a
ESSEN
In stad van toekomst
centrum verkeersvrij
Kolonie Barbados
hoeken
na
341
plank I
1966
fris
in de
mond
Absolute scheiding auto's en voetgangers
IWC
iOLLECTIE
IIDEN
Ex-RAF-vIieger premier
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 1 DECEMBER 1966
13
R
RTS
Breda Tel. 31339
Voorbeeld
Huizenmassa
Toegang centrum
30 ct
rookgenot
tot het
laatste
trekje
Ondersoek begonnen
Afval in Aberfan
verschoof al
tweemaal eerder
Meteorietstukken
van 12 en 7 ton
gevonden
heetmanj^
De drie kruisen
van Rembrandt
voor drie ton
ObAtoztfa's
héérrrlijke
lichtgezouten pinda's
Y.N. breidt uit
in Genève
IN POLITIEK
ENIG LICHT
25 c
Kinderboeken
|:strijkend
i hoogste kreukherstel.
4 en 5! Vanaf 19.75.
boord ooit op shirts gemaakt.
Idezaken.
nS
lankoop van UW
vlengfen) verkrijgbaar bij
Graag ontvang ik allo Inlichtingen
over HOOGLAND PARKET»
naam!
straat:
plaatst
tel. 01140-3207
St.-Jansteen
lelijk'^
|isc showroom-
leverbaar v-a-
ile buitenboord-
TILBURG tel. 04250 -31966
TexuelpLein 36
(Van een bijzondere medewerker)
In de toekomstige ontwikkeling van de stedebouw
moet rekening gehouden worden met het groeiende
autopark én de taak van een stad als ontmoetings-
tentrom. Auto's eisen plaats om te rijden en om „uit
ie rusten": parkeerplaatsen.
Aan de andere kant hebben voetgangers lanen en
pleinen nodig, uitgaanscentra maar ook open ruimte.
Zowel automobilisten als voetgangers moet het naar
de zin gemaakt worden, maar de auto kan gemak
kelijker een omweg maken dan een voetganger en
daar dient rekening mee gehouden te worden.
Als men akkoord gaat met de fimktie van de stad als
ontmoetingscentrum, moet men ook erkennen dat voet
gangers zekere rechten hebben. De stad is niet slechts
een industriecomplex maar een plaats waar mensen el
kaar ontmoeten, met elkaar praten, uitgaan en gezellig
winkelen, Het andere uiterste is dat aan de auto meer
ruimte wordt toegemeten dan aan de mens.
Hoewel de auto de hele stad moet kunnen bestrijken,
moet hij in zijn kwaliteit van moordenaar, lawaaischop
per en stankverwekker zo ver mogelijk van de voetgan
gers verwijderd worden gehouden.
Bit uitgangspunt wordt tegenwoordig im de nieuwe
Steden van Engeland toegepast. Na zes jaar van experi
menteren, bewees Cumbernauld in Schotland wat deze
I nieuwe bouwstijl vermag.
Cumbernauld was bestemd om in de industriestreek
van Glasgow een bevolking van. 50.000 mensen onderdak
te bezorgen. Te midden van heuvelland werd een centrale
heuvel uitgekozen voor de bouw van de stad, terwijl men
voor een bevolking van 20.000 plaats reserveert tussen
enorme recreatieveJJden.
In Cumbernauld heeft men voor heit eerst een absolute
scheiding van autoverkeer en voetgangers doorgevoerd.
Huizen, scholen en winkelcentra bedekken de heuveltop,
in het noorden en zuiden van de heuvel zijn industrieën
gevestigd; daar tussenin een groene zoom van recreatie-
velden, parken en bos.
In de huizenmassa is de centrale ruimte gereserveerd
voor supermarkten, openbare gebouwen, de schouwburg
I e.d. Alles was gedecentraliseerd moeit zijn'", lagere scho
len, kerken, winkels, dancings, etc. is zorgvuldig wijks-
I gewijs verdeeld.
Drie snelwegen lopen vanuit de voorsteden maar een
rng, juist onder de heuveltop. Im de huizenconcentraties
m noorden en zuiden verbinden dwarswegen de drie
vegen onderling.
