IK... OF DE CHAOS schamele nalatenschap Voor rokers met een eigen stijl GF GFF GOLDEN FICTION j liiulMtkl i lit1 Briefkaart bestaat honderd jaar De Gaulle vonnist zichzelf: Davitamon T0 elke dag UW PIJN WEG MET EEN "AKKERTJE' Mededelingen op open postblad onbe GOLDS FICTIO Schilderijen terug, dieven in arrest MONTINI is 15 I I liet hem Speleologen vinden ondergrondse zonnetempel Voortvluchtige smokkelaar veroordeeld Schrik doodt man weduwe krijgt 740.000 dollar Met het puur-witte mondstuk New Yorkse .metro eist miljoen dollar schadevergoeding Exclusieve melanges van pure ongesausde tabakken Rijp, vol smaak en toch zacht Bezoek van paus aan Australië onwaarschijnlijk r j dat Iemand geven of krijgen BOEKENPLANK DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 23 NOVEMBER 1965 ostzegelhandel - Spellen Schrijfwaren voor het ;e distinctie en technische d: de Parker 75 van sterling :erd. Komt u dit volmaakte e verstelbare penpunt, de reep en de twee vulsystemen beren. (Van onze correspondent L. Kleijn) PARIJS Gisteren werd gene raal De Gaulle 75 jaar. Wjj zagen hem, van aangezicht tot aange zicht, voor het laatst in zijn pers conferentie van 9 september op het Elysée. Een bepaald vitale indruk maakte hij op de 600 a 700 verzamelde journalisten niet. Wij vonden hem oud geworden en op sommige ogenblikken af wezig. Ook de verhouding tussen hem en de vragende journalisten was anders geworden dan vroe ger. Bij vorige persconferenties waren de vragen beleefd, gere serveerd. omdat men toch wel i wist, dat De Gaulle alleen maar beantwoordt waar hij zin in I heeft en waar hij zich op heeft geprepareerd. Op 9 september was dat geheel anders. Er werden De Gaulle vragen gesteld direct op de man af: over de nationale I onafhankelijkheid, „een verouderd be grip", over het verdrag met Duitsland, dat niets had opgeleverd, zo voegde de vragensteller er zelf aan toe. De beleefd heid op een persconferentie bij het staatshoofd gebiedt, dat men met hem nie: in debat of discussie treedt. Op 9 september werden De Gaulle agressie ve vragen gesteld op de manier, zoals dat op het Witte Huis bij president Johnson gebeurt. Men had heel duide lijk het gevoel, dat verscheidene jour- talisten naar het Elysée waren geko men met de bedoeling om De Gaulle en zijn omgeving aan het verstand te bren gen, dat een verslaggever meer is dan en bandrecorder. De Gaulle moet dat hebben gemerkt. Wat vroeger nog nooit was voorgeko men gebeurde toen: hij wekte de lach- bstop. In het laatste deel van zijn rede somde De Gaulle de belangrijkheid van zijn functie op: zóveel conferenties met eerste minister Pompidou, zóveel ge sprekken met ministers, zóveel ontvang sten van buitenlandse staatshoofden of ambassadeurs, zóveel bezoeken aan de provincies, zóveel handen gedrukt, zó veel gesprekken met hoge ambtenaren of vertegenwoordigers van vakbonden. Het werd één verveldende opsomming van cijfers, die geen sterveling kon con troleren. Een les, die met veel zorg en moeite uit het hoofd was geleerd. De man wordt oud, zeiden wij bij het ver laten van het Elysée tegen elkaar. Een paar weken later zagen wij De Gaulle op het televisiescherm 4 no vember, toen hij aankondigde kandi daat te zullen zijn voor het president schap van de republiek. Op het scherm ziet men De Gaulle nog veel beter dan m de grote feestzaal van het Elysée- paleis, ook al zit men daar op de voor ste rijen. Meer dan levensgroot halen de camera's zijn gezicht naar ons toe. De if !va; fransen, die een televisie K? v ezltten 45 procent zag