,650,- Stijgende vraag naar munt als Dubbele Willem" en Wilhelmina met loshangend haar die nu al Arrogante kunstenaars dansen met hun ziel DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 14 JANUARI 1967 LEGERS NEGOTIE Nïsisspaarbank Ireda Aangeleerd KLUIS ANTIQUAIR SLIJK MOOI OOSTEN (ADVERTENTIES) Restaurant „BOSCHLUST" Teteringen elegance. Daar zult u u voorbijflitst. Maak een nde vernieuwingen, die 1108 cc liils maken jgen. Deze i (Van een onzer verslaggevers) BREDA Wie heeft in het voorjaar van dit jaar tussen het gras- maaien of het schoffelen door niet een keer staan dagdromen in zijn voor- of achtertuintje? Met dat tikkeltje spijt in het hart- omdat zijn tuintje geen preiveldje was en niet in Serooskerke lag Lichtte er in veler braaf en ordelievend gemoed niet een vonk - goed, goed, een bescheiden en beschaafd, maar toch een vonkje op van de goudkoorts, de kwaal die nog niet zo heel lang geleden zoveel legendarische pioniers in Amerika's wilde westen onder de leden hadden, toen land bouwer P. Christiaanse zijn muntenvondst wereldkundig maakte? Goud, 1080 gouden munten had de man in zijn preiveldje zo maar voor het oprapen. Dat prikkelt de fantasie. Het doet een mens wat. Vooral de laatste jaren flonkert het gele edele metaal in de geijkte vormen van gouden munten, gouden penningen, dito armbanden, horloge bandjes en andere sierselen vele kooplustigen vriendelijk en aanlokkelijk tegemoet. We hebben pas nog Sinterklaas en Kerstmis achter de rug; dit zijn de geschenkenfeesten bij uitstek. En'èteeds meer zijn deze geschenken: sieraden, vaak gouden sieraden- De juweliers merken het, elk jaar stijgt in deze dagen de vraag naar sieraden, en veel hiervan is goud, vaak ook zijn het gou den munten. Nu is voor negenennegentig komma zoveel procent van de mensheid dit fascinerende bodemprodukt moeilijker bereikbaar dan met een middagje spit ten in eep preiveldje. Dat overkomt eén gelukkige. De rest moet domweg betalen, duur betalei Het Ügt voor de hand: niet de ver woede verzamelaar koopt gouden mun ten bij voorkeur rond de winterse feestdagen. Hij zoekt rustiger tijden. Maar wel de man, die het hart van een vrouw wil veroveren. vormde hals van zyn aangebedene hangt. Trouwens ook. wanneer twee gouden muntjes de prozaïsche functie van manchetknopen krijgen toebedeeld. Op hetzelfde moment dat een gouden" munt als sieraad gebruikt gaat wor den, begint het muntstuk aan waarde te verliezen. Althans voor de verzame laar, en die bepaalt uiteindelijk de prijs. Het schuren langs de kleding maakt de beeldenaar vaag en de mun ten worden vlak.' Het maakt geen ver schil of de munt in een randje gemon teerd wordt of met een oogje. De overblijvende, niet totsieraad „vervallen" munten worden op deze manier zeldzamer, respectievelijk duur der. Dit lot viel in ons land vooral het gouden vijfje ten deel. In 1959 was de marktprijs hiervan ongeveer f 35,-. Nu, zeven jaar later, betaalt men er zeker f 145,- voor. Nu gebeurt er Iets verdrietigs, tel kens wanneer een man zo'n gouden munt. geketend en wel, om de vvelge- Als ware kenners speuren schrijver Robert Wittgen en samensteller, res pectievelijk bewerker voor Nederland P. A. Gouweleeuw de goudmarkt af in het onlangs verschenen boekje „Goud". De gouden munt krijgt de meeste aan dacht, meer zelfs: de gouden munt wordt in het boekje bezorgd en bijna liefdevol' gevolgd op haar reis van hand tot hand. Iedereen kent ze wel minstens van horen zeggen: de gouden tientjes, de gouden vijfjes, de gouden rijders, en verder van huis: Duitse markstukken, Deense kronen, Franse Louis d'or, Russische roebels, Egyptische pias ter,, Servische dinars, Mexicaanse pe sos enz. enz. De schrijvers van het boekje hebben wel beseft dat praten over gouden munten zonder hun geschiedenis, hun verleden dus, erbij te halen, nog zinlo- zer is dan spreken met een buitenlan der zonder zijn taal te kennen. Gou den munten zijn zelf pure historie ge worden. Immers het doel, waarvoor ze indertijd, een halve, één, twee of meer eeuwen geleden gemaakt of wel in vaktermen: geslagen zijn, is verleden tijd. Toen waren ze „wettig