Spanje heeft duizenden
kilometers jachtterrein
GOLDEN FICTION
FILTER
Nog één herfstzuchtje
AFTAPPEN VAN HERSENVOCHT
Den U
jaarw
W
Onderzoekingen van een
geleerde in Freiburg
VORSTEN JAGEN OP GROOT WILD
Beren en
wolven ruim
voorhanden
GOLDEN
FICTION
Voor filterrokers met een eigen stijl
Belgische
testpiloot
stort neer
VERKEER
Gewonden b!
gasexplosie
De Gaulle „de
ondankbare
11
Zondagrijder
gezelligheid haalt u
bij de slijter
met dranken van
Francaise liep 5500 km
Jonge vrouw mag
in grot van
Betlehem slapen
<s£L
Coen Flink stem kwijt
tijdens de voorstelling
Met het
puur-witte
mondstuk
Exclusieve
melange
Vol smaak en
toch zacht
20 stuks
f 1.25
■T5®
Mr, Vrolijk kondigt a
Nationaal orgt
taalondei
voor
aan
buitenland*
Lek in leiding:
Gemini-7 eerde
ruimte in
Anti-royalistisch
BEELDEN IN
KOPENHAGEN
BEKLAD
en op de muren v
i Setff t6gen d6 P0]
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 9 NOVEMBER 1965
(Van onze correspondente)
MADRID Op het gehele Ibe
rische schiereiland is het jacht
seizoen in volle gang. Honderd
duizenden Spanjaarden brengen
hun zondagen door met jagen, al
is het maar op doodgewone kwar
tels. Wellicht is het algemene ge
brek aan dierenliefde bij de Span
jaarden de oorzaak van hun ge
weldige voorliefde voor de jacht:
kleine jongens jagen al met een
katapult op vogels. Niemand ver
biedt hun dat, en bovendien zetten
hun moeders blijde gezichten als
de kinderen met „vogeltjes" thuis
komen: die worden haastig ge
plukt en gebraden!
Liet jachtseizoen duurt officieel tot 16
februari. Op gemzen, reeën en be-
ren mag echter slechts tot 1 november
gejaagd worden. Rondom het beboste
Gredos-geberg'te, op honderd kilometer
afstand van Madrid, liggen verschei
dene jachtterreinen met een oppervlakte
van 15.000 vierkante kilometer waar de
liefhebbers naar hartelust kunnen ja
gen op herten, op de Spaanse berggeiten
(slechts tien exemplaren), op everzwij
nen, wolven, vossen, hazen, patrijzen en
andere dieren. Op het terrein van Hoyo
de Pinares in het Guadarrama-woud
maakten 28 leden van een jachtclub al
daar op 17 oktober 170 patrijzen buit,
alsmede 49 hazen, 62 wilde konijnen, 7
vossen, 103 houtduiven en 16 wolven met
drie jongen. In alle provincies bestaan
natuurlijke terreinen waar buitenge
woon veel wild voorkomt, en die een
waar paradijs vormen voor kundige ja
gers. Het internationaal meest bekende
jachtterrein is dat van de Markies van
Mudela, gelegen in de Sierra Morena
(La Mancha). Al sedert koning Alfons
XIII, een uitstekend schutter, steken be
roemde personages elkaar daar de loef
af. Dit terrein heeft een oppervlakte van
16.500 ha en is het eigendom van het
Nationale Instituut voor Kolonisatie.
Dikwijls komen beroemde buitenlanders,
vorsten en filmsterren in spanje jagen-
Onlangs verbleef prins Bernard met dat
doel in Escalona (Gredos), tezamen met
prins Juan-Carlos. ex-koning Umberto
van Italië en de Griek Niarohos, een
vroegere zwager van Onassis Ook Bing
Crosby, was van de partij- Regelmatig
komen ook wereldberoemde jagers als
Abel Chapman en Walter Buck hier hun
geluk beproeven.