wunehngs twee uitdrukkingen op dat «wicht. Soms zag men voor zich een oijna smekende man, die om de „achting vertrouwen" van de kiezers be- iae. °°k za§ men voor zich de drei- GENERAAL DE GAULLE bevrijder geweest maar niet gebleven gen-de figuur, die aankondigde zich uit het openbare leven te zullen terugtrek ken met alle gevolgen daarvan, als zijn „hoop, zijn geloof en zijn vertrouwen" in het Franse volk zouden worden be schaamd. Hij had om zich heen gekeken naar mogelijke opvolgers, maar er niet één, niet één kunnen vinden. Zou men hem, De Gaulle, op 5 december niet kiezen, dan zou Frankrijk onherroepelijk ver vallen tot chaos, tot nog grotere ram pen dan die van 1940 en 1958. Pompidou, zijn eerste-minister, zat voor het scherm en zei niets, althans niet in het open baar. Op hun beurt zaten alle andere ministers voor het scherm, met name Malraux, die wat cultuur en civilisation betreft alle Fransen tegelijk in zijn zak kan steken. Ook zij keken en luisterden. Er was er niet één, die avond, die na zoveel verachting van het staatshoofd voor de intelligentia van het Franse volk de volgende morgen opstond en uit protest ontslag aanbood. In de za kenwereld zou een directeur met een dusdanig testimonium paupertatis voor zijn naaste medewerkers door de aan deelhouders unaniem zijn afgezet. In Frankrijk bleef in de grote kranten dat protest beperkt tot een moedig hoofdar tikel van SLrius, hoofdredacteur van het Parijse avondblad „Le Monde*'. Vijfenzeventig jaar is De Gaulle ge worden. Zijn historische verdiensten in de oorlog, toen hij in Londen het Franse volk een -tndere weg wees dan die van collaboratie met de vijand, een andere weg dan die van Pétain en Laval, zyn groot. Maar die verdiensten beginnen geleidelijk te vervagen door het mis bruik, dat De Gaulle ervan maakt. Hij heeft het in de oorlog toch waar achtig niet alleen gedaan, zoals uit zijn Gedenkschriften zou moeten blijken: Moi, De Gaulle. Er was in Frankrijk ook nog het illegale verzet. Daar wa ren de vele Jean Moulins, die voor de vrijheid hebben geleden en gestreden en die hun mond niet opendeden, als zij door de Gestapo werden gemarteld en gefolterd. De allergrootste van hen is nog maar pas kort geleden naar het Panthéon der Onsterfelijken gebracht. Er waren behalve De Gaulle ook nog de Amerikaanse en de Engelse bondge noten onder leiding van Roosevelt en Churchill, in wier schoenen De Gaulle meende te kunnen staan. Maar niet de tijd alleen heeft de Gaul le's historische verdiensten doen verble ken. Een bevrijder is hij geweest. Maar geen bevrijder gebleven. Wat hij in zijn zelf gewilde eenzaamheid, zonder waar achtige vrienden, met meer slaven dan oprechte bewonderaars, heeft gedroomd, is niet verwezenlijkt. Het vriendschaps verdrag, dat hij sloot met Duitsland, is in zijn tegendeel verkeerd. Het Duit se nationalisme, dat alleen met supra- nationaliteit kon worden ingedijkt, heeft hij veeleer, ongewild, aangewakkerd door zijn negentiende-eeuwse Europa der vaderlanden. Met zijn nucleaire her bewapening heeft hij Frankrijk apoca lyptische gevaren op de hals gehaald, waarvan men alleen maar hopen kan, dat de herflel ons die zal besparen. On der zijn eenhoofdige leiding is Frankrijk het zieke kind van Europa gebleven, ook al vertoont het naar buiten nog zo veel tekenen van welstand. Geen harder vonnis dan dat, hetwelk De Gaulle over de afgelopen zeven jaar van zijn bewind heeft uitgesproken, toen hij zich op 4 november kandidaat stelde: Ik of de chaos. Als men daar vijfenzeventig jaar voor Is