Wilhelm Har ster bekent
MAO WINT EERSTE
SLAG IN KIANGSI
Brandt: Britse sin
voor pragmatiek
MEVR. VAN SOMEREN
CONTRA KOEKOEK
LENIG MET PRINSES BIRGITTA
,.Van het begin der deportaties wist ik wat er met hen gebeurde''
Eenzaam
Schok
Leger slaat
opstand in
Peking neer
Bandopname
van Marshall
over Berlijn
Arbeidsonlust
door slecht
voorbeeld
van regering"
Tsafendas in
Zuid-Afrika
na fout van
ambtenaar
ANTI-RAKET RAKET
11
miw smieen sronn-
b'p pie smuytmm tie-
omDutmeimr.
T~
BERICHT OVER VERGASSINGEN: HET WAS EEN SCHOK"
Deportatie 200
joden na verset
Nederlands
episcopaat
Portugal werkt
aan oplossing
geschil Macao
GAULLISTISCHE KOUDE DOUCHE
IN STRAATSBURG
Eens met beslissing
van gen. Eisenhower
nete,ise bes,is-
Geen woord
Illusies
SLAPER OP
DWARSBALK
IN TOREN
dat helpt
menthol dropjes!
Rapport-Kreugel voor
Noodraadpartij
Moord op Verwoerd
Nederland helpt
bij ombouw
Belgisch gasnet
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 25 JANUARI 1967
11
aa
en verkeerstekens terzij,
rijbanen in de binnenstad
:en- Met name de heer ty,
.A.) vroeg zich bezorgd aj
onheids commissie zich niet
jele strepen ergerde. Ver-
dj weten of deze strepen In,
een uit financieel voordeti
oracht. Ondanks het fejt
adsleden zijn die blijkbaar
boord voor ogen hebben"
■actiegenoot, de heer Mol,
■epen wel mooi. Hij toonda
j over deze „vrolijke noot",
aster mr. Drijber kon alleen
lorden, dat de gemeente bit,
invloed heeft op deze inter-
verkeersregels. „Bovendien
ap tegen een bordenregen",
burgemeester. Volgens hem
et aanbrengen van gele str,
aad een aanzienlijke bespa.
(Van een speciale verslaggever)
MüNCHEN Het proces tegen de oorlogsmisdadigers Wilhelm
Harster, Wilhelm Zöpf, en Fraulein Gertrud Slottke heeft gistermid
dag Het eerste min of meer spectaculaire feit opgeleverd. Dat was de
bekentenis van Wilhelm Harster, de voormalige SD- en SS-leider in
bezet Nederland, die de president van het Sehwurgericht in een emo
tioneel betoog vertelde dat hij sinds half juli 1942, toen de eerste trei
nen met Nederlandse joden van Westerbork oostwaarts reden, wist
welk afschuwelijk lot de gedeporteerden wachtte in ,de concentratie
kampen Auschwitz, Sobior en Bergen-Belsen.
Harster: ..Het heeft geen zin om te
ontkennen. Op mij rust een zware, mo
rele en gerechtelijke schuld voor alles
wat is gebeurd. Van het begin der de-
nortaties af heb ik geweten wat er met
hen gebeurde. Voor de deportaties had
Ik nog geen volledige zekerheid over de
nlannen. die zij met de joden voor had
den Zolang ik het niet zeker wist. heb
Ik geprobeerd de mogelijke werkelijk
heid te verdringen", aldus Harster voor
het Sehwurgericht.
De ex-nazi verweet zich destijds na
gelaten te hebben zijn belangrijke post
in Nederland te verlaten, toen hij wist
welke verschrikkelijke zaken zich in
het oosten van Europa afspeelden. „Maar
ik heb ook nagelaten in de oorlogstijd
precies na te gaan hoe die mensen wer
den vermoord", zo nam de af en toe van
emotionaliteit stamelende Harster iets
terug van zijn bekentenis. Maar er ble
ven vragen, vele vragen.
