Australisch Nieuw-Guinea: de laatste kolonie in de wereld? ZIGEUNER INN F.NH A AR PUIK VOOR DE PRUIK 64 LDEN Honderd dertig gulden per kg voor het haar van een echte gitana ONZE PUZZEL DUET Ui w JVa reprimande van VN.:forse ontwikkeling ONVERMIJDELIJK MISLUKKING Pt itssf- Nooit gewassen Stevige knoet G&iepcet/AA/i Förmamint- Planten in de lift CONFLICT KEERPUNT Uit het klooster AYI.OAS 19 n DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 5 FEBRUARI 1966 AUHRING '^U-nderVoct^ spaar plezierigmet met gratis waardezegels van 15 en 25 ct. vraag vooral om de DUET-spaarkaart 21 strijd om de Russische titel oogtepunten in het schaakleven een rijke oogst aan partijen op. Na een spannende finish w00 kampioenschap. Het I, Vow ,weede keer dat hij beslag lesje tel. In 1963 was het de eerste n van de hoogtepunten uit was het onderstaande duel e bekende internationale groet Taimanov zijn tegenstander Mi. briljante wijze versloeg. opening behaalde hij reeds een ordeel, dat hij zeer energiek en in een scherpe aanval omzette ïsief werd door een prachtig 10' geactiveerd, waarna Taimanov e had zijn tegenstander mat te hem nog een beetje te laten te elen. Hij overzag de matcombü aar won uiteindelijk met een an" tcombinatie. Alles bij elkaar een felijke partij vol opwindende mo. en fraaie combinaties, imanov Zwart: Mlkeim d in de wedstrijd om het kam ïap van Rusland te Tallin 196s' nmen damegambiet 14, d7d5 2. Pgl—f3, Pg8_« 3 d5xc4 4. e2e3, a7a6 5. Lflxot i. 0-0, Pb8—d7 7. Ddl—e2, c7- a4, c5xd4 9. e3xd4, Pd7—bd 1(1 Pb6d5 ekende theoretische positie Wit en geïsoleerde centrumpion, die eerd wordt door een sterk ge. i paard. Anderzijds heeft wit ech vrijer figurenspel, dat zich ty" :ent voor offensieve acties! ■c3. Lf8e7 12. Lel—g5, 0-0 IS Tf8e8 14. Tfl—el, Lc8-d7 15' Pd5xc3 fruil is strategisch onjuist, omdat r de witte aanval in de hand ge- vordt. Beter was daarom 15 :3, b7b5 17. Lb3—c2! terk gespeeld. Er dreigt nu 18, (6: 19. Lh7:+, Kh7: 20. Dh5+, KgS Kh7 22. Td3 en zwart kan op. h7h6 18. h2li4! •aai offer, dat zwart wegens 18. 5: 19. hg5:, Pd5 20. Dh5, g6 21, 22. Dg6: Kh8 23. Pf7 mat ig accepteren) Ta8c8 19. Tdl—d3, Ld7-c6 20. rend gecombineerd. Het loperof- It een niet te pareren aanval in) ling 11a 20. LgSxh6! SS WM SK 4. wat #ÏM fi» I 15Ü t t ww Wé 1 m-mMi ft g7xh6 21. Td3—g3+, Kg8-f8 22. Le7d6 doende was ook 22Pg8 we- Tg8:-f, Kg8: 24. Dh6:) Jxh6+, Kf8e7 24. Pe5xc6+ pr won 24. Tg7, Tf8 25. Pg6+, Ke Lf8: 27. Te6:+, fe6: 28. Lg6 mat Tg7 Le5: 25. de5:, Pg8 26. Tf7;+, Lg6 Ke7 28. Dg7 mat) Tc8xc6 25. Tg3—f3, Pf6-g8 Pd5 beslist 26. TI7+, Kfl. KfB 28. Lli7 Kf7 29. Dg6+, Dg8 Ke7 31. Dg7 mat) jxe6 Ke7d7 27. T13xf7 ling na 27. Tf3xf7 Le7 volgt nu het verrukM- 'ameoffer 28. Lf5ü, PM: 2®tTe ,an5e2:Ddbe7Hst uiteraard 31. was 31. Lf5+, pd7 Kc7 34. Dc8 Kd6 35.u 3° oudiger Dg8 _al+ 32. Kgl-g2, Da1-b2 -f5Kd7—d8 34. b5-M t de gemene dreiging Tf8 wegens 35. Dg3:!. Lg3. 