akers
SLOT HISTORISCHE KONINGSKWESTIE
verzoend
Ongezond
trouwd
Groot nieuws
COMMENTAAR
Alarmkreet
Afluisterverbod
Onderling vertrouwen
enen
ïburgsclie
onto mij
ig en-
tS;z;r.een eigen
Kerk in
i beweging
I -
WERSE
PRIESTER g
geknipt
^r,S°n,WerP ,ege" de mi"
PROPAGANDA
SOMS
GEVAARLIJKER
DAN BESTRIJDING
Verwijten
De joden
Beweging
Brabanthallen
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 5 NOVEMBER 1966
9
de
1IIIHIIII
standigheden
zoeken
Vergrijsd
Geen terugkeer
9eWaarb0r9d
ALLE MENSEN
MIJN BROEDERS
s-KEJRTOGEIM BOSCH
rijf
kunnen wij aan ervaren
Jer hoog bomilo betalen.
i nauwelijks te vermelden
ion kan worden verdiend.
met uitvoerige gegevens
eiding aan
Stem, Reigerstraat 16
ïoderne Nederlandse
uwkeuken tegen de
elige prijs.
n en binnen geheel
c. Fraaie vormgeving
U eens kijken in
toonzalen.
,jet dg bevolkingstoename in Nederland ten grondslag aan de huidige
h Mnetscrisis. Het omstreden punt is immers het uitgavenbeleid van het
i Wnet-Cals de financiering van een groot aantal collectieve voorzienin-
die nodig zijn om de bevolkingsgroei in dit nu al dichtst bevolkte land
tf"wereld op te vangen,
i sis bevolkingsgroei is deze week in Eindhoven een congres gewijd.
IA®, '„.„es is een alarmkreet geworden, een ernstige waarschuwing tegen
.mnrtsezet onbelemmerde bevolkingsgroei. Prof. Muntendam, oud-
ef t«pcretaris voor de volksgezondheid becijferde, dat Nederland een
.„Akplingsland zal worden als het kindertal per gezin niet terugloopt.
V de Tilburgse hoogleraar prof. De Moor kwam de uitspraak, dat voor
Nederland een gemiddelde van twee kinderen per gezin moet worden
aangehouden.
benerking van het kindertal zal via de weg der geleidelijkheid via
F® nrüchting gerealiseerd moeten worden. Nederland kan zich die
wde'iikheid nog enigszins veroorloven. Een aantal ontwikkelingslanden
Azië en Zuid-Amerika kunnen dat niet. Daar moet op korte termijn iets
n de bevolkingsgroei worden gedaan want iedere maand uitstel vergroot
I ft aantal niet behoorlijk te voeden monden met minstens één miljoen.
H i is duidelijk dat de katholieke kerk in deze een zeer grote verantwoor-
1 iikheid heeft Zolang er in Rome geen beslissing wordt genomen over
H eeboortenregeling blijven miljoenen mensen in gewetensnood verkeren
verpaupert een steeds groter deel van de wereldbevolking.
Tweede Kamer is een wetsontwerp ingediend, dat het afluisteren
van telefoongesprekken door derden strafbaar wil stellen. Op deze regel
echter één uitzondering overheidsfunctionarissen zullen in bepaalde
Bevallen als het gaat om de veiligheid van de Staat of in het belang
van een strafrechtelijk onderzoek wel telefoongesprekken mogen af-
luisteren.
Dit afluisterverbod is toe te juichen. De ontwikkeling der techniek is dus
danig dat onbekenden ongemerkt in de privéwereld van de huiskamer kun-
Inen binnendringen. Overigens niet alleen via het meeluisteren aan de tele
foon Er zijn op het ogenblik afluisterapparaten in de handel, die het mo-
i gelijk maken gesprekken te volgen, die op een afstand van 1500 meter wor
den gevoerd.
