malen nu automatisch
Frans Coppens bleef zijn
oude molen trouw
geef
goed,
geef
Exodus van gastarbeiders
dit jaar in betere banen
1
BRITSE LUCHTMACHT
LANGS
RH0DES1SCHE GRENS
GRIEP? NEEM d IRE KT EEN
IWARTENBERGSE WIEKEN1
k
Twee gezinnen
door
brand dakloos
Interventie in
debat
geboorteregeling
Spoedberaad
van CNV-
verbondsraad
f uitblazen i
mevrouw
s-
Tussen Leur en
Zevenbergen,.
Hard werken
Drukknop
Polderwacht
voor mensen die het
de Sint gemakkelijk willen maken.
lx
-><
GEVAERT-AGFA
Verleden tijd
LOONGESPREK:
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 30 NOVEMBER 1965
Wasmachines rechtstreau*"""
de fabriek v.a. f 125.
gaardstr. 5, Goes, Tel' 77$!
Naast een mooie coiw7ju"~
haarden en -fornuizen w-L8***
borgt ons rijksgediplomep^"
landelijk erkend instaBatS'»
drijf u een correcte aWv
en vlotte service. Instal a t
De Weerd n.v. Markt33-S®-
Tel. 01608-2310. Ett«n.
Aardgas centrale
install, bedr. De Wee™ n®m'
\rt "io Tsr. "v
seert u gaarne. Bel 0161»
(Na 18 uur 01608-3M7) e„ 2I#
zorgen voor uitvoerige in
tingen, scherpe kostenbeiS'
ting en snelle accurate m™,
ge met een minimum a£ ÏÏ1'
kerij en ongemak. Dre'
Huur nieuwe televisie mei
le programma's voor een
ring bedrag per maand <w
vooruitbetaling. Altijd reehi
koop. Vandaag besteld. ™„r
gen bi] u thuis. Bel (ook
avonds) M burg 3973, of c"
5397 of Zierikzee 2540 of S
338 of Sluis 277. Axel
10 volle uren autortlles 1
I,. sse lessen f 8.5(1 FonKel.
nieuw lesmateriaal eeniui,,.
meerde instructeurs Erkend,
bundsauturnschool „u, Centra
le" Aaiitneldingsaaresaen h„.
da Ridderstraat 4 Te. tïihL
Bergen op Zoom st -Cathanm.
plein 8 Tel 6445 Roosendaal-
Raadhuisstraat 48 Te' 5073'
Goes Magclalenastr. 8,
5032 Middelburg St -Pteierstr
1 tel 4029 Terneuzen Dilkitr
54 Tel 3394 Vlissingen: Hoek
Hobemstr - Paul Krugerstr
Tel 2593
lac-
|ing
Ind
ien
St Koop aangebi dpi nog enuf
mooie oercelen or md var ioöu
m2 etK voot piaatsen var ca
ravan etc prachtig geleeen ui
nabuheio recreatieoord De
Heide' Bergen op Zoom re
bevragen Paviljoen de Helde
tel 01)840-3668 of 3157. x
Breda. Uniek- punt, prachtig
uitzicht, verzorgde bungalow,
wooneetk., 4 sl.k,. gar. voor 2
auto's, olie c.v., betimmer, enz.
spoedig leeg. f 170.o00.- k.k.
Makelaars v.d. Berg Co. v.
1896, Nw. Ginnekenstraat 43,
Breda, Tel 01600-24421.
„De Reu" chravans zijn be
roemd om hun sublieme weg-
ligging hun chique afwerking
en hun interessante prijs. Be
zoekt onze showroom. Belcrum
Garage Min Kamstr. 16-20.
Breda. Tel. 01600-39900. Alle da
gen geopend. X
*ik
ara-
prij-
I.
X
Te k. Batavus '58 in zeer goede
staat. Prijs f 65,- te bevr.v.
Gorsel, Augustalaan 188 B.O.Z.
oioren
Te koop, Mercedes diesel 1960,
z.g. staat f 3250,-; Opeltje Ka-
dett '63-'64, gel. 15.000 km.
f 2900,-; Opel Kapitan '61, zeer
goede staat f 3000,-; Opel Re-
kords '61 en '63 f 2800, f 3100,-;
Ford Taunus '60 17 M, zeer
mooi f 2000,-; Ford Taunus
17 M '60, goede staat f 1750,-:
V.W. de luxe '65, als nieuw
f 4850,-; Opel stationcars '59
en '60 f 1850,-. f 2000,-. Ge
makkelijke finanenring en ga
rantie. Dekkers Erkend Auto
bedrijf. Roosendaalsebaan 50,
Wouw. tel. 549.
Te koop, mijn In zeer goede
staat zijnde Hanomag diesel
vrachtauto 1956. motor als
nieum, laadbak slecht, banten
als nieuw, uiterlijk mooi. we
gens aanschaf Truck met op-
egger. f 1750,-. Kan geheel
gefinancierd worden. A.P. m.
