Zaak rond de geboorten
regeling blijft
Duvalier regeert door angst -
en is zelf niet minder
open
SKODA
1000 MB
HAïTI RUSTIGER, MAAR HOE VERDER?
°CTqV- wandel
cïr 482
Leningplafond
gemeenten
opgeheven
Nu nog f 5495
Mgr. dr. J. Groot voor KRO
n gezag
Geen verschil
Slachtpartijen
zijn afgelopen
Duitsland heeft
eerste kernvrij
ziekenhuis
Regering Laos
wil
noodtoestand
5
Geen Nederlands
advies over
Vietnam
Beers samen met
Van Yperen n.v.
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 4 DECEMBER 1965
Het vraaggesprek dat mgr. dr. J.
groot donderdagavond toestond
aan K.R O.-verslagggever Dirk de
Vree handelde met name over de
modi, welke het staatssecretariaat
op vvens van de paus" aan de con
cilie-commissie van Schema 13 had
toegezonden.
1
In het hoofdstuk over huwelijk en ge
zin wordt gezegd, dat er veel is, dat
het huwelijk ontluistert. Als voorbeelden
daarvan worden genoemd: polygamie,
vrije liefde en echtscheiding. Het eerste
van de vier wijzigingsvoorstellen van de
paus luidde, dat aan die drie voorbeelden
diende te worden toegevoegd: anticon-
ceptionele middelen en andere defor
maties van het huwelijk. In een voetnoot
diende verwezen te worden naar de en-
cykliek Casti Connubii van Pius XI en
de toespraak van Pius XII tot de vroed
vrouwen. Het resultaat van beide stukken
was inderdaad, dat alleen algehele en la
ter periodieke onthouding waren toege
staan. De commissie heeft met toestem
ming van de paus de toevoeging: anti-
conceptionele middelen en andere defor-
matis van het huwjelijk gewijzigd in: het
ongeoorloofd gebruik van middelen te
gen de voortplanting. Bovendien heeft zij
de paus verzocht de voetnoot te laten
vervallen. Dit laatste is gebeurd.
rt In het schema komt de zinsnede voor:
heel 't huwelijk is ook geordend op 't
kind. Het pauselijk voorstel was om het
woord „ook" te doen vervallen, zodat er
kwam te staan: het huwelijk is geordend
op het kind. De commissie heeft dat voor
stel overgenomen, maar aan de zin toe
gevoegd: zonder dat de andere doelein
den van het huwelijk worden achterge
steld.
3 De paus stelde voorts voor de volgen
de zin tussen de tekst in te lassen:
Het is de kinderen van de Kerk niet toe
gestaan bij de geboorteregeling geen re
kening te houden met de kerkelijke leer
zoals die geformuleerd is of wordt. De
commissie heeft deze inlas eveneens
overgenomen, maar zo7 dat alleen blijft
staan:zoals die geformuleerd
wordt Ook bij deze inlas diende volgens
het pauselijk voorstel verwezen te wor
den naar Casti Connubii van Pius XI en
de toespraak tot de vroedvrouwen van
Pius XII. Dat is gebeurd, maar aan de
voetnoot is toegevoegd een verwijzing
naar de toespraak van paus Paulus VI
van verleden jaar, waarin erkend werd
dat er vele onzekerheden zijn. In die
zelfde voetnoot staat verder, dat verdere
bestudering van deze kwestie opgedragen
wordt aan de pauselijke commissie voor
geboorteregeling.
i In het schema staat: de Kerk herin-
nert eraan, dat er geen contradictie
kan bestaan tussen de eisen van de hu
welijksliefde en de Goddelijke wet. Daar
aan diende volgens het pauselijk voorstel
te worden toegevoegd: moeilijkheden in
dit verband kunnen niet anders worden
opgelost dan door beoefening van de hu
welijkskuisheid. De commissie heeft een
verwijzing naar die huwelijkskuisheid
opgenomen maar op een plaats in het
stuk. waar ook andere waarden staan op
gesomd. In alle vier de gevallen heeft de
paus met de gewijzigde formulering van
de commissie ingestemd.
Over deze wijzigingen in schema 13
over huwelijk en gezin en over de wijze
waarop dit gebeurde heeft mgr. J. Groot
m het KRO-interview onder meer het
volgende opgemerkt:
Vraag: Kan de paus nu in dit stadium
'net stuk was door het concilie bespro
ken
en geamendeerd en stond nu voor
(Advertentie)
\Nees de fiscus vóór.