betaalmid del", kocht men er zijn lakense pak en zijn huis mee, kochten kwistiger bedeelden er hun personeel en meer rijkdom mee, kochten koningen er hun legers mee. Nu we ons papiergeld hebben en in plaats van de gouden standaard de papieren standaard zijn gouden munten museumstukken geworden. Ze zijn afgedankt, maar de prijs ervan is gestegen. De meesten zijn reeds lang veel duurder dan ze oorspron kelijk (nominaal) waard waren. Ze zijn handelswaar, koopwaar of beleg- gings,.fondsen" geworden Een willekeurige greep uit de zeei uitgebreide documentatie, die het boek je ..Goud'' geeft over 's werelds gou- ien muntenschat, laat de lotgevallen •ien van bijvoorbeeld ons eigen gou- len tientje. De eerste gouden tien- jes, die werkelijk in omloop kwamen de schrijvers beperken zich hoofdza kelijk tot de laatste anderhalve eeuw) iin die met de beeldenaar van Wil- ?m. koning der Nederlanden, groot- mtog van Luxemburg. lanflL,!;,. "i0A. ("Jemaai juist, als wc l,r Christiaanse uit Seroosker- wis land fnSUCCt5volle soufaoeher in vond fe Eveneens dit iaar ■J van 7.h K gemeenteambtenaar 4lt emmeï?i!°°M "!p foto1 uit Heerlen ln rii,, tuinVi «Jl kil°' oude munten van. Maar 1 Ude"1 he' «mspKten cr- was stukken6 "aartle van deze vondst Zeeuwse. mmder flan die van de In 1319 werden er 107.413 stuks van geslagen, aldus noteert men in die da gen bij de Rijksmunt te Utrecht. Deze tientjes werden tot 1840 gesla gen. In 1826 en '27 verschenen de eer ste gouden vijfjes, evereens gesierd met Willems aanschijn. Al deze mun ten, zelfs die waarvan er meer dan drie miljoen werden aangemunt, zijn zeldzaam geworden. (Van onze Brusselse correspondent) BRUSSEL Gurro Velez slin gert uit gewillige heupen een baila de hotelhal in. Uit zijn voe ten knalt het ritme uit het karpet. Zijn handen flitsen mee in cadans. Hautain ziet hij neer op zijn pu bliek. Hij, de raszuivere zigeuner artiest uit Sevilla, die flamenco met de speen naar binnen kreeg. Zo trof een onzer verslaggevers een van de leden van het beroemde Fies ta Gitana na de Brusselse première. In het hotel waar de Fiësta logeerde had zich een geheel Hollands gezel schap verzameld, dat precies wilde weten met wat voor vlees de kuip was gevuld van het tiende Gitaanse festijn, dat inmiddels voor een toer- nee van drie maanden naar ons land is afgezakt, waar het op nieuwjaars dag in de Kleine Zaal van de Doelen te Rotterdam de eerste uitvoering gaf. Wie zich met Gurro Velez wil on derhouden zal zich het Spaanse idioom eigen moéten maken, want hij heeft meer dansexpressie in zijn pinktop dan wij in ons hele lijf en daarvan dienen wij diep onder de indruk te zijn. Zijn arrogantie past bi] zijn aard als artistieke vrucht van het Spaanse zigeunergeslacht. En ook bij zijn kunst, die beleefd en beleden wordt als een devote religie, die hij niet voor de eer ste de beste zaal te grabbel gooit. Op het nachtelijke hotelfeest van de Brusselse première maakten wij ook kennis met Patro Sato, telg uit een GOUDEN MUNT WORDT DUUR IHIIIBPHIII min iiiiiiniiir iiiiHiiiiHJiimiiniiii ■mm lUIUIIIlHIIIIBlIllWHllWlHIBIil!!! Een staaltje van enkele Nederlandse gouden munten die hiernaast ter I sprake komen. Een van de meest opvallende punten is bijvoorbeeld het S enorme prijsverschil van de munten met de beeldenaar van Wilhelmina. S De eerste zijn voor een groot deel uit de markt verdwenen en, vanwege i het loshangende haar, als sieraad gebruikt, waardoor de overige zeldzamer g dus duurder worden. I 20 gld. Lodewyk Napoleon (18061810) 8050, I 10 gld. 6050,- g 20 gld. Willem II („dubbele Willem") (1S48) 4600,— 10 gld. Willem II („enkele Willem") (1848) 2900.