De rode patrijs uit Mancha is meestal
hun voornaamste object: zij is bijzonder
zwaar (ruim 800 gram) en kan een vlieg-
snelheid van 150 km per uur halen- Al
leen in de omstreken van Ciudad Real
worden er jaarlijks 400.000 van neerge
schoten.
TAe hertog van Kent, de prins van Mo-
naco en Amerikaanse hoge militairen
aan de monding van de Guadalquivir na
bij Sevilla. Dit is een moerassig gebied
prefereren de „Coto Donana", gelegen
van 27.000 ha, waar 184 verschillende
soorten vogels voorkomen.
Een zeer bijzondere vogel is de oer-
haan (urogallo), die echter meer de kou
dere streken opzoekt als Asturië, Gali-
cië en Léon. Het dier zoekt de een
zaamheid, waardoor het zich moeilijk
door jagers laat benaderen. Elk seizoen
worden er een stuk of dertig neergescho
ten. Daar hun aantal nog maar gering
is, wil men de jacht erop beperken en
trachten ook andere streken er mee te
bevolken.
Interessant Is ook het in Asturië af
gebakende terrein van 3000 vierkante
kilometer in de Cantabrische bergen,
met verscheidene pieken van ruim 2000
meter hoog, waar grijze beren voorko
men. Men schat hun aantal op 60. in
totaal mogen er slechts vier per seizoen
boog, daar dit sportiever" gevonden
gejaagd worden en liefst met pijl en
wordt. In de bergen van Taverga zijn er
echter tot nu toe pas twee neergescho
ten.
Drie jagers, die daar kampeerden, de
heren Hernandez uit Madrid, Tamayo uit
Satander en Morell uit Barcelona zagen
zich om drie uur 's nachts en bij een
temperatuur van 5 graden, plotseling ver
rast door een groep van twaalf beren-
Vanuit hun tent schoten zij „lukraak"
op de dieren, waarbij er twee gedood
werden en de overige op de vlucht sloe
gen. Per beer moet de jager aan de
staat ruim honderd gulden betalen bij
wijze van belasting, ter bescherming
van de Asturiaanse jachtgebieden.
LONDEN (UPI) Een buschauf
feur uit Londen moest gisteren bij
zijn directie op het matje komen om
dat hij zondag is verdwaald. Twaalf
woedende passagiers verlieten hoge
lijk ontstemd het door hem bestuur
de vervoermiddel nadat hij kilometers
van zijn route was afgeweken omdat
hij de weg niet meer wist. De chauf
feur doet alleen 's zondags dienst.
SAOED VAN ARABIë
In het gebergte van Sobrescohio wer
den de vorige week 128 reeën en 240 gem
zen gejaagd, alsmede 117 herten, waar
van er vijf meer dan 160 kilo elk wogen.
Jaarlijks plegen er alleen al naar
Asturië drieduizend binnen- en buiten
landse jagers te komen. De sjah van
Perzië heeft laten weten, via zijn neef
prins Charam, dat weldra ook in
Spanje een paar dagen zal komen ja
gen.
"TJomingó Calvo Texton uit Asturië
is een beroemd jager en uitne
mend schutter. Twee jaar geleden ving
hij levend een jong wolfje dat hij thuis
met de zuigfles in leven hield. Hij dres
seerde het als een hond, en zó werd het
dier zijn trouwe begeleider, tezamen
met een vos, twee marters en een bos
kat. Het dier woog 65 kilo. Een paar
weken geleden had de heer Calvo de
wolf losgelaten en toen hij hem opnieuw
aan de ketting wilde leggen, beet hij
hem plotseling in het been. De geur van
warm bloed maakte het dier daarop nog
doller: zijn natuurlijke instinct kwam bo
ven en het beet zijn „opvoeder" woest
in buik, hals armen. Radeloos schreeuw
de de man om hulp en trachtte de
snuit van de wolf dicht te houden, met
beie handen. Gelukkig was zijn vrouw
in de buurt die snel met het jachtge
weer aan kwam zetten, waar zij echter
nog nooit mee geschoten had Juist toen
haar man, vanwege het zware bloedver
lies, op het punt stond flauw te vallen,
schoot zij de wolf dood en daarmee red
de zij de heer Calvo van een wisse dood.
