Dienstplichtigen in
Y.N.-vredesleger
Overwintering tussen
de massa-wapens
4
Apartheid
als export
artikel
BLIK NAAR BUITEN
ES
al
Realisme en
WRAAK- TRIL OGIE
VAN EX-NAZI
idealisme
KIESRECHT
Verkouden?
TOTAAL 4000 MAN BESCHIKBAAR
Nu 140 duizend
Amerikanen in
Zuid-Vietnam
Monniken voor
rechter in
smokkelzaak
Vakcentralen
bang voor
moeilijkheden
op loonfront
R
GOOD LUCK,
JOHNSON
Voorlichting
Zeg het
met
bloemen
NA VO-taak
„Ballance of terror"
Wereldregering
Notities v
ROND fcéj HET
B
BINNENHOF
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 8 OKTOBER 196S
WASHINGTON (AFP) Op het
Witte huis kon men gisteren niet
merken dat president Johnson, die
vandaag vrijdag aan zijn galblaas ge
opereerd zal worden, twee weken
lang aan zijn bed gekluisterd zal zijn.
Johnson had nog een druk program
af te werken voor hij naar het ma
rinehospitaal in Bethesda ging. In het
ziekenhuis is men druk bezig met de
voorbereidingen. Op de tweede ver
dieping zijn vertrekken voor hem
ingericht. Toen hij in januari in dit
ziekenhuis werd opgenomen om voor
een zware kou behandeld te worden j
werd hij naar een veel hoger gelegen
verdieping gebracht. De geheime
dienst zou dit niet erg prettig heb
ben gevonden, omdat het bij een ver
blijf „aan de top" moeilijk zou zijn
hem te redden als er brand zou uit
breken. Op het Witte Huis treft men
voorbereidingen om te „emigreren".
Zo zijn de geheime dienst, het persbu
reau en het secretariaat van de pre
sident doende materiaal over te bren
gen naar het ziekenhuis.
Men is echter niet ongerust. De art
sen hebben duidelijk te verstaan ge
geven, dat de gezondheidstoestand van
Johnson zodanig is, dat hij niet bang
hoeft te zijn voor de operatie Boven
dien hebben de statistieken uitgewe
zen dat er maar weinig mensen dood
gaan tijdens of aan de gevolgen van
een galblaasoperatie
Op de foto:
President Johnson heeft woens
dag een wandeling gemaakt in de
omgeving van het Witte Huis.
Aan de vooravond van zijn opera
tie groetten vele voorbijgangers
hem met Good luck Mister Pre
sident
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Nederland houdt minimaal 1800 en maximaal ongeveer 4000
man landmacht-, luchtmacht, en marinepersoneel beschikbaar voor het vredes-
leger van de Verenigde Naties. Dit is het grootste aanbod door een land tot nu
toe gedaan. Canada heeft 1000 man toegezegd, Zweden 1600 man, Noorwegen
1300 man en Denemarken 900 ma«n. Bovendien heeft Nederland praktisch de ge
hele marine materieel aangeboden, met uitzondering van de onderzeedienst en
enige andere schepen.
SAIGON (U.P.I.) De laatste een
heden van de 15.000 man sterke Ameri
kaanse eerste infanteriedivisie zijn don
derdag in Vietnam aan land gegaan,
De totale troepensterkte in Zuid-Viet-
nam is thans op 140.000 man gebracht,
De legereenheden zullen samen vech-
ten met het derde Vietnamese leger
korps.
In Canranh, in Zuid-Vietnam, zijn
gisteren 5000 Zuidkoreaanse mariniers
aan land gegaan, die zondag met twee
Amerikaanse schepen uit Poescan
(Zuid-Korea) zijn vertrokken.
Vier straaljagers zijn boven Noord-
Vietnam neergeschoten. Vier beman
ningsleden zijn als vermist opgegeven,
één piloot kon gered worden.
Drie van de vier toestellen werden
neergehaald ongeveer op 70 kilometer
van de Noordvieetnamese hoofdstad Ha
noi.
(Advertentie)
fH
Verrassend nieuw: super elastisch
in lengte en breedte. Wat een
kousl Zo'n verrukkelijk weefsel
heeft U nog nooit gevoeld. Het
been wordt zacht en soepel om
helst. De nylon voegt zich naar
iedere beweging van de huid. De
hele kous zit mooier en gladder.