Dekkers, Roosendaalsebaan 50.
Wouw .tel. 01658-549.
T*., enige goekope inruil ju;
Do's. Opel Kapitan 57 f WO,
Opel Rekord '54 f 350.-,
cedes '56. benzine, zeer goede
staat f 550.-; BOTgward 57
f 850 V.W. 56 cabriolet I 7t>«.
San Mint «imj
je Taunus 15 M 56 f 300, en
Financieren mogelijk. De^!'3
Erkend Autobedrijflfcaj»
daalsebaan 50, tel. 549 Wo
Deze week heeft Belcrum ga*
1964 Opel Kadett 19W. J4J-
Kapitan 1963^ Opel
1964, Simca 1000 19». vW,
1300 1963 V.W. 1500
1300 1963, V.W. 1200 V.W.
1200 1963. V.W 1200 1» fl,t
1200 1961, Ta} «0® g» 'Sk0d,
W62 Renatül Ondine
Mercedes 190 DWJg1
vele andere betrouw e aU.
to's Voor eenwbetrwb_ adr
to naar een ^eAr0^oorrts;:,
met.d.e Sïefen met de
grootste omzet gelcroffl-
lergrootste service 16_2)
pin? v.d. caravan orQVari voot
nol uw bCeïSÏ?
de oude pr«s. u besp»
derden gulden:
steeds
Belcrum Bar?&e v.a.
aanrijdlngsvroe autós
te koop.M'ui-,5^,^9900.
Banden coveren
Assen en weéte I'*)
ZEBO Kromme VL Axd
Middelburg voor o
Koestr. ^r^n-
Kromme WeeU
burö. Voor Z.-vi.
21-23.
pil landbou*"
Bgm
plein 2-6.ntei ^Zï»3,
18.00 uur f**, 4.4a. tel.
3724^ReM va"
Middelburg
o K jonge 'j. W
?Slui6 Bleven on"-"»'
59785.
(Van onze correspondent)
ETTEN-LEUR. Halverwege
je in dit jaargetijde kille weg van
Leur naar Zevenbergen staat een-
jaara in de Leurse polders de
Zwartenbergse molen. Een magni
fiek monument, dat nog juist op
tjjd door restauratie behouden kon
worden. De watermolen is een van
I de weinige in de Baronie van Breda.
I Hij staat aan de voet van de Kort-
dijk, die zich sluipende een weg
zoekt door de verlaten polders
I Het typische bouwwerk vormt een
prachtige decoratie tegen de achtergrond
van het serene polderlandschap, dat ove
rigens door de planning van het indus.
trieterrein de Zwartenberg al in de greep
I van de gemeentelijke uitbreidingen is
gekomen. Nu nog geen rook uitbrakende
fabrieksschoorstenen, maar een rustiek
landschap, dat de mens boeit. Toch duidt
bet gitzwarte water van de Leurse Vaart,
die achter de molen stroomt, dat de grote
industrieën door hun vieze afvalstoffen
geleidelijk steeds meer vat gaan kragen
op dit nog nauwelijks aangetaste stukje
J Bij de oude molen nu in zijn nieuwe
I jas gestoken hoort onafscheidelijk de
familienaam Coppens. Wie Zwartenberg-
se molen zegt denkt aan deze naam en
wie Coppens hoort ziet direct het wat
plompe watermolentje voor ogen. De mo
len werd tot 1937 beheerd door de nu ge-
I pensioneerde 86-jarige Frans Coppens.
I De oude watermolenaar woont nu wel
I heel wat geriefelijker dan zo'n twintig
I jaar geleden. In de directe omgeving van
I de Leurse dorpskern heeft hij de kerk
I en de nodige winkels vlak naast de deur.
I Toch leeft de oude molenaar na zovele
I jaren nog steeds voor „zijn" molen, waar
I zoon Jozef tegenwoordig de wieken in
I beweging houdt.
I De heer Coppens stamt uit een onver
valst molenaarsgezin, dat vroeger in
Chaam een graanmolen bezat. Ooms, tan
tes, neven en nichten, bijna allen waren
opgegroeid rond en in de molens. Reeds
opzijn vijftiende jaar ging Frans Coppens
I detief deelnemen aan het zware leven
(Advertentie)
van de piolenaar; in een gezin met veer
tien kinderen is iedere cent immers mee
genomen. Enkele jaren later verhuisde
hij met een broer en een zus van hem
naar de molen aan de Roosendaalseweg
in Etten. Hlier leidde het drietal verschil
lende jaren een vrijgezellenleven. Dit
veranderde, toen in het landelijke Leur
de functie van molenaar op de Zwarten
berg vrijkwam door het overlijden van
de heer Verdiesen en er met spoed een
opvolger werd gevraagd. De heer Cop
pens solliciteerde en werd direct
aangenomen.
