Ze hebben lezen geleerd
EN NU WILLEN ZE 00E LEZEN
tientjes-actie:
...een krant in Dar-es-Salaam!
De gruwelkamer van het recht
Memoires van
Adenauer zijn
„best-seller"
Anti-protonen
opgewekt met
hulp van licht
Ontvoerd kind
teruggevonden
„Recht van wederwoord"
bij minister in studie
BOEKENPLANK
S&*K
20
Twee vrouwen in arrest
Voor radio en televisie:
Opdracht van Johnson
Tarweleveranties
aan India
bespoedigen
Pi
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 11 DECEMBER 1965
(Van onze correspondent in Bonn)
KEULEN Het eerste deel van
herinneringen van C.D.U.-voorzitter en
oudkanselier dr. Konrad Adenauer (89)
staat op de eerste plaats van de „best
sellerslijst" der Westduitse boekhandel.
Geen politiek werk heeft in de jaren
na de oorlog zo'n succes gehad als de
herinneringen van de man, die het vrije
deel van Duitsland uit de chaos naar
een ongekende welstand heeft geleid.
De oplage van het eerste deel van dr.
Adenauers herinneringen bedraagt tot
dusverre 250.000 exemplaren. De uitgeve
rij trekt inmiddels de voorbereidingen
voor verdere nadrukken.
Tijdens zijn recente herfstvakantie in
Cadenabbia is dr. Adenauer begonnen
aan het tweede deel vaij zijn boek dat
mét een documentatiedeel meegerekend,
vier delen zal omvatten.
Van het tweede deel heeft dr Aden
auer vier hoofdstukken voltooid. „Het
zal voor velen interessant worden", zegt
Adenauer, die in zijn eerste boek bij
zonder spaarzaam is geweest met lof
behalve wat zichzelf betreft voor
zijn politieke medestrijders in de jaren
1945-1953. Daaronder is prof. Erhard,
die in het boek niet of nauwelijks voor
komt.
LONDEN (UPI) Rechercheurs
van Scotland Yard hebben donderdag
avond het tweejarig meisje gevonden,
dat in de loop van donderdag door
een gewapende man en twee vrou
wen in de voorstad North London van
de vader was weggegrist. Het kind
had geen letsel opgelopen.
De rechercheurs vonden het meisje
in een huis in Wimbledon, verscheidene
kilometers van de plaats van ontvoe
ring. Ze deelden tegelijkertijd mee.
dat twee vrouwen waren aangehouden
op beschuldiging van het toebrengen
van lichamelijk letsel. De vader van
het kind was met een vuurwapen ge
slagen.
De verdachten zijn gisteren voorgeleid.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het „recht van we
derwoord'' voor radio of televisie is bij
het departement van Cultuur, Recreatie
en Maatschappelijk Werk in studie.
Daarbij besteedt minister Vrolijk, zo
als hij aan de Tweede Kamer in zijn
Memorie van Antwoord op zijn. begro
ting 1966 meedeelt ook aandacht aan de
consequenties, die dit „droit de repon-
sè" kan hebben voor de pers en voor
de wijziging van het burgerlijk wetboek.
Mr. Vrolijk heeft N.R-U. en N.T.S. wel
reeds gevraagd na te gaan of de situa
tie reeds kan worden aangepast aan
de wensen, die over deze kwestie al ge
ruime tijd overal leven. Er zou volgens
de minister al veel gewonnen zijn, wan
neer radio en t.v. reeds eigener bewe
ging gelegenheid zouden geven tot het
recht van wederwoord. De N R.U en
N.T.S. staan er, zoals zij de minister
hebben laten weten, positief tegenover.
JOHNSON CITY (Reuter) Presi
dent Johnson heeft opdracht gegeven,
de tarweleveranties aan India te be
spoedigen in verband met het ernsti
ge voedseltekort in dat land. Hij gaf
ook toestemming voor de verstrek
king van een lening van 50 miljoen
dollar aan India voor de aankoop van
Amerikaanse kunstmest. Anderhalf
miljoen ton tarwe, dat anders over een
in februari eindigend tijdvak van drie
maanden zou zijn verscheept, komt nu
vrij voor onmiddellijke levering. Ame
rikaanse functionarissen hebben ge
zegd, dat de mogelijkheid wordt open
gelaten om de komende drie maan
den nog meer tarwe naar India te
sturen.
