Het telegram
Zimmermann
k
s/r/c
KRITISCH
administratieve kracht
Breda slecht
op
dreef
Textielbeleid
niet zonder
zelfprotectie
BOEKENPLANK
Communicatie en
coördinatie
ploegenwerkers
mannelijke
werkkrachten
NIEUWS!
NIEUWS!
NIEUWS!
INDUSTRIETERREIN
te koop of te huur gevraagd
Bemstorff
Oorlog
Herinnering aan
gesloopte fabriek
in Middelburg
DAMMEN
Opmars kunstvezels
Duivel
commentaar
N.V. Drukkerij
„DE SPAARNESTAD"
Parallelweg 5, Etten
13
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 19 OKTOBER 1965
Welke rol Heeft een telegram, dat
in januari 1917 door de Duitse mi
nister van buitenlandse zaken, Zim-
mermann, verzonden werd aan de
Duitse ambassadeur in Washington,
Bernstoff, gespeeld in de Ameri
kaanse groei naar deelneming aan
de oorlog? De meeste geschiede
nisboeken vermelden dit telegram
slechts terloops en vertellen amper
iets over de achtergronden ervan.
Feit is, dat dit telegram, onder
schept door de Britse geheime
dienst, de „koevoet" is geweest,
waarmee de Amerikaanse openba
re mening en daarmee eindelijk
ook Wilson naar een „deelneming
aan de oorlog" is gewrikt. Het te
legram zelf, de man, die er achter
stond, de rol van dit kleine stukje
papier in het wel en wee van de
wereld, zijn onderwerp van een
nieuw boek van Barbare Tuch-
man, „The Zimmermann-tele-
gram", dat recentelijk als pocket
verschenen is (Laurel Edition)
in New York. Barbara Tuchman,
die de Pulitzerprijs verwierf voor
haar boek „The guns of August"
bewijst in dit nieuwe werk op
nieuw baanbreekster te zijn van
een nieuw soort geschiedschrijving.
De figuren in haar boek blijven niet
de verschijnselen achter jaartallen,
maar komen tof een eigen leven.
Als Barbara Tuchman geschiedenis
schrijft, leest men haar toch wel
historische documentatie als een ro
man. Dit verhaal is aan haar jong
ste „roman" ontleend.
In de winter van 1916—1917
lag het westelijk front bevroren
in een web van loopgraven. Een
wanhopige poging om aan de
Somme een bres in de Duitse
linies te slaan was gesmoord in
het bloed van een miljoen do
den; noch in Berlijn kon men de
mannen, het materiaal en de
moed opbrengen om iets te
veranderen in de noodlottige
starheid, waarin de oorlog was
geraakt.
Het was immers al de derde
oorlogswinter: het „nach Paris
en „a Berlin" van 1914 waren
al verklonken en de bloemen,
waarmee men de naar het front
trekkende soldaten had ge
tooid, waren op hun graven
verdord.
Eén natie slechts zou die noodlottige
starheid kunnen doorbreken: Amerika.
Maar in Washington zetelde een zieke,
besluiteloze en te idealistische president
Wilson, die zijn eigen gedachten over de
beslissing koesterde: een vrede zonder
overwinnaar, uit welke vréde een eeuwi
ge samenwerking zou kunnen voortko
men tussen alle volkeren. Het dreigement
der Duitsers, dat zij hun duikboten zou
den inzetten tegen alles en iedereen dat
•de wereldzeeën bevoer, kwam Wilson ir
reëel voor. Hij achtte niemand, zelfs de
Duitsers niet, tot een dergelijke onmen
selijkheid in staat.
Het tragische van Wilson was, dat hij
te minder in een onbeperkte duikboot
oorlog kon geloven, naarmate het onte-
genhoudbare naderbij kwam. Zelfs toen
hem op 1 februari 1917 officieel werd
meegedeeld „dat het zover was", wilde
hij het niet geloven, „totdat de feiten de
verschrikkelijkheid der Duitsers zouden
aantonen".
Inmiddels wist Londen al half januari,
dat de duikbootoorlog voor de deur stond.
De basis van die wetenschap was een te
legram, dat de nieuwbakken Duitse mi
nister van buitenlandse zaken, Zimmer-
mann in diplomatieke code had gezon
den naar de Duitse vertegenwoordigers
in de V.S., en middels hen naar die in
Mexico. Maar Londen kon de wetenschap
van het op 17 januari gedeeltelijk gede
codeerde telegram niet met de V.S. de
len, 'omdat dan zou blijken, dat de Duitse
code de Britten bekend was.