3 Sterren nylons f. 2.95 en f 1.95.
Dit hebben gistermliddag de ver
enigde chefs van staven van land
macht, luchtmacht en marine meege
deeld. De 600 mariniers kunnen binnen
24 uur naar ieder punt van de aarde
overgevlogen worden, met het pawtser-
infanteriebataljon en de geneeskundige
eenheid ligt dit iets anders. Deze troe
pen komen volgend jaar volledig ter
beschikking, maar hun uitzending, na
verzoek van de Verenigde Naties,
duurt wel enige tijd.
Het landmacht-personeel, dat voor
het vredesleger of voor VN-politie-
diensten ter beschikking komt, behoort
tot het 44e bataljon ,,Johan Willem
Friso" en bestaat voor het overgrote
deel uit dienstplichtigen. Mocht dit
noodzakelijk zijn, dan wordt hun prak
tische diensttijd verlengd tot 24 maan
den. Maar dit blijft, telkens wanneer
het bataljon uitgezonden moet worden,
een kwestie van overleg.
De bevelhebber der landstrijdkrach
ten, tevens chef van de generale staf,
luitenant-generaal F. v. d. Veen heeft
gistermiddag toegezegd de ouders van
betrokken dienstplichtigen voor te
lichten over de gang van zaken met het
bataljon en over het doel van de VN
uitzending.
Vrijwilligers, ook onder het dienst
plichtig personeel, gaan voor.
Het vliegkampschip „Karei Door
man" en eventueel de kruiser „De Ruy-
ter" zijn in een later, stadium beschik
baar. Zij worden echter kort na 1970
uit dienst genomen en hebben dan
evenmin meer een bestemming voor
het vredesleger. Hoe na die tijd het
aanbod van schepen zal zijn kan nu
nog niet meegedeeld worden.
(Advertentie)
en..* bestel tijdigI
VELLETRI (U.P.I.) In het stad
huis van Velletri, in Italië, is gisteren
het proces begonnen van twee kapu
cijner monniken, die er van worden be
schuldigd sigarettensmokkelaars te heb
ben geholpen. Het proces wordt in het
stadhuis gevoerd omdat de rechtszaal te
klein is voor alle journalisten en an
dere belangstellenden.
De verdachte monniken, Mario en
Antonio, verschenen niet ter zitting.
Het proces begon met een verzoek
der verdediging een medische verkla
ring over de geestestoestand van pater
Antonio onder de processtukken op te
nemen. De verklaring, getekend door
een bekende specialist, suggereert dat
de betrokkene niet toerekeningsvatbaar
is. De verdediging verzocht de recht
bank tevens een aantal dokters, politie
functionarissen en een bisschop mede
delingen over de geestestoestand van
pater Antonio te laten doen.
De zaak kwam in mei van dit jaar
aan het licht toen pater Antonio een
gewonde bij een ziekenhuis afleverde
en het verhaal deed dat de man op eni
ge afstand van het klooster van Anto
nio, te Albano, door een auto was over
reden. Toen de politie eens een kijkje
ging nemen in het klooster, vond zij
een lijk op het terrein van het kloos
ter en een aantal kisten met gesmok
kelde sigaretten in het gebouw.
Volgens de politie hebben de twee
monniken hun medewerking verleend
aan een smokkelbende, die wel een
treinlading vol sigaretten uit Zwitser
land naar Italië had laten komen. Op
de vrachtbrieven stond „landbouw
werktuigen".
Personeel en materieel worden ook
niet aan de NAVO-taak onttrokken.
Deze bestemming blijft bestaan. Dit is
ook de oorzaak, dat de luchtmacht
naar getal zo weinig bijdraagt. De Ne
derlandse luchtmacht is op de eerste
plaats ingedeeld in de NAVO-verdedi-
gingsgordel van West-Europa, ook in
vredestijd.