Voor het jonge echtpaar Frans Cop
pens was enkele weken voor de verhui
zing getrouwd brak toen een tijd aan
van hard werken. De gezelligheid leed
daar echter niet onder en vele herinne
ringen uit die tijd zijn hem steeds bijge
bleven. Vanzelfsprekend was het beroep
van molenaar nu niet direct een baan,
waarbij je al gauw kon gaan rentenieren.
Een interessante functie, dat zeker, maar
wanneer de nachtrust er regelmatig bij
inschoot, werd het natuurlijk minder
prettig. Zo er al iemand in de Zwarten-
bergse polder woonde, benijdde hij de
molenaar dan ook niet.
Voor de enkeling, die 's winters de ris
kante reis van Zevenbergen naar Leur
waagt over de koude dijk, is de molen
annex café niet alleen een romantisch
plaatsje, maar ook een welkome parkeer
haven. Het witgepleisterde stamkroeg je
met de blankgeschrobde vloer en het
donkerbruine plafond geldt niet alleen
als pleisterplaats voor collega-molenaars
en verdwaalde toeristen: het gemeente
bestuur van Etten-Leur en het voltallige
personeel van de secretarie b.v. komen
eenmaal per jaar naar de molen om er te
genieten van de traditioneel geworden
„paling-maaltijd". Dit soort dingen geven
nu juist aan de molen tevens boeren
bedrijf en café die wat onwezenlijke
romantiek.
In het eenvoudige gebouwencomplex
was men tot voor enkele jaren verstoken
van alle modern comfort: zelfs elektrici
teit en stromend water ontbraken. Een
radio op accu's en een drankje bij het
licht van gaslampen was tot voor kort
heel normaal in de molen. Nu is er wel
elektriciteit, maar stromend water blijft
een hartewens.
Ook het feit dat men indertijd nog was f
aangewezen op de onontbeerlijke wind- f -t
kracht, maakte het voor de molenaar en I
zijn gezin niet gemakkelijker. Zeker niet, -
wanneer het dagenlang stil was en het
water in de polders maar bleef wassen
Wonderwel is er nooit iets misgegaan, f
maar het is wel duidelijk, dat Frans
Coppens nooit kon zeggen „ik doe dat
morgen wel even." i
Dit veranderde, toen in 1920 de eerste
machiriepomp in de molen werd geïnstal
leerd. Een groot deel van de romantiek,
rond een oude molen, die zelfs door de
meest geharde molenaar wordt gewaar-
deerd, was er toen wel af. Het inwendige
van de molen werd één machine en de
molenaar zelf werd eigenlijk „ook iets
dergelijks". Het knoppen-paneel van de
pompinstallatie was het enige, waarmee
de molenaar zich verder behoefde bezig
te houden.
De Zwartenbergse molen werd er na
deze omschakeling echt niet beter op. De
regelmatig terugkerende reparaties wer
den zoveel mogelijk uitgesteld. £)it duur
de zo enkele jaren. Toen werd het zo ge
vaarlijk om zich in de directe omgeving
van de molen op te houden, dat na her
haaldelijk aandringen van allerlei men
sen besloten werd de molen in zijn oude
glorie te herstellen. De bejaarde heer
Coppens zou niet de molenaar zijn ge
weest waarvoor iedereen Hem hield, als
hij deze restauratie niet van A tot Z
gevolgd zou hebben. Ondanks zijn bejaar
de leeftijd ging hij vanuit Leur regel- i
matig een kijkje nemen bij de herstel-
werkzaamheden.
(Advertentie)
De molenaarsfunctie van Frans Cop
pens omvatte niet alleen de zorg voor de
molen, maar ook de wacht over de pol
ders. Die „wacht" hield onder meer de
controle in op het vee, waarbij de mole
nas* de meeste tijd door de modder moest
ploegen.
Wanneer je Frans Coppens vraagt
naar zijn mening over het molenaars vak
in deze tjjd. heeft hü'zijn antwoord snel
klaar. „Iedere straatloper, provo of wie L
dan ook zou ik in een paar dagen mole-
naar kunnen maken", zegt hjj. 9
„Niet omdat het zo'n oneervol beroep j\t j i f 5 1
is geworden, maar om de eenvoudige re- CUCrlCindSe jirma S WCrkCn mee
Moeiteloos T Zuinig: 18 foto's
mooie resultaten
I
op een gewone film
Agfa Click. De Click I kost
maar 16.-. De Click II 22.-.,
Een mooie paraattas voor de
Clicks kost 10.501 De Clicks
maken 12 opnamen 6 x 6 op
een rolfilm.
Agfa Isoly. Dit is de succes
volle 4x4 camera: 16 opnamen
op een gewone rolfilm. Keus
uit liefst 3 uitvoeringen. Isoly
Junior f 26.-. Isoly I 38.-.
Isoly Ila f 59.-
Iedereen kan makkelijk
mooie foto's maken
Parat:
2 x méér foto's
Aslalso-Bapidl. Handig. Elc-
gant.Laag in prijs. Flitscontact.
