KEES KEUNINKX: HERDER
OMWILLE VAN DE TOERIST
Japans eten: rieleksen
op zijn oosters
1
s
erkers
iiSlSiik
KANTOOR
Bpaarnestad
Bij hef vijftiende glas saki
ga je zacht onder de tafel
gehuwde vrouwen)
REDA
MÊÊM
erbinding leggen met
Srlijn, New York om
•beelden te noemen,
van de telegrafist(e)
kantoor Amsterdam,
jaan voor jonge men-
n afwisseling houden.
ng-die uniek is-met-
alaris. Reële promo-
Uitstekende sociale
.OW voor rekening
:el pensiontoelage en
Hing.
angen? Een MULO-
met de 3 moderne
cwaardige opleiding,
reactiesnelheid, taal-
r dan 25 jaar.
•nogelijkheden voor
is bedrijf.
ferkers en andere
langstelling wekt en
e mogelijkheden en
tij gaarne bereid u
op DINSDAG 2 no-
uur in Café-Restau-
aat 18, Breda,
halve op zaterdag)
Ikom aan ons bedrijf
jrrein De Krogten),
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 30 OKTOBER 1965
Langs de oevers van
de Rijn vinden de
schapen van Kees
Keuninkx voldoende
grasen trekken
er genoeg bekijks.
De in de kleuren
van „het kasteel"
geschilderde
schuurdeuren vertel
len de ingewijde
iets over de
landschappelijke
betekenis
van de boerderij.
ing) kunnen worden ge*
bedraagt voor:
inclusief kindertoelage
feurs- en kledingtoelage.
>t bedrijf, Tramsingel 71
2573
ngen van ons bedrfj
idiensttreding worden 6
stverband
i afwisselend werk
rkkleding
lea^ioenvoo^ienin«w-
ze Afd. Personeels»^'
an 8.30—12.00 uur en
(Van een onzer redacteuren)
Denk nu niet, dat Japans eten
bij restaurateur Jan Pieters een
kwestie is van een haastige hap
tussen neus en lippen door, want
daarmee onderschat u zijn bijna
beschamende gastvrijheid. Eten
is voor hem een heilige ceremo
nie, een feest met alles d'r op en
d'r an en de mensen, die daar
voor geen tijd hebben kunnen
zich beter en goedkoper laven in
de walmende fritestent verderop.
„Etenherhaalt hij met een
stralende glimlach, „mag nooit
oen routinezaak worden. Eten is
miners de puurste vorm van
rieleksen."
£,kker onderuit, Je boordje los en je
ona openen. Heerlijk rusten. Zie je
l I™ Je' Als ie geen zin hebt om
mm' F 10 erbÜ Dggen. Zalig ont-
■™n. Dasje los, riem los, schoenen
'Afdoet de Japanner ook.
,t„T „h™ u de maaltijd het hoogte-
dp t w 7„ e.n daM' neemt hij royaal
hii V» „™°,ri et bem smeakt, begint
'i i n en dat voor anderen
A vnUo #en teke,n> da hij echt geniet.
[Èn ak b\\ fVgen-, Vandaar dat smakken,
toalvan klaaJ 1Sl fiJ'n. verzadigd, hele-
nrtpn ir°Se J°ndant is» zijn ogen bijna
L an h°nden, stoot hij een paar
tm l\L?veJ Zljn lippen- ZiJn tafel-
zinffov, A. dan* hoeren mee.
1 uit de Tan0er tussendoor- Alle liederen
zinnen versie, van »Kun je nog
Ide wereld nn mee" In hun ogen is
ste goud iS t3! moment van het puur-
l Jet overweldigen!?V?nt I5eer dan goed. Is
I Nederlanden? 5 daar nou eens een
l^ieuwsberkht nog net véór de
prakt Dan hlv? Van ,z?,s Vur ziJn hutspot
eet d. F ]k het verschil. De
Jan Pi.t antl0r ieurageert".
h EuropaeBewpttVea iaar laI!g de enIge
Want dreef ooi dle ,een Japans res-
bekend waven !a.ng de resultaten niet
jen hem colwfp rden alle in8ewÜ-
W k V«0r 5ek' "Toen ik
succes te wi'j niemand in het
bet geijkte „aïv onl 'let afweek van
K?omda T- Toch heb ik doorge-
altiid'me„, 0rvan overtuigd was,
willen B?i2° ■ZIJn' dule iets e*clu-
Jbder de panning lJ,n ze blJna drie uur
ba re het ievnêi 2 zo °Pstaan. heb-
Keweest. ze hebbm'n Zt°P vakantie zijn
Paezet, ze voel™ l-1 business van zich
lukk'S- Wat kun ip i ontsPannen en ge-
p°S meer wensen'" 3 restaurateur
In 2jF* wensen?"