De NAVO is over het Nederlandse
aanbod aan de Verenigde Naties inge
licht. Er is echter geen overleg ge
pleegd. De manschappen krijgen, zodra
zij uitgezonden zijn. de VN-embleem
op hun uniform en de bekende blauwe
VN-helmen. Zij komen dan eveneens
onder VN-commando, terwijl de orga
nisatie de extra kosten van uitzending,
extra toelagen enz. betaalt. De normale
kosten blijven voor rekening van Ne
derland.
AMSTERDAM Het overlegorgaan
van de drie vakoenitralen, NW, NKV en
CNV blijft ook na bestudering van de
miljoenennota en de macro-economische
verkenning voor het jaar 1966 veront
rust over de wijze waarop de regering
meent de meerdere uitgaven te moeten
financieren. In een gisteren uitgegeven
verklaring staat dat de verhoging van de
indirecte belastingen op een aantal pro-
dukten zwaar op de gezinsuitgaven
drukt. Bovendien, aldus de verklaring,
,,moet rekening worden gehouden gehou
den met de gevolgen van de voorgestelde
huurverhoging en de stijging van sociale
verzekeringspremies.
De vakcentralen hebben eveneens over
wogen dat een dusdanige lastenverzwa
ring, gelet ook op het voortdurend te
kort aan arbeidskrachten, haar reper
cussies op de loonvorming niet zal mis
sen. Het overlegorgaan is derhalve van
oordeel dat matiging in de voorgestelde
maatregelen noodzakelijk is.
Deze dient te worden gevonden door
de voorgenomen herinvoering c.q. verho
ging van de omzetbelasting op textiel,
schoeisel,, schoenreparaties, alsmede op
bromfietsen, achterwege te laten en de
huurverhoging verder te temporiseren.
Voor zover vervang van aldus wegvallen
de middelen noodzakelijk is lijkt naar
het oordeel van het overlegorgaan een
beroep op de kapitaalmarkt, mede ge
zien de in de macro-economische ver
kenning verwachte stijging van de spaar-
quoota en het overschot op de betalings
balans, mogelijk.
':A ..iTÏÊü-
Lt.-generaal F. v. d. VEEN
met ouders praten
DE 23-jarige Ann Packer, die op de
Olympische Spelen in Tokio de 800 m
hardlopen won en die spoedig na de
Olympische Spelen in het huwelijk
trad met Robbie Brightwell, de aan
voerder van de Britse Olympische
ploeg, heeft te Moulsford in Berkshire
het leven geschonken aan een zoon,
(Van onze correspondent in Bonn)
KEULEN Van Egypte uit
waar hij probeert politiek asiel te
krijgen dreigt de in mei jl. uit
West-Duitsland gevluchte uitgever
Helmut Cramer uit Siegburg by Bonn
met „onthullingen" over politici, ju
risten, publicisten en diplomaten van
de bondsrepubliek.
Cramer beweert in het bezit te
zijn van „omvangrijk bewijsmate
riaal". Blijkbaar wil hij de West-
du itse autoriteiten chanteren: de toe
zegging, dat men hem bij zijn terug
keer naar Wèst-Duitsland met rust
zal laten in ruil voor de belofte zijn
„onthullingen" niet te publiceren.
Jammer voor Cramer is, dat velen
hem niet serieus zullen nemen. Cra
mer was uitgever van literatuur over
de Waffen-SS. Hij stond in Keulen
terecht wegens de verspreiding van
gevaarlijke literatuur. Kort voor zijn
proces vluchtte hij met 20.000 SS-
boeken naar Egypte.
Zijn voornaamste „auteur", de 44-
jarige Hamburger Werner Nixdorf
ex-SS-Oberstürmfülirer die o.a.
het oeuvre „Stanuiartenoberjun-
ker Nermann'' schreef, werd tot 3
maanden voorwaardelijk veroordeeld.
Uitgever Cramer, 'heeft de bonds
regering in Bonn een „vergelijk"
aangeboden. Indien de regering daar
op niet ingaat, begint hij met zijn
„onthullingen". Cramers voorstel:
vrijwillige terugkeer naar West-
Düitsland bij buiten vervolging stel
ling, door de justitie en benoeming
van een neutrale commissie die moet
beoordelen of de door hem gepubli
ceerde SS-literatuur inderdaad
„staatsgevaarlijk" is. Natuurlijk gaat
de bondsregering op dit „vergelijk"
niet in. Zij kan dat niet eens, aan
gezien zij de justitie niet zou kunnen
gelasten Cramer met rust te laten.