38. Db2xb6 35. Tf7xe7, Tc3xg3+ rmidabele partij! loop) xg3, 1Co 31"] Schaakraadsel if a niet te ^lo,^"neindsPf' onderstaande c0ntbi- rtnnr nracntig is btfna »ler het - innen kan. spel, gelardeerd finesses, «la-asrt ke waar spelers Door een (Van een onzer redacteuren) De Australiërs moeten leren met ons te leven", zei me nu ruim drie jaar geleden een Indonesiër op het vliegveld Biak tijdens een twee-urig oponthoud in de vlucht van Amsterdam naar Sydney. „Wij begrijpen, dat de Australiërs allerminst ge lukkig zijn met de oplossing van het geschil om Irian Barat. Maar zij moeten begrijpen, dat wij in hetzelfde deel van de meld leven. We hebben vele gemeenschappelijke belangen en zelfs een gemeenschappelijke vijand: Rood-China". Een gebaarde Pakistaner, lid van de toenmalige VN-macht op ons voormalige gebiedsdeel, volgde dit gesprek in de broeierige tropennacht. „Jullie Hollanders", vervolgde de Indonesiër, „stonden ons en de Australiërs in de weg. Nu het geschil om Irian Barat is opgelost, kan er tussen onze landen begrip groeien". „Leren leven met Indonesië". De je uitspraak schjjnt nog altyd even actueel te zijn. Geloofde Australië drie jaar geleden nog, dat Indonesië na de verwerving van west-Nieuw- Guinea zjjn territoriale ambities van Sabang tot Merauke voorgoed ver wezenlijkt had, twee jaar geleden al ging Australië zich voorbereiden op een conflict met Indonesië, omdat zjjn ideologie van permanente re volutionaire confrontatie steeds ang stiger vormen aannam. Australié's defensiebudget werd verdrievoudigd, de dienstplicht werd weer ingevoerd, de oude Sabres werden vervangen door supersonische Mirages, de Can- berra-bommenwerpers zullen plaats maken voor Amerika's prestigebom- menwerper TFX. En volgens het oer oude strategische principe, dat als je de oorlog ouiten je eigen grenzen wilt houden, je je vijand tegemoet moet treden op vreemde grond, gingen Australische troepen voor de vierde keer in veertig jaar overzee: Austra lische troepen jagen met legereen heden uit andere Gemenebestlanden op Indonesische infiltranten in de Borneo-jungles, 1500 Australiërs vechten aan de zijde van de Ame rikanen in Vietnam en de Australi sche vloot patrouilleert in de wate ren ten noorden van Australië. Sir Robert misverstand Menzies: Geen toekomst, maar het is wel zeker dat Indonesië het punt van de „vrije stemming over de toekomst" in de overeenkomst tussen Indonesië en Nederland bijna zeker ter zijde zal leggen. In deze politieke constellatie kon Australië geen andere koers volgen dan oost-Nieuw-Guinea los van west- Nieuw-Guinea tot ontwikkeling te brengen. Politieke en economische ontwikkeling vormen in deze situatie meer dan ooit een onafscheidelijke eenheid. Want wordt oost-Nieuw-Gui- nea niet spoedig boven hef bestaande (zeer lage) economische peil ge bracht, dan heeft politieke onafhan kelijkheid niet alleen geen zin, maar is zelfs gevaarlijk. Enkele jonge Afri kaanse staten dienen als voorbeeld. De verdere economische ontwikke ling hangt weer voor een groot deel af van de veiligheid en zekerheid in het land. Zonder (militaire) veilig heid blijven investeringen in Nieuw- Guinea achterwege. Deze veiligheid is nog een moeilijk punt. Australië heeft weliswaar zijn troepenmacht in oost-Nieuw-Guinea aanzienlijk uitge breid, maar zij zal bij een eventueel conflict geen tegenstander zijn voor de Indonesische strijdmacht op het eiland, die zes of zeven keer zo groot is. Dat Is een niet ambitieus volk als de Australiërs wellicht een van de laat ste koloniale machten op de wereld zal ztfn, is een ongeluk van geogra fie. Toch is het beheer van oost- Nieuw-Guinea door Australië men betitelt het liever als een „trust" of „territory" onmiskenbaar koloni aal. En Australië zou waarschijnlijk nog heel weinig aan zijn bezit ge daan hebben, als bet in 1960 geen reprimande van de trustschapraad van de Verenigde Naties gekregen had, om een beetje haast te maken met de onafhankelijkheid van oost- Nieuw-Guinea. Australië heeft sinds dien veel geld in Nieuw-Guinea ge stoken, maar het zal volgens de Aus tralische premier de eerste vijfen twintig jaar niet rijp zijn voor on afhankelijkheid. Nu echter een Papoearaad met een meerderheid van inheemsen, of schoon de besluiten van de raad niet bindend zijn voor de Australische regering zijn werk doet, ls het onvermijdelijk, dat zich in oost—N.