De verschillende typen van wegverkeer zijn door onge-
jijKvioerse kruisingen van elkaar gescheiden; snel- van
aagzaam verkeer, fietsers van voetgangers. De hoofdwe-
g n Kruisen de rondwegen door middel van viaducten
flfS- S' w^gen worden onderling verbonden door
taKKmgen van de hoofdweg Langs de straten zijn geen
uoirs; voetpaden lopen als stralen van de zon de heu-
Deze luchtfoto van de Schotse stad Cumbernauld laat
duidelijk zien hoe de wegen elkaar niet snijden. Ook
ziet men de bruggen en rioolachtige onderdoorgangen,
voor de voetgangers.
veltop naar de buitenwijken. Deze paden snijden de we
gen door ituinnels oi bruggen.
Het principe van scheiding van auto's en voetgangers
is bij de bouw van de huizen ingecalculeerd. Vanuit het
centrum zwermen de wegen uit naar de rondweg, ter
wijl voetgangers zich langs gescheiden straten oaar het
dwars door de stad snijdende voetgangersdoniein bege
ven, dat het cenitrum met de recreatieterreinen in het
westen en oosten verbindt. Meestal loopt aan de voor
kant van de huizen de weg; aan de achterkant het voet
pad.
Bij het ontwerp is rekening gehouden met de winkel-
gewoomten en de spil vam.alle voorzieningen: de parkeer
ruimte. De oplossing van diverse wereldsteden; een
enorm geasfalteerd plein voor het parkeren van auto's,
waarop supermarkten dicht op elkaar naar de wolken
krabben, werd verworpen. Men besloot van de heuvel-
vorm te profiteren en de laagste terrassen te reserveren
voor de auto's en de bovenste tot het rijk van de voet
ganger uit te roepen.
De hoofdweg loopt onder de heuveltop door en leidt
via eenriehtimigswegen naar parkeergarages van twee
etages, goed voor 4000 auto's en naar loskaden, waar
vrachtwagens hun lading kwijt kunnen. Na hun wagen
gemarkeerd te hebben, kunnen de chauffeur en passa
giers de platte daken, waar het voetgangersdomein be
gint, bereiken met een lift of via een trap. Goederen
worden direct getransporteerd vanaf de loskade naar
ondergrondse winkelruimten. In het cenitrum kan men
zich verplaatsen met de stadsbus. Alle etages boven de
wegen en de parkeergarages zijn exclusief voor voet
gangers en hebben directe aansluiting op voetpaden naar
de buitenwijken.
De etages zijn onderverdeeld in pleinen en terrassen
die afwisselend bebouwd zijn met supermarkten, hotels,
restaurants, bioscopen, dancings, kantoren, schouwbur
gen, bibliotheken en clubs, etc. Op het puntje van de
heuveltop staan flats, die het voordeel hebben, dat men
zich midden in bet stadscentrum bevindt zonder drukte
en lawaai.
De auto is een zegen voor de mensheid, maar ze
kan steden voor mensen onleefbaar maken. En Cum
bernauld is er om te bewijzen, dat het ook anders en
beter kan.
Dit model de compositie van het stadscen
trum van Cumbernauld zien. Het laagste gedeelte is
alleen voor het verkeer, de parkeergarages en de
rondwegen. Automobilisten bereiken de tweede ver
dieping met een lift of een trap, terwijl voetgangers
over bruggen de winkelverdieping bereiken zonder
last van auto's te hebben.
fE KEUS"
TELEFOON' 39163
(ADVERTENTIE)
ROMANCE
BRILLANT
28 ct
COURAGE I
25 ct
MERTHYR TYDVIL (UPI) De ge
weldige verschuiving van de berg afval
uit de kolenmijn, die op oktober j.l.
te Aberfan 28 volwassenen en 116 kinde
ren het leven kostte, was niet de eerste
die zich ter plaatse heeft voorgedaan.
Dit is aan het licht gekomen by het
begin van het diepgaande gerechtelijke
onderzoek naar de oorzaak van de
ramp.