En zo zullen dan Cramers „onthullin
gen" over enige tijd wel op de boe
kenmarkt verschijnen. Ónder de titel
„Misdaden in naam van 't volk" wil
hij schrijven over nog in dienst der
Westd'uitse rechterlijke macht zijnde
rechters, die gedurende het nazi-re
gime politieke terreur-vonnissen heb
ben uitgesproken. Het is een oud
zeer, maar dergelijke „onthullingen"
behoeft Bonn niet bijzonder te vre
zen. De rechterlijke macht'is intus
sen gezuiverd.
Een tweede boek wil Cramer pu
bliceren onder de titel: „Ze schreven
gisteren, ze schreven vandaag". In dit
boek wil Cramer artikelen van toen
en van nu van de hand van bekende
Westduitse publicisten tegenover el
kaar stellen.
In een derde boek, dat de voorlo
pige titel „Materialsammlung" draagt
wil Cramer te velde trekken tegen
vooraanstaande CDU-politici en hoge
staatsambtenaren. Zo nodig wil hij
de te zijner beschikking staande dos
siers via de Britse pers of desnoods
via het Oostduitse nieuwsagent
schap ADN in de openbaarheid bren
gen. Het is genoeg voor de komende
jaren.
(Van onze concilie-redacteur
dr. Alfred v. d. Weijer)
ROME. De debatten over
Kerk en wereld zijn het diepte
punt gepasseerd. Was men tot
voor kort in conciliekringen wat
pessimistisch gestemd over de toe
komst van het tweede gedeelte,
waarin zoals men weet enkele
praktische vraagstukken van het
huidige mensenbestaan worden
aangesneden, nu overheerst het
optimisme weer. De indruk be
stond, dat het concilie met deze
paragraaf in de maag zat. Over het
huwelijk en gezin had het nog met
aarzeling gedebatteerd. Maar wat
het over de cultuur, over het SO'
ciaal-economische leven en over
de politieke gemeenschap wist te
zeggen, kwam niet boven het ni
veau der gemeenplaatsen uit.
Op een gegeven moment was de be-
langstelling zelfs tot een niveau afge
zakt, waar met vrucht een idee kon wor
den geopperd, om deze lastige passage
maar van de agenda af te voeren. „Maak
er een conciliaire boodschap van", zei
mgr. Franic uit Joego-Slavië, „althans
voor die gedeelten, die tot een zekere
reinheid zijn gekomen, en geef de rest
in handen van de nieuwe bisschoppensy
node". Een idee, dat in doorgaans voor
zichtige kringen direct aanhang vond.
Maar dat door meer vooruitstrevende
vaders met verontwaardiging van de
hand werd gewezen, omdat het zou neer
komen op een totale mislukking van heel
schema 13.
Gelukkig heeft het laatste hoofdstuk
over „volkerengemeenschap en de be
vordering van de wereldvrede" de va
ders uit hun mismoedigheid gewekt. Het
is alsof ze weer vaste grond onder de
voeten hebben gekregen. Al dat gepraat
over cultuur, over sociale zaken en poli
tiek leek hun zweverig en irreëel: al
thans voor een oecumenisch concilie. Nu
zijn ze gelukkig weer beland op een ter
rein, waarop zij uit hun ervaring een
hecht getuigenis kunnen geven.
Bovendien ligt er een ontwerp-tekst
ter discussie, die er wezen mag. De com
missie heeft de opmerkingen van het vo
rig jaar met grote nauwkeurigheid ver
werkt en getracht een middenweg te vin
den tussen het ideaal en de werkelijk
heid. Zeer scherp heeft zij zich gereali
seerd, dat het heel gemakkelijk is, enke
le grote idealen te formuleren, maar heel
moeilijk, om aan te geven, wat wij moe
ten doen om vanuit de werkelijkheid bij
die idealen te komen.