De Britse geheime dienst stond voor een
ontzaglijk dilemma: aan de ene kant hield
men in de hand de koevoet, waarmee
men de V.S. in de oorlog zou kunnen
wrikken, aan de andere kant zou men
door die koevoet te hanteren het oor ver
liezen, waarmee men aan de deur van
het Duitse keizerlijke hoofdkwartier luis
terde.
De geheime dienst besloot te wachten.
Bovendien had men het telegram nog
slechts gedeeltelijk ontcijferd. Wel had
den de deskundigen in Room 40 van
Whitehall- uit het telegram gelezen, dat
Duitsland per 1 februari 1917 de duik
bootoorlog onbeperkt zou inzetten, maar
halverwege het telegram was nog een on
ontcijferde passage. De geheime dienst
zou pas dagen later ontdekken, dat juist
deze passage het belangrijkste was: daar
in werd zonder meer Mexico in de oorlog
betrokken en werd gedreigd met deel
name van Japan aan de strijd.
Dat juist Zimmerman het telegram had
ondertekend, maakte de zaak met be
trekking tot de V.S. nog moeilijker dan
zij zonder meer al geweest zou zijn. Hij
was pas enkele maanden minister en zijn
verschijning op het politieke toneel was
juist in de Verenigde Staten toegejuicht.
Als minister was Zimmermann Von Ja
gow opgevolgd die een vertegenwoor
diger van de gehate Junkerkaste was ge
weest en wiens politieke lijn alleen al
daarom de Amerikanen afkeer had inge
boezemd. Zimmermann daarentegen was
een liberale burger: een soort self-made-
man, die het van een kleine consulaire
post tot een ministerszetel had gebracht
in een bijna Amerikaanse carrière. Zijn
benoeming in november 1916 tot minister
had in de Amerikaanse pers juichkreten
doen los slaan. Eindelijk een niet-militai-
re figuur, eindelijk een man wiens ge
zonde verstand welhaast moet blijken uit
z;jn carrière. Eindelijk een man, die de
starre Duitse houding misschien zou kun
nen veranderen.
In feite lagen de zaken precies anders-
om. Von Jagow was de man geweest, die
ondanks zijn „Von" afkerig was geweest
van de „rücksichtlose" politiek der gene
raals, die sedert augustus 1916 in feite de
macht uitoefenden: Ludendorff en' Hin-
denburg. Zeker: kanselier Bethmann was
nog in functie, heit parlement werkte nog.
Maar noch Bethmann, noch het parlement
waren in de laatste maanden van 1916
bij machte geweest, de onbeperkte duik-
bootoorlog, waarnaar de generaals streef
den, in zijn verschrikkel.jk naderbijkomen
te remmen. Het liefst hadden de generaals
kanselier Bethmann aan de dijk gezet,
maar zover reikte hu»^ macht juist niet
Hun macht reikte wel ver genoeg, om
Bethmanns medestanders weg te werken
en een van die medestanders was de mi
nister van buitenlandse zaken Von Jagow
Zimmermann kwam in zijn plaats: een
man,_ wiens eerzucht grenzeloos was en
die zich in het nict-burgerlijke gezelschap
van minister en generaals „acceptabel"
wilde maken. Hij deed bat door zich blin
delings aan de generaals te onderwerpen:
met de arme Bethmann, die op het punt
stond te vallen, wilde hij niet mee-glijdqp.
Zimmermann, waar Amerika wonderen
van verwachtte, bleek de duivel in eigen
persoon te zijn.
ciaal op Mexico had de passage in het in
Londen onderschepte telegram betrek
king. Mexico, aldus het telegram, zou
zich onmidellijk mengen in de strijd, wan
neer de V.S. aan de oorlog gingen deel
nemen. Als loon voor deze vriendendienst
zou Duitsland de Mexicanen de mogelijk
heid bieden oude Mexicaanse gebieden in
de V.S. te heroveren, Nieuw-Mexico, Ari
zona en Texas.
De man, aan wie het beruchte telegram
gericht was, de Duitse ambassadeur
Bemstorff in Washington, beleefde er sla
peloze nachten door. Herhaaldelijk had hy
in 1916 gepoogd de gedachte aan een on
beperkte duikbootoorlog bij zijn landge
noten te verjagen wijl hy de Amerikanen
beter kende dan zyn landgenoten in
Europa dat deden.