President Göppner: „Waarom hebt u
destijds als belangrijke functionaris
Auschwitz niet bezocht om u op de
hoogte te stellen?". Harster: „Zij lieten
mij daar niet binnen, beslist niet". Presi
dent Göppner: „U hebt verklaard, dat
u het lot van de joden verschrikkelijk
vond. waarom heeft u er nooit met
Iemand over gepraat? Met Rauter bij
voorbeeld?". Harster: „Er was niemand
om mee te praten. Dat was op mijn post
onmogelijk. Daar was je eenzaam. Rau
ter was een oer-oude nazi. Met hem kon
ik niet praten. Hij heeft me namelijk
nooit erkend als SS-man, maar zuiver
gezien als politiefunctionaris".
Voordat Harster tot zijn,' overigens
niet geheel onverwachte bekentenis
kwam, vertelde hij in antwoord op een
vraag van de president, dat hij nimmer
had geloofd in berichten over deporta
ties. die voor de zomer van 1942 regel
matig via radio-Londen Nederland be
reikten. „Ik kon dat werkelijk niet. Dat
tou toch een economische waanzin zijn
om mensen per trein te deporteren, ter
wijl er zo'n ernstige materiaalschaarste
heerste".
Na Harsters bekentenis, nu in open
baarheid gedaan, maar op papier al lang
vastgelegd, maakte de openbare aan
klager, dr. Huber, een begin met een
serie vragen, naar Hubers eerste optre
den te oordelen, scherpe vragen, over
de massale deportatie van Nederlandse
joden naar het oosten met als somber
resultaat 100.000 doden. Huber herin
nerde Harster er aan dat hij in septem
ber 1943, vlak voor zijn vertrek naar
Italië, had gehoord dat de joden door
vergassing om het leven werden ge
bracht. „Toen u dat hoorde, Wat bete
kende dat voor u?". Harster: „Het was
een schok, een nieuwe schok".
Na deze woorden stamelde de oud-SS-
man zijn aanklager toe, dat hij niet
verder op de vraag kon ingaan, omdat
hij al te zeer geschokt was door de loop
van het proces dinsdagmiddag. Dr. Hu
ber bedacht zich geen seconde en liet
de president weten van verdere vragen
af te zien.
(Van een speciale verslaggever)
Heel even is dinsdag tijdens het
proces tegen Harster, Zöpf en Slottke
de houding van de Nederlandse ker
ken in de tweede wereldoorlog aan de
orde gekomen. Nevenaanklager dr
Robert Kempner. die zich in het Müh-
chense proces naast de omgekomen le
den van de familie Frank ook partij
heeft gesteld voor de vermoorde
roomskatholieke zuster karmelietes
en filosofe dr. Edith Stein, was de man
die tijdens de ondervraging van hoofd
verdachte Wilhelm Harster dit punt
aansneed.
Zo liet hij onder meer op grond van
de in het lijvige dossier aanwezige
stukken, Harster toegeven dat de de
portatie van en de moord op 200 ka
tholiek gedoopte joden een recht
streeks gevolg was van Seiss Inquarts
woede over het openlijk verzet van
het Nederlandse episcopaat tegen de
jodenvervolgingen in Nederland. Har
ster zelf voegde (iaar nog aan toe, dat
de Duitsers met het deporteren van de
200 katholiek gedoopte joden ook de
bedoeling hadden een wig te drijven
in de eenheid van de rooms-katholieke
en de gereformeerde kerk in hun ge
zamenlijk protest tegen de jodenver
volgingen.
Na afloop van de zitting verklaarde
dr. Kempner tegenover verslaggevers
dat hij door het laten vaststellen van
deze feiten zeker niet de bedoeling
had het Nederlandse episcopaat ver
wijten te maken over hun openlijk
verzet tegen de jodenvervolging. '„Na
tuurlijk was het juist wat het Neder
landse episcopaat deed. Het had de
morele plicht te protesteren".
95"
1!
\^agen had nog wel de nevenaankla
ger dr. Robert Kempner, die het pro
ces onder meer namens dr. Otto Frank
(de vader van Anne Frank), bijwoont,
hoewel dr. Kempner had aangekondigd
in navolging van dr. Huber geen emo
tioneel geladen vragen te stellen, legde
hij Harster een aantal problemen voor
die ook voor deze 62-jarige verdachte1
zeker niet van een schokeffect ontbloot
waren. Harster leek echter weer geheel
zichzelf, toen hij antwoordde op dr.