Tn het buitenland worden deze apparaten gebruikt voor commerciële spio-
nage, echtscheidingsprocedures en naar het schijnt in sommige ge
vallen'door directies van bedrijven voor het afluisteren van gesprekken van
hun personeel. Het is niet bekend of dergelijke praktijken ook in Neder
land worden toegepast. Het komt ons intussen verstandig voor tijdig bij de
wet te laten vaststellen, dat al dat stiekeme gedoe ontoelaatbaar is.
In principe ook voor de overheid. Er zullen in dit verband, evenals ten
aanzien van het afluisterverbod, bepaalde uitzonderingen gemaakt moeten
worden. Maar het moeten dan wel (stringent omschreven) uitzonderingen
I blijven. Anders gaan wij in Nederland een levensgevaarlijke kant uit.
I Pen goede werksfeer, gekenmerkt door onderling vertrouwen tussen de lei
ding en het personeel. Dat is wat een werknemer in het algemeen op de
I eerste plaats van zijn werkkring verlangt. De recente opiniepeiling onder
I textielarbeiders in Zuidoost-Brabant heeft dit opnieuw bevestigd.
I Aan het onderling vertrouwen tussen de werkgever en de werknemers ont.-
I breekt hier en daar nog al eens wat. Moeilijkheden bij bedrijven, die moe-
I ten sluiten of arbeiders ontslaan zijn hiervan een sprekend voorbeeld. Te
I dikwijls komt het voor, dat de werknemers (via hun vakbonden) niet
of niet tijdig worden geïnformeerd.
Jjen hele scheve schaats heeft in dit opzicht de directie van Werkspoor ge
reden. Uiteindelijk is men daar tot een beter inzicht gekomen. Het nu
I bereikte akkoord tussen Werkspoor en de vakbonden geeft reden tot vol
doening. Zo'n akkoord achteraf verdrijft echter niet meteen de herinne
ring aan de aanvankelijk gemaakte fouten. Niet bij de mensen van Werk
spoor en ook niet bij de werknemers, die elders werkzaam zijn.
I Een werkgever, die blijk geeft van onvoldoende sociaal besef schaadt niet
I alleen zijn eigen bedrijf maar verstoort ook in ruimere zin de relaties tussen
I werkgevers en werknemers.
tdijk 58 - Telef. 39450
11 jaar
aalkrachtig, auto en telefoon
zonodig kapitaal beleggen i
ijf of instelling indien mij vas
gegarandeerd wordt.
'en no. S 30181 bur. dezer_
eld-
geld nodig voor een grote uitga
;an tot een vertrouwd adres.
In ©wettelijk goedgekeurd
rbreide inlichtingen bij.
(sinds 1928
esselleplein 14. Tel. 04440-7671
60 28 28
I Oorlogsmisdadigers van zwaar kaliber kunnen in Duitsland tegenwoordig
I nog rijke vruchten plukken van hun misdadig verleden. Hun memoires
I name'f)'1 zeer in trek. Zo heeft de onlangs vrijgelaten Baldur von Schi-
I li open welvaartsvaste marken verdiend aan een contract met een
I blad en schrijft nu de vrouw van Goering voor een in München
I verschijnend weekblad.
I ïnïto ®oe™S is de „eerste dame" van het Derde Rijk geweest. Men zou dus
I kj.u.ï1, aann?men, dat zij geweten heeft wat er, mede voor verantwoorde
I Ciravm Van !*a?r Hermann, voor afschuwelijke dingen zijn gebeurd. Mevr.
mi»<AWe echter niet, nog steeds niet. „Waarom", zo schrijft zij,
klaari?-alï-eelï z°danige dood sterven? Hij die altyd voor anderen
I hulp. tro"^ alleen maar gaf liefde, goedheid, tijd, vreugde, begrip,
huen"tv mens®n hebben die „goedheid en liefde" van Goering ervaren,
""berii'h'a!?0J se ov?r de berechting van de oorlogsmisdadigers in Neu-
luitslanri „Ja ,week eens belicht. Dergelijke reportages verdienen
n,( de aandacht dan de huilerige herinneringen van mevrouw
uat net omgekeerde het geval is geeft te denken.