In Asturië en in de Pyreneeën komen
veel wolven voor. De staat looft per
wolf zestien gulden premie uit; voor een
gave vossehuid geeft men twaalf gulden.
TTit seizoen zijn er 368.000 nieuwe
jachtvergunningen verstrekt, als
mede 159.000 vis-licenties. Het noordwes
ten van Spanje is rijk aan zalm en fo
rellen. Generaal Franco gaat elk jaar
(Advertentie)
GENERAAL FRANCO
een week lang in Asturië forellen vis
sen.
Enige jaren geleden ontving het minis-1
terie van Buitenlandse Zaken het ver
zoek van koning Saoed van Arabië om
twee goede valken voor de middeleeuw
se valkenjacht op hazen. De regering
gaf dit verzoek door aan de Spaanse
arts don Felix Rodriguez de la Fuente,
die over een hele verzameling valken
beschikt en ze soms uitleent aan filmpro
ducers voor „middeleeuwse opnamen".
De arts bracht de valken persoonlijk
naar Arabië en werd hiervoor edelmoe
dig beloond: de vorst schonk hem
375.000 peseta's (ca 24-000 gulden)
Ik heb in mijn gehele praktijk, zo zegt
dokter Feliz, nog nooit zo'n goed beta
lende klant gehad
JERUZALEM (Reuter) De 32-jarige
mevrouw Geneviève Dubosq-Troszezyns-
ki, die een pelgrimstocht van bijna 5.500
km maakte van Le Havre naar Jeruza
lem, mag een nacht doorbrengen in de
grot waar Christus werd geboren.
Dit is de eerste keer, dat iemand toe
stemming heeft gekregen om in de grot
te slapen. Mevrouw Dubosq-Troszezynski
deed in 1959 de gelofte, dat ze te voet
naar Jeruzalem zou gaan als haar jongste
zoon, die na de geboorte'erg zwak bleek
te zijn, in leven zou blijven. 1
(Advertentie)
ROTTERDAM )ANP) De voorstel
ling die het Nieuw Rotterdams Toneel
zaterdagavond in de Rotterdamse schouw
burg gaf van het stuk „Luther" van John
Osborne, moest halverwege worden ge
staakt, omdat Coen Flink, die de hoofdrol
speelde, zijn stem kwijt was. Het stuk
was vrijdag in première gegaan.
•imiiimimmmmiiiiwwiinnmuiwii'))
FILTER
CIGARETTES
k
J,
'f
Nog een laatste nouemberuriticl,
en ook de resterende roestbruine
blaadjes die ch tot dusver ge
handhaafd hebben dwarrelen op de
grond en worden bij elkaar ge
veegd. Dan gaan wij, mèt de kale
bomen, een nieuwe winter tege
moet.
GENUA (UPI) Tydens een oefen-
vlucht voor een luchtvaartshow die gis
teren by Genua werd gehouden, is de
34-jarige Belgische testpiloot André Ber
nard Neefs om het leven gekomen.
Enkele honderden personen waren er
getuige van hoe Neefs, die afkomstig is
uit Charleroi, snel hoogte verloor na een
aantal spectaculaire loopings te hebben
uitgevoerd. Enige seconden later sloeg het
vliegtuigje te pletter op het spoorweg
emplacement van de staalfabriek „Ital-
sider". Overal op het terrein lagen wrak
stukken verspreid. Alleen het staartstuk
was enigszins intact gebleven en was nog
herkenbaar.
Volgens ooggetuigen heeft de motor van
het toestel het laten afweten waarna de
ramp zich voltrok.
Neefs, die bekend staat als een der
beste testpiloten van Europa, was spe
ciaal voor het vliegfeest uit de Zwitserse
stad La Ohaux de Fonds naar Genua ge
komen.