- Guinea een sterke nationalistische beweging zal vormen om de onafhan kelijkheid te verzekeren wat de Australische regering op dit punt ook in het tegendeel moge beweren. De 20.000 Europeanen in Nieuw-Gui- nea zullen langzaam hun domineren de positie moeten opgeven. Niemand in de wereld zal de eeneneenkwart miljoen Papoea's het recht op onaf hankelijkheid ontzeggen, omdat de Australische regering niet tijdig ge noeg plannen heeft gemaakt voor de onafhankelijkheid- Men mag daarom aannemen, da^ over enige tijd de republiek van Nieuw-Guinea zal wor den gesticht. Het enige alternatief in Australië weieens gesuggereerd, is van Nieuw-Guinea de zevende Austra lische staat te maken. De Papoea's schijnen op dit moment voor dit idee geporteerd te zijn, maar niemand in Australië neemt deze suggestie Oost-Nieuw-Guinea is nog lang niet uitgerust voor zijn onafhankelijkheid. Het is economisch geheel afhankelijk van Australië. Het heeft geen ge schoolde elite, omdat Australië zelf niet genoeg geschoolden heeft. Een onafhankelijkheid zonder stevige eco nomie en zonder geschoolde leiders zou waarschijnlijk op een mislukking uitlopen. Wat is de uitweg? Niemand kan het op dit moment zeggen. Dat het Australië nu ernst is met oost-Nieuw- Guinea blijkt uit de vele maatrege len, die het in de afgelopen jaren heeft genomen: inheemsen worden getraind, de economie wordt verste vigd en het land wordt beschermd door een grotere troepenmacht- Of Australië voldoende tijd gelaten wordt dit langzame proces van de voorbe reiding op onafhankelijkheid van oost- Nieuw-Guinea te voltooien, hangt voor een groot deel af van de oude koloniale landen in oost-Nieuw-Gui- nea's en Australië's omgeving. ANTON THEUNISSEN Soekarno: Merauke". „Van Sabang tot Sinds Australië in Nieuw-Guinea een gemeenschappelijke grens deelt met Indonesië, is het gevaar van een conflict tussen Indonesië en het vijfde continent toegenomen. Enkele weken geleden nog voorspelde een hoge Indonesische functionaris in West-Irian de confrontatie tegen Aus tralië, indien in het oostelijk deel van Nieuw-Guinea een Papoeastaat zal worden opgericht. „Wij zullen niet werkeloos toezien bij gebeurtenissen m oostelijk Nieuw-Guinea" zei Le- gowo secretaris van de coördinator van West-Irian-zaken. Hij -oegde er aan toe: „De bevolking van West-J- nan is politiek ingesteld en begint al te denken in termen van één natie en een volk." Australië heeft deze waarschuwing ff mAeT-wind geslagen, want waar net oost-Nieuw-Guinea betreft is Aus- r5„ ,g °P ziJn „point of no nnctS- gek°ITien- Het beschouwt WNueuw-Guinea niet alleen als een oeneergebied (trust), dat tot ontwik- gebracht moet worden, maar een vitaal en strategisch pppn «Va*n ,nationaal belang, waarin g en optreden zal worden jeduld, zo- m voormalig Nederlands S üGumea gebeurd is. De Aus - I Aremier' sir Robert Men- wSrcÜS 1 ,Indonesië duidelijk ge- Nienw pU^ "Australië zal oost- vSSoine^ °P. dezelfde manier Laat Zljn eigen continent, stand ftr». vooral