Koop nu. Het kan u
konderden guldens schelen»
Skoda - een veilige keuze
988 cc - 45 pk - 120 km/U
„vingertop,'-pookschakeling
laag benzineverbruik: 1 °P 1*
groot remoppervlak: 770 cm
ruitesproeiers, stuurslot,
slaapbanken, laadvloer
gebittacte carrosserie
zijn eindstemming) uitsluitend op eigen
gezag wijzigingen aanbrengen
Mgr. Groot: „Als de paus optreedt zou
ik zeggen dan moet hij dat altijd op eigen
gezag. Ik geloof dat het kerkrechtelijk en
theologisch niet aangaat, om de paus al
leen maar te beschouwen als een bis
schopslid van deze bisschoppenconferen
tie, die het concilie is. Als hij optreedt
zal hij dat altijd in zijn functie doen. Dat
hij op een moment, waarop een zeker
eindresultaat in zicht gaat komen, en dat
hij dan probeert eventuele moeilijkheden,
die hij voorziet tussen een pauselijke
commissie, waarvan hij toch weet of
wenst, dat die misschien in een bepaalde
richting gaat denken, welke niet in over
eenstemming is met de voorlopige resul
taten, zoals die op tafel liggen, dat hij
dan gaat proberen een soort van saam
horigheid tussen deze twee tendenzen tot
stand te brengen, kan ik begrijpen.
Ofschoon de manier waarop dit gebeurt
met dit misschien al te nadrukkelijk
gezagvolle, alsof hij nu van de hoogste
troon met vol gezag hier in is gaan staan
natuurlijk wat ongenoegen gaat wek
ken.
Hierop verder doorgaande verklaarde
mgr. Groot, dat het conciliereglement
hierover niets heeft vastgelegd, hetgeen
juridisch strikt genomen ook niet moge
lijk is. Wanneer men dan ook een pause
lijk ingrijpen voorkwam, dan gebeurde
dit aldus mgr. Groot steeds onver
hoeds en met wat moeilijkheden. Ook nu:
heerste in het concilie ongenoegen
over. Dat wil helemaal niet zeggen, dat
de paus niet tussenbeide zou kunnen ko
men en met gezag, maar niet zo. De KRO
verslaggever merkte hierover nog op,
dat ook binnen de commissie is geprote
steerd, met name door abt Butler uit
Engeland, die had gezegd: „Men wil de
wereld de indruk geven, dat het concilie
achter de leer staat, zoals die nu is ge-
formeeren dat is niet het geval".
Mgr. Groot zei hierover het volgende:
,Als het ervan gekomen was, zoals het
aanvankelijk leek, toen de eindstemming
nog niet gevallen was, dan was minstens
de zekerheid aanwezig, dat de bedoeling
van deze modi was om een leer te hand
haven uit het verleden, n.l. de leer van
Casti Connubbii en van de toespraak van
Pius XII, een leer die absoluut nog geen
rekening kon houden met de moderne
vragen, die door de zogenaamde lip naar
voren gaan komen, zodat het de schijn
had dat een leer werd gehandhaafd
heel oud die niet meer past in een
practijk, die wel volgens de nieuwe me
thode te werk zou gaan".
Op de vraag wat nu precies ^onge
oorloofd gebruik" betekent antwoordde
mgr. Groot: „Aanvankelijk leek de modus
duidelijker te zijn, omdat men dan kan
zeggen: alle anti-conceptionele middelen
lijken veroordeeld.
De laatste dagen is door
de gebeurtenissen rond
Schema 13 het probleem
der huwelijksbeleving
stek in de aandacht geko
men. Wij menen er daar-
ïoed
aan te doen,
naast hetgeen we vandaag
verder hierover schrijven,
alsnog aandocht te beste,
den aan wat mgr. dr. J.
Groot voor de K.R.O.
heeft gezegd.
Mgr. Groot is theolo
gisch adviseanr van het
Nederlandse episcopaat
bij het concilie. Wanneer
bepaalde passages in de
tekst wat moeilijk leesbaar
zijn, moet men bedenken,
dat we de woorden van
mgr. Groot zoveel moge"
lijk letterlijk citeren, zo.
dat men rekening heeft te
houden met de improvisa
ties, die in een rechtsreeks
intervief nu eenmaal on
vermijdelijk zijn.