HAMBURG (Reuter) Een groep
Duitse en Amerikaanse geleerden van
het Westduitse instituut voor kernonder
zoek in Hamburg heeft bekendgemaakt
er voor de eerste maal in geslaagd te
zijn anti-protonen op te wekken me' be
hulp van licht. Daarmee zou een 20 jaar
oude theorie bevestigend zijn. Dit resul
taat wordt beschouwd als een belang
rijke stap vooruit in het vergaren van
kennis omtrent de eigenschappen van
het atoom, en daarmee van het wezen
van de natuur. Tot dusver konden anti
protonen slechts worden opgewekt door
botsingen van protonen onderling. Een
Amerikaanse geleerde verklaarde, dat
enige praktische toepassing van de ont
dekking niet te verwachten valt.
Prof. Peter Staehelin, de leider van
de groep, verklaarde 30 anti-protonen te
hebben waargenomen tijdens en experi
ment waarbij een lichtstraal werd ge-
richt op vloeibare waterstof. Men maak
te gebruik van een serie elektromagne
ten en deeltjestellers, gekoppeld aan een
computer.
(Protonen zijn de positieve deeltjes,
die samen met negatieve neutronen de
bouwstenen vormen van de atoomkern.
Alle materie, waaruit onze omgeving is
samengesteld, is dus opgebouwd uit ato
men met positief geladen kernen. Anti
protonen zijn echter negatief geladen.
Materie, samengesteld uit atomen met
kernen opgebouwd uit zulke negatieve
anti-protonen, z.g. anti-materie, komt in
ons melkwegstelsel niet voor. RED.)
Als anti-protonen ln botsing komen
met protonen dan ontstaat er een „ont-
ploffig". Geleerden menen, dat sommi
ge ververwij derde melkwegstelsels uit
anti-materie zijn opgebouwd.
Tanzania
HEBT gehoord van de jonge Afri
kaanse republiek Tanzania... vroeger
Tanganyika en Zanzibar. In dat land,
waar de bevolking lezen heeft geleerd,
is nu ook een honger naar nieuws, naar
kranten!
Maar de enige algemene kath. krant moet
worden gedrukt in de kleine stad Tabora...
even ver verwijderd van de hoofdstad Dar-es-
Sala'am als Lissabon van Amsterdam. Alle
nieuws is weer oudbakken, als het eindelijk
via het in Tabora uitgegeven blad 'Kiongozi'
tot het centrum van het land kan doordringen.
Wat vragen nu de inheemse bevolking, de
inheemse journalisten, de inheemse drukkers?
Help ons dit blad over te brengen van Tabora
naar de hoofdstad Dar-es-Salaam... help ons,
om daar een goede krant te stichten... help
ons aan de voorbereiding van een werkelijk
dagblad! Dat blad moet alom het laatste
nieuws kunnen brengen, dat blad moet be
wijzen, dat er met nieuwe kennis ook een
nieuwe moraal wordt geboren!
Tanzania! Een nieuw land, dat zichzelf kan
helpen, als U daarvoor het gereedschap ver
schaft... als U reageert op de oproep, die het
Persfonds voor Ontwikkelingslanden thans
tot U richt. Geef uw steun aan de
Zendt een tientje... of meer tientjes... op giro 62 8700
van K.N.D.P.-persactie te 's-Gravenhage. Help een land
dat alle eigen krachten bundelt, om vooruit te komen! Voor iedere bijdrage ontvangt u een dank
woord uit Tanzania!
JOH. M. SIMMEL: HET KAN NIET
ALTIJD KAVIAAR ZIJN... (Luitingh,
A''dam)Het bijzonder van deze vlot
geschreven, 600 hladz tellende spio-
n age-roman vertaald ~oor Jan van
Rheenen, is, dat men er niet alleen in
lezen kan hoe dubbel-agent en levenskun
stenaar Thomas Lieven zich uit de ene
benarde situatie redt om prompt in de
andere te belanden, maar ook hoe men
een uiensoep met een korstje of een ech
te cordon-bleu klaarmaakt. Deze merk
waardige combinatie van kookboek en
spionageroman lijkt ons een heerlijke
gids voor een vakantie-in-de-keuken. Een
boek om te „verslinden" daarom goede
(ont) spanning voor magere mensen,
maar een verleiding voor degenen die
vermageringskuren volgen!
GILBERT CESBRON: HEILIGEN GAAN
NAAR DE HEL (Corona).
Een jonge abbé, geboren in een sociaal
nog weinig verzorgd mijnwerkersmilieu,
vestigt zich als priester-arbeider in een
voorstad van Parijs' en tracht daar de
mensen te helpen, niet alleen door zelf
mee te ploeteren, maar ook door zich met
de politieke en sociale kanten van hun
miserabel leven in te laten. Door zijn ge-
tuigen-verklaringen bij een proces tégen
de sociale mistoestanden komt hij, on
danks de steun van Madeleine, een jon
ge vrouw die zich ook geheel opoffert, in
conflict met zijn bisschop en moet zich
uit het werk terugtrekken. Uit de nieuwe
taken die hem worden voorgesteld, kiest
hij het leven onder en mét de mijnwer
kers in zijn geboortestreek.