Zo toont het huidige schema zeer goed
hoe de gebroken situatie is, waarin de
mensheid anno 1965 verkeert. Het aan
vaardt, dat er nog altijd geen we-
reldgezag, is, dat conflicten op een voor
beide partijen dwingende manier tot een
oplossing kan brengen. En dat een natie,
die onrechtmatig door een andere wordt
aangevallen, bijgevolg ook het recht kan
hebben, om zich met geweld van wape
nen, uiteraard ook kernwapenen, te ver
dedigen. Het vindt deze oplossing alles
behalve ideaal en het erkent ook het in
trinsiek zondige van de hele situatie.
Maar wat moet de mensheid in het hui
dige stadium van haar ontwikkeling an
ders Zij is onderweg. Zij leeft in een
toestand van gebrokenheid. Zij kan het
evangelie, ook al zou zij het willen, niet
ten volle beleven, en moet zich dus te
vreden stellen met het haalbare maxi
mum.
(Advertentie)
Eike OLVEH polis is winstdelend
In nauw verband met het zojuist aan
gehaalde realisme staat het effect, dat
het schema heeft voor de oplossingen
die een goedwillende mensheid in haar
zondige situatie thans heeft weten te
vinden.
Het concilie is zich goed bewust, dat
het sterke argumenten zal moeten heb
ben, om de basis van de huidige wereld
politiek omver te kunnen kegelen, bij
voorbeeld de befaamde „balance of ter.
ror".
Het behoeft geen betoog, dat het be
staande evenwicht in de wereld berust
op een evenwicht van vernietigingswerk
tuigen. De politici, waaronder mannen
als Truman, Kennedy en Johnson, waar
onder het merendeel van de leden der
Ver. Naties, die nog deze week door Pau-
lus VI als „architecten van de wereld
vrede" zijn geprezen, hebben eenvoudig
geen andere oplossing kunnen vinden.
Dit moet de kerk manen tot een uiter
ste voorzichtigheid in het doen van uit
spraken. Zij mag de gevonden oplossing
eenmaal niet afkeuren, als zij geen goed
alternatief heeft te bieden. En de Kerk
heeft dat kennelijk niet. Dus zit er niets
anders op dan de „balance of terror" te
aanvaarden. Als iets wat door de zonde
getekend is, als iets precairs en dubbel
zinnigs, als iets dat heel gemakkelijk kan
worden misbruikt: maar ook als iets
waarmee de mensheid voorlopig wel zal
moeten leven. Het schema vindt de
lance of terror" zeer juist, „een soort
laatste termijn, die de mensen gegeven
wordt, om te zien of ze voor hun con
flicten alsnog een menswaardiger oplos
sing kunnen vinden".
Al dit realisme neemt echter niet weg,
dat bepaalde oorlogshandelingen, onver
kort moeten worden veroordeeld. Het
schema heeft zich niet gewaagd aan een
absolute veroordeling van elk gebruik
van atoomwapens, omdat het zeker weet,
dat een dergelijke veroordeling ook ten
opzichte van tactische atoomwapens
juist zou zijn. Het grijpt dan ook dieper
en veroordeelt eenvoudig „elke oorlogs
handeling, die gericht is op de vernieti
ging vam hele steden en haar. bevol
king of nog erger: op de vernietiging
van grote gebieden en alles wat daar
leeft". Dit slaat even goed op het bom
barderen van open steden of het branden
van hele dorpen, als op het gooien van
atoombommen. Het laat tevens de moge
lijkheid open, om in bepaalde gevallen
atoomwapens te gebruiken, waarvan de
;evolgen kunnen worden overzien en in
le hand kunnen worden gehouden. Door
slaggevend is niet het wapen dat wordt
gebruikt, maar het doel dat men stelt en
de meedogenloosheid waarmee men dait
doei! probeert te bereiken.
Tenslotte probeert het schema ook
wegen te wijzen, die weg leiden uit de
barre werkelijkheid, waarin de mens
heid probeert te overwinteren. Meer
malen wordt gezegd, dat het voeren
van oorlog in toenemende mate een
onaangepast middel wordt, om herstel
van geschonden rechten te krijgen. De
mensheid zal moeten streven naar de
oprichting van een wereldregering, die
haar gezag over heel de wereldbol kan
uitoefenen, en die in staat zal zijn, con-<
flicten tussen afzonderlijke staten op
bindende wijze te beslechten, zodat
niemand meer het recht heeft, om zelf
naar de wapens te grijpen, ook niet
wanneer zyn rechten door een ander
geschonden zijn.