Kempners vraag, hoe het kwam dat de
deportatiemachine in Nederland zo goed
liep. dat een zoveel groter percentage
joden werd vermoord dan in andere
landen. „En dat met zo weinig mensen",1
sloot dr. Kempner zijn vraag af.
Harster: „In Holland was het allemaal
makkelijker, door de grens met de
Noordzee en vanwege het feit dat het
grootste deel van de Nederlandse joden
was geconcentreerd in Amsterdam". Dr.
Kempner nam geen genoegen met Hars-
.ters antwoord. „Kan het niet zo zijn,
dat het aan het. regiem lag. In België
bijvoorbeeld liep het voor heel wat jo
den beter af". Harster reageerde nau
welijks op deze vraag. Het punt bleek
afgedaan toen noch de president, noch
ar, Kempner Harster verzocht duidelij
ker te antwoorden.
Na dr Kempners optreden schorste de
president de zitting tot vrijdagmorgen
negen uur. Op die dag zal de aandacht
zien richten op de overige verdachten
yan M proces. Wilhelm Zöpf en Ger-
ktottke, die verdacht worden van
medeplichtigheid aan moord op joodse
Nederlanders in 55.382 en 54.982 geval-
:>lACAO (AF) i'onugal streert
uaa*- rechtstreekse onderhandelingen op
ministerieel niveau met China m een
poging tot een regeling van het ze
ven weken durende geschil over de
dood van acht Chinezen tijdens pro-
communistische relletjes in de Portu
gese kolonie te komen. Zegslieden he°-
üen verklaard dat een delegatie van
drie man uit Lissabon is aangekomen.
Er zouden nu pogingen worden ge
daan om rechtstreeks contact op te ne
men met buitenlandse zaken in Pe
king. Officiële bevestiging hiervan is
ruet te krijgen. De delegatie weigerde
de pers te woord te staan.
Tot nu toe hebben de koloniale au
toriteiten van Macao getracht een re
geling te treffen met vertegenwoordi
gers van de provincie Kwangtoeng,
waaraan Macao grenst- Dit overleg is
eeds twee weken geleden vastgelopen
jp de Chinese eis, dat de Macao schuld
noet bekennen aan de dood van de
icnt slachtoffers. Macao zou volgens
Chinese zegslieden moeten toegeven dat
;cht Chinezen zijn vermooid door ..Por
ugese moordenaars'"
liet Portugese bewmci zou reeos vijl
maal in een eonceptovereenkomst de
ledracnt heiiber. iiteengezet,. steea:
ou bet concept v .n de hand zijn ge
wezen omdat de bewuste uitdrukkingen
r niet in voorkwamen.
(Van onze redactie buitenland)
PEKING (A.P./Taujoeg) Het anti-
Maoleger in Kiangsi, gevormd uit boe
ren en arbeiders, schijnt een eerste he
vige slag verloren te hebben. Rode
Wachters hebben het hooggerechtshof
en de meeste openbare gebouwen bezet.
Er zouden honderden gewonden zijn
gevallen. Maar in de aangrenzende pro
vincie Kwantoeng groeperen en bewa
penen arbeiders en boeren zich naar
het voorbeeld van buur Kiangsi.
De oproep van Lin Piao en 'Mao aan
het leger om zich achter Mao te stel
len, schijnt succes te hebben. In Peking
patrouilleren militairen. Sommige sol
daten droegen armbanden van de Rode
W achters.
Het persbureau Nieuw-China somt
een aantal steden op waar de garni
zoenen hun steun aan de Mao-gezinde
organisaties bekend hebben gemaakt.
Daaronder bevinden zich Nankin, Kan
ton, Woehan, Koeming, Tsinan, Sin-
kian. Tsjantoen, drie autonome gebie
den in Tibet en Binnen-Mongolië. Deze
lijst stemt overeen met die van steden,
waar de plaatselijke partijcomités aan
de dijk zijn gezet.
In hun verklaring zegden de com
mandanten toe Mao te helpen bij het
overnemen van de macht in de partij
in hun gebieden. Daarmee geven ze toe
dat „kapitalistische gezagsdragers" in
deze gebieden op dit moment de touw
tjes in handen hebben.