Dit boek, inmiddels reeds aan de der
tiende (Nederlandse) druk toe, is op
nieuw in de belangstelling gekomen, nu
ae priester-arbeid in Frankrijk weer is
ingevoerd. De levendige behandeling van
het werk van de priester-arbeiders en
de uitstekende weergave van karakters
maken dit boek tot een boeiende roman.
DAVID ALEXANDER: LUGUBERE
VERHALEN (Prisma). De inhoud van
het boekje doet de naam alle eer aan.
Dertien korte verhalen zijn 'erin opge
nomen, een dozijn plus één, voor de
goede maat. Dit grapje, dat op he' om
slag te lezen is, doet het goed bij de
Engels titel „Hangman's Dozen", maar
door de fantasieloze Nederlandse titel
is het effect verloren gegaan. Niet alle
dertien verhalen zijn thrillers. Ze zijn
ook bepaald niet alle van gelijke kwa
liteit. Twee ervan zijn voorzien van een
noot van de schrijver, waarin de ver
halen een bestaansreden wordt gegeven.
O.i. maaakt de auteur daarmee tevens
duidelijk, dat de verhalen geen eigen
leven kunnen leiden. De overige maken
echter veel goed door hun inderdaad
lugubere plot en door de knappe schrijf
trant.
EDWARD S. AARONS: DE VERDE
DIGERS (Uitgeverij F. G. Kroonder,
Hilversum). Een avontuuur van vader
en zoon Preston, die hun bekendheid
kregen in de televisieserie „De Verde
digers". Het boek kreeg dezelfde naam
mee. Het biedt een paar ontspannende
leesuurtjes.
AB VISSER. DE SAMENZWERING
WITTE RAVEN DETECTIVE SERIE.
WEST-FRIESLAND. HOORN).
Hugo Das gaat, gebukt onder een
schuldcomplex, als vertegenwoordiger
naar Zuid-Europa. Hij meent daar de
kans te krijgen op een nieuw leven en
zo de verachting van zijn vrouw te ont
lopen. Hij raakt verwikkeld in een com
plot tegen een dictator, dat echter het
noodlot in petto houdt en waarvan de
uitkomst anders is dan Das zich had
voorgesteld. Men herkent onmiddellijk
de „ras-schrijver" Visser, die van het
boek, dat zich bijna geheel in gedachten-
sferen afspeelt, een bijzonder spannende
detective heeft gemaakt.
LIBBE VAN DER WAL. TE GOED
VOOR DEZE WERELD (H. P. LEO
POLDS UITGEVERS MIJ. N.V., DEN
HAAG).
De moderne mens, die door een over
vloed aan grove prikkels is afgestompt,
opnieuw ontvankelijk te laten worden
voor fijnere nuances in zijn belevenissen,
kortom de mens beter te maken, is ver
schrikkelijk moeilijk. Hier een boek over
te schrijven blijkt echter voor dr. Libbe
van der Wal nóg moeilijker te zijn. Daar
helpt zelfs geen pil (niet dé pil) met
cognacsmaak aan! De schrijver probeert
de lezer duidelijk te maken dat het won
dermiddel Hèdunon te goed voor deze
wereld is. „Het ontwricht de samen
leving, bedreigt de geestelijke volksge
zondheid en wordt dus verboden", zegt
de schrijver. „Het scheen nog wel een
zegen voor de mensheid te zullen wor
den," zo voegt hij eraan toe. Wil de heer
Van der Wal proberen de mensheid „beter
te maken", dan zal hij toch andere mid
delen moeten gebruiken. Met een onge
loofwaardig, van iedere werkelijkheids
zin gespeend, verward en oninteressant
verhaal is niemand gediend. Laten we
dit boek maar snel vergeten!
Waar mensen samen-leven, botsen
hun belangen. Uit die conflicten ont
staat het recht, „het geheel van dwin
gende leefregels ter beveiliging van de
belangen der mensen in gemeenschap"
zoals mr. J. van Kan het definieert in
zyn bekende „Inleiding tot de Rechts
wetenschap". Slechts een deel van de
bestaande regels is in wetboeken
vastgelegd, gecodificeerd.