Bemstorff wist, dat de V.S. zich niet
eeuwig zouden laten provoceren. En met
diet wetenschap was het niet moeilijk de
gedachten door te trekken naar de on
vermijdelijke eindontwikkeling: als Ame
rika zou- ingrijpen, dan zou de Duitse ne
derlaag onafwendbaar blijken. Tegen de-
V redenering had de keizerlijke kliek'het.
Zimmermanns tegen-argument: in de paar
maanden, die Amerika nodig zou hebben
om oorlogstechnisch op toeren te komen,
zou Engeland verslagen zijn
Terwijl het Zimmermann-telegram in
de archieven van de geheime dienst in
Londen lag (inmiddels geheel ontcijferd)
als het tastbaar bewijs van de Duitse voor
nemens, deed Wilson op 22 januari 1917
nog een grote poging om zijn gedachten
door te zetten. In een grote rede zette hij
zijn plannen uiteen vooï een „oorlog zon
der overwinning", voor beëindiging der
vijandelijkheden en het begin van een
nieuwe vredelievende wereld.
Met de tekst van deze rede dacht am
bassadeur Bemstorff zijn laatste kans te
krijgen, de Duitsers van hun heilloze
voornemens af te brengen. Ook kanselier
Bethmann probeerde in Duitsland zijn ge
neraals (het waren niet zijn generaals, hij
WOODROW WILSON
moeilijke zaak
was hun kanselier) nog tot andere ge
dachten te brengen, maar de generaals
gaven hem te verstaan, dat aan een ver
andering van de plannen niet gedacht kon
worden: de onderzeeërs waren reeds uit
gevaren en het was te laat om hen nog
tegenbevelen te kunnen geven. De teer
ling was geworpen.
Op 31 januari 1917, 8 uur voor het uur
U, waarop de onbeperkte duikbootoorlog
zou beginnen, bracht een verslagen Beth
mann het voornemen van zijn regering ter
kennis van het Witte Huis. Hij was een
verslagen man, wiens verslagenheid nog
maar de helft weerspiegelde van zijn ken
nis: immers hij wist, dat de deelneming
van Mexico en Japan aan de oorlog in de
lucht hing, wanneer de V.S. zich zouden
laten verlokken metterdaad in het krijgs
gewoel te springen.
President Wilson was verontwaardigd
over het Duitse voornemen, maar in zijn
verontwaardiging wenste hij een derge
lijke onmenselijkheid als de onbeperkte
duikbootoorlog niet te aanvaarden. Hij
geloofde niet, dat de Duitsers werkelijk
zouden- doen, wat ze hem via Bemstorff
lieten mededelen
Het leek er dagen op, dat Zimmermann
gelijk zou krygen wat betreft de deelne
ming aan de oorlog door de V.S. De aar
zelende Wilson wachtte op bewijzen en
nam geen enkele beslissing van grote im
portantie. Zyn woorden: „En toch wil ik
het niet geloven." Het stuk, dat hem dat
geloof zou moeten bijbrengen, lag al twee
weken in Londen. Nu de duikbootoorlog
een feit geworden was, moest het tele
gram op de een of andere wyze ter ken
nis van de Amerikanen worden gebracht'
De Britse geheime dienst, ondanks alles
niet bereid de Duitsers te verraden, dat
hun code bekend was, zocht en vond een
oplossing. Als in Mexico bij de Duitse
ambassade een gedecodeerde kopie ge
vonden kon worden van het telegram, dat
Bemstorff aan zijn collega daar gezon
den had zou men de Amerikanen die
kopie in handen kunnen spelen. Men zou
dan bij de Duitsers de indruk wekken,
dat er op de ambassade in Mexico een
indiscretie was begaan en het geheim van
de code zou verzekerd blijven. Het plan
lukte door een wonderlijke samenloop van
omstandigheden beter dan men had dur
ven verwachtén. Het geheel gedecodeerde
telegram verscheen in de Amerikaanse
pers juist op het ogenblik, dat de isolatie-
onisten in de Senaat door eindeloze rede
voeringen trachtten, Amerika buiten het
krijgsgeweld te houden.
De publiek opinie in de States werd
door die plotselinge publikatie van het
telegram opgeschroefd naar een „oorlog
met Duitsland en onmiddellijk". Wilson,
die nog even getracht had, het onvermij
delijke te vermijden door een wet voor te
stellen, waarbij koopvaardijschepen zou
den worden bewapend, kon niet anders
meer, dan Duitsland de oorlog verklaren.