(Van een mede\» erker)
FREIBURG Hersens en ruggemerg
liggen in het zogenaamde liquor ofwel
hersenvocht. De belangrijkste taak daar
van is het beschermen en het onderhou
den van een constante hersenvorm. Het
hersenvocht vangt schokken van bui
tenaf heel goed op. Zyn samenstelling
verschilt van die van het bloed. By het
vaststellen van ziekten van het centrale
zenuwstelsel speelt het onderzoek van
het hersenvocht, dat kan worden afge
tapt, vandaag de dag een belangrijke
rol. Het hersenvocht wordt voor het
merendeel in een net van aderen in de*
hersenholtes gemaakt en beweegt lang
zaam in deze holtes to. het in het bloed
wordt opgenomen. Te hoge of te lage
druk van het hersenvocht kan tot zeer
gevaarlijke ziektes leiden.
De meest bekende stoornis van het
hersenvocht is het zogenaamde water
hoofd ofwel hydrocephalus. Dit uit zich
in het ophopen van hersenvocht, dat tot
verscheidene liters kan oplopen. De
hersenholte wordt daardoor vergroot,
de hersens zelf staan bloot aan grote
druk en de schedel neemt sterk toe in
omvang. Het waterhoofd is niet be
paald bevorderlijk voor de normale ac
tiviteit van de hersenen, waardoor het
dan ook spreekwoordelijk gelijk staat
aan lage intelligentie. Het waterhoofd
kan het gevolg zijn van een ontsteking
van de hersens of het hersenvlies voor
de geboorte, maar ook op latere leef
tijd is hersenvliesontsteking er vaak
de oorzaak van. Op verschillende pun
ten ontstaat vernauwing van de her-
senvocht-omloop door de ontsteking.
Hetzelfde kan gebeuren door een her
sentumor. De docent dr. Robert Hem-
mer van de neurochirurgische universi
teitskliniek van Freiburg houdt zich nu
al lange tijd bezig met htC hersenvocht
en de stoornissen van zijn omloop.
De meest voorkomende oorzaken voor
de vorming van een hydrocephalus zijn
stoornissen in de ontwikkeling en vor-
vormingen tijdens de kinderjaren,
waaraan ook het ruggemerg deel heeft.
Ondervoeding en andere sociaal bepaal
de omstandigheden leiden ertoe, dat het
waterhoofd zeer vaak voorkomt bij pri
mitieve volkeren. Naast een zuiver me
chanische opeenhoping van het hersen
vocht kan ook een stoornis in de resorp*
tie van Met hersenvocht in het bloed
voorkomen, of ander§ in minder vaak
voorkomende gevallen een overdadige
produktie van hersenvocht. Met de voe
ding van de hersenen heeft het hersen
vocht, in tegenstelling tot vroegere ver
moedens, nauwelijks iets uitstaande. De
stofwisseling tussen hersenen en bloed
vindt voornamelijk plaats via de bloed-
hersen-grens, dat wil zeggen tussen de
bloedvaten van de hersenen en de her
sencellen. De bloed-hersenvocht-grens
daarentegen, die in het reeds genoemde
speciale ader-netwerk ligt, is in veel
geringere mate bij de stofwisseling be
trokken.
In de afgelopen jaren kon dr. Hemmer
belangrijke successen behalen wat be
treft het behandelen van de hydroce
phalus bij kinderen door het onttrekken
van hersenvocht. Deze techniek is door
de ontdekking van kunststoffen, die
zich aan het weefsel aanpassen, moge
lijk geworden. Een drainagesysteem
voert het hersenvocht af naar het ader
systeem. Een dunne buis van kunststof
met een pompmechanisme en een ven
tiel-systeem wordt in de hersenholte in
gebracht en pompt het opeengehoopte
hersenvocht naar de hartslagader. De
ventielen verhinderen het terugvloeien
van het vocht uit de aderen. De pomp-
activiteit van het hart is op zinvolle
wijze in het gehele proces ingeschakeld.
De buis loopt van de hersens tot het
hart.
Terwijl vroeger operaties van de hy
drocephalus by meer dan 40 .procent
een dodelyke afloop hadden is de ster
felijkheid by deze nieuwe methode tot
ongeveer 2 procent gedaald.