Voor het eerst is het leger volgens
Japanse correspondenten in actie ge
komen tegen een opstand in. Frangsjan,
een buitenwijk van Peking. Verder
worden gevechten gemeld uit Tjentsin
op 160 km ten zuidoosten van de hoofd
stad en uit Paoting op 130 km ten
zuidwesten van China's hoofdstad.
Door Chinese kranten en radio wordt
voortdurend gemeld dat fabrieken en
openbare instellingen door Mao-gezin-
den zijn bezet, hoewel nooit is gemeld
dat deze eerder in handen waren van
tegenstanders.
EisenhL^ »an generaal Owight D.
lijn t Z Rusfsen toe te staan Ber-
welko ..en' n een bandopname
SenoLn Z'Jn ,?ood 19#> werd op
maak' e5 we'ke gisteren bekendge-
ww alslrd' A V,arsha" da< Eisenho-
in Furnna ?eall,.®erde opperbevelhebber
du^end^hL^ "ch daarb« v«jwel voort-
andere paL'TW van de,een 01
dat hii liot "en vond
had" bii riir'Uh«?P"0On ?oed sedaan
wie Berüin slng jver de vraa2
Marshall gen bezetten> aldus
(Van onze speciale verslaggevers)
STRAATSBURG In Straatsburg
stond dinsdag het probleem Duitsland
op de agenda. Willy Brandt, de nieuwe
Duitse minister van buitenlandse zaken,
was persoonlijk uit Bonn gekomen om
er uiteen te zetten hoe zijn regering
denkt dit verstarde probleem weer goed
te maken. Het werd een franke verkla
ring over de soepelheid waarmee Bonn
de zaken opnieuw wil aanpakken: niet
blijven hangen aan versleten politieke
formules voor westelijke samenwerking
en voor .contact met oostelijke landen.
Integendeel: met Engelse zin voor prag
matiek alle kansen aangrijpen om de
panning met de rode landen te breken.
Maar de goede indruk van deze frisse
ede werd weldra overschaduwd door
iet vraagstuk waarmee de westelijke
inden onder elkaar blijven worstelen.
)e Franse staatssecretaris van 'buiten-
•indse zaken Debroglie kwam namelijk
n volleerd Gaullistische stijl reageren
p de dringende oproep van de Britse
remier Wilson om de economische
renslijnen in West-Europa weg te va-
en.
Debroglie verstond het namelijk-met
n speech over de huidige positie van
Europa met geen woord te gewagen
van de kans op een toetreden van En
geland tot de Europese economische ge-
neenschap. Hij weigerde zelfs op het
•nderwerp in te gaan, nadat hij daartoe
anuit de vergadering was gesommeerd,
n de na deze koude douche snel vol
ipende koffiekamer werd terstond he-
ig gespeculeerd over de kansen die
vUlson vandaag in Parijs zou maken om
et Franse ijs te breken. De stemming
lalde er fot dicht' bij het nulpunt.
Brandt zelf was intussen voor de
zaag gesteld hoe zijn regering zou
^ageren, indien Wilson in Parijs ander-
naai bot zou vangen. Die vraag lag
oor de hand, want de Duitse minister
ïad zich zeer duidelijk uitgesproken
/oor de uitbreiding der gemeenschap
net Engeland en Scandinavië. We moe-
en eerst afwachten of de zaak zich
werkelijk zo ontwikkelt, zei hij. „Het is
wel duidelijk dat Frankrijk en wij niet'
wer alle vraagstukken gelijk denken'
Intussen nam Brandt enige illusies
veg bij degenen, die mochten geloven
dat Duitsland zich omwille van de ont
spanning wel duurzaam bij zijn huidige
verdeling zou neerleggen. „Staatsmans
wijsheid zal zich er op moeten instellen,
dat op den duur een groot volk midden
in Europa niet gesplitst kan blijven",
zei hij.
Steeds grotere muurkranten maken
de verbetenheid duidelijk waarmee
de „culturele revolutie" wordt ge
voerd. Hier verdringen Kantone
zen zich voor de nieuwste plak
katen.
(Van onze correspondent)
ALKMAAR „Hjj hing daar le
vensgevaarlijk over een dwarsbalk
in de nok van de kerl^". De ont
vanger van de Hervormde Ge
meente, de heer Van de Pol, die
naast de oude Grote Kerk te Alk
maar woont, kreeg de schrik van
zijn leven toen htf 'door de kerk
liep en plotseling een luid gesnurk
hoorde.
