Indonesische tabak
naar Nederland
Kerk: „Meer praten met
dan spreken tot wereld"
Oude natuur is
nog hardnekkig
excellent!
27ct>
SENATOR
aanstekelijk lekker!
BLIK NAAR BUITEN
Het raadsel
van Timor
Schema dertien
aanvaard voor
detaillering
OVERLEVEN
Prijsdruk ten
koste van
ondernemers
ASPIRIN HM BAYER
Ren n iesJÉ
SCHEMA 13 BLAAKT VAN GOEDE WIL
J. Hurkmans over
regeringsplannen
Bij verkoudheid vinden meer
mensen ter wereld baat bij Aspirin, dan bij
enig ander middel.
..BETALING" VEROLME-PROJECT
HIROSJIMAPIL 00 T
UIT PS YCHIA TRISCHE
INRICHTING
LANDGOED SCHALUINEN
Baarle-Nassau-Hertog
JAGERSFEEST
het trio JOHN KIEVITS
GROOT DANSFESTIJN
Proef
..Sharing'
OM TE HUILEN..
TWEE SCHOLEN
Grieks-orthodoxe
Kerk niet
naar concilie
MONOEOOG
Buit 32.000 pond
Brutale overval
in Londens hart
STANDPUNTEN
en dat voor
Koninklijke Mignot de Block n.v.
Leopoldstad meldt
Vie thai publiek
redt Tsjombe
van aanslag
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1965
-jp
7
J?/': :""i-
„Overlevings"-oefening voor
vliegend personeel voor de Neder
landse kust. Een van de „geredde"
vliegers wordt neergelaten in een
groot reddingsvlotwaarin reeds
andere collega's hebben plaatsge
nomen.
(Advertentie)
DAAR STAAT
AflHTFR
MAASTRICHT (A.N.P.) „Als deze
plannen zó doorgaan en als bovendien
een nog grotere vrijheid aan de loonont
wikkeling wordt gegeven dan in feite in
de laatste jaren al bestond, dan geloof
ik niet dat de regering er op hoeft te
rekenen, dat wy nog langer onze steun
zullen geven aan het prijsbeleid zoals dat
nu wordt gevoerd".
Aldus de heer J. B. A. Hurkmans, voor
zitter van de Nederlandse R.-K. Midden
standsbond.
Hij sprak gisteravond in een ledenbij
eenkomst te Maastricht over plannen van
het kabinet om een aantal indirecte be
lastingen te verhogen
Er zal dan z.i. toch ook rekening moe
ten worden gehouden met de hele situ
atie in het bedrijfslemen en in het bij
zonder met het loon- en prijsbeleid. Dan
ontstaat er een heel ander meeld.
De consumenten betalen de omzetbe
lasting in de vorm van een prijsverho
ging. Voor de ondernemers en de bran
ches die het kabinet heeft benoemd blijft
het daarbij niet, want voor hen is de prijs
verhoging van invloed op de omzet en
op de voorraadkosten.
De heer Hurkmans zei graag te gelo
ven dat het voortduren van de opwaartse
druk op de prijzen reden tot zorg is voor
het kabinet. Het kabinet doet echter niets
aan de werkelijke oorzaak van die prijs
verhogingen, het tracht alleen de prijzen
zelf onder druk te zetten ten koste van
het inkomen van de ondernemer. Maar
nu het kabinet geld nodig heeft komt er
een hele serie kostprijsverhogende be
lastingen.
De vakbonden zullen deze prijsverho
gingen z.i. ongetwijfeld aangrijpen om
met. nog meer druk forse looneisen te
stellen.
Datzelfde kabinet is niet bereid ook
de prijsontwikkeling wat meer ruimte te
geven om de kostenverhogingen door te
berekenen.
DEN HAAG (ANP) In de
loop van de volgende maand zal
voor het eerst sinds 1957 weer
een partij Indonesische tabak
rechtstreeks per schip in ons
land arriveren. Het Haagse kan
toor van de Indonesische staats-
handelmaatschappij Carya zal
zich met de verkoop van de
tabak in Nederland belasten.
De partij (Besoeki-) tabak is inmid
dels al ingescheept in de Oostjavase
havenstad Panaroekan met bestemming
Amsterdam. De betrekkelijk geringe
hoeveelheid (ongeveer 1000 pakken),
zal in Amsterdam ondershands worden
verkocht.
Een Amsterdams tabaksmakelaarskan
toor heeft al contacten met Carya ge
legd om de afzet te regelen.
De verscheping houdt verband met de
financiering van de scheepswerf P. T.
Carya Putra in Tandjong Priok (Java).
(Advertentie)
(Advertentie)
Brandend maagzuur?
helpen direkt!
GALVESTON (UPI) Claude Eather-
ly, de Amerikaanse piloot uit de tweede
wereldoorlog, die zegt dat hij geplaagd
wordt door wroeging over het atoom
bombardement van Hirosjima, is opnieuw
als hersteld ontslagen uit een psychiatri
sche inrichting in Galveston ir Texas.
Het is voor de tiende keer, dat Eather-
ly. afkomstig uii Vanalstyne in Texas,
uit een inrichting komt. Op 7 december
van het vorig jaar verwees een gerech
telijke jury hem als „geestelijk gestoord"
naar het Rusk State-hospital in Rusk,
Texas. Hij was voorgeleid na diefstal van
tien dollar uit een hotel onder bedreiging
met een speelgoedpistool. Ook had hij ge
probeerd een zelfoedieningswinkel te be
stelen.
Eatherly bestuurde tijdens de tweede
wereldoorlog het weervliegtuig, dat het
„All-Clear"-teken gaf voor het loslaten
van de atoombom op Hirosjima Aan het
feitelijke bombardement heeft hij niet
deelgenomen.