2sluitert\jden.Polsriemf 32.-.
Rolfilm
surprise-verpakking
Agfa Parat I. Duidelijke zoe
ker. Prachtig objectief: Agfa
Color-Apotar 2.8/30 mm. Half-
kleinbeeldformaat. Nü 59.-.
beroemdvre „tbreM"- jM.
Verkrijgbaar v
Uitgeverij Kentaur T"
van d_eJL ia&5 -
J"?®'draagtasje vindt de ver-
ÏÏSèfnse£5ril! rol'UmpJe»
rolfilm 40lT0r CN 17 Universal
l(sar vö6rSh?wi F roifiims).
zienWfv ny de inhoud ge-
6.45. 1 een raadsel.
lx-
Nieuw: Agfa CP 150. Dia
projector voor kleinbeeld- en
4x4 dia's met wisselschuif en
150 W/220 V lamp. Zeer goed
objectief 95.-.
Dia
viewer
surprise
verpakking
ï>aH-irliJeldt: son surprise-ver-
kende teS ni™Kssierig ma-
40 «aS„-|Inhoud? Sssstt:
zellWevS?2: ?0(;rzien van
«ga viewer MSW. R1u? han-
aogwenk beittt.41.11 m cen
en kraasea?VS. sen st0'
1
den, dat de drukknop het beeld van de
moderne pomp beheerst". Hij vindt, dat
de huidige molens voor een molenaar
van de „oude slag" weinig aantrekkelijks
meer hebben, temeer omdat de lucht van
ruwe olie domineert. Frans Coppens be
grijpt het allemaal niet zo goed: vroe
ger moest hij elk houtje, boutje en
schroefje kennen als zijn eigen kinderen
en de molenaar van tegenwoordig vol
doet. wanneer hij maar verstand van mo
toren heeft om ervoor te zorgen, dat
de waterstand in de polder efficient
wordt geregeld.
De oude molenaar zou zijn leven onge
twijfeld op dezelfde manier indelen, wan
neer hij nog eens opnieuw zou kunnen
beginnen. En dat tekent hem: een mah
die eigenlijk net als zijn oude domicilie
een wat verstard moment is geworden.
Beide hebben ze zich zij het met te
genzin aangepast aan de moderne tijd.
Collega's van vroeger ziet hij ook bijna
niet meer. Een enkele keer ontmoet hij
er nog wel eens een tijdens een weinig
zeggend borreluurtje, dat is voortgeko-
mer uit de oude graanbeurs.
Zo verstokt is Erans Coppens toch niet
of hij geeft dadelijk toe, dat de techni
sche vooruitgang in de molen ook een
vooruitgang voor de polders betekent.
Bevroren zeilen, nachtwerk en gevaar
lijke acrobatiek behoren tot het verleden.
Met deze ongemakken is ook de echte
molenaar verdwenen: de man, die zijn
molen als een familielid beschouwde en
hem als zodanig behandelde. Frans Cop
pens weet, dat de bloei-periode van de
wind-watermolen voorgoed voorbij is.
Wellicht zit er een tweede bloeitijd in
wanneer de molens als toeristische at
tractie worden opengesteld. Dit is voor
de heer Coppens echter een schrale troost
De belangstelling voor oude molens
blijft bij hem bestaan. Wanneer er in de
wijde omtrek een wentelwiek opnieuw
in gebruik wordt genomen, rijdt de vita
le heer er op zijn fiets naar toe. Op „zijn"
molen, waarvan weinig meer bekend is
dan dat hij in 1889 werd opgetrokken
uit stenen die eigenlijk bestemd waren
voor een r.-k. kerk, komt hij ook nog
geregeld.
Vanuit zijn woning aan de Lange Brug
straat in Leur kan hij nu zijn oude
vriend zien staan in het polderlandschap:
dikwijls sluimerend in een ochtendmist,
soms bedekt met een smetteloos pak
sneeuw. Eijn nieuwe huis heeft hij niet
met het oog op deze toevalligheid ge
kocht, maar het doet hem wel zichtbaar
genoegen „zijn" molen van voorbije da
gen als een onverwoestbaar baken in een
schier eindeloze vlakte te zien staan.
UTRECHT (A.N.P.) Op 11 december
begint de grote uittocht van gastarbeiders,
die de kerstadgen thuis gaan doobrengen.
Enige duizenden Spanjaarden gaan (voor
het eerst) met extratreinen. Ook met de
normale internationale reizigerstreinen
zullen heel wat buitenlandse arbeiders
worden vervoerd. De drie Nederlandse
reisbureaus, die zich met de voorbereiding
van deze treinreizen hebben belast, heb
ben evenwel de in uk dat de meeste gast
arbeiders - met name de Spanjaarden -
gebruik zullen maken van de bus. Dank zy
een goede onderlinge samenwerking en
ruimere medewerking van het bedrijfs
leven, gelooft men dat opstoppingen als
vorig jaar en ook nog in de afgelopen zo
mer niet meer zullen voorkomen.