Deze wereldregering moet langs de weg
der geleidelijkheid naar volledige ont
wapening streven en al degenen straffen,
die de internationale orde verstoren.
Ziedaar in grote lijnen wat schema 13
over oorlog en vrede te zeggen heeft.
Sommigen zullen zich teleurgesteld voe
len, omdat het bezit en a priori het ge
bruik van atoomwapens niet zonder meer
verboden wordt, eveiumiin trouwens als
het voeren van een verdedigingsoorlog.
Anderen echter en wij scharen ons bij
voorbaat aan hun kant zullen dit
schema prijzen om de juiste vermenging
van realisme en idealisme. Realisme in
zover het de huidige gebrokenheid van
ons mens-zijn volkomen ernstig neemt.
En idealisme in zover het ons uit de
heersende winterkou naar een nieuwe
lente probeert te leiden.
Terwijl er nu hard gewerkt wordt om
schema 13 nog in deze zitting gereed te
krijgen komen vele bisschoppen voor een
dilemma te staan. Wat zal er namelijk
moeten gebeuren met de kleinere sche
ma's, die binnenkort weer aan de orde
komen
Een voorbeeld is de binnenkort te be
handelen ontwerp-verklaring over de
priesters. Veel opmerkingen, die in een
eenvoudige herziening niet pasten zijn
eenvoudig genegeerd.
Wat kardinaal Alfrink vroeg: een
woord van troost tot de priesters die het
celibaat als een last ondervinden, heeft
er niet afgekund. Aan het schema van de
scholen is aan de opbouw, die zeer ou
derwets was, niets veranderd.
Zelfs is het nu zo, dat het schema een
stok in het wiel kon steken van de
Zuidamerikaanse bisschoppen, die samen
met hun regeringen bezig zijn aan een
enorm onderwijsprogram om het analfa
betisme uit te roeien. Dat gaat niet door
alleen maar katholieke scholen te ma
ken. In Zuid-Amerika is de massa anal
fabeet, ook de volwassenen. Bovendien
geschiedt daar de algehele verheffing tot
een hoger peil vaker via de vakbonden
en staatsscholen dan door de katholie
ke scholen.
Het gevolg van het lage peil van het
schema is, dat een petitie de ronde
doet, waarin de Zuidamerikaanse bis
schoppen de vaders vragen om dit
schema af te stemmen. Er is ook een
mogelijkheid om het tribunaal te la
ten beslissen, dat de stof opnieuw moet
worden bewerkt en in het concilie be
sproken.
Tenslotte is er een kleine storm ge
weest in de theologische commissie naar
aanleiding van een voorstel dat do paus
zelf als bisschop van Rome en als con
cilievader had ingediend. Het betrof hier
het yoorstel, in het schema van de open
baring te verklaren, dat sommige waar
heden des geloofs alleen in de traditie
worden gevonden. Nu had de meerder
heid van het concilie en van de theolo
gische commissie dit juist weggelaten
om de strijdvraag onder de theologen
open te laten. Het voorstel van de paüs
ia dan ook met grote meerderheid afge
wezen ondanks verdediging ervan door
mgr. Parente. Moeten we nu toch een
nieuwe nota explicativa verwachten
Het is niet waarschijnlijk, maar ook
niet onmogelijk, zo zeggen deskundigen.
Premier Ian Smith (46) van Rliodesië
voelt zich als een profeet in Londen, hil
wordt niet geëerd....
Hij heeft premier Wilson andermaal
duidelijk willen maken, dat het de
hoogste tijd is, Rhodesië onafhankelijk
heid te verlenen. Wilson was het daar
mee volledig eens. Alleen, de staatsvorm
die Smith voor Rhodesië heeft ontwor
pen, is voor ieder weldenkend mens, en
derhalve ook voor de Engelse regerings
leden, onaanvaardbaar. Want Smith wil.
in strijd met de meest elementaire be
grippen van democratie, een blanke re
gering voor Rhodesië, dat 3 1/2 miljoen
zwarte en slechts 250.000 blanke inwo
ners telt. En premier Wilson voelt er
niets voor en daarmee vaart hij de
zelfde koers als zijn conservatieve voor
gangers van Rhodesië een tweede
Zuid-Afrika te maken.