geworden, dan is de nalatenschap maar een schamele. (Advertentie) Zekerheid met een OLVEH Perfecte Groeipolis (Advertentie) hi« vre™deling verwerkte de spag- I BaA? gu°'e happen en las in zijn leesredf „v J d de karaf wUn al t jlit i. Met een smekende I GioJ^w-V. naai' de restaurateur. I Hii nam begrijpend naar hem toto raSp van z'ln keuken- eennlÏÏ een stapel smalen van nel en glng terug naar de tun" lenpdfUvls^b°ra zat naast de ver- ien m ,Tfee Parmesaanse ka- ran'd 8 i wagenwielen twee neirl in i bic Giovanni opgesta- I taiirant u k°a van het Iniro-res- Uast L- m1-61? liggen stonden aan ek ha3r met 0pen Haas"' .Maar., waarom zovéél I rm^0™1101'3 kcek z® bem aan; toen I haar i ontevreden trek om timuelTin k Het lcek er n°g meer iWalUn m gezlcht groeiden. „Ik P'ie niet ?!fu8s™ dat ik hoop al dacht tó stommer bent dan ik i ben r langer ik hier beneden ier flat iuMi. i116 erover verwon de tunnel ans gezien hebben «Jfl kerel.8wTf"' t0ch I p°ot aanpakkend» i,e- niet kunnen denkTWel' !e moet groot Dat is wat m -,e groot wilt zijn! lei' Hij wal ?lln .tweede "aan altijd °°8 een bwit i?mge van de vier die le schalen vJa„hfsen5 had" nam (voorraad malcun tw aan" "We gaan %te wat we Jl", 18 het vei*stan- Iten een flinke nen d°en. We moe- I 1 merken dat °^raad hebben, voor I i Ütijd in de aam in orde i® jUveedeman" blijven, zei mijn I rasPen. en schaaltje vol kaas fleatvr«&8- Breng bit nu "tend direct .8 stl,Ur je 1 Hiik„iw ar beneden. I leling wil ookMnnr de vreem- I ?e krabbclrt„ wat wUn hebben" i «honk verder iD een bestelbon en i aan hem. n aandacht meer J uan sto£P klom f™ de tiobte nevel terug in z,"n keldei' Velaar ?at z°n kcuken. De boek- stoel. Aar7Pi0m^e ^aar ge^oken ?em op de sch„,?i ^lkte Giovanni ïar sobrok jp ff' Peu boekhande- zei Giovanni! haar ko" zet- De U10vanni. ?aat aaV k"ikte. slikte schaal geransDtlPiGi0vatmi - Scvan fle villmrf kaas 00 de ta- LtaraI weïtn lllmg' pakte da le- I blde "raat in en naar buiten- H« J bordje Her na? toen haas- 6 utsieen in znn keuken DOOR HOWARD SHAW verstopte. Toen ging hij terug naar de tunnel. Halfweg kwam hij de boekhande- haar tegen, die als een lastdier ge bogen liéD onder het gewicht van een vaatje Velletribianco. Met trillende lippen liep hij in de richtisg van Gio vanni's kelder. Hij vond signora Pandolfi bezig een doziin flessen moezelwiin uit de lift te balen. Bij haar voeten stonden meer dan vijftig flessen met de meest uitge lezen wijnen. De etenslift ging om hoog en kwam weer terug met whis ky en champagne. De vrouw wees ongeduldig naar de flessen om haar heen. „Schiet op! Breng die weg! Je vriend zegt dat je wijnrekken hebt- Zorg dat die vol komen. Die jongen boven is al acht bestellingen achter. Die zullen direct ook wel naar bene den komen." Ze veegde haar voorhoofd af met haar rok- Ongeduldig keek ze de tunnel in, „Die compagnon van je heeft geen fut. Hij had wel vijf mi nuten nodig om een klein vaatje wijn op z'n schouder te krijgen." Ze hief iaar vinger waarschuwend op. ,,'t Wil mij voorkomen dat je geen goe de compagnon gekozen hebt. Die man heeft geen uithoudingsvermogen". Ze knipte met haar vingers. „Wat is er tegenwoordig met jullie man nen? Jullie hebben geen uithoudings vermogen meer. Kijk eens naar mij! Ik heb vier mannen gehad. Dacht je dat een van hen veel fut had? niet zo veel! Nu ja, twee van hen hadden zekere charmes en één had zelfs hersens. Ze hadden alle vier geld; natuurlijk, anders was ik niet met hen getrouwd. Maar uithoudingsver mogen? Drie jaar was de langste tijd dat een van hen