De vorige kerstvakantie van de gast
arbeiders in ons land was slecht voorbe
reid. De Nederlandse Spoorwegen en de
diriie reisbureaus (Havas, Lissone Linde
man en Muller) hadden al het mogelijke
gedaan, doch bet bedrijfsleven werkte niet
mee. Daardoor was het mogelijk, dait gro
te groepen buitenlanders op perrons moes
ten achterblijven. Deze zomer betrof heit
nog 500 Spanjaarden in Roosendaal.
Oorzaak: ze hadden geen plaats in de
trein gereserveerd, omdat de bedrijven
daarop niet hadden geattendeerd.
Ditmaal is de medewerking van de 350
Nederlandse ondernemingen die buiten
landers in dienst hebben, veel beter. Wel
is men nog tamelijk laat met het reser
veren, maar de drie reisbureaus hopen
dat zulks volgend jaar ook beter gaat.
Vanaf 11 december kunnen de gastar
beiders elke dag met normale reizigers
treinen tegen gereduceerd tarief naar hun
vaderland reizen. De Spanjaarden maken
het drukst gebruik van deze gelegenheid
Ze genieten een korting van 50 a 60 gul
den op een reissom ongeveer f 200,
De Italianen, die al heel wat langer in
ons land zijn en de techniek van het rei
zen hebben geleerd, gaan meest op eigen
gelegenheid. Veel Turken maken gebruik
van de gelegenheid om voor 330,van
uit Düsseldorf naar Istanbul te vliegen.
Ook gaan er veel Turken met de extra-
treinen van de Duitse spoorwegen vanuit
/an de Grieken
bij de reisbureaus.
De piek iin
arbeiders valt op 17, 18 en waarschijnlijk
ook 21 december. Dan reizen een paar
duizend Spanjaarden met extratreinen
vanuit Amsterdam naar hun vaderland.
De terugreis wordt met normale inter
nationale treinen gemaakt.
Veel Spanjaarden hebben de bus boven
de trein verkozen, omdat ze dan verlost
narigheid van het vervoer in
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN WELLINGTON SALIS
BURY Eenheden van de Royal Air
Force zullen naar Zambia gaan voor
patrouillering langs de grens met Rho-
desië. Het besluit is genomen op een
door premier Wilson gepresideerde zit
ting van het voltallige kabinet.
Zambia's president Kenneth Kaoenda
had dringend aan Londen verzocht te
helpen zijn defensie te versterken.
Wilson zou ook van plan zijn een
krachtiger politiek te gaan voeren, wat
het nemen van economische en finan
ciële sancties tegen Rhodesië betreft.
Rhodesië is maandag uit de parle
mentaire gemeenebest-associasitie gesto
ten in verband met de eenzijdige onaf
hankelijkheidsverklaring door het be-
wind-Smith.
Deze maatregel werd genomen aan
de vooravond van een door de associa
tie te houden conferentie, die vandaag
in Wellington wordt geopend en waar
aan 150 gemenebest-afgevaardigden
deel zullen nemen.
Drie leiders van de Zimbabwe Afri
kaanse Nationale Unie „Zanu" in Rho
desië hebben premier Wilson van
Groot-Brittannië een boodschap gezon
den, waarin zij vragen een regering on
der leiding van de „door het regime
van Ian Smith van zijn functies onthe
ven gouverneur sir Humphrey Gibbs"
in te stellen en deze regering „in de
beginfase met de gewapende macht te
steunen".
Spanje. De extsrastreinen rijden namelijk
slechts tot de Spaanse grens. Bovendien
speelt de prijs een voorname rol, waimt en
kele busmaatschappijen hebben aanlokke
lijke aanbiedingen kunnen doen, omdat ze
in deze voor bussen onrendabele tijd toch
een materieel-overschot hebben.
De drie reisbureaus, die het vervoer van
de gastarbeiders regelen, hopen dat de nu
ontstane ruimere samenwerking met de
spoorwegen en de ruimere medewerking
van het bedrijfsleven volgend jaar op in
ternationaal niveau kan worden uitge
breid. Indien bijvoorbeeld in Benelux-ver-
bamd samenwerking mogelijk is, kunnen
de reisbureaus dagelijks de N.S. 25 ar
beiders garanderen en gebruik maken van
de niet onbelangrijke korting.
DALFSEN (A.N.P.) Twee gezinnen
zijn maandag dakloos geworden door
een fel uitslaande brand, waarbij een
dubbel woonhuis met boerderij in vlam
men opging. De gedupeerden zijn de
families J. Grit (eigenaar) en H. J. ten
Klooster (huurder). Ook de inboedel
ging praktisch geheel verloren. 22 stuks
rundvee konden tijdig in veiligheid wor
den gebracht.