Toen hij naar boven ging zag hij
een man in de balken hangen. De
heer Van de Pol waarschuwde de
politie. Een dappere agent klom
naar de slaper toe. Het bleek de
18-jarige H. D. uit Uitgeest te zijn.
De jongeman vertelde dat hij 's
nachts met drie vrienden langs de
regenpijp omhoog was geklommen,
zo maar voor de grap. Eenmaal
boven gekomen kreeg hij slaap.
Omdat het boven op de hanebal-
ken aardedonker was, wist hij
niet precies waar hij ging liggen.
Zo kwam hij op de levensgevaar
lijke plaats terecht, 25 meter bo
ven de begane grond. In de cel
mocht D. zijn roes uitslapen.
(ADVERTENTIE)
50 en 30 cent
per doosje
UTRECHT (ANP) De voornaamste
oorzaak van de in ons land voelbare
arbeidsonlust, zich uitend in een toene
ming van het absenteïsme (stijging van
de ziekenfondsuitgaven tussen 1960 en
1964 bedraagt 76 procent) en de sterke
neiging naar het arbeidsloos inkomen
door diefstal (stijging van het aantal
veroordeelden voor alle vormen van
diefstal tussen 1956 en 1963 met 19 pro
cent) ligt hoofdzakelijk in het psycho
logische vlak.
Een regering, die de economische wet
ten inzake geld- en goederenbeweging
naast zich neerlegt, kan moeilijk ver
wachten, dat haar burgers die deze
overheid zien als „het grote voorbeeld"
individueel in staat zijn door parti
culiere tegenacties corrigerend op te
treden.
Dit-is de slotconclusie van dr. J. F. P.
Kreugel uit Kloétinge (Zeeland), econo
misch adviseur voor kleine en middel
grote bedrijven, in een rapport over het
overheidsbeleid „Nederland let op uw
saeck", dat hij voor de Noodraadpartij
heeft samengesteld.
Dr. Kreugel stelt, dat het verouderd
aandoet, dat de circa 127.000 dienstplich
tigen van ongeveer 19 jaar jaarlijks een
officiële staatstaak te vervullen krijgen,
maar dat zij in deze staat geen enkele
zeggenschap hebben. Hij pleit daarom
voor vervroeging van de meer der jarig-
heidsgrens met tenminste één jaar. Dr.
Kreuger vindt de diensttijd ook veel te
lang.
Volgens dr. Kreugel is de overheid
de hoofdschuldige van de heersende in
flatie, omdat zij meermalen het even
wicht tussen geldcreatie en nieuwe be
schikbare goederen heeft verloren.
De heer Kreugel wil de regering jaar
lijks aan een maximum-begrotingsbe
drag binden, waardoor volgens hem aan
de uitholling van de reserves van on
dernemingen en vrije beroepen een eind
zal komen. Het Nederlandse volk zal
zich, aldus dr. Kreugel, mqeten realise
ren, dat het spreekwoord „wie niet
werkt, zal niet eten" ondanks alle so
ciale voorzieningen nog steeds niet kan
luiden „wie niet werkt, zal toch eten".
KAAPSTAD (Reuter) in een gis
teren in het Zuidafrikaanse parlement
gepubliceerd rapport van een com
missie van onderzoek naar de omstan
digheden waaronder de moord op pre
mier Verwoerd werd gepleegd, het het
dat Demetrio Tsafendas, de dader,
bevel bad gekregen Zuid-Afrika te ver
laten, voordat hü in september vo
rig jaar de moord pleegde.
Maar doordat een Zuidafrikaanse re-
geriingsinstantie te lang wachtte met
een. verzoek aan de politie om Tsafen
das het land uit te zetten vond deze
gelegenheid dr. Verwoerd van het le
ven te beroven. Tsafendas is op 20 ok
tober vorig jaar door een rechter van
het Zuidafrikaanse hooggerechtshof
krankzinnig verklaard en zit sindsdien
gevangen.