Het bijzondere hof heeft dinsdag het
vijf uur durende betoog van de open
bare aanklager, sir Elwyn Jones, aan
gehoord, waarin deze zei dat een deel
van de vierde der zeven bergen reeds
in 1944 ruim 480 meter was verschoven.
„Dit had reeds een belangrijke waar
schuwing moeten zijn voor de plaatselij
ke en de mijnbouwautoriteiten".
„In 1963, nadat verder geen noemens
waardige verschuivingen waren gecon
stateerd, kwam berg nummer zeven op
precies dezelfde wijze in beweging als
zijn voorganger. De verontruste bewo
ners werd meegedeeld, dat hun huizen
geen gevaar liepen", zei Jones. Op 21
oktober stortte deze berg in.
„De onderste laag van berg zeven was
sinds 1963 voortdurend in beweging en
naar het scheen zou de berg op het
rampzalige weekeinde buiten gebruik
worden gesteld", zo zette Jones uiteen.
(ADVERTENTIE)
PERTH (UPI) Twee geologen heb
ben toevallig een meteoriet ontdekt, die
de grootste bleek te zyn ooit in Austra
lië gevonden en op elf na de grootste
in de wereld. Dit is gisteren in Perth
bekendgemaakt.
De twee onderzoekers, Bruce Wilson
en Tony Cooney, vonden twee uit nikkel
en ijzer bestaande meteorietstukken,
waarvan het ene deel twaalf ton weegt
en het andere zeven. Een expert van de
Westaustralische universiteit heeft na
bestudering verklaard, dat het kleinere
gedeelte misschien al voor de botsing
met de aarde is losgeraakt.
Verder verklaarde hij, dat aan de
hand van de corrosieverschijnselen de
leeftijd geschat kan worden op honderd
duizenden jaren.
„Er zijn aanwijzingen dat de meteo
riet afkomstig is van de asteroïdegor
del tussen de planeten Mars en Jupiter",
zei hij.
(ADVERTENTIE)
Schaffhausen
Beroemd,zowel om hun
grote betrouwbaarheid
en precisie als om hun
tijdloze elegance.
ref. 602A-edelstaal
automatic 314.-
edelsteenkundige f.g.a.
diamantexpert g.i.a.
LIJNBAAN 92 tel. 116670
filliaal: oostzeedijk 155-157 rotterdarn
55
LONDEN (Reuter) Een ets van
Rembrandt heeft op een veiling by de
Londense kunsthandel Sotheby onge
veer 300.000 gulden opgebracht.
De ets, „De Drie Kruisen" genaamd,
stelt de kruisiging van Christus en de
moordenaars voor. De kunsthandelaar
die de ets te koop aanbood had er zelf
20.000 gulden voor betaald.
De Rembrandt maakte deel uit van
een aantal etsen, die in totaal voor ruim
650.000 gulden werden verkocht. 44 ma
nuscripten brachten ruim 780.000 gul
den op
ADVERTENTIE)
Een produkt van
deCoöp.Ver."!
'Favor'
NEW YORK (UPI) De administra
tieve en begrotingscommissie van de Ai-
gemene Vergadering der Verenigde Na
ties heeft dinsdag vijftien miljoen dollar
gevoteerd voor uitbreiding van de con
ferentiegelegenheid der Verenigde Na
ties in Genève.
De commissie gaf secretaris-generaal
Thant het gezag om met de bestaande
uitbreidingsplannen voor het Palais des
Nations ernst te maken. Ze voorzien
onder meer in de bouw van een nieuw,
vier verdiepingen hoog gebouw van on
geveer elf miljoen dollar. De resterende
vier miljoen zullen worden besteed aan
verbetering der bestaande gebouwen.
Thant is' ook gemachtigd een gift van
925.000 dollar aan te nemen van de
Zwitserse regering en een lening aan te
gaan van 9 miljoen dollar tegen 3 pro
cent interest en terugbetaalbaar in jaar
lijkse termijnen tussen 1972 en 1980.
De commissie ging tenslotte akkoord
met verdere financiering van het pro
ject door middel van jaarlijkse toewij
zingen uit het gewone budget van de
V.N. voor de jaren tussen 1967 en 1980.
Voor 1967 is een bedrag gevoteerd van
1 miljoen dollar.
