTE
PANKLARE PREI
Programma
Ajax verloor v
Anderlecht
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 2 FEBRUARI 1967
WARSCHAU Wie kennismaakt
met het Poolse studentenleven
komt voor verrassingen te staan.
Men herinnert zich de heftige dis'
cussies rondom de numerus clau
sus van minister Diepenhorst, die
met zijn noodwet de langzamer
hand wel wat vergrijsde traditio
nele vrijheid van de Nederlandse
student aantastte. In Polen be
staat aan elke faculteit en nume
rus clausus. In overeenstemming
met het Centraal Economisch
Plan wordt aan elke faculteit het
aantal nieuw te creëren plaatsen
vastgesteld. De verhouding van
het aantal beschikbare plaatsen
tot het aantal kandidaten varieert
van 1:2 tot 1:7. Een toelatingsexa
men tot de universiteit is nodig
om de overvloed van kandidaten
te schiften. Interessant is de wijze
van beoordeling van het examen
werk
In totaal kunnen er 36 punten be
haald worden, waarvan 30 op grond van
het resultaat van het toelatingsexamen
en 3 voor de prestaties op de middel
bare school. De laatste dr>e punten wor
den op grond van zijn sociale status aan
de kandidaat toegekend. Om de ont
wikkeling van de plattelandsbevolking
en de democratisering van het hoger
onderwijs te bevorderen, krijgen kan
didaten afkomstig uit agrarische en la
gere sociale miilieu3 drie punten toege
kend. Kandidaten afkomstig uit hogere
milieus geen punt.
Als voorbeeld geven wij de cijfers van
het toelatingsexamen tot de juridische
faculteit van de universiteit van Poznan.
Van de 800 kandidaten slaagden r 400
voor het examen, waarvopr men maxi
maal 30 punten kan behalen. Er waren
slechts 250 plaatsen beschikbaar. De 3
punten voor sociale status wierpen zo
doende groot gewicht in de schaal.
Vanaf do eerste dag wordt er door de
studenten hard gewerkt. Omdat er kan
didaten te over en plaatsen te weinig
zijn, stelt men zeer hoge eisen. Een
student, die twee keer voor hetzelfde
examen of driemaal voor verschillende
examens zakt, wordt van de universi
teit verwijderd. De dienstplicht vervul
len de studenten grotendeels in bun stu
dententijd. Tijdens de eerste drie jaar
van zijn studie heeft iedere dienstplich
tige student een dag per week militaire
oefeningen met uitzondering van de aca
demische vakanties. Na afloop van zijn
studie dient hij dan nog één maand.
Deze regeling is aantrekkelijk voor -de
studenten, omdat zij niet na hun studie
aan oen diensttijd van drie jaar hoeven
te beginnen en biedt ook economische
voordelen, daar de academici zo drie
jaar eerder in het produktieproces wor
den ingeschakeld.
Opvallend Is ook het grote aantal
meisjesstudenten, die 60 tot 70 procent
van de gehele studentenbevolkirug uitma
ken. De grote meerderheid van hen stu
deert (in tegenstelling tot in ons land)
af en blijft in het produktieproces in
geschakeld ook na hun huwelijk, 'n Ge
heel andere waardering van de maat
schappelijke positie van de vrouw zal
aan deze voor Nederlandse begrippen on
gewone situatie niet vreemd zijn.
Het Poolse studentenleven wordt be
heerst door de Nationale Poolse Studen
teunie Z.S.P. genaamd. De Z.S.P. ver
tegenwoordigt alle Poolse studenten en
-is een belangen- en geen politieke or
ganisatie. De bindingen met de commu
nistische partij z'n echter groot, wat on
dermeer hieruit blijkt, dat de voorzitter
van de Z.S.P. automatisch lid van het
parlement voor de Verenigde Arbeiders
partij van Gomulka Is
De leiding van de Z.S.P., die pea- jaar
enige miljoenen zloty overheidssubsidie
ontvangt, bestaat uit afgestudeerden, die
drie jaren in functie blijven en door de
staat worden betaald. Deze machtige
Poolse studentenunie is belast met de
organisatie van het gehele studentenle
ven. Niet alleen verdeelt zij de rijks-
studiietoelagen, maar ook de kamers in
de studentenflats, die erg in trek zijn
vanwege de lage huur. Zij beheert het
studentenreisbureua, de studentenrestau
rants, oefent indirect invloed uit op het
toekennen van visa aan studenten voor
d:e Westerse landen en is belast met de
exploitatie van de gemengde sociëteiten,
een soort studentencafé's.