KAREL en
LEOPOLD
(Van onze Brusselse
correspondent)
BRUSSEL België heeft zich
dezer dagen nog eens het roe
rige einde van de julimaand
1950 herinnerd, toen het land
door de koningskwestie aan de
rand van een burgeroorlog en de
omwenteling naar een republi
keinse staatsvorm stond. Die
herinnering werd ingegeven
door het bericht, dat na ruim
vijftien jaar de beide broers uit
het huis Saksen-Coburg, ex-ko
ning Leopold en ex-regent prins
Karei, zich met elkaar verzoend
hebben.
Daarmee is tenminste een van de ve
ten binnen de Belgische koninklijke
familie uit de wereld geholpen. Blijft
nog. om het eufemistisch uit te druk
ken, de byzonder moeilijke verhou
ding tussen koning Boudewijn, konin
gin Fahiola en de Luxemburgse groot
hertogin Josephine Charlotte ener
zijds en Leopolds echtgenote prin
ses Liliane anderzijds.
Het initiatief tot de verzoening schijnt
uitgegaan te zijn van prins Karei, de
twee jaar jongere broer van Leopold.
De ex-koning die op 3 november 65
jaar geworden is, vierde in Cap d'
Antibes aan de Rivièrakust zijn zil
veren huwelijksfeest in gezelschap
van zijn twee dochters uit het huwe
lijk met prinses Liliane. De kinderen
uit zijn eerste huwelijk met de
Zweedse koningin Astrid, waren daar
bij niet aanwezig. Leopolds verdriet
hierover moet getemperd zijn door
het onverwachte bezoek van zijn
broer Karei, die tezelfdertijd zijn lief
de voor de schilderkunst elders aan
de Rivièrakust uitleeft. Alleen het
feit van de ontmoeting, een paar da
gen na de zilveren bruiloft, die op 11
september werd gevierd, is bekend ge
worden. Maar dat is voor de Belgen
al voldoende om zeker te zijn van
de verzoening. Want tot voor kort was
het uitgesloten dat de beide broers
elkaar zonder dodende blikken over
en weer zouden ontmoeten. Laat staan
dat ze elkaar de hand zouden druk
ken. De broedertwist was er de oor
zaak van dat prins Karei eind vorig
jaar niet de begrafenis van zijn moe
der koningin Elisabeth bijwoonde.
In Cap d'Antibes drukten nu twee
vergrijsde mannen, die op het diep
tepunt van de monarchie in België
eikaars bedoelingen niet begrepen
hebben, elkaar de verzoenende hand.
Leopold, die op zo trieste wijze aan
zijn monarchale einde kwam weigerde
de hand niet van de broer, aan wie
het te danken is dat de Belgische
troon voor het huis Saksen-Coburg
bewaard bleef.
De verhouding tussen Leopold en
Karei schijnt nu beter dan ooit. En
dat betekent wat voor twee mensen
van zo'n uiteenlopende karakters,
waartussen de verschillen nog ver
groot werden door de opvoeding.
Het is geen geheim dat de beide
broers elkaar nooit zo erg gemogen
hebben en dat er tussen hen toch al
een zekere verwijdering sprake was,
nog voordat de koningskwestie hen
tegenover elkaar plaatste. De vrij
gezel Karei heeft, zo willen het de
verhalen, al van zijn vroege jeugd een
wrok gekoesterd tegenover Leopold
En dait lag niet zozeer aan Leopold
maar veeleer aan zijn vader koning
Albert wiens oogappel hij was. Leo
pold toonde al vroeg, in aanleg en
belangstelling «grote overeenkomst
met zijn vader. Karei had meer het
wispelturige karakter van zijn moe
der en zijn belangstelling was, even
als die van koningin Elisabeth, veel
meer gericht op de uitingen vain kunst
en cultuur. Leopold was voorbestemd
koning der Belgen te worden en kreeg
daardoor veel meer aandacht van
zijn vader dan Karei. Die zich steeds
min of meer bij Leopold ten aehter
gesteld heeft gevoeld en altijd op de
achtergrond heeft geleefd.