In het nieuwe V.N.-gebouw in Genève
zullen een conferentiezaal met 900 stoe
len en drie conferentiezalen met 600
stoelen komen. Voorts zes kleine ver
gaderzalen, een lounge voor de gedele
geerden, ruimte voor 300 kantoorver-
trekken en een perscentrum.
BRIDGETOWN (UPI) Om mid
dernacht van dinsdag op woensdag is
het Westindïsche eiland Barbados 's we
relds nieuwste onafhankelijke staat ge
worden.
Er was vuurwerk en de kerkklokken
luidden, toen aan ruim drie eeuwen
Britse overheersing een einde kwam.
Barbados is het 26e lid van het Brit
se Gemenebest geworden. Het heeft de
wens te kennen gegeven zich aan te
sluiten by de Verenigde Naties en bij
de Organisatie van Amerikaanse Staten.
Onder de officiële gasten in Bridge
town waren de hertog en de hertogin
van Kent en de president van het
Amerikaanse Opperste Gerechtshof
Earl Warren. Zij zagen hoe de Union
Jack omlaag gehaald werd en vervangen
door de blauw-witte vlag van het on
afhankelijke Barbados.
Het driehoekige suikereiland, waar
als eersten in 1625 Britten voet aan wal
zetten, heeft een oppervlakte van 166
vierkante mijl en een inwonertal van
ongeveer een kwart miljoen zielen, voor
het merendeel van Afrikaanse afstam
ming.
Barbados is de vierde Britse kolonie
in het Caraïbische gebied, die dit jaar
onafhankelijk geworden is. De andere
waren Jamaica, Guyana en Trinidad-
Tobago.
De eerste premier van de nieuwe
staat is de 46-jarige ex-RAF-vlieger
Barrow, die na de tweede wereldoorlog
naar Barbados terugkeerde en zich in
de politiek begaf.
De nieuwe premier is leider van de
Democratische Partij van de Arbeid, die
in het huis van afgevaardigden over 14
zetels beschikt.
Naar de onafhankelijkheidsfeesten
zijn afgevaardigden gestuurd door ne
gen Latijns-Amerikaanse en aangren
zende Caraïbische landen met uitzon
dering van Haiti en Cuba. In totaal zijn
49 landen en gebieden vertegenwoor-
digd.
Cuba was niet uitgenodigd,verklaar
de premier Barrow, omdat men niet het
risico van een boycot door andere La-
ADVERTENTIE)
tijns-Amerikaanse landen wilde lo
pen. Haiti liet men links liggen, omdat
men er het regime van president-dicta
tor Frangois Duvalier afwijst.
Dinsdag heeft premier Barrow een
persconferentie gehouden waarop hij
enig licht heeft laten schijnen over de
toekomstige politiek van zijn land. Hij
zei, dat hij gekant was tegen eenzijdige
Amerikaanse acties op het westelijk
halfrond, zoals het sturen van troepen
vorig jaar naar de Dominicaanse Repu
bliek.
Barbados is bereid tot het onderhou
den van vriendschappelijke betrekkin
gen met de Sovjet-Unie en alle andere
welwillende landen.
Engeland werd door Barrow berispt
voor het niet oplossen van de Rhode-
sische kwestie, maar hij zei niet zover
te willen gaan, dat Barbados blanke
sportlieden uit Rhodesië of Zuid^Afrika
zou weren.
Een frisse en aangename adem maakt a
aantrekkelijk. Doublemint helpt mond en
adem fris te houden, want Doublemint is
fris en zuiver van smaak. Doublemint is ge
maakt van speciaal geselecteerde ingrediënten
en de smaak is dubbel gezuiverd. Daarom is
Doublemint dubbel goed. Neem mee plezier voor
twee cs merk zeJf py** Douhkrumt u doel*
Als er één sector is die in die uitge
verswereld alle aandacht krijgt dan is
het wel die van het kinderboek. oZ nu
en dan verschijnen er uitgaven die qua
uitvoering en illustratie zo rijk zijn,
dat zelfs volwassen boekenliefhebbers
e-r nog blij mee zouden zijn.