Omdat het vooi de mannelijke studen
ten verboden ls de meisjesstudenten bui
ten de vaste bezoekuren om, in de meis
jes-studentenflats te bezoeken en omge
keerd, vormen deze clubs het ontmoe
tingspunt van de Poolse studenten.
In deze smaakvolle ingerichte studen-
tenciubs speelt het gehele gezelligheids-
leven zich af. Geen aparte verenigingen
voor mannelijke en vrouwelijke stu
denten of afzonderlijke confessionele en
neutrale gezelligheidsverenigdngen zoals
in Nederland, maar ontmoetingscentra
waar Iedere student toegang heeft. Op
een geïmproviseerd toneeltje van een
paar planken, een studentenbandje, dat
met enthousiasme de tophits, die in
1960 in ons land populair waren, ten
gehore brengt In deze clubs, die aan el
ke universiteit te vinden v zijn, kregen
wij ook de kans vrijuit" ifet do gewone
Poolse studenten te praten. Men moet
een scherp onderscheid maken tussen
de „studentenleiders" en de doorsnee
Poolse student. De eerste groep, waar
mee wij hoofdzakelijk in contact kwa
men, bestaat uit zeer deskuindige, meest
al afgestudeerde studenten, die op hun
politieke betrouwbaarheid beproefd zijn.
Voor hen Is deze baan vaak een spring
plank naar hogere functies in de partij
en vakbond. Het heeft weinig zin met hen
over controversiële kwesties te praten.
Veelal beperken zij zich dan tot het ma
ken van wat vage, vriendelijke opmer
kingen. De gewone Poolse student is
veel openhartiger. Kritiek op de regering
en het communisme, jawel, maar graag
binnenskamers. Anders loopt men het
jevaar zijn rijksstudietoelage kwijt te ra
cen, die niet alleen op grond van studie
prestaties, maar ook van sociale acti
viteiten en constructieve houding toege
kend wordt.
Alles voor en aoor de studenten, zo
lean men de organisatie van het Poolse
studentenleven typeren. Dit heeft z'n bui
tengewoon aantrekkelijke kanten, maar
ook zijn schaduwzijden. Heel duidelijk
K<omt dit tot uiting in de Poolse studen-
tenrechtbaniken. Om de drie jaar kie-
Ruimtevaarders die op toekom
stige reizen lange tijd in het lucht
ledige zullen moeten verblijven,
kunnen hun hart en bloedsomloop
in conditie houden door van tijd
tot tijd een deel van de reis fiet
send af te leggen.
Technici van de raketten- en
niimtevaartafdeling van Lockheed
hebben een apparaat ontwikkeld
dat moet helpen voorkomen dat
door de langdurige inwerking van
de gewichtloosheid de conditie van
hart en bloedsomloop achteruit
gaan en astronauten na terugkeer
op aarde aanpassingsmoeilijkheden
ondervinden wanneer deze orga
nen weer onder normale omstan
digheden moeten functioneren.
Het apparaat van Lockheed be
staat uit een hermetisch sluitende
trommel die in het ruimtevaartuig
wordt opgesteld en waarbinnen
zich een trapmechauisme bevindt.
Van boven is een opening die pre
cies om het lichaam van de astro
naut sluit. Op gezette tijden neemt
nu elk van de ruimtevaarders eni
ge tijd in dit apparaat plaats dat
dan zijn onderlichaam geheel om
sluit. De lucht wordt er dan gro
tendeels uitgepompt zodiait er op
het onderlichaam van de astronaut
minder druk wordt uitgeoefend
dan op zijn bovenlichaam. Het
bloed heeft dan de neiging zich in
het onderlichaam te verzamelen,
wat ongeveer overeenkomt met de
toestand zoals hij op aarde is.
Door intussen rond te peddelen
laat de astronaut zijn hart en
bloedsomloop op vrijwel dezelfde
manier functioneren als op aarde.
De schrijver van dit artikel maakte deel uit van een delegatie
van de Nederlandse Studentenraad, die onlangs een bezoek aan
Poolse universiteitssteden heeft gebracht.
zen de studenten van iedere universiteit
10 studentenrechters. Studenten, die u-
niversitaire eigendommen beschadigd
hebben, of geld gestolen van hun mede
studenten, worden niet door de gewone,
maar door deze studentenrechters be
recht. Een verdediger mag de aange
klaagde student zelf uitkiezen, de stu-
aahtklager wordt aangewezen. Het
proces vindt in het openbaar plaats en
wondt aangekondigd op de publikatiebor-
den. ï)e voornaamste straf, die echter
zelden wordt opgelegd, is uitstoting uit
de Z.S.P. Dit betekent een aanzienlijke
handicap, daar de student hierdoor ve
le voorrechten en faciliteiten verliest.