De eerste ons bekende grote po
ging tot codificatie werd in het tweede
millennium voor Christus ondernomen
door koning Hammoerabi in het land
van Eufraat en Tigris. Hij liet 282 wet
ten beitelen in een zuil die omstreeks
1900 gevonden werd. Van de steen van
Hammoerabi naar onze wetboeken is
een lange, lange weg.
Onze samenleving is aanzienlijk ,inge.
wikkelder dan die van destijds, en dat
is ook het recht, dat immers het
maatschappelijk verkeer regelt. Alleen
al met het gecodificeerde recht zoals
dat geldt in de Nederlandse gemeen
schap, is meer dan een boekenkast
te vullen. Om een paar voorbeelden te
noemen: in het burgerlijk wetboek
vindt men onder meer regelingen be
treffende de verhouding van ouders en
kinderen, voogden en pupillen, man en
vrouw alsmede bepalingen omtrent
eigendom. We kennen voorts wettelij
ke regelingen omtrent de handel het
voeren van processen, het bestraffen
van misdaden enz. enz.
In het complex leefregels dat wij
recht noemen, weerspiegelen zich ge
loof en hoop, van tijdperk tot tijdperk
wisselend. Zelfzucht en primitieve ver-
geldingsdrang. het al dan niet gods
dienstig geïnspireerde streven naar
gerechtigheid en het verlangen naar
redelijkheid het zijn de drijfveren
achter het steeds veranderend recht,
dat zoals alles onder de zon gebrek
kig en vergankelijk mensenwerk blijft.
Gewapend met deze elementaire be
gripsonderscheidingen kan men het
boek „De Tien Geboden" van de Duit-
sedr. Hermann Schreiber te lijf gaan,
dat tot ondertitel draagt „De mens en
zijn recht" en naar het getuigenis van
de schrijver bedoeld is „om met een
tocht door de tuin van het kwaad te
waarschuwen tegen de afkeer van de
redeloosheid (waarschijnlijk een foutie
ve vertaling red.), de onmenselijkheid
en de algehele dwaling, die veel dich
ter bij ons allen staan dan we in het
algemeen aannemen."
Het bijna 500 bladzijden tellende boek
kan getypeerd worden als een poging
tot popularisering van de rechtshisto
rie van de laatste vierduizend jaar. Het
is verschenen bij de kleine uitgeverij
N.I.B. (Ned. Instituut voor Bedrijfs-
paedagogie) te Zeist, die nog jong is-
en onder meer een verdienstelijke
reeks over de Nederlandse provincies
uitgegeven heeft.
Om met de vertaling van Frans A.
Lenders te beginnen: zij lijkt ons niet
feilloos. Wij vermoeden bijvoorbeeld
dat in de hierboven aangehaalde zin uit
het voorwoord hét woord „afkeer"
een fout van de vertaler is. Volgens de
Nederlandse tekst waarschuwt, de
schrijver tegen redelijkheid, en da. kan
zijn bedoeling niet zijn. Weinig fraaie
zinnen zoals „Het is voor Hammoerabi
geen tegenstrijdigheid in zijn denken
aan monogamie (van het huwelijk met
één vrouw), als hij..." (pag. 63) ziin
helaas geen zeldzaamheid-. Op pag.
136 is sprake van de stad Milet en op
pag. 138 van de stad Miletus, terwijl
waarschijnlijk in beide gevallen Milete
bedoeld wordt. De tussenkopjes waar
mee men niet zuinig is geweest, ver
groten de leesbaarheid.
Wat dan de inhoud betreft Schrei
ber geeft voornamelijk een geschiede
nis van het strafrecht. Wellicht be-
beperkt hij zich hiertoe, omdat het
strafrecht en de tenuitvoerlegging der
straffen het grote publiek het meest
aanspreken. Een ander ^ergjjjtó1
zijn aandacht krijgt ishet huw U
recht een thema dat het ook altijd g
JHet boek is een kroniek van
welen die de mensen elkaarK
wet hebben aangedaan. En A
ver bespaart zijn lezers geen'
tail. Hij geeft uitvoerige tochrij«
van alle folteringen, gfie
cuties waarmee in de loop oer
hst recht gehandhaotd is.