Degenen die genezen worden van hun
waterhoofd moeten wel onder voort
durende controle blijven. Groeiproces
sen, infecties of verstopping van het
drainagesysteem kunnen de genezing
weer ongedaan maken. In dat geval is
een hernieuwde ingreep noodzakelijk.
De operatie is volgens dr. Hemmer door
zijn goede gevolgen en het kleine risico
gerechtvaardigd. Een andere, maar veel
gevaarlijker operatie heeft tot doel om
de horde in de normale omloop van
het hersenvocht, die bijvoorbeeld ont
staat door een gezwel dat niet wegge
nomen kan worden, te omzeilen door
een nieuw drainagesysteem, dat uit
mondt in de grote hersenholte. Van
daaruit volgt het hersenvocht zijn nor
male weg. Ook in dit geval maakt men
gebruik van een kunststofbuis. Vaak
kunnen de stoornissen operatief worden
verwijderd, maar het risico daarvan is
aanzienlijk.
Ook bij volwassenen kan te hoge druk
van het hersenvocht voorkomen. Symp
tomen daarvan zijn meestal onverdra-
gelijke hoofdpijnen, duizelingen, instor
tingen en een ruisend geluid in de oren.
Dergelijke symptomen kunnen volgens
dr. Hemmer echter ook wijzen op pre
cies het tegendeel, namelijk té lage druk
van het hersenvocht. Vaak kan alleen
een meting van de hersenvochtdruk uit
sluitsel geven over de oorzaken daar
van. In moeilijke gevallen treden be-
wustzijns-stoornissen op, ook misselijk
heid komt er vaak bij te pas. Misselijk
heid in de morgen kan wijzen op te
hoge druk v-a-n -de -h-er-sen-vooht tenge
volge van een hersentumor. Want *s
morgens is de druk van het hersenvocht
op grond van zijn natuurlijke rhytme
het grootst. Tijdens de slaap is de door
bloeding vain de hersenen groter, waar
door ook de druk van het hersenvocht
toeneemt.
Te lage druk van het hersenvocht kan
men ook vaststellen als er verlichting
optreedt bij het lager leggen van het
hoofd. Vandaag de dag is het bekend
dat mensen die aan arterio-sclerose lij
den eveneens te kampen hebben met te
lage druk van het hersenvocht. Te lage
druk kan eveneens ontstaan op grond
van verwondingen, na een hersenopera
tie of na al te uitvoerig aftappen van
het hersenvocht. Verbeterde hersen-
doorbloeding is in dat geval de beste
therapie. Men dient vaat-verwijdende
middelen toe en bevordert aldus de ac
tiviteit van het hart.
Ook bij te grote druk van het hersen
vocht hoeft men niet altijd operatief in
te grijpen. Men kan bijvoorbeeld het
overtollige vocht door middel van os
mose aan de hersenholtes onttrekken,
Als men een oplossing van een of an
dere stof een gedeeltelijk poreuze wand
scheidt van een oplossing met een lagere,
concentratie, dan zal het water zich bij
de eerste oplossing voegen om deze te
verdunnen en een evenwicht van con
centratie op te roepen. Dit noemt men
osmose. De arts spuit een patiënt met
te hoge druk van het hersenvocht in
met een geconcentreerde oplossing van
suiker, of glycerine. Deze oplossing
trekt door de vaatwanden de overtollige
hersenvloeistof langs osmotische weg
naar de bloedvaten. Deze methode is
ongeschikt voor constante behandeling,
aangezien in de loop van het osmotisch
proces ook nog andere weefsels droog
gelegd zouden kunnen worden. Om
acuut gevaar af te wenden maakt men
er echter wel vaak gebruik van.
Het fysiologisch, pathologisch en bio
chemisch onderzoek van de hersen-
vochts-omloop, dat nog niet al te lange
-tijd serieus wordt bedreven, geeft hoop
op verdere vooruitgang in de behande
ling van gestoorde hersenvochts-huis
houdingen.