het volgehouden heeft. Mijn eerste man was na zeven maanden al de pijp uit." De boekhandelaar kwam, nog altijd in gebogen houding, de tunnel weer binnen. De lift kwam omlaag. Gio vanni droeg een arm vol flessen naar zijn wijnrekken. Toen hij terugkwam, was het han- üige vrouwtje bezig een halve ge roosterde kip met ham, doperwten en gebakken aardappelen, bedekt me champignonsaus van de protserige schotels van het Iniro-restaurant over te brengen op de eenvoudige witte schalen van de trattoria. Ze belaadde de boekhandelaar met de schalen en stopte een nieuwe karaf rode wijn in haar jaszak. „Breng dit naar de vreemdeling. Hij zal wel ongeduldig worden. „Schiet op!" Ze veegde een vochtige lok wit haar van haar voorhoofd- „Vlugger!" riep ;e de boekhandelaar nog na. Ze zette de schotels van het Iniro- restaurant weer in de lift. „We heb ben al een fout gemaakt," merkte ze op. ,,Die schaal spaghetti die ik heb laten doorgaan, droeg op drie plaat sen de naam Iniro. Laten we maar hopen dat die vreeemdeling het niet gemerkt heeft. „Ze keek minachtend naar Giovanni's aardewerk. „Die schalen zijn niets waard," zei ze. „Jij hebt geen smaak. Ik zal morgen an- iere bestellen. Laat dat maar aan mij over." Giovanni bracht nog vier armen vol flessen naar zijn kelder. Hij liep naar boven en keek in zijn eetzaal. De lange vreemdeling wuifde met zijn vork. „Heel goed!" zei hij met een mond vol kip. „Zijn er niet meer gasten geko men?" vroeg signora Pandolfi, toen hij weer in de tunnel kwam. Na enige aarzeling bekende Giovan ni dat hij het bord had weggenomen. „Wees toch geen dwaas! Op die ma- ïier kunnen we geen gëld verdie nen-" Ze stuurde een bestelling naar boven vooor een kilo truffels en een /oorraad verschillende kruiden. „Ik heb ontdekt dat die zaak boven maar eens in de drie maanden inventaris opmaakt. Ze hebben er net een ach ter de rug. Dit is dus de meest ge schikte tijd om een flinke voorraad aan te leggen. Voorlopig missen ze aiets". (Advertentie) TRIESTE (UPI1 Speleologen hebben in een grot nabij Trieste een ondergrondse tempel ontdekt, die aan de antieke Per zische zonnegod Mithras is gewijd. De grot is niet ver van de plaats waar de ri vier de Timavo, die hier een paar kilo meter onder de grond verder slingert, weer aan de oppervlakte komt en naar zee stroomt. In de tempel zijn munten, votieflam- pen, stenen zuilen en grote brokken van een bas-reliëf met afbeeldingen van die ren gevonden. Aan de hand van een be studering van deze voorwerpen meent men. dat de tempel in de nadagen van het Romeinse Imperium is gebouwd toen de Mithracultus in het westen wijd ver spreid was. BRUSSEL (ANP) De Antwerpse rechtbank heeft de 31-jarige smokkelaar L. K. uit Rotterdam bij verstek veroor deeld tot een gevangenisstraf van acht maanden, een boete van 22.500 frank (1625 gulden) en een rijverbod in België gedurende twee jaar. K. werd vorig jaar oktober ernstig ge wond na een mislukte poging aan de Bel gische douane te ontsnappen. Hij pro beerde 500 kg boter te smokkelij, maar bij de achtervolging slipte hij en kwam met zijn auto tegen een paal terecht. Met hulp van vrienden wist hij enkele weken later uit het ziekenhuis in Bras- schaet, waar hij na het ongeluk werd ver pleegd, te ontsnappen en in een zieken wagen naar Nederland uit te wijken. NEW YORK (Reuter) In New York heeft mevrouw Capossela, de weduwe van een ruim zeven jaar geleden op 53-jarige leeftijd overleden instrumentmaker, een schadevergoeding van 740.000 dollar toe gewezen gekregen. Overtuigend was voor de