Het zou evenwel nog tot 6 april 1917 du
ren, eer het zover was.
Intussen keerden voor de man, wiens
naam onverbrekelijk verbonden was aan
de duikbootoorlog, de kansen. De Mexi
canen speelden nader bezien toch liever
niet mee, de „Duitse" Amerikanen ble
ken bijna Amerikaanser dan de presi
dent, op enkele uitzonderingen na. die
naar Mexico verdwenen om daar vergeefs
te trachten de afbrokkelende Duitse plan
nen te redden. Engeland bleek in enkele
maanden duikbootoorlog niet verslagen te
kunnenworden, Amerika bleek sneller
oorlogsgereed te zijn, dan de Duitse ge
neraals gedacht hadden.
MIDDELBURG Het wekt misschien
verwondering als we vertellen- dat dit
„industriële plaatje" gemaakt is in het
hartje van Middelburg. De foto toont de
vroegere pletterij van de Vitriteirietfa-
briek aan de Pöttebakkerssingel. Het hele
complex heeft het veld moeten ruimen
voor de sanering in de binnenstad van
Middelburg. Alleen de twee schoorstenen
zijn nog overgebleven. Ze steken donker
af tegen sombere herfstluchten. Binnen
kort zullen ook deze twee herinneringen
verdwijnen. Op het lege terrein zal een
nieuw kantoorgebouw komen.
(Van onze dammedewerker)
BREDA Opmerkelijk zijn in de com
petitie van de Prov. Noord-Brabantse
Dambond de slechte resultaten, die in de
hoofdklasse D.V. Breda tot nu toe heeft
behaald.
Beide wedstrijden gingen voor de Bre-
danaars verloren, met grote cijfers zelfs.
Het Oosterhoutse DVO herstelde zich in
de eerste klasse met een nuttige zege
over het tweede tiental van de Fhilips-
dammers. De Schijf uit Roosendaal kwam
thuis maar net met de hakken over de
sloot in de wedstrijd tegen het Eindho-
vense Tivoli. Of de Roosendalers inder
daad regelrecht op het kampioenschap en
de promotie afstevenen, zal deze week
blijken in de wedstrijden tegen Tilburg
'50 en DGV (Meerveldhoven).
De uitslagen luiden als volgt:
Hoofdklasse: DVS Schijndel- DV Bre
da 13-7. EDG Eindhoven-VD Heusden
12-8, DV Breda-DC Philips 6-14.
Eerste klasse: DVO-DC Philips 2 12-8,
Excelsior 2 's-Bosch-De Schijf 7-13, De
Schijf-Tivoli 11-9.
Tweede klasse: De Schuivers Bakel-
MDC Mierlo 10-10, NDC Neerkant-EAD 2
Asten 12-8.
SAN FRANCISCO (ANP) Op de ope
ningsbijeenkomst van het congres van
de International Federation of Cotton
and Allied Textile Industries dat voor
de eerste maal in de Verenigde Staten
wordt gehouden, heeft de president van
de organisatie, Chris ter Hoeglund, ver
klaard dat het bevorderen van een tex
tielindustrie mogelijk niet langer een ge
makkelijke weg zal zijn voor de industria
lisatie van ontwikkelingslanden, door de
enorme investeringen die hiervoor thans
vereist zijn en omdat het bovendien voor
de geïndustrialiseerde landen spoedig mo
gelijk zal zijn bepaalde standaard textiel
soorten even goedkoop te produceren als
de landen met een overvloed aan goed
kope arbeidskrachten, waardoor het voor
de ontwikkelingslanden moeilijker wordt
te concurreren op de wereldmarkten. Vol
gens Hoeglund wijst deze belangrijke
ontwikkeling in de wereld der textielin
dustrie op de behoefte aan de evenwicht-
jim mm an internationale
De onbeperkte duikbootoorlog kreeg in
deze erzuchtige man met zijn grote kam
pioen- Dat die oorlog Amerika tot
actieve strijd zou uitlokken, geloofde hy
niet. Op de eerste plaats was Amerika
zo dacht hij in geen maanden nog ge
reed om werkelyk een actieve rol te spe
len en bovendien woonden in Amerika
ongeveer elf miljoen Amerikanen van
Duitse herkomst, die, zo redeneerde hy
met zijn Pruisische verstand, ongetwijfeld
de zijde van het oude vaderland zouden
kiezen.
Zimmermann redeneerde nog verder.