'ie1-Jansen
°0»>burg. tel. 2679
Ax'lse.tr' 17a r CAPPENDIJK
OAR. ZEELA1 rneUlen' 2030
<y3, Clmge, tel. 2190
Nu is kennelijk op instignatie van de
subcommissie en van de volledige ge
mengde theologische commissie expres
ingevoegd „....de ongeoorloofde ge-
bruiksmethoden.waarin dus duide
lijk ruimte wordt gelaten voor ongeoor.
loofde. Het lag aanvankelijk door de ver
wijzing naar Casti Connubii en de toe
spraak van Pius XII duidelijk in de lijn
van de bedoelingen om alleen als geoor
loofde methode de periodieke onthouding
aan te bevelen, maar door de instigatie
van de subcommissie en van de commis
sie is dus deze wijziging komen te ver-
vallen.
Het is dus wel zeker dat hier nog
ruimte is voor geoorloofde methoden."
KRO-vraag: Om concreet te zijn: is
het gebruik van de pil nu definitief ver
oordeeld? Het is nl. zo, dat de Ameri
kaanse bisschoppen al hebben gezegd,
dat het gebruik van de pil verboden is
op straffe van doodzonde.
Mgr. Groot: „Dat is dan voor rekening
van de Amerikaanse bisschoppen. Het
is duidelijk, dat het in de tekst, zoals die
nu is uitgereikt, zeker niet staat. Natuur
lijk zij het toegegeven, dat het Concilie
geen uitspraak doet over hetgeen wel en
niet geoorloofd is in bepaalde concrete
gevallen of over bepaalde methoden. Nu
rijst de vraag: mag je nu concreet ge
sproken de pil gebruiken? Er is geen uit
spraak over gevallen. Vroeger is er ook
geen uitspraak over geweest, want toen
waren die dingen er niet. Dus op het
ogenblik is het zo, dat de vrijheid van
de mens nog ruimte heeft, wanneer men
tenminste dan rekening houdt met dat
gene wat in de Kerk als in overeen
stemming met de menselijke waardig
heid enz. gezegd is."
KRO-reporter: Er is dus geen duide
lijkheid.
Mgr. Groot: In de tekst van dit concilie,
welke openlaat wat de paus nog gaat
zeggen, zijn wel enige normen aangege
ven. De huwelijksbeleving moet altijd
zodanig zijn, dat de menselijke waardig
heid en de inter-persoonlijke verhouding
daardoor op geen enkele wijze geschaad
kan worden, zodat dit altijd de norm
KRO-reporter: Dit kan voor ieder mens
anders zijn.
Mgr. Groot: „Dat zou kunnen gebeu-
ren".
Over de tweede modus met betrekking
tot de doeleinden van het huwelijk
merkte hij op, dat hierdoor eigenlijk geen
verschil is gekomen met de oorspronke
lijke tekst in schema 13.... „Tot verba
zing van de commissie is deze nieuwe
versie geaccepteerd en zij is blij, dat zij
er zo is ingekomen."
Over de derde modus en de vraag, of
deze alles bij het oude hield verklaarde
mgr. Groot, dat men duidelijk heeft wil
len kiezen voor de komende uitspraken
van dit concilie, maar ook willen verwij
zen naar uitspraken, die gaan komen van
de pauselijke commissie, dus van de
paus, in deze. Maar je voelt er zoiets in,
dat er nu meer een beweging in is geko
men, als van „wij zullen nog wel eens
een keer meer erover moeten gaan den
ken, naar gelang de tijd voortschrijdt".
De laatste woorden hierover te spreken
blijkt uitermate moeilijk te zijn. Die be
weeglij kheid is er wel enigszins ingeko-
men.
Over de verontrusting met name in Ne
derland merkte mgr. Groot o.m. op: „Het
enige dat je hier moet zeggen is: wij
hebben hier nogal wat onrust gehad, toen
die manier van optreden en de onzeker
heid, waarin we verkeerden, de angst
deed ontstaan: gaan we niet een kant
uit die het concilie helemaal niet uit
wil? Die angst is nu grotendeels wegge
nomen.