De republiek Rhodesië is ontstaan uil
de vroegere Centraal-Afrikaanse federa
tie. Daarvan maakten Noord-Rhodesië,
Zuid-Rhodesië en Nyassaland deel uit.
Noord-Rhodesië werd onder de naam
Zambia zelfstandig. Nyassaland wist
zich onder de nieuwe noemer Malawi
onafhankelijkheid te verwerven. Dat
gebeurde al enige tijd geleden. Zuid-
Rhodesië, nu kortweg Rhodesië geheten,
had die onafhankelijkheid ook allang ge
had, ware het niet dat premier Ian
Smith er niet aan denkt de zwarte be
volking de rechten te geven die haar
toekomt.
Rhodesië wordt derhalve voor wat bin
nenlandse aangelegenheden betreft, ge
regeerd door een groepje blanken, dat
kosten noch moeit spaart, het stem
recht aan de negers te onthouden. Daar
bij worden argumenten gehanteerd, die
in alle opzichten gelijk zijn aan die
waarop de Zuidafrikaanse apartheid
steunt. Want niet alleen geografisch
leunt Rhodesië tegen Zuid-Afrika aan,
ook politiek zoekt het steun bij premier
Verwoerd. Smith zegt, dat de blanken
in Rhodesië even autochtoon zijn als de
negers. Bovendien zegt hij, in zijn poli
tiek gesteund te worden door de 600
voornaamste stamhoofden die op hun
beurt de overgrote meerderheid van
de negers zeggen te vertegenwoordigen.
Die 600 stamhoofden hebben indertijd
hun steun aan Smith toegezegd, na een
„besloten" congres. Daarmee zagen zij
opzettelijk over het hoofd dat er geen
sprake kan zijn, dat zij de overgrote
meerderheid van de zwarte Rhodesische
bevolking vertegenwoordigden, omdat
het stamverband in Rhodesië allang
zoek is. Bovendien hadden de stamhoof
den vlak voor hun vergadering een
forse salarisverhoging ontvangen, het
geen, uiteraard van invloed is geweest
op de houding jegens premier Ian
Smith.
Met de aanhankelijkheidsbetuiging van
(Van onze parlementaire redacteur
P. v. d. Sanden)
DEN HAAG Voor het eerst sinds
vele jaren is een wijziging van de kies
wet in de Kamer besproken, waarbij
het ook ging om de vraag of meer kie
zers tot de stembus moeten worden
toegelaten. Maar niet, zoals in vroeger
jaren, op grond van geschiktheid, wel
stand of diploma's, maar omdat de
leeftijd van 23 jaar, tot 21 jaar werd
verlaagd. Men heeft deze verlaging
van de kiesgerechtigde leeftijd una
niem toegejuicht. Niemand had er kri
tiek op.
Wie nog eens kennis neemt van ge
schriften uit de tweede helft van de
negentiende eeuw, toen een ongelofe
lijk felle strijd om het algemeen kies
recht, het recht voor alle mannen en
vrouwen om zich uit te spreken over
de manier, waarop zij wensen te wor
den geregeerd, woedde, kan de argu
menten van de tegenstanders nauwe
lijks meer geloven. In een dictaat van
het college van een Leidse hoogleraar,
gegeven zo omstreeks het jaar 1898 le
zen we het volgende:
„Waarom gaf. men het kiesrecht niet
aan allen? Dit staat vast: dat het er
meer op aankomt goed bestuurd te
worden dan zelf mee te besturen. Een
meer of minder uitgebreid kiesrecht is
dan alleen te verdedigen, wanneer
daardoor een beter bestuur komt".
Het betere bestuur was toen dus
doel inzichzelf geworden. Het was het
alleen zaligmakende. De wil van het
volk, tot uitdrukking komend in vrije
algemene verkiezingen, speelde geen
rol. Nee, je moest het kiezerstal be
perken, zodat er nooit mensen geko
zen zouden kunnen worden, die niet
goed zouden besturen. Men moet er
maar niet aan denken, dat het objectief
onmogelijk is om uit te maken wie wel
en wie geen goed bestuurder zoukun
nen zijn. Bovendien: al ben jezelf geen
goed bestuurder, dan moet je nog in
staat zijn iemand te kiezen, die dat
wel is. Maar ook dat verhaal ging niet
op, want men betoogde, dat „deze bur
gers zelf niet doordrongen zijn van
hun ongeschiktheid. En dus zullen zij
mensen kiezen, die net zo zijn als zij".