I JjC,™ dp cminairp in Scheveningen
Èjbetjes. Ambasoadot onderlussen op
IvïFycnvSeS f'.captains 01 in"
Wffloedig on F? sasten vouwen zich
RvVea tafels en ste-
0t«ust. Oude In V00r hun ®e"
Z.h™ Zlch ook reedt in legering
gehesen e^dF n.:!'Jn .^appe ki-
S s een warme hiiï^ein,e> dribbelen^e
j ^örPcn. Xwolsman LV°J#beloften toe"
alen mei zjjn eeft er diverse
van H°\Hermanf heeTtenn,FCSnspireerd
11 Husha nor, etb met de sniiypn
van m"hermans heeft nmgtC2nspireeïd
ÏÏ„Husha een extra ™.met de ^en
zs /rd- Met hondJva one-man-show op
doek ,c°iberts uiteetrnkknderen hebb™
S» ten8en het be2w k»n en de hete
W' Die doek if! te gezicht ge.
guldpn dat b'j de EenenU?entiek ex
ies? por couvert eS?,?8-rCJe priJs M
's inbesrpnpi, n Usief de drank.
«itJtewfiik aan ,n„FSa's brenger
hem ook terdege gebruikt. Het gaat er
immers allereerst om, dat u zich ont
spant, dat de aardse beslommeringen van
u afvallen.
Probeer daarom niet om de hete doek
te ontlopen, want als Jan Pieters er ach
ter komt, is hij in staat om u vóór straf
in een kokendheet bad te stoppen. Rie
leksen is immers het parool vanaf het
moment, dat u in kimono en op sloffen
van het établissement de schuifdeuren
opent en u in de korte, doch appetijtelij
ke armen van Toshiko Miyasaka of Tsju-
tako Ohhashi werpt.
De maaltijd zelf is een regelrechte sen
satie, die volkomen verschilt van Chi
nees of Indisch eten. Het begint al bij het
kopje zachtgroene, smaak- en reukloze
thee, waarmee de gast maag en darmen
ontvankelijk maakt voor de hoogst eigen
zinnige spijzen, die de komende drie uur
op de lage tafel zullen belanden. Na deze
waterig introductie kan men kiezen uit
vier mogelijkheden. Sterke aanbeveling
verdient het te beginnen met Sashimi,
achter welke geheimzinnige naam uiterst
dun gefileerde rauwe vis schuil gaat.
Neen, nou niet meteen de lippen stijf op
elkaar klemmen en zeggen „dat eet ik
niet", want daarmee ontzegt u zich een
levensgrote culinaire ontdekking. De
Sashimi is namelijk in weerwil van zijn
rauwe karakter een pure verrukking, die
het midden houdt tussen een eerste klas
oester en een zachtgerookte zalm. Wan
neer u uitgebreid hannesend het laatste
stukje rauwe vis aan uw stokjes hebt
geprikt, is uw hongergevoel groter dan
ooit.
Op twee manieren kunt u dit gevoel
nu elimineren: via de Tempura en via
de Sukiyatti. De Tempura is een gefri-
teerde vis, die ondergedompeld wordt in
een exquise saus. De Sukiyatti (vers
vlees en 8 soorten groenten) wordt door
één der geisha's aan uw tafel klaarge
maakt op een gaskomfoor. Glimlachend
wacht ze vervolgens, totdat u het met de
ze spijzen aan de stok krijgt.
Want die herinnering kan niemand
hem meer afnemen.
Als extra-hindernis fungeert een rauw,
opgeklopt ei, waarin de Sukiyatti gedept
wordt, voordat u hem naar de mond tilt.
Op dat moment is zelfs de meest nurkse
gast bereid met de geisha mee te lachen,
omdat de Sukiyatti in deze hoYdeloop op
de meest ongelegen momenten van de
stokjes glijdt. Het gevolg is, dat hij zo
goed als nooit in het rauwe ei terecht
komt, maar wel in uw glas bier, op de
kimono vqn uw tafeldame of in het kom
foor waarop hij de grillige reis begonnen
is. Nochtans dient men dapper door te
mieren want die tweeëneenhalf uur, die
Jan Pieters voor uw rielekskuur heeft
uitgetrokken, moeten hoe dan ook wor
den volgemaakt.
Bij Tempura en Sukiyatti drinkt de
gast bij voorkeur de Saki, een Japanse
rijstdrank, die tot zestig graden verhit is.