rechtbank bewezen, dat haar man was gestorven aan een hartaanval als gevolg van de schrik toen een auto dwars door de heg van zijn voortuin reed en bijna het huis ramde. Het bedrag van de scha devergoeding was gebaseerd op de in komsten, die Capossela waarschijnlijk zou hebben genoten als hij in leven was geble ven. (Advertentie) CIGARETTI NEW YORK (Reuter) De directie van de Newyorkse ondergrondse zal tegen een Amerikaanse electriciteitsmaatschap- pij een eis tot schadevergoeding van min stens een miljoen doller (ongeveer 3.570.000,indienen voor het verlies, geleden tijdens de grote elektficiteitssto- ring van 9 november. De eis wordt ge baseerd op beweerde nalatigheid van de elektriciteitsmaatschappij. Tijdens de storing waren naar schatting 800.000 reizigers gedwongen 14 uur lang in hun 'ondergrondse treinen te blijven. De directie van de ondergrondse zegt het betrokken bedrag aan inkomstenderving en extr^i kosten voor het inzetten van per soneel. om de passagiers uit de treinen te bevrijden, te hebben Verloren. EEN LAURENS PRODUKT CANBERRA (UPI) Australische re geringskringen hebben gisteren een be zoek van Paus Paulua aan Australië „on waarschijnlijk" genoemd. Dagbladen in Sydney hadden met aan haling van regeringszegslieden verklaard, dat de paus mogelijk volgend jaar naar Australië zou komen. Dit bericht volgde op uitnodiging van Australische bisschop pen aan de paus, tijdens de zitting van het concilie. (Advertentie) kan, is een KOALA pyjama. ^Eén-en-a! behaaglijkheid^ Ze zijn er voor. k het hele gezin !i AGATHA CHRISTI: DOOD VAN EEN HUISTIRAN (A. W. Sijthoff, Leiden). Hercule Poirot lost in deze detective scherpzinnig een moord op een oude ge vangenbewaarster op. De moordenares is een adellijke Engelse dame, die zich achtervolgd weet door haar misdadig verleden, en dooodsbenauwd is dat haar nieuwe politieke loopbaan in gevaar komt, door toedoen van haar vroegere bewaakster. Het verhaal zou niet aan Agatha Christie zijn toe te schrijven, als de loop van deg ebeurtenissen niet ge compliceerder zou worden, naarmate er bladzijden worden volgeschreven. Het lijkt er aanvankelijk op, dat de stiefvader van de vermoorde vrouw met haar broer in het komplot zit. Speur der Poirot ving op zijn hotelkamer toe vallig flarden van een gesprek in die richting op. Maar gaandeweg ontvouwt zich hef net van verwikkelingen, dat tot de ware oplossing van de misdaad leidt. „Dood van een huistiran" is een intelli gent geschreven verhaal, dat de nieuws gierigheid van de lezer tot het laatste hoofdstuk op de proef stelt. IGNACE LEPP: VERANDEREND NORMBESEF (Lannoo Tielt-Den Haag) De theologén schrikken er in de laatste jaren niet voor terug om dogma's kri tisch op hun waarde te toetsen. Een kritische beschouwing van de moraal schijnt hun echter een veel delicatere zaak toe, om welke reden aldus de auteur van „Veranderend normbesef", veel meer schadelijke taboes, die ten onrechte voor zedelijke waarden worden aangezien, onder ons blijven voortleven. In een aantal opstellen belicht Ignace Lepp de wijzigingen, die zich in het men selijk psychisme hebben voorgedaan en tracht hij van daaruit tot êen aanpassing van en een nieuwe visie op de zeden leer te geraken. Uitgaande van de mens wetenschappen spreekt Lepp over proble men van oorlog en vrede, van eigendom en arbeid, liefde en echtelijk leven, van gezin en opvoeding. Veel zaken, die hij aan de orde stelt, werden slechts zelden in een voor allen toegankelijk werk zo nuchter en tevens diepgaand beschouwd. De aanvechtbaar heid van