De koningskwestie bracht daarin
tijdelijk verandering. Zoals bekend
was koning Leopold, die tijdens de
oorlog in België „bij zijn soldaten"
wenste te blijven, in juni 1944 door
de Duitsers met zijn gezin naar Duits
land en later naar Oostenrijk gevoerd.
Hij werd door Amerikaanse troepen
bevrijd, maar mocht niet naar heit in
middels in vrijheid herboren Bel
gië terugkeren. Daar was de strijd
begonnen tussen de anti- en de pro-
Leopoldisten, met bij de anti's de
socialistenleider Paul Hienri Spaak als
voorman. Prins Karei werd verzocht
het regentschap op zich te nemen.
Men moet ervan uitgaan, dat de prins
deze taak heeft aanvaard in het be
lang van het land en de monarchie.
Maar het is verleidelijk daarbij te
bedenken dat het hem op zijn minst
deugd heeft gedaan als de vergetene
van de familie en de man die al
tijd in de schaduw van zijn broer
had moeten leven, deze belangrijke
taak te mogen vervullen. Daarbij kan
men zich niet aan de indruk ont
trekken, dat Leopold in Karei op de
troon een ernstige bedreiging heeft
gezien voor zijn eigen aspiraties lei
ding te geven aan het herstel van de
Belgische staat. En Leopold, die van
uit Zwitserland waar hij vijf jaar in
ballingschap verbleef, de fatale ont
wikkeling van de koningskwestie
volgde en dat allesbehalve precies
moet vaak gedacht hebben, dat zijn
broer zich geschaard had aan de zijde
van de anti-Leopoldisten, temeer om
dat hij als regent jarenlang door de
verkiezingsuitslagen gedwongen,
moest samenwerken met Spaak, die
van vriend van de koning tot zijn
meest gehate vijand geworden was.
Leopold heeft het Karei, tot op
deze gedenkwaardige dag aan de
Franse Rivièra, nimmer vergeven, dat
hy het regentschap had aanvaard en
daarmee gedurende vyf jaar de plaats
had ingenomen, die maar door één
man, Leopold, bezet had moeten
worden.
Toen koning Leopold op 22 juli 1950
nadat een volksstemming had uit
gewezen, dat slechts 57,68 pet. van de
stemmers voor zijn terugkeer op de
Belgische troon was weer voet in
het paleis van Laeken zette om zijn
koninklijke prerogatieveen weer te
hernemen, verdween broer Karei ge
ruisloos opnieuw naar de achtergrond.
Hij nam met zich mee de erkenning
van alle Belgen, dat hij zijn taak in
een zo innerlijk verdeeld land, voor
treffelijk had vervuld. Maar hij moest
ook met zich meedragen de negatie
van zijn verdiensten door de terug
gekeerde koning.
De verbitterde wrok van zijn broer
Leopold, die op de eerste dag van au
gustus, na de dood van drie Belgen
tijdens hevige onlusten overal in
het land, moest erkennen, dat een ko
ning een zo rond zijn persoon verdeel
de en door demagogen opgezweepte
natie, niet naar hetere tijden kan lei
den en die aftrad ten gunste van zijn
zoon Boudewijn.
i archieffoto van een anti-Leopoldistische betoging (9 juli '50).
op de voorgrond draagt men een foto van ex-regent Karei mee.
Ex-koning Leopold tegen wiens koningschap het Belgische volk
fel protesteerde.
door W. VAN DER
STEEN
2£abinetst'ormaties brengen altijd interessant en heel
bijzonder nieuws mee. Bijvoorbeeld de formateur
drs. Schmelzer maakte een wandeling langs het strand.
Met foto.