geen misver- middeiiHwan •Amerika zegde on- pact Anll v" ïrachtens het Anzus- een euXïi f -1^ullen steunen bij "CSïïS. milltair conflict in selfei^raln tweeëneenhalf jaar inoost-Wim, rouse. of Assembly" iïi 1964* Guinea instelde eerst Wer! - SL .e PaP°earaad zijn W»t in Australië zijn keer- noch on^,7n^ maar het feit "acht Het t - noch onver- J-alische inoTitfet- frent aan de Aus- Nieuw-Gufnea Lten omzien van niet minrt.r ,^eer opmerkelijk en Utieke'omstandX'i15 Waren d*V Australië dit wl '^ronder Jaar Soleden bereikte. Vier grootste eiia7a deelde Australië de facies dezelfde ?en natie' die mclijk de econnmf. nmgen had' na" it,_conomische en politieke 'en tot een ni- hun eigen ae er opvoeren" to jaken kunnen re<»,!iaP0r,a's hun eigen ?eelt Australië fi dit ""oment hei<i met een n 'r verantw"ordeliik- ?en»n. altreS6 _va" ,100 miljoen memè„ een nat'< natie 5; ag?ressiof van 100 miljoen onstabiel en een -ia'igen 8 °Pnieuw het fcalisme" het „kolo- a'aMsme omvat 7f !en' Dit kol°- 'an Australië het trustschap Ilea. over oost-Nieuw-Gui- don.etdat Xï61? duidelijk «W,fc® Irian Ls aan zet en wint 2 ''Coördlnaülplfijp'ï geweest ka^ via gï ontsnapp^» t 3.^ Th8xh7 K,h2r?,vart n>atov. -- torenoffer, dat z Tgl tjatuuri bestaan, ren wegens 6. g Tillb I land ov. Indonesië is met v j 2e3Kg39. I VtoSccngekomln L1? 7_et Neder- :2e3!. Kg3—g* "f3+ 9. nj- ,S! u« Indonesië Eewor- achouwt als een do J 'arat be" ter"163'5' Deze SivoraUvee Nieuw" ZSi wvol, lou- van de lnu Seen p kk ma°- Uiteraard nB t enschaDnelut er van de- zien'Jdonesische intent!'0ntw.lkkeling «S.van West IriaV. 1 ten aan' J* over bestaan?1 "aU" '^S^VekoSl^ j?et Nader- llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllll (Van onze correspondent) MADRID Vandaag aan de dag is, evenals tijdens de zeventiende eeuw, de pruik weer in de mode. De werkende vrouw, die 's avonds onverwacht uit moet, heeft géén haar-problemen meer: op haar kaptafel staat een keurig gekapt, modern „hoofd" op zyn „mo del" te wachten. In alle Europese schoonheidsinstituten sjjn tegenwoordig pruiken, wrongen en losse krullen verkrijgbaar tegen schappelijke prijzen en in alle ge wenste kleuren. Een „grand magasin" in Parijs heeft pas zeventien stands ingericht ter demonstratie van valse lokken en pruiken; men verkoopt er een drie honderd per maand van. De mooiste, van de beste kwaliteit haar, zijn van Spaans vrouwenhaar afkom stig. De meeste Spaansen dragen het haar vrij lang, of in een opgestoken wrong. Zij houden beslist niet van een „rattekopje" De zigeunerinnen vooral dragen lange vlechten, knoeten of een dikke wrong; meestal hebben zij nooit van haar leven de schaar erin gestoken. In Parijs nu worden de lange, donkere haren van de zigeunervrouwen het meest gewaardeerd. Merkwaardig is, dat in Spanje ook de kloosterzusters jaarlijks een behoorlijke hoeveelheid lange haren le veren. Er bestaan namelijk hier bepaalde religieuze orden die van het beschouwende leven, waar nog de middeleeuwse, symbolische traditie geldt, die 't haar van de zusters héél kort af te knippen. Meestal ge beurt dit Dij de definitieve professie. Tot het klooster habijt behoort een stijve, strak om het hoofd sluitende kap. Tot genoemde orden behoren o.a- de Dominica nessen, Clara's, Franciscana's. de Carmelita's, de Cis- terciensers en die van San Vincente de Paul. Deze maand heeft Spanje vijfduizend kilo dameshaar, af komstig van dergelijke