Over de vraag ,of de nieuwe teksten
met hun onduidelijkheid over wat mag
en wat niet mag geen te zware belasting
voor het geweten zouden zijn, antwoord
de mgr. Groot: .Laten we allereerst zeg
gen, dat het persoonlijke geweten geëer
biedigd wordt, dat niet alles meer con
creet voorgeschoteld wordt wat men wel
en niet mag doenmaar dat het na
tuurlijk hier een belasting is, dat in deze
tijd geen uitspraken komen in zo'n be
langrijke zaak, die zo diep in het leven
ingrijpt.
Mgr. Groot merkte tenslotte in zijn
vraaggesprek nog op, dat hij liever niet
al te vlug een uitspraak zou wensen,
wanneer deze na verloop van tijd weer
zou moeten worden ingetrokken. Dat zou
nl. ellendig zijn. „We hebben wel eens
gezondigd door voorbarigheid of door
het oude alleen maar door te geven en
zich te weinig tijd te geven op nieuwe
vragen te gaan bezinnen."
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Er komt geen Neder
lands regeringsadvies aan Amerika tot
het stopzetten van de bombardementen
op het Vietkonggebied. In officiële krin
gen legt men er de nadruk op, dat Ame
rika in deze kwestie zijn eigen verant
woordelijkheid draagt. „Nederland heeft
geen enkele verantwoording van wat daar
plaatsvindt", aldus officiële woordvoer
ders.
POET-AU-rRINCE (UPI) In Port-au-Prince, de stoffige hoofd
stad van de republiek Haïti, circuleerde het gerucht dat drie vrouwen
van wie één 90 jaar oud was, wegens politieke ondermijnende activitei
ten waren gearresteerd. Het zouden de moeder en de twee zusters van
Clement Jumelle, de vroegere politieke tegenstander van president
Francois Duvalier. zijn. Jumelle werd enkele jaren geleden wegens
hoogverraad in het openbaar terechtgesteld. Geruchten als bovenstaan
de zijn niet ongewoon voor Haïti, maar worden de laatste tijd toch
minder gehoord dan vroeger. Er zijn tekenen dat de politieke terreur
in het land afneemt, zij het aan de oppervlakte en mogelijk tijdelijk.
Haiti deelt het eiland Hispaniola met
zijn oosterbuur de Dominicaanse repu
bliek. Het is een land van kronkelende
bergwegen, steile dalen en tafelvormige
kustvlakten. De Inwoners, afstammelin
gen van Afrikaanse slaven, weten zich
met een dieet van mango's, bananen en
acavado's ternauwernood in leven te hou
den.
De afgelopen acht jaar heeft het land
onder bestuur gestaan van president Du
valier, waarschijnlijk de bruutste „sterke
man" van het westelijke halfrond.
Duvalier, een zuurkijkende ex-dokter,
weet zijn regime te handhaven met een
combinatie van vrees en bijgeloof. Politie
ke oppositie wordt niet getolereerd en
Duvalier heeft zichzelf tot president voor
het leven uitgeroepen.
Hij regeert vanuit het blinkend witte
paleis in Port-au-Prince, waar machine
geweren, kanonnen en luchtdoelgeschut
verdekt staan opgesteld in het struikge
was rondom.
De drie toegangen worden bewaakt door
tanks en op de paleisgronden lopen grote
aantallen soldaten in Amerikaanse kha-
ki-uniform rond.
De steunpilaar van Duvaliers macht ls
echter de „ton ton macoute" een vreemd
uitgedoste politiemacht die graag naar
't pistool grijpt. De tonton macoutes
(„boemannen" in de volkstaal) terrorise
ren het land met elke soort misdaad, va
riërend van chantage tot moord.
Duvalier beschikt echter ook over sub
tieler en geheimzinniger methoden om de
geest van de bevolking in zijn greep te
houden. Hij maakt hierbij gebruik van de
voodoo, een uit Afrika geïmporteerd bij
geloof waarbij veel gebruik wordt ge
maakt van hekserij. Eén van de bijnamen
voor Duvalier is „Papa Doe", een tweede
is „Papa Loa", welke hem de status van
voodoo-godheid verleent.