— f 5 gld. Willem II („halve Willem") (1848) 2750,— 10 gld. Willem III (1889) 40,— g 10 gld. Wilhelmina (1892) f 4000,— f 10 gld. Wilhelmina (1895) f 3500,— f 10 gld. Wilhelmina 1897) f 65,— 1 5 gld. Wilhelmina (1912) f 145,— I ■MMi ■iiiiwiiüiiin II m ana m t Hèt restaurant voor ree en kalkoen eigen kalkoenkwekerij en hertenpark sfeervolle omgeving gerenommeerde keuken. TELEFOON: 01691 - 383 Catharinastraat 15 Dillenburgstraat 24 Roosendaal Markt 24 Bergen op Zoom Van Dedemstraat 3 De spaarbank met de meeste service. geslacht van flamengodansers en stie renvechters, zangeres van het gezel schap. Zij drukte onder intense span ning een krachtig stuk coloratuur uit haar keel: een seata, het eindeloos herhaald processielied ln de heilige week in Andalusdë. Voor ons is zij de gevierde artieste. In wezen blijft zij het volkskind, dat tot in de nerven van haar ziel de verrukking onder gaat van de devote optochten, die van uit de kerk door de straten van de stad trekken met blootvoetse boetedoe ners, die beelden van de Heer en de H. Maagd meetorsen, beelden met een gewicht van soms drie ton. Een Spaanse zigeuner houdt niet van half werk in zijn gelovige uitingen. Een beeld meedragen, goed, maar dan niet als symbool, wel om er onder te zuch ten en te zweten. Zo ook vat Patro Soto haar zang op, niet als kunst, maar als een kreet recht uit het hart. En niet alleen op de Bühne, maar overal en altijd, waar haar hart ertoe dringt. Zal het midden in de nacht in een Brussels hotelwezen waar vroege slapers ver schrikt komen informeren, wat voor melodische tornado er door de gangen schalt en of die pick-up niet wat zach ter kan? Neen, meneer de hotelgast, Patro Soto staat zich leeg te zingen, met opgeheven hoofd, met handen en voeten en vingers, die gracieus mee golven met elke wending in de melo die een eindeloos klaterende branding van klanken. Een Fiësta Gitana laat zich niet analyseren. Het is e-n stuk volkscul tuur van zeer oude oorsprong, die nog volop leeft en die men over zich heen moet lgtèn komen of ontlopen. Een tussenweg is er niet. Het heeft geen zin de tien artiesten van dit ge zelschap op een rijtje te zetten en e stuk voor stuk onder de loep te plaat- en, waarbij specialiteit en kwaliteit van ieder afzonderlijk worden be- :eken. Zij hebben hun kunst niet aan- ;eleerd. rmar meegekregen en daaforn 'uurde het ook niet lang. of alle Spaanse zigeuners mengden zich in e wervelende zangen en staccato-dan- ?n, waarbij heupen en boezem wed- veren in schwung, priemende staar- gen bezetenheid uitstralen en heel het chaam zwemt in de orgie van de vergave. Enkele Belgische recensenten neb- en het gehalte van de vooi'stelling ogolijk geprezen, maar hebben met cl spiedende blik een nummer op het rogramma ontdekt, waarin een con- essie wordt gedaan aan het publiek, .ij hebben niet begrepen, dat dit paanse zigeunervolkje, dat duidelijk oker is van zijn meerwaardigheid bo en welk ander volk ook. geen pas •enst te doen in de richting van wie lan ook. Elke danspas vloeit voort uit ie volheid van de inborst, uit het be genadigde geroepen zijn om zo ln felle levotie het contact, tussen natuur en >ovennatuur te beleven. Het Fiësta Htana is dan ook geen voorstelling, naar een voor-leving, een belevenis. Foto boven: Patro Sotozangeres uit Sevilla len. Het meest gebruikelijke gehalte voor sieraden in Nederland is 14 ka raats ofwel 585-1000. Door het laten va riëren van de hoeveelheden mengme- talen koper en zilver kan men rood, geel of groen krijgen. Niet alleen de gouden munt en niet alleen het gouden sieraad komt in het boekje van het team Wittgen en Gou weleeuw ter sprake. Die hele fascinerende wereld die voor het grootste deel schuil gaat achter zwaar bewaakte kluis deuren en met alarmschellen be veiligde juweliersetalages, deze al eeuwenlang bestaande verlei ding voor de misdaad, maar ook deze broodnodige steunpilaar voor altijd nog een stevige brok economie, wordt door hen be hoedzaam afgetast en zakelijk en vakkundig geëtaleerd in het boekje „Goud". „Goud", door Robert Wittgen, sa- land, door P. A, Gouweleeuw, uitgeve rij Broekman en De Meris N.V., mengesteld en bewerkt voor Neder- Am sterdam. Fabelachtige bedragen klinken door de zaal, tot aan de nok toe gevuld met muntenverzamelaars, binnen- en buitenlandse. Een muntenveiling. Dit is een beeld van de veiling, half november van dit jaar, van de goudschat van Serooskerke. Op de voorgrond veilingmeester Jaeques Schulman uit Am sterdam. Degene die gouden sieraden wil ko pen, welke tevens een goede geldbe legging zijn, zal echter naar de anti quair