Blijkens het gepubliceerde rapport
stond Tsafendas op een lijst van het
Zuidafrikaanse ministerie van binnen
landse zaken, waarop de namen voor
kwamen van mensen die Zuid-Afrika
niet binnen mochten komen. Niettemin
Is Tsafendas via Mozambique Zuid-
Afrika binnengekomen", door een abuis
van een ambtenaar.''
Bij de aanbieding van de defensie
begroting, gisteren in Washington,
heeft president Johnson gezegd dat
nog geen besluit genomen is ten aan
zien van de anti-raket-gordels die
volgens invloedrijke Pentagdn-ofncie-
ren onverwijld moeten worden aange
legd 2iu de Sox7jet-U.nie daarmee ook
bezig is (rond Moskou en Leningrad).
Wel heeft de president het Congres ge
vraagd om reservekredieten voor dit
doel, aan te spreken indien de Ame
rikaanse pogingen om met de Russen
tot een vergelijk te komen over dit
nieuwe miljarden-verslindende aspect
van de bewapeningswedloop, mochten
mislukken. Op het eerste gezicht zit
zo'n vergelijk er niet in. De nieuwe
Amerikaanse ambastsadieur Llewellyn
Thompson heeft maandag van presi
dent Podgorny te horen gekregen dat
er geen verdragen met de V.S. kunnen
worden gesloten, zolang de Amerika
nen in Vietnam interveniëren.
Nu zou het niet de eerste keer zijn
dat hetgeen de Russen zeggen niet in
overeenstemming is met hun daden.
Vast staat het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken heeft dat
vrijdagavond bevestigd dat er op
lager niveau al contact is met de Sov
jets over deze zaak.
Het staat ook vast dat de Russische
leiders minstens evenveel belangstel
ling hebben voor het stoppen van de
race als de Amerikanen al lijkt het
op het eerste oog dat zij voor liggen.
Zij immers zijn er mee bezig. De Ame
rikanen niet. Die hebben echter wel
een plan klaar. De Nike-X. Om een
indruk te geven van de geweldige be
dragen die met de aanleg van anti
raket-systemen gemoeid zijn kunnen
we alleen de Amerikaanse schattingen
hanteren. Van de Russen zijn geen
bedragen bekend. De ontwikkeling van
de Nike-X kostte tot nu toe twee mil
jard dollar/Voltooiing van het Nike-X-
systeem, inclusief lanceerbunkers die
bestand zijn tegen straling zullen een
bedrag vergen van 30 tot 50 miljard
dollar, op te brengen binnen vijf jaar!
Er is geen reden om aan te nemen dat
de Russen het erg veel goedkoper zul
len kunnen klaarspelen.
De Amerikaanse minister van defensie
Robert McNamara houdt de Pentagon-
pressuregroup zoveel mogelijk op af
stand. Nog wel tenminste. McNamara's
visie luidt dat het overwicht van Ameri
ka op het gebied van aanvalsraketten
(1050 stuks ICBM's tegen „slechts" 450
Russische) nog ruim voldoende is om
de Russische aanvulling van het arse
naal met defensieve raketten te neutra
liseren. Bovendien ziet McNamara, als
er dan toch maatregelen moeten worden
genofnen om allerlei redenen waar
onder de psychologische uiteraard een
belangrijke rol spelen meer heil m
de uitbreiding van wat nu nog de Pola-
vis-vloot heet maar straks na vervan
ging van de Polarisraket Poseidon-vloot
zal heten. De Poseidon zou bovendien,
volgens McNamara minder kwetsbaar
zijn voor verdedigingsraketten. Het
machtsevenwicht m,et de Sovjet-Unie
achtte McNamara met het bewandelen
van deze weg nog wel verzekerd. Maar
intussen hebben de Russen, veel eerder
dan verwacht werd. de uitbreiding van
hun offensieve rakettenvoorraad aange
kondigd. Men kan zich wel voorstellen
dat onder deze omstandigheden „the
balance of terror" weer een heet hang
ijzer is in Amerikaanse defensie-krin
gen. Toch lijkt het probleem van de
generaals maar van de tweede orde.
Zoals de zaken nu liggen moeten de
V.S. gemakkelijk in staat worden ge
acht het machtsevenwicht met de Sov-
i et-Unie te bewaren.