Wat zou hij daar nu weer mee bedoelen, vraag ik mij
dan af, want bij een man, die zo hardnekkig zwijgt, ver
onderstel je de aanwezigheid van ontzaglijk veel bedoe
lingen. Het antwoord luidt vermoedelijk aldusde for
mateur geeft hiermee te kennen, dat hij rustig wil na
denken. En dat is heel iets anders dan ook werkelijk
rustig nadenken.
Het is een bekend verschijnsel dat je wandelend over
het strand van de bruisende zee rustig kunt nadenken
of van het rusteloze nadenken kunt bekomen, dat is
misschien wel hetzelfde. Maar als nu alle mensen die
eens rustig moeten nadenken lanks het strand gingen
wandelen, zou het daar wel erg druk worden, zo onge
veer als in de zomermaanden. En dan komen de mensen
waarschijnlijk niet naar het strand om eens na te den
ken. En je kunt ook nadenken op de rand van je bed,
met de sokken in je hand of, als ik dat in zo'n verheven
situatie mag zeggen en zelfs aanbevelen, op het toilet.
Nadenken kun je overal; er is geen enkel noodzakelijk
verband tussen strandwandelingen en nadenken. De
wandeling is dan ook alleen maar een teken, dat de
formateur bereid is om na te denken. Hij moet nog zwij
gen en al zwijgend geeft hij openlijk 'n teken, dat hij na
denkt en zelfs nog dieper wil nadenken. Maar dat te
ken wordt nu weer zo nadrukkelijk gegeven, dat bij
wijze van spreken alle beschikbare energie daarin ge
ïnvesteerd moet worden, zodat er geen meer overblijft
om in die situatie nog na te denken. Zo zijn er ook leer
lingen die dermate ijverig zijn, dat ze van louter ijver
niets meer leren. Duseven een foto van de formateur
die tegen een indrukwekkende achtergrond over pro
blemen van kosmisch formaat loopt na te denken, en
dan wordt het eigenlijke werk weer hervat. Het is een
tussentijds rapport, een bericht dat er gewerkt wordt.
gr groeit rond dit nadenken van de formateur een soort
van folklore die tot doel heeft van die man een een
zame figuur te maken die helemaal alleen op zijn
schouders het lot van een ganse natie torst en in wiens
koortsachtig werkend brein dingen omgaan waar gewo
ne stervelingen geen flauw vermoeden van hebben. Hij
krijgt voor enige tijd het aureool van een absolute vorst
die leeft in een vacuüm. Maar wacht eens even gaat
j —«en w« he' hier niet om een democratische aangelegenheid
j kwam .li.. klauren-tv, Jazeker, en dus komt er gauw een populair trekje bij.
«oor". 5 "iet zo zwart-wit A.'.s 'k mÜ S»ed herinner was dat bij Cals het bericht, dat
hij gewoon een broodje at, met kaas of met ham, daar
wil ik af zijn, maar in elk geval een broodje.
to Vrije Volk pleit voor haast
het .'Apparatuur, nu ook
de "«chTorf ee" bi"ere ironie va"
tachtioo minder draag-
SW beschikt, jee" eigen sfeer
I 101 ean ill. •e"' hele Pr'vé-sfeer
«No? S'S word» umdat ieder
I le,5n. Datj6ra' a"es kan af'uis-
E.n daf gebeu°rt technisch mogelijk.
teweersteT Samenleving
J ["eer Zag 9isteren (ook)
h'eetsforma^g, m9ar een mislukte
lelijk d^t ?rd fe9e''ik weer
trisis binnen a Cr'S'S 0ok eer>
C,isis moet a is' 0ok die
ds grootste nTop3elost- wil
SenrolCnrtSnbetlandweer
De heer Schmelzer is een tikkeltje sjieker in zijn keu
ze; hij is dan ook meer rechts. Want wat lees ik in een
krant, zeer uitvoerig Ik lees daar, dat de heer Schmel- ja fit 'illKSPfflS
zer tussen het denken door naar de kapper is geweest; "aiiunnjv.iiij
nee, de kapper is bij hem geweést, om hem te knippen
dan uiteraard. Want anders had hij niets mogen zeggen,
evenmin als Bouke en Barend en al die andere jongens
die bij hem de deur plat lopen en dan in een sfeer van
geheimzinnigheid weer naar buiten komen. Maar bij die
kapper lag het wel op zijn weg om op dit moment, in
dit stadium van de onderhandelingen, dus om het even
duidelijk te stellen, hangende de besprekingen in de
boezem van het partijbestuur, enige concrete medede
lingen te doen.