sommige zijner stellingen hangt dr.arbij intussen af van de vrijmoedig heid of, zo men wil: de moed van zijn lezers om de moraal zelve onder de mi croscoop te leg"gen. T. K. IRWIN D. J. BROSS: BESLUITVOR MING EN STATISTIK (Marka-reeks Utrecht-Antwerpen). Hoezeer de heden daagse statistiek hulpmiddel is bij de we tenschappelijke besluitvorming, om schrijft de Amerikaanse hoogleraar Bross is een gecomprimeerd maar uiterst leesbaar boekje Hij ontkomt uiteraard niet aan het hanteren van wiskundige formules, omdat de mathe matische symboliek nu eenmaal onmis baar is voor de statistische beeldvor ming. Maar hij heeft ernaar gestreefd de algebraïsche aanduidingen, die voor hal ter voorkoming van spraakverwar ring nuttig zijn, bevattelijk te houden voor het niveau lezers, dat met de mid- delbare-schoolwiskunde vertrouwd is. Nadat Bross glashelder de grote lijnen van de besluitgeschiedenis heeft aange geven en daarbij de historie in het al gemeen kernachtig schetst als „groten deels een kroniek van gespecialiseerde besluitvormers, zoals koningin, gene raals en priesters," behandelt hij o.m. de voorspelling, de kansberekening en de waarden. Steekproeven, het meten en de stastische gevolgtrekking, zijn an dere hoofdstukken die speciale aandacht krijgen Aan het slot van ieder hoofd stuk geeft de auteur een samenvatting. Het boekje, toegespitst op de recent ontwikkelde méthode van besluitvor ming, zal menig geïnteresseerde vol doende kunnen intrigeren, „om hem iets dieper te laten doordringen in het onaf zienbare domein van de besluitstatis- tiek". MARGRIT DE SABLONIèRE: SAMEN STELSTER VAN DE BUNDEL: NE- GERVERHALEN (Prismareeks Utrecht- Antwerpen). Over het algemeen is de westerse mens ver verwijderd van het Afrikaanse leven en denken. Het bun delen van negerverhalen kan daarom een nuttige bijdrage zijn tot het verklei nen van begripsafstanden en het door zichtig maken van een onbekende cul tuur. Ook in haar tweede verhalenbun del, waarin zelfs twee „primeurs" zit ten, heeft de samenstelster en vertaalster gestreefd naar een zo verscheiden mo gelijke weergave van Afrikaanse gevoe lens en gedachtenvormin»gen. In de poc ket komen ook enkele oude volksverha len voor, oververteld aan de samenstel ster en opnieuw geschreven. Liberie, Ni- gerië en Ghana zijn bronlanden voor het overgrote deel van de bundel. Er is ook een bijdrage van de inmiddels welbeken de Amos Tutuola. die de corruptie van de medicijnman in een pointe-loos ver haal aan de kaak stelt. MILAAN (UPI) De politie heeft drie gestolen schilderijen, ter waarde van 200.000.000. lire, teruggevonden en vier personen gearresteerd. De schilderijen een „Aanbidding door de wijzen" van Francesco Guardi, een „Bacchante" uit de Utrechtse school, en een doek van Joseph Heinz werden op 22 maart 1964 gestolen uit de woning van de verzamelaar Mario Buscaini, toen hij naar een voetbalwedstrijd zat te kij ken. Iemand heeft een paar dagen geleden meegedeeld, dat een zekere Giuliano Er- coli probeerde een van de schailderijen te verkopen. Een politieman, „vermomd" als vertegenwoordiger van een rijke Ameri kaanse verzamelaar, nam contact op en stelde vast, dat de mededeling juist was. Ercoli werd samen met nog drie man in gerekend. (Advertentie) BOUWSTEENTJES «n héét goedkoop f TIJDELIJK200 STEENTJES VOOR f. 5.80 EN IEDEREEN WEET HET: MONTINI B-L-IJ-F.T KLEMMEN I (Van een medewerker) FRANKFURT - MAIN Honderd jaar is het geleden sinds Keinrich von Stephan op een conferentie van Duitse postinstanties, die destijds nog tot de