Zo'n uitgave is bijvoorbeeld „MIJN
EERST EBOEK OVER JEZUS", ge
schreven door JOHN L. TORENBEEK
en uitgegeven door Cantecleer De Bilt.
De tekst die er in te vinden is, uit een
hele duidelijke open letter gezet, is
subliem van bescheidenheid. Ze is ei
genlijk niet meer dan een korte karak
terisering van de persoon van Jezus en
van zijn betekenis voor alle mensen.
Die korte tekst wordt op een bijzonder
krachtige manier ondersteund door een
schat aan tekeningen in veel kleuren.
Het is altijd moeilijk te bepalen, wel
ke indruk een boek en zeker zo'n
boek Op een kind maakt, maar het
beeld dat ze zich aan de hand van deze
uitgave van Jezus kunnen maken sluit
m elk geval prachtig aan bij de mo
derne catechese.
Evenzeer een pronkstuk op ultge-
verstgebied is ,,DE STAD'' van ALAIN
GREE uitgave van Casterman. Grée
is zowel de schrijver als de tekenaar
van het boek. In laatstgenoemde kwa
liteit is hij naar onze mening beter
geslaagd dan in de eerste. De tekst is
nu niet bepaald een openbaring. Merk
waardig genoeg zijn de tekeningen
veel meer verhaal dan het geschre
ven. oZdoende is „De Stad" veel meer
een kijkboek dan een leesboek gewor
den. Maar dan ook een zeer geslaagd.
.Heel wat uurtjes, vooral op slechte
natte dagen, kunnen zoek gemaakt
worden met boekjes zoals „SPEEL JE
MEE" er een is. E. GLOSNEGGER
stelde het samen en uitgeverij Cantec
leer De Bilt noemde het een vakantie
paperback. Er staan een massa spel
letjes. raadsels en grapjes in geru
briceerd als binnenspelen, buitenspe
len. en spelen in de auto.
DAS e.a.: OP ZOEK NAAR LEEFg
RUIMTE (Roelofs van Goor, Amers
foort). De uitgave van deze paperback
over ruimtelijke ordening wijst ero
dat de wezenlijke probleben van van
daag en morgen steeds meer mensen
bezighouden. Gelukkig, want er htaat
niets meer of minder op het spel dan
de vrijheid van de persooon die in een
dicht bevolkt geïndustrialiseerd land
als het onze be.dreigd wordt.
De dreiging is niet onafwendbaar, zo
als ook uit dit boekje blijkt. De sa
menstellers ervan de bekende tech
nical artists Rudolf en Robert Das,
en de redacteuren William L. B. J.
Rothuizen en Siets A. Leeflang van het
Algemeen Handelsblad geloven dat
de techniek voldoende mogelijkheden
biedt om open ruimte te behouden, ste
den leefbaarder en het woon- en werk
klimaat menswaardiger te maken.
Zij menen echter dat dan een eind
moet worden gemaakt aan de subur
banisatie (ruimtelijke versnippering),
een nationaal plan voor de ruimtelijke
ordening moet komen omdat de plaat
selijke en provinciale bestuurders niet
tot een echt beleid in staat zijn, en een
drastische geboortenbeperking vrijwillig
en algemeen aanvaard moet worden.
Over beide laatstgenoemde zaken valt
dunkt ons, te twisten. Het zeer be
vattelijk geschreven en fascinerend ge-
illustreerde boek (130 blz.) zij burgers-
en bestuurders overigens warm aan
bevolen.
K.B.
THEO STEENBACH: SICILIAANSE
ontmoetingen. (Kosmos Amster-
m). Sicilië is een van de boeiendste
stukjes Europa omdat er zoveel cul
turen zijn samengevloeid. Theo Steen-
bach heeft er rondgereist en zijn erva
ringen vastgelegd inndit bijna 300 blz.
tellende boek, waarvoor urof. dr. J.
J. M. Timmers een voorwoordje
schreef. Hinderlijk vinden wij het veel
vuldig gebruik van afkortingen al*: 't
m'n en 'n. Maar wie wat meer
van Sicilië wil weten of er zijn vakan
tie wil doorbrengen, zal daar wel over
heen stappen. Een goed reisboek,