Een fraaie redenering, waarin van
het begrip democratie zelfs geen slap
aftreksel te vinden is. Wanneer men
dit alles nog eens leest is het echt wel
duidelijk, dat er in die vorige eeuw een
felle strijd voor democratische rech
ten is geleverd. Maar met de opkomst
plicht had men, in tegenstelling tot
thans, geen moeilijkheden. De stem
briefjes werden tot het midden van
de vorige eeuw, bij de kiezers aan huis
opgehaald. Dat lijkt ook geen zaak om
groot vertrouwen in te stellen.
Het is daarom maar goed, dat we in
deze tijd niet meer te veel naar het
verleden kijken. Volgend jaar gaan
we op 23 maart (voor de provinciale
staten) en op 1 juni (voor de gemeen
teraden) weer naar de stembus. Maar
dan hanteren we hopelijk de
stemmachine. Hetgeen (als deze ma
chines er over het gehele land zoude»
zijn) betekent, dat voor het eerst sinds
1848 een stembusuitslag krijgen, die
absoluut zuiver is. De steeds vergaan
de mechanisatie geeft wat dat betreft
toch wel een geruststellend gevoel.
•??:v2AMBIA
NKanbi£
jKopba
Zawl
BEETSJOE
•ANALAND'
v.v.vi.O
AFRIKA
Sjomva
SALISBURY;
jjYonki. RHODËSIË'
OuedueLeddi(|X
Gwelo^-% Oemtalij
Ft.8Victoria Ja-/
/UQ
JVest Nlcholson\°èfva^i^
jteitbridgeY^^*;-;
Spoorwtg
Stuwdam
Rm
<00
de stamhoofden onder de arm, is Smit
eind vorig jaar in Londen verschenen,
om te „bewijzen", dat zijn regering d<
instemming van de Rhodesische bevol
king had. Met diezelfde papieren was
tnj ook al bij premier Douglas Home
geweest. Hij keerde ermee terug naar
premier Wilson. Maar Wilson bleek
evenmin als Douglas Home bereid de
bewijzen serieus te nemen. En daarom
is Rhodesië nog steeds niet onafhanke
lijk. Dat men elkaar op compromissen
zal vinden is niet te verwachten.
Intussen voeren de Afrikaanse leden
van het Britse gemenebest een actie om
de Labour-regering te bewegen wat po
sitiever ten opzichte van de kwestie
Rhodesië te staan. Dit betekent dat
Wilson op korte termijn Smith tot onde-
re gedachten moet brengen.
En daar zit de moeilijkheid. Want de
Engelse regering voelt er niet zoveel
voor in Rhodesië te interveniëren poli
tiek noch militair. Want hoe schoon
de intenties van zo'n tussenkomst ook
zijn zij zijn onverteerbaar voor alles
wat neo-kolonialisme en imperialisme
voor in de mond heeft. En dat alles is
nogal wat.
Premier Wilson heeft dus van de con
servatieven een probleem geërfd, dat
vooralsnog onoplosbaar schijnt. WU
son heeft met Smith al een soort tus
senoplossing besproken, Maar Smith
wü daar niet van weten. Hij wil op 1
januari 1966 premier van een met apart
heid bezwaard onafhankelijk Rhodesië
zijn. Die eenzijdige geproclameerde on
afhankelijkheid zal dan gesteund wor
den door buurland Zuid-Afrika, dat
wellicht bereid is de middelen te ver
schaffen om de apartheid desnoods met
geweld een blijvend karakter te geven.
(Advertentie)
(/CttiotiW O/)
Rillerig Onprettig?
Pas dan op!
Neem bijtijds 'ASPRO'.
'ASPRO' bevat alles om Uw
verkoudheid snel en doel
treffend te bestrijden.
Ue-t&oMS cf>