(Door dr. Alfred v.d. Weijer
OFM-Cap)
WOOdWv
i'Nliek wj|®n het Nederlands
St blad ni t90LerSverbond
naar"aanl -f1 eke Werk9e-
bln6t«risis. nle,dln9 van de ka-
Eïij heeft dan ook de pers een interview toegestaan en
daarin met nadruk gestipuleerd ten eerste dat hij
de heer Schmelzer al vijfendertig jaar kapt en dat hij
ook al mijnheer zijn vader knipte en schoor, iets waaraan
hij waarschijnlijk het privilege ontleent tegen de for
mateur gewoon „mijnheer Norbert" te zeggen. En ten
tweede de heer Schmelzer was er hard aan toe. Dat was
natuurlijk niet in politieke zin bedoeld, maar eenvoudig
zo een man van zijn standing kan niet met zijn nek
haren over zijn kraag rondlopen. Ey zou eens iemand
in de huurt moeten komen die hém tegen die nekharen
in ging aaien.
Zo gaat dat bij kabinetsformaties. Roolvinkvindt het
zo te zien wel fijn, dat hij er zoveel mee te maken
heeft. Dat geeft van die aardige kansen om ergens om
heen te zeilen en met een regenteske twinkeling in de
ogen geruststellend te doen. Zo van „wachten jullie nou
maar rustig af; ik weet het natuurlijk al, maar ik mag
het nog niet zeggen; in elk geval wordt het hardstikke
leuk, daar zorgen wij wel voor." Hij is de kleine zwij
ger die met frasen het zwijgen van de grote, strandwan-
delende, de kapper vergetende denker Norbert beveiligt
en tot historische proporties opblaast.
Als gewone man vraag ik mij dan af wat zouden die
mensen nu tegen elkaar zeggen Hoc is bijvoorbeeld
het gesprek tussen Koekoek en de koningin verlopen
Over koetjes en kalfjes kan Hendrik waarschijnlijk be
ter meepraten dan de koningin, maar van zijn „construc
tieve ideeën" stel ik mij niet zoveel voor. Gaat het mis
schien gewoon nergens over Onbenulligheid is de
kern van veel mysteries. Wordt er alleen een geweldige
facade opgetrokken, waarachter parlementaire schat
ters geanimeerd zitten te toepen Maar nee, dan hoor
ik weer die ernstige, sonore stem van Schmelzer die,
gecombineerd met zijn vertrouwenwekkende reeënblik,
mij helemaal overtuigt„Ik kan u de verzekering ge
ven en u in alle oprechtheid van man tot man, zoals we
hier, ik zou haast zeggen zo gezellig bij elkaar zitten,
garanderen dat er inderdaad en heel hard gewerkt
wordt." Etcetera.
DR. CORN. VERHOEVEN
JsJ/ctt wij verwachtten is gebeurd: de
verontruste katholieken, welke
zich verzameld hebben in de groep
„Confrontatie" wijzen de nieuwe /ca
techismus af. Zij doen dit bij monde
van een zich in de anonimiteit hul
lende theoloog, die het boek met aan
dacht heeft gelezen en er tal van ket
terijen in heeft aangetroffen. Ket
terijen in de strikte zin van het
woord, welke vallen onder de gebrui
kelijke formule: „Wie dit of dat leert,
hij zij in de ban". Het gaat in con
crete over de kathechismus-leer in
zake het wonder, de erfzonde en de
eucharistie. Op andere punten wordt
de samenstellers van de nieuwe /ca
techismus moedwillig verzwijgen,
dubbelzinnigheid en zelfs listigheid
in het formuleren verweten.