De brand is ontstaan door een lek in
de schoorsteen. De schade bedraagt cir
ca honderdduizend gulden. De bewoners
waren tegen brandschade verzekerd.
(VERVOLG VAN VOORPAGINA)
Wat de spanning nog opvoerde, was
de eis, dat de gemengde commissie in
het strikste geheim zou vergaderen. Dit
gaf een schok aan het vertrouwen, dat
men tot nog toe in de procedure had
gehad en het gaf aanleiding tot heftige
protesten, zowel van de kant der des
kundigen als van de kant der commis
sieleden.
Vrijdagmorgen begon de situatie in
eens op te klaren. Kardinaal Ottaviani
deelde a#n het begin van de zitting der
gemengde commissie mee, dat niet lan
ger met gesloten deuren zal worden
vergaderd en dat de deskundigen weer
tot de besprekingen zouden worden toe
gelaten. Vervolgens werd een tweede
brief van de staatssecretaris, kardinaal
Cioognani. voorgelezen, waaruit bleek,
dat de paus zijn vier wijzigingsvoorstel
len alleen bij wijze van voorstel had wil
len indienen, de commissie mocht ze in
alle vrijheid bespreken en zelfs een for
mulering uitwerken, die zij uiteindelijk
de beste achtte.
De commissie verademde en begon
opnieuw met de bestudering van de
moeilijke tekst. Belangwekkend was de
interventie in het debat van mgr. Carlo
Colombo, die bekend staat als de theo
loog van de paus en van wie wordt aan.
genomen, dat hij dikwijls spreekt na
mens of althans in de geest van de paus.
Colombo meende -dat opneming van de
uitspraken van Pius XI en Pius .^P-
noodzakelijk was, om de continuïteit in
de uitoefening van het kerkelijk leer
gezag te onderstrepen. Hierdoor zou het
gebruik van de toenmaals bekende anti-
conceptionalia opnieuw worden veroor
deeld, de kwestie van de geoorloofdheid
der later uitgevonden anti-conceptionele
middelen zou er echter niet door wor
den aangeraakt.
(Advertentie)
UTRECHT (A.N.P.) Het bestuur
van het C.N.V. lieeft de verbondsraad
bijeengeroepen voor een spoedvergade
ring op woensdagmorgen 1 december.
Daar zal het standpunt worden vastge
steld dat de vertegenwoordigers van
het C.N.V. woensdagmiddag zullen in
nemen in de bestuursvergadering van
de Stichting van de Arbeid bij de on
derhandelingen over de zogenaamde
centrale loonpolitieke elementen.
Het bestuur van het C.N.V. ver
trouwt dat over deze punten alsnog
overeenstemming mogelijk zal blijken
Zaken als het minimumloon, eventuele
verdere arbeidstijdverkorting, loonin
dexering en gelijke beloning van man
nen en vrouwen, dienen centraal te
worden geregeld. Het bestuur van het
C.N.V. geeft daaraan althans ver de
voorkeur.
Wanneer de regeling van bijvoor
beeld het minimumloon en de arbeids-,
tijdverkorting worden overgelaten aan
de onderhandelingen in de bedrijfstak
ken, kunnen allerlei ongewenste moei
lijkheden met tegenstellingen ontstaan,
Bovendien is de centrale regeling van
deze elementen steeds als belangrijk on
derdeel gezien van elk systeem van
meer vrijheid in de loonvorming. De
nieuwe spelregels die ook door het
bestuur van het C.N.V. worden aan
vaard komen geheel in de lucht te
hangen, wanneer in de stichting geen
overeenstemming over deze punten
wordt bereikt. In dat geval zou dan
ook opnieuw de vraag moeten worden
bezien of althans ten aanzien van het
minimumloon een wettelijke regeling
nodig zal zijn.
DRIEHONDERD LEERLINGEN van de
dagschool van het Amsterdamse insti
tuut van het kunstnijverheidsonderwijs
zullen op tuberculose worden onder
zocht. Bij een negentienjarige leerlinge
van deze school is tb.c. ontdekt
25)
Gedurende de winter verdubbelde
de omvang van zijn bibliotheek en
bestudeerde hij dissertaties van de be
kendste Engelse Scandinavische en
Amerikaanse geleerden. Hij trad in
:orrespondentie rrjet de directeur van
ie afdeling opgravingen van het mi
nisterie van onderwijs over de voor-
ïistorische graven in Sorbo en Cava
lella Pozzolana. Hij volgde met ge
spannen aandacht de strijd tussen pro-
'essor Masssimo Longo en dr. Sergio
3ellini over de vraag of de Etruski-
sche schilders hun blauwe tinten
maakten van poeder van lapis lazuli
of van een kunstmatig mengsel van
calcium, vuursteen en koper.