Naast de politieke terreur heeft Duva
lier ook het zwarte nationalisme bevor
derd. Zijn idool is keizer Jacques Des
salines, de eerste heerser over Haiti na
dat het land in 1804 onafhankelijk van
Frankrijk was geworden. Dessalines' re
gime werd gekenmerkt door een syste
matische uitroeiing van blanke elemen
ten.
Vorig jaar verving Duvalier de blauw
rode nationale vlag door het zwart-rode
vaan dat indertijd ook door Dessalines
werd gebruikt. Bij de ingang van het bu
reau van de nationale vernieuwingsbe
weging in de hoofdstad staat te lezen:
„Overdenk, mijn zwarte broeders Haitia-
nen, en beslist."
Verdedigers van het regime voeren aan
dat het gebruik van macht nodig is in
een land dat sociaal en economisch zo ge
desorganiseerd is als Haiti en wijzen
daarbij op de pogingen die de dictator
in het werk stelt de economie van het
land te verbeteren".
Met deze taak is officieel de nationale
vernieuwingsbeweging belast, maar de
bevolking leeft nog steeds op de rand
van de hongersnood.
Waarnemers zijn het er echter over
eens dat het politieke klimaat minder
guur is dan een half jaar geleden. Zo zijn
de arrestaties om middernacht, het dood
schieten van politieke tegenstanders van
het regime en de gewelddaden van de
geheime politie duidelijk afgenomen.
Er hebben geen openbare terechtstel
lingen plaatsgevonden sinds november
vorig jaar toen twee jonge Haitiaanse re
bellen, de overblijvenden van een groep
van dertien die aan land gegaan was om
te trachten de dictatuur omver te wer
pen, in 't openbaar werden geëxecuteerd.
Hun lijken werden daarna op een ver
keersplein op de weg naar het vliegveld
tentoongesteld.
Ook treden de „ton ton macoutes" min
der op als gangsters. Volgens Amerikaan
se zakenlieden in de hoofdstad is het af
nemen van de spanning en een nieuwe
stabiliteit tastbaar. Aan de slachtpartijen,
zoals die vorig jaar nog plachten voor te
komen, is een eind gekomen.
Voor de „dooi" worden twee redenen
opgegegven. Eén is dat Duvalier zich
thans steviger in het zadel voelt na alle
pogingen om hem omver te werpen tot
niets hebben geleid. Een tweede uitleg
is dat hij weer bij de Amerikaanse rege
ring in het gevlei wil komen in de hoop
weer economische hulp te verkrijgen.
Aan deze hulp werd in 1963 een eind
gemaakt, omdat Duvalier zich niet wen
ste te houden aan d'e overeenkomsten
voor de hulp en de hulpprogramma's met
zijn eigen politieke gunstelingen liet infil
treren.
Politieke waarnemers menen diat ook
de landing van Amerikaanse mariniers
in de Dominicaanse republiek voor „Papa
Doe" een waarschuwing kan zijn geweest
zijn bewind te matigen.
„Zeker, alles is thans rustig en Duva
lier voelt zich redelijk veilig", aldus een
regeringsfunctionaris, „maar wacht maar
totdat de knuppel in het hoenderhok
wordt geworpen".
Ondanks alles zijn er twee dissidente
politieke partijen in het land. Beide zijn
communistisch georiënteerd en worden
bruiken tegen de Verenigde Staten,
door de dictator toegestaan om ze te ge-
De twee communistische partijtjes heb
ben het zo druk met elkaar te bestrijden
dat zij geen gevaar vormen voor het hui
dige regime. Toch is het duidelijk dat
Duvalier voortdurend in angst leeft voor
een aanslag op zijn leven. Waar hij zich
ook in het openbaar vertoont, hij heeft
altijd een karabijn bij zich. Regelmatig
doen geruchten de ronde dat „Papa Doe"
dood is. De dictator van Haiti lijdt aait
suikerziekte en heeft enkele jaren gele
den een hartaanval gehad. In mei van
dit jaar, toen Duvalier zich twee weken
lang niet in het openbaar had vertoond,
zond een buitenlands nieuwsagentschap
een cameraploeg naar Port-au-Prince om
zijn begrafenis te verfilmen. Enkele da
gen later werd Duvalier echter weer ge
zien, terwijl hij een rit maakte in zijn
zwarte limousine.