Veel urgenter is een politieke oplos
sing van het probleem. Zowel Rusland
als Amerika zullen de enorme bedragen
die de anti-raketstelsels vergen wel op
weten te brengen, maar geen van beide
landen kan zich eigenlijk veroorloven
dergelijke sommen te steken in een
wedloop die hen tenslotte alleen maar
weer naar een nieuw machtsevenwicht
zal voeren. De ontwikkelingshulp. Eigen
opbouw, Johsons Great Society-pro-
gramma. de nog altijd nodige welvaarts
bevordering in de Sovjet-Unie, de ruim
tevaartprogramma's, kortom vrijwel al
les wat een land met zijn centen pleegt
te doen, vormt een beter beleggings
object dan de rakettena-rsenalen.
Voorts zal een werkelijk inspannende
bewapeningswedloop het vuurtje, dat de
betrekkingen tussen Moskou en Was
hington al een beetje heeft ontdooid,
op een lager pitje brengen en het zal
weer gaan tochten in Berlijn of Laos
of Cuba, of waar dan ook. Dat is wat
geen van beide partijen eigenlijk willen,
evenmin -als de besteding van de mil
jarden aan deze raketten.
Daarom moet het niet onmogelijk
worden geacht, dat de Amerikanen en
de Russen, zo niet tot een uitbreiding
van het befaamde kernstop-akkoord,
dan toch wel tot bepaalde stille afspra
ken komen. Politiek gezien wordt een
bewapeningswedloop tussen beide lan
den steeds zinlozer. De beide arsenalen
zijn al lang meer dan voldoende om
het gehele noordelijke halfrond in een
blakerende puin vlakte te veranderen,
Wat heb je er aan, dat je dit wel drie
maal of zesmaal kunt doen
(VERVOLG VAN PAGINA 1)
Toen een verslag in een andere krant
ter sprake kwam over de vergadering
in Sneek, sprak de heer Koekoek min
achtend over „krantenknipsels". Laat ze
maar met ander bewijsmateriaal ko
men. De verslaggever bevestigde dat
de heer Koekoek heeft gesproken over
„ze is in 1938 leidster geweest van de
Jeugdstorm". De heer Stengenga zei er
echter uitdrukkelijk bij, dat de naam
Baas niet was genoemd. Toen de heer
Koekoek zich opwond over de verkla
ringen van de journalist en hem zelfs
verweet, dat lift zich zou hebben mis-
dragen wat de heer Stengenga ver- j
ontwaardigd van de hand wees door te i
zeggen, dat hij zich zelfs niet met de!
discussies had bemoeid zei de presi
dent: „Ik dacht dat u nooit kwaad werd.
U moet een getuige niet zo bejegenen".
Koekoek: „Ik zal het nooit meer doen,
maar ik ben niet kwaad".
President: „Begrijpt u niet, dat u zon
der een onderzoek in te stellen en maar
wat suggereert, schade kunt veroorza
ken en verdriet en narigheid?".
Koekoek: „Als ze daar niet tegen kan.
moet ze uit de politiek gaan".
Bij het begin van de zitting deelde de
heer Koekoek de president mee zonder
ruggesteun van een advocaat te zijn ge
komen. Hij wilde meteen al een stand
punt van de Boerenpartij kenbaar ma
ken, maar de president brak zijn be
toog af, zeggend: „Wacht u hiermee
toch maar even". Koekoek: „Als u denkt
dat ik iets wil toegeven, dan vergist
u zich".
Mr. Pels Rijcken, raadsman van eise
res, begon zijn pleidooi met de nadruk
te leggen op het menselijke aspect. Hier
is een vrouw in eer en goede naam meer
dan eens in een openbare vergadering
aangetast. Laster heeft vleugels en als
het gaat om iemand die een openbare
functie heeft, zijn die vleugels bijzonder
snel en dan vindt de laster geloof, zelfs
al komen de aantijgingen uit troebele
bron. Toen de verdachtmakingen het
karakter aannamen van een lastercam
pagne heeft mevrouw Van Someren be-
sloten tot een in politieke kringen on
gebruikelijke procedure.