IJ iter aard is het duidelijk stelling
nemen in zulk een gewichtige
zaak het goed recht van de groep
„Confrontatie"; wij moeten hen er
zelfs dankbaar voor zijn, omdat het
de godsdienstige situatie in ons land
weer 'n beetje verheldert. Maar onze
dankbaarheid zou nog groter zijn ge
weest. indien Confrontatie aan de
verheldering van de situatie zijn vol
le bijdrage zóu hebben geleverd, door
bijvoorbeeld duidelijk te zeggen, dat
het zijn aanval niet alleen richt op
het hoger kathechetische instituut te
Nijmegen, maar ook op de bisschop
pen van Nederland. Want die zijn het,
die de opdracht tot het samenstellen
van de nieuwe katechismus hebben
gegeven en zijn inhoud voor hun re
kening hebben genomen. Niet in alle
details, niet in alle punten en kom-
m menen te weten, dat Confron
tatie slechts een klein percentage
van de Nederlandse kerk achter zich
heeft. Maar dat doet er weinig toe,
want ook kleine groepen hebben het
recht om hun mening te zeggen. Zij
hebben zelfs het recht om iets, wat
zij als ketterij beschouwen, ook als
ketterij te bestempelen. Maar daar
door plaatsen zij zich wel in een heel
aparte hoek: de hoek namelijk, waar
geen prijs meer wordt gesteld op een
eerlijk gesprek, maar alleen nog met
banvloeken wordt geslingerd, de hoek
ook, waarin met opzet noch paus
Joannes, noch zijn concilie hebben
willen staan.
Confrontatie moet het de rest van
katholiek Nederland niet euvel dui
den, indien het van deze vrijwillige
keuze met aandacht kennis neemt.
(Van een medewerker)
T^r is, zegt men, beweging in de
kerk gekomen. In theologise
rend Nederland is er wellicht nog
nooit zo getheologiseerd als thans.
Niet alleen in het noorden is dat
het geval, waar dit sinds eeuwen
een geliefde bedrijvigheid is, maar
nu ook in het zuiden, waar dit be
trekkelijk kort geleden nog niet zo
overvloedig voorkwam.
Hoewel het de kerk de kerk laten er
een gewoon verschijnsel was, placht
men zich daar niet erg druk over te
maken. Een boekje al® Alle mensen mijn
broeders, dat in Nederland door Polak
en Van Gennep te Amsterdam wordt
verspreid, lijkt ons tenminste een zeld
zaamheid. M. Weze zet daar uiteen
waarom hij de katholieke kerk verliet
en hij tracht er te komen tot een samen
leving waarin gelovigen onderling en
gelovigen en ongelovigen het goed met
elkaar kunnen vinden, elkaar althans
niet naar het leven staan. Alle mensen
worden broeders, zoals in de negende
symfonie. M. Weze bedoelt dat, al
pakt hij nogal uit tegen de katholieke
kerk, echt soms zo dait de verhoopte
verbroedering er toch wel eens door
uitgesteld kon worden.
iiiiiiiiiiiiiniiii
ma's, maar zeker wel in de uiteen
zettingen, die door Confrontatie ket
ters, dubbelzinnig of listig zijn be
vonden.
Alle mensen mijn broeders is, als
vaak met goed bedoelde publikaties het
geval is, geen meesterwerk. Het brengt
ook niet zoveel nieuws, alle bezwaren
tegen de onverdraagzaamheid van de
kerk, tegen de moeilijke plaatsen in de
Schrift, niet zelden voorzien van ver
klarende noten die de plaateen nog iets
moeilijker maken, zijn al wel eens ge
opperd. Wezes verzet tegen de onfeil
baarheid van de paus, hoort men tegen
woordig ook binnen de kerk, zijn hou
ding tegenover wonderen is binnen de
kerk ook geen zeldzaamheid.