Het is de vraag wat er na de dood van
Duvalier van het land moet worden. Vol
gens een Haitiaanse balling zullen de Cu
baanse communisten naar de macht grij
pen en hij dringt daarom aan op onmid
dellijk Amerikaans ingrijpen ingeval van
een crisis. Anderen menen dat een van de
kabinetsleden naar de macht zal grijpen.
In elk geval zal de toestand explosief
worden.
MüNCHEN (D.P.A.) In de Beierse
piaats Gunzenhausen is het eerste West
duitse ondergrondse ziekenhuis gereed
gekomen, dat bestemd is tegen kern
straling.
Het gebouw, dat 500 bedden voor pa
tiënten en 160 bedden voor het perso
neel heeft, heeft 3,7 miljoen mark (on
geveer 3,3 miljoen gulden) gekost. Er
zijn vijf operatiezalen, die evenals wat
de overige inrichting betreft, van de
modernste apparatuur zijn voorzien.
Rond Duvalier (links met
hoed) zijn altijd lijfwachten en wa
penen.
WASHINGTON (Reuter) Door het
overlijden van dr. Hugh L. Dryden, on
derdirecteur van het Amerikaanse bu
reau voor luoht- en ruimtevaart, heeft de
Amerikaanse ruimtevaart een gevoelige
klap gekregen.
Dit kan men opmaken uit de woorden
van Johnsons speciale adviseur voor
ruimtevaart dr. Edward Welch. Welch zei
kort nadat dr. Dryden donderdag op 67-
jarige leeftijd aan kanker overleed, dat
de uitvoering van het ruimtevaartpro
gramma zonder de inspirerende leiding
en bekwaamheid van dr. Dryden een min
der vlot verloop zal hebben, en
Dr. Dryden is direct na de oprichting
van het bureau voor lucht- en ruimte
vaart in 1958 plaatsvervangend chef ge
worden. Hij is in functie gebleven on
danks zijn ziekte, die zich al verscheide
ne jaren geleden openbaarde.
DEN HAAG (A.N.P.) De gang van
zaken op de kapitaalmarkt is voor de
regering aanleiding met ingang van 4
december 1965 het leningplafond voor
publiekrechtelijke lichamen op te hef
fen en op centrale financiering over te
gaan.
Dit betekent dat aan die lichamen (pro
vincies, gemeenten en waterschappen)
behoudens ontheffing alleen maar is
toegestaan leningen die een langere loop
tijd dan een jaar hebben, aan te gaan
met de n.v. Bank voor Nederlandse Ge
meenten. Daterschappen is het ook toe
gestaan zulke leningen aan te gaan met
de Nederlandse Waterschapsbank n.v.
De ministers zijn hiertoe overgegaan
omdat de minister van Financiën van
oordeel is dat de overspanning op de ka
pitaalmarkt thans het punt heeft bereikt
waarbij moet worden gevreesd dat de
voorziening van de publiekrechtelijke li
chamen met financieringsmiddelen dreigt'
achter te blijven bij het maximum van
hetl eningplafond.
DEN HAAG (A.N.P.) Het bestuur
van Beers' Zonen n.v. heeft in het kader
van de basisverbreding besloten tot een
volledige belangengemeenschap met de
bedrijfsauto-afdeling van Van Yperen n.v.
te Rotterdam, Vlaardingen en Zwijn-
drecht. Er bestaat reeds een 15-jarige sa
menwerking op het gebied van detail*
verkoop en service der Scania-Vabis be
drijfsauto's in zuidwest-Nederland. De
heer J. P. van Yperen zal de personen
wagenafdeling van het Van Yperen-be-
drijf in Zwijndrecht zelfstandig voortzet
ten.
De aandeelhouders van Van Yperen
n.v. hebben hun totale aandelenpakket
overgedragen tegen aandelen Beers' Zo
nen en contanten. Bij deze fusie blijft
de werkingssfeer en het personeelsbe
leid van beide bedrijven ongewijzigd.
VIENTIANE (A.F.P./Reuter) De re
gering van Laos heeft koning Savang
Vatthana verzocht de noodtoestand af
te kondigen in de provincies Thakkek
en Savannakhet, respectievelijk in het
midden en het zuiden van Laos. De re
den tot het verzoek is de toegenomen
druk van de Pathet-Laostrijdkrachten en
van NoordVietnam.