afzonderlijke vorstendommen behoor den, een gedenkschrift publiceerde, waarin hij de invoering van een „post- blad" aansneed. Eerst stuitte het nieu we idee op weerstand van de toenmo- lige Pruisische „Generalpostmeister". die het voorstel vanwege de „onbehoor lijke vorm van mededeling op een open postblad" van de hand wees. En toch: de briefkaart was geboren en begon van dat ogenblik af haar weg door de wereld. Dit jubileum was voor het Westduitse ministerie voor postzaken aanleiding een bijzondere expositie in Frankfurt-Main in te richten, die ge wijd is aan de briefkaart. „Onbehoorlijk wat de vorm betreft", zoals de gestrenge Pruisische „Gene ralpostmeister" klaarblijkelijk bevrees de, is geen van de briefkaarten, an sichtkaarten, kunstdrukkaarten, schertskaarten, die uit de hele wereld bijeengebracht werden en thans in de tentoonstellingsvitrines van het Frank- furtse Postmuseum liggen. Maar amu- sant zijn ze en een leerzame documen tatie van hun tijd. Drie jaar na Stephans voorstel, in 1868 gaf een Duitse uitgever voorge drukte briefkaarten uit. Iedere kaart bevatte dertig mededelingen, die de luie schrijver slechts behoefde aan te kruisen. De tekst van enkele was als volgt: ..Berichten u, dat onze vertegen woordiger u binnenkort zal bezoeken"; „Hebben uw brief van eergisteren ont vangen" (waaruit mag blijken hoe snel de post honderd jaar geleden al was); „Van harte gecondoleerd"; „Van harte gefeliciteerd met deze heuglijke gebeurtenis". Mogelijkheden van de wieg tot het graf op één enkel „post blad". Geen wonder, dat dit praktische idee ingang vond; in 1869 werd de briefkaart in Oostenrijk officieel ingevoerd en een jaar later ook in Duitsland Heinrich von Stephan was ondertussen „Gene ralpostmeister" van Pruisen geworden. De eerste gebruikers van de nieuwe in gevoerde briefkaart waren de Pruisi sche soldaten: in de Frans-Pruisische oorlog van 1870-'71 werd de eerste „Velapostcorrespondentiekaart" door de posterijen gratis naar huis verzon den. Andere aan een bepaald tijdperk gebonden portraits op de tentoonstel ling: Postkaarten van afbeeldingen van de Duitse keizers. Vijf Duitse pfennigen kostte een brief kaart in 1900, De eeuwwisseling eerbie digde de posterijen met een veelbelo vende opdruk van een 'trotse German ia en een zon, die zegevierend door de wolken breekt Niet ver daar vandaan ontdekken wij achter glas de rouwpost- kaart uit het oorlogsjaar 1914. Waarop een ineengedoken, wenende vrouw. De vlotte twintiger jaren weerspiege len zioh in de stijl van destijds floreren de schertsbriefkaarten. Een dame danst charleston, als men tenminste een kleine kartonnen hefboom heen en weer beweegt. Een andere kleedt zich aan en uit, maarmet inachtne ming van de goede zeden. Een man droomt in zijn bed; als men de kaart tegen het licht houdt, ziet men waar over hij droomt; van het vertrek van zijn schoonmoeder. In een hoekje van de tentoonstel lingsruimte ontdekken wij bijna ver stopt een klein ouderwets kaartje. „Groeten uit Berlijn" is erop gedrukt, en bij het ontcijferen van het gekrulde handschrift lezen wij: zendt u, zeer geachte Juffrouw, uw u nog steeds zeer waarderende luitenant en verzoekt u tevens, hem niet geheel te vergeten." Of zij nog leven, de toenmalige keizer- lijke luitenant en de geachte juffrouw? Bij het overschrijven van deze woorden nadert met haastige schreden de con servator van het postmuseum en doet het beleefde verzoek: „Maar alstu blieft met de naam, u weet, het brief geheim.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 15