55
4
OOSTERBEEK (A.N.P.) - Ter
,-rine van het wetcnschappeluk
zoek op het gebied van taalond,
aan buitenlandse arbeiders, zal een
naai orgaan gesticht worden, waan!
organisaties en personen, die zich c
terrein bewegen, hun activiteiten
„en coördineren en hun gegevens e
naratuur kunnen uitwisselen.
Minister Vrolijk (Cultuur, Recreat
Maatschappelijk Werk) kondigde di|
in de rede, waarmee hij de confer
opende van veertien landen, die a e
sloten zijn bij de Raad van Europ
die een week lang de ervaringen zi
uitwisselen, die zij hebben opgedaan
het talenonderwijs aan volwassener
het bijzonder aan buitenlandse arbei
De minister zei dat hij jie experime
met het taalonderwijs aan buitenla
arbeiders van diepgaande, praktische
tckenis vond voor de Europese één-
ding. Hij vroeg zich af of er ook niet
Europees orgaan zou kunnen worden'
gericht.
HOOGEZAND (A.N.P.) In Fox
gemeente Hoogezand, heeft zich gis
morgen een gasexplosie voorgedt
waarbij het echtpaar Albers erns
brandwonden opliep- Zij zyn naar
ziekenhuis in Groningen overgebrac
Toen mevrouw Albers een lucifer
stak ontstonden een grote steekvlam
een begin van brand. Door de expl
werden de ruiten vernield. De oorz
is waarschijnlijk een lek in de aardj^
leiding bij de woning.
KAAP KENNEDY Het voorhei
dende werk voor de lancering van
Amerikaanse tvveepersoonsruimtecab
Gemini-7 vordert zo goed, dat de st;
is vervroegd van acht tót zes dece
b'er.
Mogelijk zal de lancering nnog eerc
geschieden. De toebereidselen hoopt rr
al op 2 december voltooid te hebbt
De Gemini-7 moet twee weken in
ruimte blijven. De laatste dagen zal
Gemini-8 in eenzelfde baan meecirlj
len.
Kf)TE'',HAGE1N (UPI) Onbeke
.vall(>alen hebben gistermorg
nf uf-i Tui'erstandbeelden van k
teeS LflgUren met anti-royalistisc
lkaanse consulaat-gener:
fthif?,, de apartheid «geschilde!
voor w standbeelden steil
en Christian X' Frederik
«dedrdnShfn ,nachJ zijn de leuzen ve
vón rv, b?balvel.dte op het standbee
konden worden d'6 0iet verwijde
tone°ew™ien.ls de laatste dagen h
Be inniPr^i van demonstraties. En
«n hzlrin gn ,fcetenden zioh vast aa
ambassadi? a, voor e Amerikaan:
Advertentie in Times
gisten®'een'hoofd'' G De "Times" hee
delphia faSnW tlkS van de "Phili
Óhceerd S van oktober gepv
Stuk. over drie'k, i'De ondankbare
bomen als ari„„ kol°mmen. is opge
r kaans publSS^16- die door'een Am
sterling (on~ tsbureau vo°r 500 p
Plaatst '0DS^eer 5000 gulden) is
artikel b'aa 1l.vert in
ent- „Nooit i„ op e Franse pres
een dergeliiko 6 Jesi;biedenis hee
«maakt als dl» ""dankbaarheid me
mïnachtin'a w rJes de oSa
getoond". De v c n €tns de v-s- hee
do afgelopen 20 i'aAeb,,be" Fra"kriik
bedrage van oneeviw. p verlee"d te
Iw en duizenden Am» -tgen ""Bard do
twee wereldoorlog ?1£ane" hebben
ïe" gelaten vnn- I Frankrijk het li
e Gaulle betuigtennrijbeidjdei" Franse
geeneen camPagne vaiiTi a"-tearhe1
S?on grenzen kin, vttn beledigingen d
klg sterfelijk Gaulle is geluk
f ootheM^ Ondank al zijn hol
S0rrel in hiJ maar een zand
zal een Hno 1™*^
!|°ra]>Sde0^d Ér zalmaar
!ll^Uhia T„nqnu?rner0Pnemen'
1