De regering van Thailand overweegt
prikkeldraadversperringen aan te leggen
in de Mekong, een rivier die de grens
met Thailand vormt, teneinde commu
nistische infiltraties vanuit Laos tegen te
gaan. Vice-premier Tjoelasap heeft be
kendgemaakt dat de communisten in de
nooardelijke provincies van Thailand op
kleine schaal met guerrilla-activiteiten
zijn begonnen. Aangenomen wordt dat
Noordvietnamese militairen bij de ge
noemde activiteiten zijn betrokken.
(Van onze correspondent)
ZIERIK.ZEE In de haven van Zie-
rikzee wordt een zwaaikom gegra
ven. Tot nu toe moesten de schepen
deze haven achteruit'uitvaren. Met
de nieuwe zwaaikom, die een lengte
van 70 meter en een grootste breedte
van 68 meter krijgt, komt daar een
eind aan. Het werk wordt uitgevoerd
door de aannemersfirma Leys uit Ka-
peile, onder supervisie van het inge
nieursbureau Witteveen en Bos uit
Deventer.
28
Een paar dagen later kwam hij
erop terug. ,.Toen ik de eerste keer
naar de dokter ging", zei hij, „vroeg
deze mij, wat mijn beroep was. Toen
ik hem vertelde dat ik een boekhan
del drijf, keek hij me ongelovig aan.
Hij zei, dat hij meende, dat ik een
zenuwslopend beroep had, testpiloot
of iets dergelijks". „Ik heb al maan
den lang tegen je gezegd, dat je va
kantie moest nemen", zei Giovanni.
„Dit voorjaar nog, dat weet jij ook
wel, heb ik erop aangedrongen dat
je voor een lange tijd naar de Apen
nijnen moest gaan". „De bergen heb
ben hun kalmerende invloed op mij
verloren", zuchtte de boekhandelaar.
„Zelfs daar, in de bossen en onder
de heldere hemel, bespringen woeste
gedachten me- Ik begin te sidderen
als er een politieagent in de buurt is.
Vaak droom ik 's nachts dat jij ge
arresteerd bent of dat de tunnel door
een loslippigheid is ontdekt".
Giovanni was diep ontroerd. Hij nam
de ijskoude hand van zijn vriend in
de zijne en drukte die hartelijk. „Al
les gaat gesmeerd", zei hij. „Je ziet
toch zelf dat wij nog niet ontdekt
zijn meer dan een jaar nadat wij
ons een weg naar de Iniro-keuken
gegraven hebben en wij zullen
nooit ontdekt worden! Wees maar
gerust- Alles is in orde".
Een schokje ging door het zwakke
lichaam. De boekhandelaar schudde
zwakjes zijn hoofd. „Jouw roekeloos
heid verontrust mij. Jouw bezoeken
aan dode steden en je voortdurende
correspontie met geleerden die zich
op den duur toch moeten gaan afvra
gen, waar hij je belangstelling en je
kennis van de Etruskische. beschaving
opgedaan hebtEn daarnaast de
grote bekendheid die je moedwillig
aan de trattoria geeftDie onbe
radenheid heeft mij gebroken".
„Zal ik de tratoria sluiten? Zou je
dan tevreden zijn? vreog Giovanni
volkomen ernstig. „Ik wil het doen
als dat jou je gezondheid terug kan
geven. Ik geloof het je plechtig".
„Dat zou zeker geen oplossing zijn"
zei de zieke vermoeid. „Signora Pan-
dolfi zou de zaak voor eigen reke
ning voortzetten. Ze heeft nu zoals
ze dat op haar vulgaire manier uit
drukt de grootste lol van haar le
ven. Ze zou nooit toestaan dat de
schacht van de lift afgesloten werd
en de tunnel weer volgestort". Het
spreken had hem vermoeid, hii zweeg
een tijdje en vervolgde dan: „Boven
dien is het jouw zaak, je levenswerk
Die deuren werden bijna dertig jaar
geleden geopend. De trattoria is een
deel van je hart. Het zou heel zelf
zuchtig van mij zijn als ik zou toe
staan dat je terwille van mij sloot.