In het algemeen kan men zeggen dat
de regering via. deze organisatie, die met
bijna alle facetten van het dagelijks le
ven van de Poolse student bemoeienis
heeft, een machtige greep heeft op het
toekomstige intellectuele kader van Po
len. Of deze greep stevig genoeg is om
in de toekomst botsingen tussen studen
ten en regering te voorkomen, wagen wij
te betwijfelen.
Ook in Polen zijn Het de Intellectuele
en kunstenaars, die evenals in Rusland
de spits afbijten bij het streven naar
grotere persoonlijke vrijheid.
In Krakau, die verrukkelijke oude
hoofdstad van het Poolse rijk, zagen
wij in een studentenelub een studenten
cabaret. Het was een cabaret ter gele
genheid van het 600-jarig bestaan van de
Jagiellionsky-universdteit te Krakau, de
oudste universiteitsstad van Europa Ach
tereenvolgens werden verschillende ko
ningen, die vroeger over Krakau geheerst
hadden, ten tonele gevoerd. Tot grote hi
lariteit van het publiek bleken zij ech
ter een opvallende overeenkomst te
vertonen met politieke leiders als Go
mulka Cyronkiewicz (minister-president)
en Odhiab, de voorzitter van de Poolse
Raad van State.
Wat echter de gevolgen Kunnen zijn van
openlijke kritiek op de regering, bleek
onlangs weer uit het geval Kolakof Sky.
Leszek Kolakof sky, een bekend profes
sor in de filosofie aan de universiteit
van Warschau, hield op 21 oktober een
rede op een bijeenkomst van Warschause
studenten ter viering vam de tiende ver
jaardag van de Poolse oktoberrevolutie
van 1956. Deze revolutie maakte een ein
de aan de Russische heerschappij over
Polen en de terreur van de Stalinperio-
de De bijeenkomst was georganiseerd
door de socialistische jeugdorganisatie,
Z.M-S. In deze rede leverde Kolakofsky
zelf lid van de communistische partij,
kritiek op de censuur in radio, pers en
televisie. Hij verklaardë, dat er in het
geheel niets te vieren viel, omdat er in
Polen geen echter democratie heerste en
Gomulka zijn beloften van 1956 aan alle
burgers politieke en culturele vrijheid
te geven, niet was nagekomen. Kola
kofsky, zeer populair bij de studenten,
werd na
gejuicht.
van zijn rede luid toe-
.e leden van de socialis
tische jeugdorganisatie, die die rege-
gingspolitiek wilden verdedigen, werden
door geschreeuw het spreken onmoge
lijk gemaakt.
Aangemoedigd door Kolakofsky's rede-
bestegen vervolgens verschillende stu
denten het spreekgestoelte en deden er in
ongezouten bewoordingen nog een schep
je bovenop. Een student stelde zelfs voor
een resolutie aan te nemen waaruit het
aftreden van Grumulka, die „oude man"
zoals hij hem noemde, zou worden ge-
eist. De gevolgen konden niet uitblijven.
Kolakofsky werd uit de communistische
partij gestoten en negen studenten van
de universiteit weggestuurd. Een student
uit Krakau, met wie wij over deze
kwestie spraken, vertelde ons, dat de
Poolse pers de rel had doodgezwegen
en hij ervan had gehoord via radio Free
Europe.
Toch vindt men algemeen, diat de Pool
se regering bertekkelijk mild is opgetre
den. Het feit, dat Kolakofsky nog steeds
college geeft en niet in een werkkamp
verblijft, is er het duidelijkste bewijs
van, dat de Stalinistische periode voor
goed tot het verleden behoort.
AMSTERDAM (ANP) De 32-jarige
magazijnbediende J. V. wordt er van
verdacht dinsdagmiddag brand te heb
ben. gesticht in zijn woning in de Mane
gestraat in Amsterdam-Oost. Doordat
de brandweer snel ter plaatse was kon
het vuur tijdig worden gedoofd. Uit een
onderzoek blijkt, dat er op drie plaat
sen in de woning (een eerste etage)
petroleum moet zijn gesprenkeld. Tij
dens de brand was er niemand thuis,
maar volgens de politie was V. kort
tevoren nog in zijn woning geweest. De
man ontkent iets met de brand te ma
ken te hebben.