Om te voorkomen, dat Amerika zich on
middellijk in de strijd zou mengen, bracht
hij in zijn plannen nieuwe bondgenoten
naar voren, Japan, dat ongetwijfeld de
Amerikanen op de Stille Oceaan zou wil
len bezig houden én Mexico, dat met
de V.S, als water en vuur leefde. Spe-
DICK LAAN: LACH JIJ MAAR, PIN
KELTJE. (Van Holkema en Warendorf,
n.v.). Een nieuw boek in de al bekende
Pinkeltje-reeks, voor vele kinderen een
bron van veel lees- of voorleesplezier.
Ook dit nieuwe boek bevat een groot
aantal verhalen uit het verre en geheim
zinnige Pinkeltjesland, waar allemaal
dingen gebeuren die kinderen prachtig
vinden.
MIES BOUHUYS: AUTO-BAS EN
ZIJN VRIENDEN. (De Spaarnestad). Dit
is het tweede deel van de Auto-Bas-se.
rie, waarin auto's levende wezens met
menselijke eigenschappen worden, die al
ledaagse maar tot de verbeelding van de
jeugd sprekende avonturen beleven. Voor
een kind kost het niet de minste moeite
in een auto een levend wezen te zien.
Vs
Als men constateert dat de gangsters,
die de roofoverval op de Amrobank in
Tilburg hebben gepleegd, hun werk on
gestoord hebben kunnen doen doordat de
wijze van alarmering niet deugde, dan
betekent dit niet, dat daarmee zonder
meer een blaam wordt geworpen op het
Tilburgse politiecorps. Deze verzekering
heeft ons niet alleen de Bredase officier
van justitie gegeven. Wij komen zelf ook
tot die conclusie als we het resultaat
overzien van een reeks van informaties
die wij hebben ingewonnen en die ons
de zekerheid hebben verschaft, dat het
Nederlandse opsporings- en vervolgings
apparaat niet tegen harde gangsterprak-
tyken is opgewassen.
Nederland kent het instituut van de ge
meentepolitie, dat onder het ministerie
van Binnenlandse Zaken ressorteert, het
kent de rijkspolitie die thuishoort bij het
Ministerie van Justitie en het heeft ten
slotte zijn Korps Marechaussee dat tot 't
leger behoort.
Ieder van deze drie politie-apparaten
heeft, behalve zijn eigen ministerie, ook
zijn eigen territoir, zyn eigen taak, zyn
eigen commandanten en zijn eigen tech
nische uitrusting. Van enige coördinatie
hetgeen iets anders is dan samenwér
king is geen sprake.
Wie nog wat verder in dze situatie
duikt komt tot de bevinding, dat de
korpsen gemeente-politie die ons land
lijk is even zovele onafhankelijke groot
heden zijn, gemeentelijke apparaten met
de burgemeester aan het hoofd, die hun
eigen bevoegdheden en verantwoordelijk
heid hebben en wier binding op organi
satorisch terrein slechts bestaat uit een
onvolkomen telexnet, waarop niet alle
gemeentelijke korpsen zyn aangesloten.
Daarnaast bestaat er wel contact tussen
tie korpsen dat bedoeld is om ervaringen
uit te wisselen en om aan de hand van
concrete gevallen leemten op te vullen
in de tot dusver gevolgde opsporings
methodiek.
Welnu, zo'n concreet geval ligt er nu,
een heel duidelijk en zeer aansprekend
geval. Voor ieder die belang heeft bij
een goed functionerend politie-apparaat
in ons land en dat is tenslotte iedere
staatsburger moet het duidelijk zyn,
dat er op korte termijn een aantal leem
ten moeten worden opgevuld.
De eerste overval van een internationa
le bende en blijkbaar een die in het
buitenland al heeft laten zien dat ze van
wanten weet is in ons land een feit.
In departementale kringen vindt men
hierin niet onmiddellijk aanleiding om
san schaalvergroting van de misdaad
binnen onze grenzen te denken. Hoeveel
van dit soort vertoningen moeten we
daarvoor dan eerfst beleefd hebben
Departementale kringen (zie onze voor
pagina) reageerden vry nuchter op het
geen zich in Tilburg heeft afgespeeld.
Maar departementale kringen wonen in
Den Haag en Den Haag ligt niet in het
grensgebied.