De Iniro zou je uitlachen en die ver
nedering zou ik je nooit kunnen aan-
DOOR HOWARD SHAW
doen". Hij sloot zijn ogen- „We zijn
in gevaar vrees ik. In de oorlog liep
ik gevaar door mijn politieke inzich
ten. maar dit gevaar is door ons
zelf uitgelokt. Je brengt jezelf in de
publieke belangstelling, beste vriend.
Al deze maanden heb ik er tegen
getrotseerd dat jii en die oude heks
de trattoria tot een van de beziens
waardigheden van Rome wilden ma
ken. Jullie hebben doorgezet en je
doel bereikt". Hij werd overvallen
door een hoestbui- Zijn magere ge
zicht verloor alle kleur. Zijn ogen
bleven gesloten. „Je hebt je leven
gewaagd Om mij in de oorlog van de
geheime politie te redden", fluister
de hij, „ik zal je nooit in de steek
laten". Zijn gezicht bleef doodsbleek
en zijn pols was zwak.
De restaurateur maakte zich zor
gen over de zwakte van zijn vriend,
's Middags zat hij in de grafkelder
en probeerde ziin gedachten te con
centreren op het ontcijferen van een
inscriptie die in de stenen graftombe
gebeiteld was. Verschillende recente
publikaties van het instituut voor de
etruskische taal. waarvan hij lid ge
worden was. lagen naast hem. Al
een uur lang had hij op een enkel
woord zitten zwoegen. Zijn hoofd was
er niet bij. Zijn gedachten dwaalden
af en telkens weer staarde hij afwe
zig naar de wandschilderingen zonder
de betekenis hiervan in zich op te
nemen-
Hij klom de ladder op naar de tun
nel. Signora Pandolfi deed een dutje
in haar armstoel bij de etenslift. Ze
schrok wakker van zijn voetstappen,
geeuwde, wuifde hem een groet toe
en graaide in een grote zak van haar
japon. Ze haalde een dik pak bankbil
jetten te voorschijn. „Ik had de kas
geteld, voor ik onder zeil ging," zei
ze. „De lunch, die we vanmiddag op
gediend hebben, heeft vijftigduizend
lire opgebracht. Als we vanavond nog
zestien hongerige monden aan tafel
krijgen, komen we vandaag makke
lijk op honderdtwintigduizend." Ze
knorde tevreden.
Giovanni vertelde haar van zijn be
zoek aan de boekhandelaar. Haar
smalle, gerimpelde gezicht betrok.
„Arme kerel," mompelde ze. Ze zat
een tijdje na te denken en er kwamen
tranen in haar ogen. „Ik ben een
slechte, zelfzuchtige vrouw," zei ze
berouwvol. „Hij had 'n dunrii huid
ik heb hem te veel geplaagd. Ik wist
dat hij geen uithoudingsvermogen had
en hij niet sterk van gestel was. Het
was verkeerd van me hem zoveel
avonden per week mee te nemen om
te gaan dansen. Ik zal hem iedere
middag bloemen sturen," besloot ze,
„en als hij uit het ziekenhuis komt,
zal ik hem vertroetelen tot hij weer
helemaal gezond is."
Gedurende de afwezigheid van de
boekhandelaar waren enkele verande
ringen in de werkindeling nodig om
een vlotte bediening in de trattoria
te verzekeren. Giovanni bleef in de
eetzaal om zijn gasten te begroeten,
hen naar hun plaats te geleiden, hun
bestelling op te nemen en hen daar
na te bedienen. Signora Pandolfi be
diende als altijd de etenslift, warmde
de schotels op die niet geheel naar
haar genoegen waren, verving het
servies van het Iniro-restaurant door
dat van de trattoria en voegde zo no
dig iets uit de inhoud van haar krui
denkastje aan de soepen en sausen
toe. Daarbij nam ze ook de taak van
de zieke boekhandelaar over en bracht
de schoteL en flessen door de tun
nel naar Giovanni's keuken.
Deze extra-aanspraak op haar
krachten scheen haar niet bovenmatig
te vermoeien. Ze sprankelde van ener
gie en was zelfs laat in de avond
nog klaar wakker. Vaak zat. ze nog
een tijdje met Giovanni in de half
donkere eetzaal te babbelen nadat de
laatste gast vertrokken was. Soms
proefden ze dan van de betere Iniro-
wijnen. Gedurende hun eerste jaar
van samenwerking waren ze goed»
vrienden geworden.