(Van een onzer verslaggevers)
BERGEN OP ZOOM Gisteren heeft
de Zuid Nederlandse Spiritus Fabriek
te Bergen op Zoom een nieuw tank
schip in ontvangst genomen. Het was De
Krab, die heel toepasselijk juist in deze
periode aan de Z.N.S.F. werd overge
dragen. Met 500 ton is De Krab het
grootste schip van de Z.N.S.F. vloot.
De tanker is gebouwd door de
scheepswerf Paans uit Rode Vaart. Hy
voer gisteren de Bergse haven in op weg
naar de Spiritusfabriek, die dit schip
De Krab heeft gedoopt vanwege de
nauwe bindingen met 't Krabbegat, de
stadsnaam van Bergen op Zoom in deze
carnavalsperiode. Aan boord waren
schipper B. Schot en diens zoon, de
stuurman C. Schot.
Op de foto: De Krab aan de steiger
by de Spiritus.
DEN HAAG (ANP) De n.v. banl
voor Nederlandse gemeenten deelt meli
iat zij, gebruik makend van de bevoefi
:eid, voorbehouden in het prospect»
an 23 januari 1967, het bedrag vandi
bij dat prospectus door haar geëmlttea.
de 6 3/4 procent 25-jarige obligatie^
ning 1967 tweede lening heeft vut.
gesteld op f 200 mini Niettemin zal ty
de toewijzing een zeer aanzienlijke
ductie moeten worden toegepast.
-10%
VI;.
dus met 20% Korting
H
erma
pakje
1/1 blik Jü, yf
blik 200 gram A A Cr
met 24 ct gratis sparzegels
CERVELAATWORST _Q
150 gram nü UtS -10%
GRATIS PAKJE RIETJES BIJ
ELKE FLES LIMONADESIROOP -io%
ZOUTE PINDA'S
reuzenpak van 94 voor o9 -106o
KOKOSROTSJES
250 gram 69 -10%
ZOETZURE AUGURKEN
1/1 pot van 135 voor 125 •10%
Prijswijzigingen voorbehouden. Deze aanbiedingen gelden
uitsluitend SPAR-kwaliteitsartikelen.
t/m zaterdag
500 gram MAGERE
329
extra van 189 nu
148
400 gram
178
Hf
vandaag
500 gram PANKLARE
19
zaterdag
zakje verse
19
Sisé
maandag
500 gram
CLAY
k
Ernie Terrell in zyn gev
(Van onze handbalmedew I
BREDA Sinds 1962 woi
in Oosterhout handbal gespee;
staande voetbalvereniging I
richtte in 1962 een afdeling hJ
Nu m 1967 bestaat de sport1
Beatrix uit 8 voetbalelftallen i
ten) en 6 handbalteams (en pi
„Een afzonderlijk bestuur v<
oi voetbal daar ben ik steeds
geweest", zegt de heer Gerard
voorzitter van Beatrix. „Nu i
vereniging een goede eenheid
goede onderlinge verstandhoi
arioop van de competitie wor
ÏÏie? georganiseerd handt
bafi _3Nu eens voetballen
oa ers, dan weer handballen
allers. Heel langzaam komt,
SlP4V00r handbal. Alles wa'
Sut »?leuw" is moet eer
oïw-bestaan voor dit erkerl
elk zijn er problem^
epn n<^halteam één keer I
tl? "ur wd trainen komt dit
SSL0* f 40— a f 50— f
kundh? moeten trainers en ha
Plaa4n:getr0kken WOI*e
ba?°//J!e?J;rlx wordt aUeen zei
minterdat Da Prestaties zijl
door nromer °nge Jaren' deels
anderS J van verschillen
dat de °°- het trainings]
te lossen mglng binnenkort
dagl ?5ramma zaalhandbal
Hooldkfc'n1967 ziet er alsl
bureh-Hw-- Dames' DES—N|
bert—WaS?, Zeeburg—Swifl
loc, Qufntïf n' Heren: Q1y|
Sittardfe "lp?peratle '55' A
klasse- n'am ^~Aalsmeer- °1
^^^wrfta-Atheni
bruari, "il1L,fr(°P (23 tot en
verdedigen ,n de erekb
BeekmaïUn 'fSenstanJ
den en Janus JaJ
aaa) Hart P'et Bi)
Ben (bewênHintum
maar en w Jaap Liet]
n Jo"P Roodenburg (1
1?D'fckampLnAI>) °e Ni
s'«rdam ^eff„VOetbal'
1 verloren woensdag in Bi
tUstwa* de stand'n^!!1^