De raadsman zeide in de dagvaarding
twee uitlatingen van de heer Koekoek
tijdens openbare vergaderingen te heb
ben aangehaald als voorbeelden uit een
zeer lange reeks. Ze zijn vele malen
herhaald Ten eerste de uitlating op 16
maart 1966 te Ouddorp waar. volgens
mr. Pels Rijcken, de heer Koekoek heeft
gezegd volgens een verslag in een krant:
,.In de stad van mevrouw Van Someren
klinkt de pas van de Hitlerjugend nog
na". Laatst bevestigde een ingezetene
van Ouddorp dat Koekoek inderdaad
deze woorden heeft gebezigd. Ten twee
de een uitlating van Koekoek die vol
gens een verslag in de Leeuwarder Cou
rant moet hebben gezegd op een open
bare vergadering op 9 december jl. te
Sneek: „We weten dat mevrouw Van
Someren leidster van de Jeugdstorm is
geweest, al was dat dan in '1938".
De raadsman noemde nu een aantal
gevallen waarin de aantijgingen van
Koekoek in vergaderingen en elders
werden aangestipt. Een zekere Van de
Brake zou zelfs tijdens een vergadering
van de VVD te Ede hebben uitgeroepen:
„Mevrouw Van Someren heeft nazi-acti
viteiten bedreven, ze moesten haar kaal
scheren". Geruime tijd is zij door ano
nieme personen door de telefoon uitge
scholden; zij heeft zelfs een geheim te
lefoonnummer moeten aanvragen.
Volgens mr. Pels Rijcken moet Koe
koek wel degelijk de bedoeling hebben
gehad een smet te werpen op een poli
tieke tegenstandster.
Na het verweer van Koekoek con
stateerde mr. Pels Rijken, dat er van
het verweer van gedaagde niets meel
is overgebleven. Het eerste geval te
Ouddorp ontkent hij wel. maar het be
wijs ligt er. En toen was „de klap van
Baas" nog niet gevallen. Dé naam van
mevrouw Van Someren heeft Koekoek
in Sneek genoemd, samen met andere
politieke tegenstanders, die ook een be
smet verleden zouden hebben. Hij heeft
gezegd: „Ik weet het", maar niet: „Baas
heeft het gezegd". Overigens is de heer
Baas weieens zo onvoorzichtig geweest
te zeggen: „Als ze leidster van de
Jeugdstorm zou zijn geweest, was dat
ver vóór de oorlog".
Nu wordt deze hypothese gebruikt als
een bevestiging, aldus pleiter.
Koekoek: „Ik wil wel met getuigen
komen en niet zoals u met een journa-
listje".
President: „Alles wat de heer Baas
heeft gezegd, is verder niet van belang".
„Ik wil gedaagde wel de kans geven
met tegenbewijzen te komen. Dan zal ik
de zaak aanhouden".
Koekoek: „Ja. maar dan tot na de
verkiezingen. Ik kan mijn tijd wel be
ter gebruiken. En de VVD wil er toch
alleen maar politieke munt uit slaan".
Nadat mr. Slotemaker de heer Koe
koek nog eens uitdrukkelijk had ge
vraagd of hij afzag van tegenbewijzen,
bepaalde de president de uitspraak op
2 februari.
Prinses Birgitta van Zweden wit diplomeert! gvmnastieklerares, ls nu
dat alle Zweden lenig en veerkrach- op grote aanplakbiljetten overal in
tig worden. De prinses, zelf een ge- Zweden te zien, zoals hier in een sta
tion van de ondergrondse in Stock
holm. Onder de foto staat „Wees
lenig met prinses Birgitta".
BRUSSEL (AP) Een functionaris
van de Belgische gasvoorziening heeft
bevestigd dat Nederlandse technici ad
viezen zullen geven voor de ombouw
van het Belgische gasdistributienet voor
het Nederlandse aardgas. Een bericht
van deze strekking Is vorige week ge
publiceerd.
Een woordvoerder van Electrogas, een
van de voornaamste gasdistributiemaat
schappijen in de provincie Brabant,
heeft verklaard dat de ombouw van on
geveer een miljoen gasverbruikende ap
paraten in Brussel en omgeving zal ge
schieden met de hulp van de Neder
landse maatschappij D. N. Decker in
Den Haag. Een contract is nog niet ge
tekend, maar men verwacht dat er on
geveer zeventig Nederlandse adviseur»
nodig zullen zijn om 300 Belgische tech
nici voor de ombouw op te leiden