In die tijd was er geen Etruskische
1 opgraving ten zuiden van de Povlakte
1 lie rij niet persoonlijk had onder-
:ocht, maar geen enkele reis bracht
ïem naar een graf dat zo prachtig
i was als dat onder de tunnel-
De kleine zitkamer boven zijn eet-
1 zaal was radikaal veranderd. Daa.r-
leen had hij het meeste dat de graf-
-.elder bevatte, overgebracht: strijd
bijlen, helmen en een bundel speren
versierden de hoeken bolle bronzen
1 vazen stonden bij het raam een rijk
1 oewerkte bronzen spiegel groter en
kunstzinniger bewerkt dan die in 1939
1 ioor het Brits Museum voor 3200
x>nd werd aangekocht hing bii de
leur. Boekenkasten stonden vol met
le werken van Buonamici, Ducati,
Giglioli; van Lopes Pegna Muller,
Neppi Modana van Johnstone, Fell,
1 Randall-Ma elver; van Livius,Herodo-
1 ;us Silius Italicus en een honderd-
:al andere schrijvers, zowel oude als
1 moderne, die over de Etrushische be
schaving geschreven hadden.
Hij had gedurende die tijd de trat-
1 toria echter niet verwaarloosd. Hij
/errichtte zijn onderzoekingen in zijn
rrije tijd. Slechts twee van zijn rei-
:en brachten hem zo ver van Rome
dat hij zijn zaak een da-g moest slui-
en.
Hij volgde een grondige opleiding
hij verwierf veel algemene kennis
vóór hij zich ging specialiseren.
r In februari 1958 voelde hij zich vol
doende voorbereid om deel te nemen
aan het grote werk dat gereserveerd
was voor enkele geleerden van we-
1 reldnaam het ontcijferen en recon-
1 strueren van de taal der oude Etrus-
ken. Hij las alle literatuur die hier
voor in dé bibliotheken van Rome bij-
ingebracht was hij bezocht graf
tomben en musea waar grafschriften
varen die reeds vertaald waren hij
eerde de taalkundige principes waar
nen het algemeen over eens was. Na
sen inspannende studie was hij gelei-
lelijk in staat hier en daar een woord
lezen of de betekenis te ontdekken
DOOR HOWARD SHAW
/an een kort fragment gebeiteld in
ien grafsteen.
Nu was hij gereed de strijd aan te
)inden met het geheim van zijn graf
kelder. In het voorjaar van 1958 be-
(on rij daar zijn namiddagen door te
>rengen, gehurkt naast de grote graf
tombe, zijn ogen gevestigd op de
vreemde woorden, die diep in het
marmer gegrift waren Zijn lippen
bewogen zich stil, terwijl hij naar hun
betekenis zocht.
Zoals reeds vermeld werd, werd de
misdaad niet ontdekt door vertegen
woordigers van Rome's gas- en elek
triciteitsbedrijven die op gezette tij
den in de kelder van de trattoria de
meters kwamen opnemen. Evenmin
badden de buren in de Via dei Scri-
vani enig vermoeden van de schande
lijke daad. En allerminst werd de on
dergrondse activiteit ontdekt door de
leiding van het Iniro-restaurant.
Een bijeenkomst die in de ochtend
van 2 maart 1957 plaatsvond in een
kamer van een eenvoudig hotel te Ro
ne, vijf maanden na het gereedko
men van de tunnel kan mogelijk dit
Laatste verklaren.
Aan deze bijeenkomst namen deel
iignora Pandolfi, Giovanni, de boek-
landelaar en Carlo Pediconi.
De kamer was besproken door Gio-
rannni. Hij en de anderen waren er,
ieder op eigen gelegenheid met de
>us, met een taxi of te voet, heenge
gaan en waren er op verschillende tij—
ien en langs andere wegen aangeko
men. De boekhandelaar had het ini-
:iatief tot deze bespreking genomen.
Er was ongerustheid op zijn gezicht
te lezen toen zij de anderen begroet-
;e en hij liep zenuwachtig de kamer
op en neer. tot Carlo, als laatste,
binnenkwam.
,,Ga zitten"," zei hij en de jonge
man nam een stoeL „Ik heb je hier
laten komen, Carlo, omdat ik liever
niet per telefoon met je sprak en ik
het gevaarlijk vond om in de trat
toria bijeen te komen. Ik voel me
ongerust sinds je verleden week een
briefje naar beneden zond met de
waarschuwing een paar dagen de
etenslift niet te gebruiken. Ik wilde
me direct met je in verbinding stel
len, maar werd teruggehouden door
de gedachte dat er misschien op je
gelet werd. We zijn nu alleen. Wees
nu dus zo goed dit bericht nader toe
te lichten." Hij wreef zijn benige han
den. De laatste vijf maanden was
hij nog magerder geworden, hij zag
er slecht uit, zijn zenuwen begonnen
hem parten te spelen en het zelfver
zekerde was uit zijn houding verdwe
nen.
,,U hoeft zich niet zo druk te ma
ken," zei de jongeman. Alles wat
er gebeurd is, wat dat het centrale
bureau van de Iniro in Turijn een
paar inspecteurs hierheen stuurde.