Het alcoholpercentage bedraagt 18 pro
cent, maar als je dit niet weet, drink je
de saki rustig als een lauwe hoestdrank,
totdat je opeens met wijd opengesperde
poppeogen en loodzware benen onder
tafel glijdt. Statistieken wijzen uit, dat
dit bij de» meeste saki-drinkers gebeurt
bij het veertiende of vijftiende glas. Of
men daarom de tafels zo laag bij de
grond heeft geplaatst, is één van de vele
raadselen waarmee Japan zijn maaltijden
omgeeft.
Na de hoofdmaaltijd volgt desgewenst
een nagerecht, dat bestaat uit meloen of
perzik. Tegen die tijd ligt de volgende
hete doek alweer op tafel, waaronder
men hijgend en transpirerend de voorge
schreven twee en een half uur vol maakt.
Dat is tevens het uitgelezen moment om
zacht en doordringend te gaan boeren,
maar nodig is het niet. Jan Pieters is in
die dingen ruimdenkend. Het mag alle
maal wel van hem, maar hij zal niet aan
dringen. Heeft u wellicht ook nog aan
vechting om „Hollands vlag je bent mijn
glorie" aan te heffen? Gaat rustig uw
(Van een onzer verslaggevers)
Half verscholen in het oude Brabant
se land rond Oisterwyk ligt een boer
derij met op het erf een schaapskooi.
De schaapskooi ziet er erg oud uit,
mazT schijn bedriegt. Pas negentien
jaar staat het bouwsel op die plaats.
Gedurende die tijd oefent Kees Keu
ninkx (57) het beroep van herder uit.
Hij heeft als enige in het Middenbra
bantse een kudde van vijftig schapen.
De man is met zijn dieren een beken
de verschijning geworden in de streek,
waar op zomerse dagen toeristen even
auto, fiets of bromfiets inhouden om
de kudde gade te slaan.
De Stichting Brabants Landschap
heeft ook interesse voor de kudde. Zij
heeft de herder nog geen twee jaar ge
leden er van weerhouden met het hoe
den van schapen op te houden. De
stichting heeft geen zeggenschap over
de dieren, maar zij wil voorkomen dat
het folkloristische beeld in de streek
ophoudt te bestaan.
De kudde is eigendom van de herder.
Hij vertelt, dat na twee tegenslagen
binnen èèn jaar de zin om door te
gaan met hoeden niet groot meer was.
„Er heerste al enige tijd een ziekte
onder de schapen. De veterinaire dienst
onderzocht de dieren en oordeelde dat
ze afgemaakt moesten worden. Zo was
ik de gehele kudde kwyt. Kort daarop
kocht ik weer schapen. De kudde ge
dijde goed, maar op een kwade dag
raakten negentien dieren onder een
trein. De Stichting Brabants Landschap
heeft me toen afgeraden het bijltje er
bij neer te leggen. Ik heb geen spijt
van dat besluit, want de opbrengsten
van fok en verkoop stellen me tevre
den."
„Mijn inkomen ligt rond de vijftig
guiden per week. Hiervan kan ik als
vrijgezel ruimschoots leven, sparen en
een hobby er op na houden. Gelegen
heid om geld uit te geven heb ik bijna
niet. Iedere dag trek ik tot zes uur
's-avonds met de kudde door het veld.
Een brommer of ander comfort wil ik
niet. Reizen doe ik per fiets of bus."
M'n hobby Jagen. Hoeft echt niet
veel te kosten, want voor honderdvijf
tig gulden kun je een goede buks ko
pen. Je moet alleen ieder jaar patro
nen aanschaffen. De pachtprijs van een
jachtveld valt wel mee, als je de land
eigenaren maar kent. Afgerichte jacht
honden koop ik niet. Africhten van
jachthonden en ook van honden voor
de kudde doe ik zelf.''
„Ik heb maar een zorg: het sparen
voor de oude dag. Na mijn 65ste stop
ik met het houden van schapen. Dan
moet er geld genoeg op de bank staan
om in het ergste geval niet afhanke
lijk te hoeven zyn van sociale voor
zieningen."
..Volgens mjj is het beroep van zelf
standig schaapherder gedoemd te ver
dwijnen. Een jonge kerel met een ge
zin begint er doodeenvoudig niet aan,
omdat de verdiensten voor hem te ge
ring zijn. En waar vind je nog iemand,
die zeven dagen per week met een kud
de onder gunstige en ongunstige weers
omstandigheden het veld intrekt?')'
De heer Keunink^ woont bij zijn
broer in de kleine hoeve, die eigendom
is geweest van grootgrondbezitters op
De enige metgezel
van herder Keuninkx
bij de kudde.... en
op de jacht.
kasteel Nemelaer. Dit is nog te zien
aan de beschildering van luiken en
deuren. Nu is de boerdery eigendom
van de Stichting Brabants Landschap.