Hij verwijlt de kerk dat ze in bewe
ging is en hij verwijt haar eveneens dat
ze niet stilstaat, dat ze verandert. Bei
de verwijten worden ook binnen de
kerk uitgesproken, maar zeldener, als
hier, door dezelfde persoon. Hij stelt
en naar onze mening terecht dat de
kerk bestaat bij de gratie van enkele
onveranderlijke geloofsfeiten en hij ver
wijt haar dat ze daar niet van af wil,
wat op zelfvernietiging zou uitkomen.
M. Weze is geen katholiek meer, maar
hij is wel een gelovige. Als zodanig en
als gewezen katholiek weet hij ook,
dat men een geloof niet „begrijpen"
kan, als men niet zelf gelovige is of is
geweest. Dat is zeer juisit en dat geeft
zeer juist aan dat de theologie als zo
danig het geloof nooit uitputtend ver
klaart. Men kan alle theologie kennen
die er bestaat en toch niet bij machte
zijn tot het zich opnieuw herinneren,
tot het in de herinnering actueel ma
ken vara een heilsfeit
De joden kwamen en komen tot een
actueel stellen van de uittocht van
Egypte door hun paasfeest, de katho
lieken komen tot een aot/ueel stellen van
het laatste avondmaal door de eucha
ristieviering. Wie door de anamnese tot
het besef komit dat Christus zich daar
aan de apostelen en aan ons tot voed
sel gaf, heeft geen theologische verkla
ring nodig van wat daar precies plaats
greep. Hij is zonder theologie een ge
lovige. De interpretatie dringt nooit
geheel door in het geloof aan het heils-
fent. Omdat ze, rationalistisch, dit ge
loofsbesef hoogstens dienen kan, niet
vervangen. Wie hier van uitgaat kan
veel wat de kerk op het ogenblik „be
weegt" niet al te zwaar nemen. Hij kan
ook veel niet te zwaar nemen wat de
kerk ons in het verleden ten onrechte
als juist heeft voorgehouden. Want dat
heeft ze ongetwijfeld gedaan. In ons
leven hebben we herhaaldelijk meege
maakt, dat we voorlopig nog iets moes
ten aannemen, hoewel de bijbelcom
missie min of meer lieit merken, dat
dit niet lang meer duren zou. Er wor
den binnen de kerk soms dingen ge
daan, die het geloof meer schade doen
dan de meest directe bestrijding.
De kerk is in beweging of M. Weze
en of een deel der gelovigen dit goed
vinden of nieit. Zij beweegt zich echter
met bijzonder soepel noch bijzonder
elegant, hetzij in progressieve, hetzij
in conservatieve zin. Er is nu een nieu
we katechismus gekomen, omvangrijk
breedsprakig en soms de kool en dé
geit sparend. Het wil voorkomen dat
meer dan aan zo'n uitvoerige katechis
mus behoefte bestaat aan een beknopte
duidelijke uiteenzetting, een folder van
de voornaamste geloofsfeiten, die niet
veranderen kunnen.
De interpretatie daarbij zou ook zo
min mogelijk „eigentijds" moeten zijn,
ruim genoeg echter om „eigentijdse"
interpretaties tot op zekere hoogte te
kunnen toelaten. Het gaat immers niet
op de eerste plaats om de interpretatie,
die wisselen kan, maar om het geloof
en het is niet te ontkennen dat vele
gelovigen, die het geloof ernstig nemen
op het ogenblik verontrust blijken en
met meer weten waar ze aan toe zijn
en dat zijn niet alleen de ouderen.
JOS PANHUIJSEN
(ADVERTENTIE)
IBij uitstek geschikte café-zalen en foyers voor feestavonden,
gezelschappen, vergaderingen, personeelsfeesten enz.
Tel. 04100 -35990
On:
mai
eve
Tel,
Onze hallencomplexen bieden prachtig ruimte voor
massabijeenkomsten, tentoonstellingen en andere
T«J "fum-m61™!r\i Onbeperkte parkeerruimte.
Tel. 04100 23191 's Woensdags gesloten.