In het verleden is meermalen bewezen,
dat de regionale organisatie van de rijks
politie vele voordelen kan bieden boven
de telkens lokale organisatie van de ge
meentepolitie. Ook in het geval van Til
burg is gebleken, dat die in eerste opzet
lokale organisatie een belemmering kan
vormen voor een noodzakelijke snelle
communicatie. Die communicatie vraagt
dus om aanpassing, waarbij wij ons wel
realiseren, dat dit heel wat hoofdbrekens
zal kosten. Evenals een betere coördinatie
tussen gemeentepolitie, rijkspolite en
marechaussee. Maar het is reëler om
van de overheid te vragen dat zij zich
in deze aanpast aan nieuwe gangster-
methoden, da dat men de gangsters
vraagt om rekening te houden met de
politie-situatie in ons land.
De zaak Tilburg heeft ons nog iets an
ders geleerd, n.l. dat er een communica
tie-leemte is tussen bankgebouwen en
de politie. Dit is gèèn overheidszaak, dit
is een zaak van het particulier initiatief.
Het is tekenend, dat grote bankinstellin
gen in ons land wél bereid zyn om van
de Tilburgse zaak een lesje te leren. En
om te trachten op korte termijn maatre
gelen te nemen. Die (waarschijnlijk kost
bare) maatregelen zullen echter maar
halve maatregelen blijken, wanneer de
overheid niet deelt in deze besluitvaar
digheid.
Deze charmante jonge vrouw
in de klederdracht van de Dodeka-
nesos is koningin Anne-Marie van
Griekenland, die 'zo verscheen op
een diner in het stadhuis van Rho
des gegeven ter ere van haar en
koning Konstantijn.
scheppende invloed va
textielovereenkomsten.
De eerste vice-president van Eastman
Chemical Products, Robert L. Churchill,
sprak over de nieuwe ontwikkelingen met
betrekking tot kunstvezels. Hij raamde
dat tegen 1975 het wereldverbruik van
kunstvezels bijna gelijk zal zijn aan het
verbruik van alle natuutvezels in 1965
ongeveer 11,9 miljoen metrieke ton be
dragen en het verbruik van kunstvezels
ongeveer 5,3 miljoen metrieke tooi.
Hij gaf de waarschuwing dat elke over
capaciteit een verstorende invloed zal
hebben op de wereldmarkten en wees er
op dat het voor iedereen in de textiel
industrie, zowel binnen als buiten de
Verenigde Staten duidelijk is dat de Ver
enigde Staten voor een produktieover-
schot in de wereld een zeer geschikte en
aantrekkelijke afzetmarkt kunnen zijn.
Verder is het een vaststaand feit, dat, hoe
idealistisch een land ook moge zijn met
betrekking tot een vrije internationale
handel, het uiteindelijk gedwongen zal
zijn de eigen industrie te beschermen.
Volgens Churchill moeten alle onderhan
delingen tussen regeringen over wereld
textielproblemen ook betrekking hebben
op de kunstvezels indien men doeltref
fende oplossingen wil bereiken.
TELEFOON 01608—2573.
Wegens produktie-uitbreiding vragen wij voor onmiddellijke indiensttreding
voor onze afdeling diepdrukkerij
(leeftijd 18—45 jaar).
voor de verschillende grafische afdelingen in
dagdienst (leeftijd 18—45 jaar).
Wij bieden u o
goed loon;
gunstige ploegentijden (gem. 40 uur p.w.)
gratis werkkleding;
hoog winstaandeel enz.
U kunt zich aanmelden van maandag t.m. vrijdag van 8.30—12.00 uur en van
13.30—17.30 uur op onze afd. Personeelszaken, welke u alle gewenste in
lichtingen zal verstrekken. Aanmelding na werktijd alleen na afspraak.
ca. 50.000 tot 100.000 m2, met of zonder fabriekshallen, tot maxi
mum afstand van 100 km van Rotterdam
door groot industrieel bedrijf te Rotterdam.
Brieven onder no. S 23907-00 bureau van dit blad.
ook
vandaag weer
in de
advertenties
in
Dagblad De Stem
POWER 1TOOL9
Moderne fabriek van elektrisch gereedschap met
hoofdbedrijf in Chicago en vestigingen over da
gehele wereld vraagt voor spoedige indienst
treding:
afdeling VERKOOPADMINISTRATIE
Gedacht wordt aan een jongeman met b.v.
MULO-opleiding, die in staat is ordelijk en
accuraat te werken.
Type-diploma strekt tot aanbeveling maar ii
niet noodzakelijk.
Schriftelijke sollicitaties worden gaarne tegemoet gezian
door: Skil (Nederland) N.V., Afd. Personeelszaken, KonH-
nenberg 60, Breda, telefoon 01600—2 45 11.