Gen van de koks vertelde mij dat
iet restaurant wel winst maakte,
naar niet genoeg. De hoge pieten in
burijn schijnen daarover gevallen te
;ijn. Ik vond dat we geen risico moes
ten en men zo lang de inspecteurs
lan 't rondneuzen waren."
Bravo. Je hebt verstandig gehan-
leld," prees signora Pandolfi.
Ze stootte Giovanni aan. „Die jon
den maakt een schrandere indruk op
ne. Ik wed dat hij zich wel door het
.even zal slaan,"
,.Wil je me alsjeblieft niet in de
rede vallen?" vroeg de boekhande
aar met een scherpe blik in de rich-
cing van de oude dame. Hij wendde
zich wéér tot Carlo met de vraag:
,,Wat was precies het resultaat van
het onderzoek."
Carlo haalde de schouders op. „Wij
hoeven ons geen zorgen te maken.
Die inspecteurs zaten de meeste tijd
in de boeken te neuzen en naar de
kasregisters boven te loeren."
,,Maar ze zullen toch ook wel in de
keuken van de Iniro geweest zijn",
drong de boekhandelaar aan. „Op de
een of andere manier zullen ze toch
ook jouw werkzaamheden gecontro
leerd hebben."
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimihü
llllllllllUllllllllllHllllilllllllllllllllllllllllllU
Ontelbare mensen kunnen niet buiten
hun kopje koffie: bij het ontbijt,
om elf uur, na het avondeten of bij
een gezellige visite, leder heeft wel
een eigen motief om koffie te drin
ken. De een vindt, dat het hem of
haar wakker houdt. De ander komt
er van in een goede stemming. Veel
mensen hebben het idee. dat zij be
ter uitrusten als zij koffie drinken.
En nog anderen kunnen beter wer
ken met oen kop koffie naast zich.
Hoe komt het, dat koffie ons zo ver
kwikt Men zegt, dat het komt door
de coféine, die in kleine hoeveel
heden (1 tot 2,5 in de koffie
voorkomt. Maar dat is een onbewe
zen stelling. Vraag dat maar eens
aan iemand, die alleen maar cof-
fèïnevrije koffie drinkt. Hij vindt,
dat hij van zijn koffie net zo goed
opknapt als u van de uwe. Zou dat
alles verbeelding zijn Wie weet
Maar liet is eigenlijk niet zo belang
rijk. Een feit is, dat zonder koffie
ons leven een stukje fleur zou ver
liezen.
Evenals in de oudheid geniet ook in on
ze tijd het stoombad weer steeds meer
belangstelling. Een vorm van saunaba
den die in de Scandinavische landen
gebruikelijk is vindt momenteel over de
hele wereld navolging. Een Franse fa
brikant heeft momenteel een vorm van
stoombad op de markt gebracht, die
ook voor de kleinere beurs bereikbaar
is. „Saunarelax" heeft hij het genoemd.
Het bad bestaat uit een opvouwbare
waterdichte hoes (50x50x20 cm.). Als
ze is opengevouwen kan men erin
plaats nemen en de hoes daarna afslui
ten met een ritssluiting, waarbij al
leen. hoofd en schouders buiten de hoes
blijven. De aldus afgesloten hoes wordt
vervolgens gevuld met stoom, die met
behulp van een elektrische generator
wordt geproduceerd.
Als u zin heeft kunt u du® ook in huis
gehele of gedeeltelijke stoombaden ne
men. Ze zijn erg goed om U snel van
overtollig gewicht te ontdoen, om uw
moeheid ie lijf ite gaan èn om de huid
soepel te houden.
Het percentage kinderen dat door het
eten of drinken van chemicaliën wordt
vergiftigd, is schrikbarend hoog de
laatste jaren. De oorzaak hiervan is in
de meeste gevallen, het nonchalant op
bergen van deze artikelen.
Een kind voelt zich over het algemeen
sterk aangetrokken door flesjes en
doosjes, die leuke kleurtjes hebben, of
waarvan de inhoud vast wel een lekker
smaakje moet hebben.
Aanlokkelijk, maar zeer gevaarlijk stfn
vooral de gearomatiseerde acetosal-ta-
bletten. Ook de z.g. Bayer-„kindera*pe-
rine" is een gewild „stukje speelgoed".
Het beste is niet teveel geneesmiddelen
in huis te nemen. En pas op voor de zo
genaamd lekkere geneesmiddelen.
Maar niet alleen wat er in het medicijn
flesje schuilt, ook was- en bleekmidde
len schitteren in het oog van de kleuter.
Probeer daarom een plaats te vinden,
waar kinderhanden niet b(j kunnen ko
men. Denk daarbij b.v. aan een kastje,
een beetje hoog tegen een muur beves
tigd. Plaats er echter geen stoel, hink
of tafel onder.