moeten, zo raden de schrijvers aan. Bij eventuele verkoop zullen na melijk de antiquarische sieraden hun waarde blijven behouden, terwijl in het andere geval handwerk zowel als ma- chinewerk dezelfde prijs opbrengen als oud goud. Het verlies op handwerk, dat sieraden nu eenmaal nog duurder maakt, is in het laatste geval dus gro ter. Een ander wetens waardigheidje. Sinds enkele jaren lanceert Vrouwe Mode de idee om aan gouden arm banden gouden munten of penningen te hangen. Wie meent dat met deze (op zich vaak zeldzame en kostbare) exemplaren de armband als zodanig in waarde zal stijgen, komt bedrogen uit. Ook hier hetzelfde verhaal: op de munten komen, door het dragen, kras jes en slijtagepïekken en de waarde daalt met elk krasje. In 1948 komt de „dubbele Willem'-' in het nieuws. Het is een 20 gulden stuk met de beeldenaar van Willem II. Uiterst zeldzaam nu. Er zijn destijds slechts enkele proefstukken van ge slagen, alleen te gebruiken voor han delsdoeleinden, vandaar ook de naam ..negotiepenning". Ook de „halve Wil lem" bestaat, evenals de „enkele Wil lem". respectievelijk een gouden vijf je .en een gouden tientje, beide ook geslaven in 1848. De waarde van deze stukken is heel moeilijk te bepalen, juist omdat er zo bijzonder weinig exemplaren van be staan. Om toch een beeld te krijgen van wat het toenmalige „slijk der aarde" vandaag op veilingen doet: een in 1842 geslagen gouden tientje niet de beeldenaar van Willem II (in totaal zijn er toen 860 stuks van gesla gen) bracht op een veiling in februa ri vorig jaar 2875,op. Daar ko men dan nog ongeveer 12,5 procent veilingkosten by, eveneens te betalen door de koper. Vijftig jaar later verschijnen de eer ste gouden tientjes van koningin Wil helmina met loshangend haar. In 1892: 61 stuks geslagen, hoogst zeldzaam. In 1895: 149 exemplaren geslagen, iets minder zeldxaam. En in 1897: ruim 450.000 exemplaren geslagen, niet zeld zaam. vermeldt het boekje keurig. Maar, wordt eraan toegevoegd, on danks het feit, dat ze niet zeldzaam zijn. hebben deze tientjes een flinke prijsstijging ondergaan. Prijzen van f 150,- en f 160,- behoren vandaag niet tot de uitzonderingen. Waarom zo auur en toch niet zeld zaam? De reden is waarschijnlijk de aantrekkelijkheid van Wilhelmina's loshangend haar op bovengenoemde Een close-up van een van de 1030 gouden munten uit het Zeeuwse prei veldje, tydens de voorbezichtiging van de veiling in Amsterdam. gouden tientjes en trouwens ook op het gouden vijfje van 1912, waarvan er rond een miljoen werden aange munt. De mooie afbeelding op deze munten is er oorzaak van geworden dat ze vaak gebruikt zijn als sieraad en dit heeft de markt die slechts onbeschadigde munten wil aanzienlijk dunner gemaakt. Ook het gouden vijfje uit 1912 brengt nu f 150,- op. De populariteit van dit gouden vijfje heeft het tot een voorwerp van (voor- hiervan niet het slachtoffer wil wor-, al Italiaanse) namaak gemaakt. Wie1 den. rnoet eenmaal een echt gouden vijfje goed hebben bekeken, zeggen R Wittgen en P. A. Gouweleeuw, nog steeds in het boekje „Goud". Ze maken de zafak rond 't gouden vijfje van 1912 nog ingewikkelder. door te vermelden, dat de laatste tijd op de markt op nieuw gouden vijfjes-naslag zijn ver nieuw gouden vijfjes-nasalg zijn ver schenen, die zeker door de leek nog moeilijker van de oorspronkelijke te onderscheiden zijn. De gouden munt is 'n begerenswaardig object, zij 't niet zozeer voor de ver zameling, als wel voor het juwelenkist je- Het goudgehalte (ofwel de fijn heid van het goud) is hierbij natuur lijk een belangrijk punt. Het voorge-! schreven gehalte op de Londense goud beurs is minimaal 995, d.w.z. 995-1000. Dit komt bijna overeen met het beter bekende: ..24 karaats'' ofwel zuiver goud. wat in het nabije en verre oos ten wel wordt gebruikt voor gouden sieraden, maar in het westen voor dit doel te zacht wordt bevonden. De oplossing is de legering: vermen-j ging met zilver, koper of andere meta-j warmen Cassarrubios, Jiainenco prinses Voor- en achterzijde van een zeldza me Saksische proefmunt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 17