kloosters naar Franse schoon heidsinstituten uitgevoerd Onlangs werd er in het Madrileens Castellana-Hilton een kleterend feest gegeven ter ere van de petroleum- magnaat uit Texas Boy Smith. Er werd een gala-diner gehouden, gevolgd door een echt „flamenco-festival" De senora's kwamen alleen in groot avondtoilet, de caballero's in smoking. Mr Smith, er kennelijk van bewust, dat hij alle Spaanse aanwezigen in zijn dollar biljetten kon inpakken, bekommerde zich niet om zijn uiterlijk, en verscheen in een fleurig geruit hemd, met een cowboyhoed op. voltooid met een „typical Ameri can smile" Maar daar de aanwezigen Boy om han delsredenen zeer te vriend moesten houden, tolereer den zij graag dit „gala-kostuum". Het succes van de avond was het optreden van de flamenco-dansers Tere del Oro, de beroemde Gracita del Sacromonte, El Ni no de Jaréz en hun balletten. De oliekoning dronk enorme hoeveelheden cognac en sherry en kon maar niet genoeg krijgen van de flamenco-kunst. Nauwelijks was de voorstelling geëindigd, of Boy Smith riep de impresario bij zich: hij wenste hem een voordelig voor stel te doen. En wie beschrijft de verbazing van de danseressen, toen zij vernamen, wat „el senor Ameri cano" wilde: haar lange haardos, om als bijzonder Spaans cadeau mee te nemen naar Texas voor zijn blonde, kortharige vriendinnen! Verlegen wimpelden de zigeunerinnetjes zijn offerte af: zij wilden hun échte „pruiken" behouden. Mr. Smith begon hoger te bieden, tot er één meisje toehap te. Daar hij er echter méér wilde kopen, trok hij zijn chequeboekje uit zijn zak, en begon een hoge cheque uit te schrijven voor wie ook haar wrong wilden af staan. Niemand! Ten einde raad riep de arme Boy uit: „Dan koop ik de gitana er bij! Ik betaal veel dollars voor het haar plus de draagster!" dan met de geverfde haren van ezelstaart, die even lang moeten zijn als het vrouwenhaar. Eenmaal vak kundig verwerkt, is het verschil niet te zien. Ten tijde van Lodewijk XV werden de fraaie kapsels van mes dames de Montespan, De Pompadour of Lavallière ui yak-haar, de lange staart van een Tibetaanse buffe vervaardigd. Het ezel-pYodukt is echter goedkopej Ook wordt wel nylon verbruikt, vooral voor de witt pruiken, want het haar van oudere dames is moeilii verkrijgbaar. Een Madrileens pruikenmaker verte dat van alle mensenhaar het Chinese het sterkst i maar te stug voor een mooie pruik. Het haar der Ind sche vrouwen schijnt handelbaarder te zijn. De Spaanse vrouwen hebben veel steviger, harder haar dan haar noordelijke zusters. Het warme klimaat doet hierin zijn invloed gelden. Hoe zuidelijker men komt, hoe donkerder het mensentype, hoe zwarter het haar, hoe gaver de gelaatshuid ook. Honderddui zenden zigeuners bevolkten het Iberische Schiereiland. Vanuit India kwamen zij zich hier in de vijftiende eeuw vestigen, en kozen vooral Andalusië als woon plaats uit. Daar dit ras nooit normaal wil werken, wijdde het zich aan de „handel": eerst aan de paar denhandel, naderhand trokken zij erop uit, om antiek te vinden, en sinds kort ontdekten zij een nieuwe koopwaar: het vrouwenhaar. De allergewiekste zigeu nerinnen kopen het haar van haar rasgenoten op. Om het handelsterrein uit te breiden, kopen zij natuurlijk ook dat van de „paya's", de niet-zigeunerinnen. Alvo rens de haarstrengen door te verkopen, vermengen zij ze soms met geverfde ezelharen. De deskundige pruikenmakers laten zich echter niet beetnemen: zij kennen hun pappenheimers wel. Indien het haar van een echte gitana is en een leng te heeft van ongeveer 50 centimeter, betalen de prui kenmakers er gemiddeld honderd dertig gulden per kilo voor. Een pruik, op tule bevestigd, weegt onge veer 150 gram. In Parijs betaalt men er het best voor: tenminste driehonderd gulden per pruik. De prijzen lopen echter op tot 1600 gulden. Daar er vooral in Pa rijs alleen al méér vraag dan aanbod is, komen de Franse marchands zelf naar Guadix, het zigeunerdorp aan de Middellandse Zee. Daar bedingen zij met de vrouwen, in het bijzijn van haar mannen of verloofden, de prijs voor haar dikke vlechten. Soms verkrijgen de pruikenmakers niet voldoende mensenhaar. Voor goedkope pruiken mengen zij het In Spanje dragen veel dames al valse knoeten of los jes opgemaakte wrongen. Met het gebruik van lal duurt zo'n „creatie" weken lang. De Spaansen zijn ge wend eens per week naar de kapper te gaan, waar zi veel geld uitgeven. Een losse vlecht komt haar altijr van pas als zij zich mooi op willen maken. Ook voor filmopnamen en televisie-vertoningen heeft men steeds grotere hoeveelheden pruiken nodig om kortharige, blonde actrices om te toveren in oos terse schoonheden. Wat is daarvoor beter „geknipt' dan de gitzwarte wrong van een Spaanse zigeunerin of non? Sofia Loren zal in haar nieuwe film van Charly Chaplin enkele pruiken nodig hebben, die zi alvast besteld heeft in Madrid. Ze zullen uit gitana haar vervaardigd worden, en 25.000 peseta's i600> kosten. In Madrid is het de heer Francisco, die als de beste pruikenmaker geldt. Hij werkt met 40 employés; pei maand levert hij ruim 100 pruiken. Die worden groten deels uitgevoerd naar New York, Mexico en Zwitser land. Voor een dikke haarstreng van tenminste 30 een timeter betaalt hij ongeveer vier gulden. Per kilo re kent men 2000 peseta's, dat is 120. Alvorens een pruik te maken, wordt het haar gedesinfecteerd en gewassen Sommige vlechten zijn een mensenleven lang niet ge wassen: de oudere Spaanse vrouwen maken het hoofd schoon met eau de cologne, en misschien behouden zij juist die diep-zwarte kleur, omdat zij het nooit met water en zeep wassen! Vervolgens wordt de gewenste kleur bepaald. Een speciaal soort tule wordt op het hoofd aangemeten. Daarop wordt het haar geïmplan teerd. Het witte haar van oudere vrouwen is schaars. De vrouwen uit San Sebastian en uit Bilbao hebben vol gens de experts het stevigste witte haar, en geschikt voor valse knoeten. Haar vlechten zijn tot duizend peseta's waard: 63. Sinds kort verbazen de Franse douane-beambten op het vliegveld Orly zich niet meer, als zij tussen de ba gage van de reizigers die uit Spanje komen, samen met antiek koper een heel bijzonder souvenir ontdek- f ken: de moeizaam verkregen zwarte wrong van een Spaanse danseres! Horizontaal1. overblijfsel bij verbran ding; 3. likeur; 9. familielid; 11. cilinder vormig voorwerp; 13. gemeenschappelij ke weide; 14 scharnier van een hengsel; 15. water in N.Brab.; 17. opening ener fuik; 18. zuivelprodukt; 19. gramschap: 21. tinne; 23. habijt; 24. orient expresse (afk.); 26. munt in Nederland (afk.); 27. voorzetsel; 29. bijb. figuur; 31. zoon van Jacob; 33. loot van een plant; 35. sus lo co (afk); 36. onderkussen; 38. oude reke ning (afk.)39. salaris; 40 venster; 41. per expresse (a'fk); 42. platte gebakken steen 44. bijwoord; 46 vreemde munt; 48. voor zetsel; 49. verlegenheid (fig.); 51 tel woord. 