De stichting handhaaft voornamelijk
voor de toerist het uiterlijk en in-
nerlijk van de gebouwen. Het gedoente
inclusief waterput en kromgetrokken,
half vergaan hout kan zo naar het
Openluchtmuseum in Arnhem worden
overgebracht.
Zo nu en dan duiken bjj de boerde
rij aan de spoordijk Oisterwijk-Box-
tel mensen met schildersattributen
op om het pittoreske van de gebouwen
vast te leggen. Deze belangstelling vin
den de bewoners maar matig. Zjj be
grijpen niet wat de mensen in hun on
gerief zien, maar zij willen voor geen
goud hun verlaten oord ruilen voor
meer gerief. Toch bereiden zij zich voor
op ontsluiting van de streek. Er is na
melijk een ruilverkaveling in uitvoe
ring. De verkaveling houdt tevens in,
dat er een provinciale weg over het
land van de Keunïnkxen komt. Rood
geverfde paaltjes in de wei voor het
woonhuis geven al aan waar straks het
beton van de weg ligt.
Herder Keuninkx heeft een hekel aan
verkeer. Het roept bij hem associaties
met het stadsleven op. Hij maakt zich
nu al zorgen over de weg. Niet zozeer
voor zichzelf, maar voor de kudde, die
er iedere dag moet oversteken om bij
de weideplaats te komen. De vyftig
schapen grazen voornamelijk op de dijk
langs de gekanaliseerde Run.
„Ik pas er voor", zegt de herder, om
met de kudde de Kampinase heide op
te trekken. Om op de hei te komen hoef
ik de toekomstige weg niet over te
steken, ma&r het voedsel dat de scha
pen daar vinden is niet zo goed als het
gras van de dijk. Het verschil in heide
en „grasschapen" merk je vooral op de
veemarkt. Mijn winst op anderhalf
schaap is, om het verschil maar eens te
benaderen, net zo groot als die van
een ander op drie heideschapen..
Er loopt toch een kudde op de heide
hij Hilversum en in Drente houdt men
toch ook schapen op de hei
„Heidekudden zyn geen eigendom van
de herder. Zy worden voor de toerist
gehouden. Overigens een kostbare be
zigheid, want de eigenaren moeten
jaarlijks duizenden guldens uitgeven
om die kudden in stand te houden. Bo
vendien hebben zij nog de loonpost van
dé* herders."
„Je zult niet veel zelfstandige her
ders meer vinden. Ook de kunstmatig
in stand gehouden kudden zyn gering
in aantal. Ik denk dat in Brabant nog
maar drie schaapherders rondlopen."
Keuninkx verheugt zich op de dag
dat hij het herderschap zonder sche
pel er aan kan geven. Dit betekent
voor de toerist een attractie minder in
het toch al veranderende landschap.
5^
gang, want uw geluk mag geen grenzen
kennen. Gooi er ook nog maar „in het
groene dal, in het stille dal" tegenaan
en laat uw tafeldame de tweede stem
verzorgen. Jan Pieters staat er bij en
kijkt er naar. Intens tevreden. Volmaakt
gelukkig. Weer heeft een vaderlander
onder zijn dak de rust der wijzen ge
vonden.
Breekbare Yoshiko schuift daarna
piëteitvol de sloffen van uw voeten en
reikt de schoeniepen aan. Denkt u wel
om uw steunzolen? En voor de rest wil
ze maar zeggen: Sajonara. wat tot ziens
betekent. U bent zo rustig geworden, u
heeft zo zalig gerieleksd, dat u moeite
heeft om te antwoorden. Domo arigato
gozaimas. Jan Pieters heeft u die woor
den ingefluisterd, want Yoshiko zou u
niet verstaan, als u zei: „Heel veel be
dankt".
Als u reeds halverwege de trap bent,
wordt u discreet op de schouder getikt.
Het is Jan Pieters. Zou u er misschien
geen bezwaar tegen hebben om nog even
een kleinigheidje af te rekenen? Twee
maal twintig gulden, plus de saki, plus
de meloen, plus de whisky. Meneer be
grijpt u wel. Meneer* begrijpt alles. De
tempura en de Sukiyatti hebben hem
alleen zo intens rustig gemaakt, dat hij
het bestaan van geld glad vergeten was.
Maar nu weet hij het weer. Hij is blij,
dat hij het restaurant ook op een schoen
en een slof verlaten kan.
De 29-jarige Japanse chef-kok Muslia
is een culinair fenomeen, die als één
van de weinigen in Tokio het fel
begeerde brevet heeft gehaald om
de Fuka, een Japanse vis met ver
giftigde gal, te prepareren. In Sche-
veningen is hy inmiddels een ge
waardeerd lid geworden van de
plaatselijke biljartvereniging.