Het is bovendien nog rijk geevanc
ook. En de plaatjes liegen ee
om. Ze laten_de lezer onder
een aanslag op .""""j-jiaije-
d0Ailes bijeen is het boe^a^t--'hai
de gruwelkamer van ket lakkig en
La-.i»-iLsatfn noeal opp -en
1757
pleegde.
ongenuanceerd in de ver
bepaalde historische
Hierom en vanwege de barre
jege de Dane -
dj het slecba/^,,.
voor mensen met d® t
scheids, vooropgesteld dat zi)
stootje kunnen.
n
P. G. WODHOUSE: DE LINKSE
GOLFSPELER. (Prisma-boeken). De in
Amerika wonende Engelse humorist Wo-
dehouse heeft met het golfspel een voor
de humor bijzonder dankbaar onderwerp
ter beschikking. Golf is een statussport
en schenkt prestige alsmen ^het
spel kan spelen. Het witte balletje blijkt
nogal eens anders te rollen dan de be
doeling was. „De linkse golfspeler" is.
het kan moeilijk anders bij Wodehouse.
een plezierig boek.
JOHN STEINBECK. DE FELLE GLOED
(SALAMANDER).
De derde poging van nobelprijswinnaar
Steinbeck om in een nieuwe vorm, de z.g.
toneelnovelle, te werken, is even geslaagd
als de vorige twee (Muizen en Mensen
en De Vliegenvanger). Het indringende
gegeven én de nieuwe vorm kunnen ech
ter alleen uitgewerkt worden door een zo
groot schrijver als Steinbeck. „De felle
gloed" is daarom een menselijk drama
met grote spanningen, een drama van
(vooral) liefde, trots, vernedering en
zelfopoffering.
BERTUS AAFJES: HET GEVECHT
MET DE MUZE (Uitgeverij Contact,
Amsterdam-Antwerpen). In dit Contact-
boek is niet alleen de bekende poëzie
bundel „Het gevecht met de Muze",
maar ook „Het zanduur van de dood"
herdrukt. Deze laatste bundel bevat te
vens nog „Sonnetten uit 1938" en een
afdeling „Verspreide gedichten". Daar
de oudste poëzie van Aafjes langzamer
hand moeilijk bereikbaar was geworden,
zullen vele bewonderaars de nieuwe uit
gave van deze charmante verzen van
harte verwelkomen.
DR. J. WILLEMSE O.P.: HET VIER
DE EVANGELIE. (Paul Brand, Hilver
sum). Het proefschrift van deze exegeet
behandelt het evangelie van Sint-Jan,
dat van het godsbewijs. De schrijver is
op deze studie een half jaar geleden
gepromoveerd aan de universiteit van
Nijmegen, en Paul Brand zag er brood
in als commerciële uitgave iets waar
wij aan twijfelen. Want Willemses boek
is door en door vakliteratuur, boordevol
termen en verklaringen die alleen inge
wijden duidelijk zullen zijn, Dr.Willemse
zelf zegt in zijn voorwoord, dat hij he
lemaal niet heeft gestreefd naar popu
larisering van het in wetenschappelijke
kringen reeds aanvaarde, maar wél naar
nieuwe visie. De betekenis van het werk
trekken wij niet in twijfel, maar wij wij
zen wel op de betrekkelijk kleine kring
geïnteresseerden.
CARL RATH JEN: OVERVAL OP DE
SNELWEG (Het Spectrum). Een uit
gave in de reeks Klipper-pockets, waar
in een spannend verhaal verteld wordt
over een jongeman die heel wat geva
ren moet weerstaan om de zaak van
zijn vader, waarin hij firmant zal wor
den, tegen een golf van misdaad te be
schermen
CATHERINE KIRKPATRICK: EENg
PERSOONS-GERECHTEN (Zuid-Neder
landse Uitgeverij Antwerpen.Amster-
dam). Vierhonderd recepten, die op de
eerste plaats zijn bestemd voor perso
nen, die alleen wonen en zelf hun maal
tijd bereiden. Voor iemand, die eens
wat „anders" wil eten, is dit overzich
telijk samengestelde boekje een uitstë-
kde leidraad.
W. DEN HO^^DEH-BROf^jr
EN DE BOER HIJ PLOE<5DE\
(Kosmos. Amsterdam-Anwa^
Zuidhollandse boe^ïL en die»1!
naar Frankrijk verhuisde
ontpopte als een vlot. de deel v'
schrijlster, heeft het get een
haar tetralogie voltooid. ^ep
nering aan Werume^ werk
gedicht noemde ZIJ het „n
ploegde voort U
die zij vertelt, blijkt P( a[tjjd y r
leven van emigranten arj ,jj
letjes loopt. NlelteI?^jat er in K tf'
opgewekt
leijes ioupt. .-jnt er 111 Ji 1
opgewekt humeur, z d ook veel
haal naast n"lOTerwo?en
S/tJÏÏ. lachten traan
nfnl het geheim^£5-*$
inhoud van de twee briei
heeft de schrijfster i f"
hfar vriendin Magde
kan dit boek dus als ij
B-
Frankrijk".