52. meisjesnaam; 54. uitroep; 55. (Advertentie) BESCHERM U TEGEN BESMETTING MET de keelontsmettende tabletten LEVERKUSEN Een nieuwe methode voor de rationalisatie van hun pldntetiziekiëkUndige dienst bedachten geleerden van Bayerfa- brieken in Leverkusen: per lift transporteerden zij de planten in een torenkas naar de tuinman. In een 23 meter hoge toren van bij zonder lichtdoorlaatbaar materiaal worden de planten door een lift voortdurend op en neer bewogen, zodat iedere groep gelijkmatig de tuinlieden en geleerden alsmede de door de zon bestraalde zuidzijde van het gebouw passeert. Air-con- ditioninginstallatiekunstmatige bestraling en bevochtiginginrich tingen zorgen ervoor, dat de plan ten onafhankelijk van het weer buiten het hele jaar door onder optimale condities kunnen gedeien. De paternoster transporteert de gewassen met een snelheid van 0,5 tot 25 cm per seconde en kan indien gewenst op elk moment worden stopgezet. De bruikbare ruimte van de plantentoren de diameter bedraagt vier meter komt overeen met het nuttig op pervlak van een normale planten kas van 30 meter lengte en zeven meter breedte. De Bay erf abrieken, Duitsland's grootste chemische con cern, hopen, hun onderzoekings werk op het gebied van de plan- tenzorg door deze nieuwe torenkas wezenlijk te versnellen muzieknoot; 56 berm van een weg; 59. verhindering; 61. rijstbrandewijn; 62. bid (Lat.); 64. gebogen; 66. rivier in Rusland 67. scheidingslijn; 69. tovergodin; 70. maanstand; 71. jeneverstoker; 72. deel van de bijbel (afk.). Vertikaal1. vogel; 2. nu en dan; 4. emeritus (afk.); 5. "zuiver; 6. vreemde munt; 7. vloeistof; 8. munt in Nederl. (afk.); 9. pelgrimsstaf; 10. vaartuig; 12. jongensnaam; 14. hoenderachtige vogel; 16. vet der melk; 18 sappig; 20. muziek noot; 22. rijksgrens (afk.); 23. familielid; 25. laagvlakte; 28. maanstand; 30. zijtak Weser; 31. Spaans rijpaardje; 32. plaats in Duitsland; 34. munt in Perzië; 36 aar den of metalen vaatwerk; 37. kade; 41. een soort van houtzaagmolen; 43. gesne den steen; 45. guirlande; 46. familielid; 47. hoofdbestanddeel van metselspecie; 49. waterplas van een eendenkooi; 50. munt in China; 53. heden; 54. uitroep; 57. voorzetsel; 58. meisjesnaam; 59. om slag van een boek; 60. grond die bij een hoeve behoort; 61. vaarwel; 63. kippen loop; 65. voor'zetsel; 67. gewicht (afk.); 68. scheik. element (afk.). OPLOSSING Horizontaaldame; 4. het; 6. knot; 9. ar; 10. arme; 12. oele; 14. re; 16. kalk; 18. Essen; 20. geen; 22. kaarde- 24. gretig 26. ed; 27. Eeserveen; 30. ne; 31. lek; 32. era; 33. ede; 35. tol; 36. trema; 38. eng"; 40. dop; 41. mal; 42. pat; 43. kom; 44. neg; 46. paris; 48. sem; 50. rek; 52. nee; 53. del 55. em; 57. langarmig; 60*. na; 61. selene; 63. Eemnes; 65. enig; 66. Rolde; 69. erts; 70. Ie; 71. eton; 73. eten; 75. ha;* 76. nona; 77. som; 78. stee. Verticaal: 1. draad; 2. makreel; 3. er; 4. hes; 5. toe; 6. kl.; 7. negende; 8*. trein; 9. akker; 11. mees; 13. enge; 15. engel; 17. la; 19. serre; 21. ét; 23. dek; 25. ree; 28. eerlang; 29. vampier; 31. loper; 34. enkel; 35. ton; 36. tap; 37. "aas; 39. gom; 45. ge legen; 47. reaal; 48. segment; 49. gesel; 51. kan; 53. die; 54. Massa; 56. menen; 58. Nero; 59. meet; 60. netjie; 62. li; 64. nr.; 67. ons; 68. dem; 72. ta; 74. es. (Advertentie) p r f V' ill Nis/'#/' pjis «II ia ■Mf' ft/Ui r.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1966 | | pagina 17