Sfeer en romantiek)
Vanaf 25 september
iedere zaterdagavond vanaf 8 uur:
(gratis toegang)
o.l.v. het JaGERMEISTER TRIO"
gratis tafelreservering 04257—330
iedere zondagmiddag speelt voor u:
Vanaf 2.30 uur geopend.
iedere zondagavond:
Aanvang 7.30 uur o.l.v. Brabant's beste dansorkesten.
Voor Restaurant
verwijzen wij U naar Specialiteiten-Restaurant „DE
ENGEL", waar tijdens de week-ends voor U speelt
Frans Kamp
'bekend van Radio en T.V.)
die Verolme samen met de Indonesische
regering daar aan het stichten is. Deze
financiering zal gedeeltelijk geschieden
met de resultaten van de produkten-
handel.
VATICAANSTAD (K.N.P.) Schema
13, het ontwerp over de verhouding
Kerk en wereld, is gistermorgen door
de meerderheid van de bisschoppen
aanvaard voor verdere detailbespre
king. Het eerste hoofdstuk over het
ontwerp over het lekenapostoiaat,
kreeg vrijwel alle stemmen mee.
De debatten over schema 13 hadden on
der meer betrekking op het atheïsme,
huwelijks- en gezinsleven en de eco
nomische orde.
De Indiase aartsbisschop.coadjutor van
Bangalore, mgr. Lourdusamy, verklaar
de namens een 60-tal rasgenoten dat in
hetgeen het schema over de seksualiteit
zegt, elke richtingwijzing ontbreekt.
Wat het schema over het huwelijk zegt,
reikt niet verder dan het westerse cul
tuurpatroon. Dit geldt evenzeer voor
de sociaal-economische beschouwingen
in het schema, zo zei hij. Het houdt
geen rekening met landen met een an
dere economische ordening.
Kardinaal Cardijn, de vroegere K.A.J,
aalmoezenier, was van mening dat het
schema uitvoeriger over het huwelijk
moest zijn. Het atheïsme diende meer
behandeld te worden „overeenkomstig
de lijnen, aangegeven in de encycliek
Ecclesiam Suam van Paulus VI".
Een belangrijke interventie over het
atheïsme werd gehouden door mgr.
Badoux uit Canada. Deze wees erop
dat de mensen, die niet verder kij
ken dan het aardse leven, gemakke
lijk tot het marxisme neigen, dat leert
dat de mens de maat van alle dingen
is. Het is werkelijk noodzakelijk, zo
beklemtoonde hij, dat het concilie erin
slaagt de mensen de heilsverwachting
duidelijk te maken als tegenhanger van
de marxistische opvatting, dat de idea
le toekomst bereikt kan worden door
menselijke evolutie.
Verwacht wordt wel dat nog talrijke
wijzigingen in de onderdelen van het
schema zullen worden aangebracht. De
juiste uitslag der stemming wordt van
daag bekendgemaakt.
De concilieleiding heeft naar in Rome
verluidt een nieuw werkschema
voor het concilie opgesteld. Volgens
dit plan zouden de discussies over
schema 13 eind deze maand klaar moe
ten zijn. Dan zou er nog twee weken
gediscussieerd kunnen worden over
de ontwerpen voor missie en pries
ters. Na 15 oktober zouden de concilie
vaders dan nog slechts 3 maal per week
in algemene vergaderingen bijeenko
men, waarbij alleen gestemd behoeft
te worden over de diverse voorstel
Jfen.
De Europese verhandeing van Indone
sische tabak is na het verbreken van
de diplomatieke betrekkingen tussen
Nederland en Indonesië geconcentreerd
op Bremen. De huidige verscheping
schijnt een proefpartij te zijn om de
mogelijkheden van verdere transacties
te onderzoeken, zo weet men in han
delskringen te vertellen.
Een woordvoerder van Verolme's Ver-
eenigde Scheepswerven in Rotterdam
verklaarde, dat Verolme bij deze trans
actie geen direct belanghebbende is.
De Indonesische vennootschap Carya
Putra voert in Tandjong Priok het
werfproject uit, waarvoor Verolme
o.m. technische kennis en materialen
levert.. Een zusterorganisatie van Carya
Putra is de handelmaatschappij Carya
in Djakarta, die van de Indonesische
regering het recht heeft gekregen om
bepaalde exporten te verrichten. Een
deel van de deviezenopbrengsten uit
deze exporten zal ten goede komen
aan het werfproject, dat inmiddels dank
zij de kredietgarantie van de Neder
landse regering goed op gang is geko
men.
De huidige tabakstransactie moet, aldus
Verolme. gezien worden als de eerste
van enige omvang in het kader van
het „production-sharing"-contract, dat
de Nederlandse werf met Indonesië
heeft gesloten.
OOSTVOORNE (A.N.P.) De
tuinder L. Langedoen uit Oostvoor.
ne, heeft ongewild traangas gepro
duceerd. Hij wilde een van zijn
groentekassen ontsmetten met chloor-
picrine. Door een te snelle verdam
ping drong 's avonds deze stof in
gasvorm naar buiten. Daar vermeng
de het gas zich met de mist en ver
spreidde zich in de omgeving. Het
mengsel werkte als traangas. In aller
ijl waarschuwde men de politie van
Oostvoorne, die op haar beurt de
brandweer inschakelde. Door het
constant nathouden van de grond op
de tuinderij kon hét gas worden ver
wijderd.
(Van onze concilieredacteur
pater dr. Alfred v. d. Weyer ofm cap.)
ROME Het schema over de kerk in
de wereld van vandaag, dat het concilie
in behandeling heeft genomen, is een
eerlyke poging tot het aanknopen van
een gesprek. Tot nog toe heeft de kerk
zich er toe beperkt tot de wereld te spre
ken, vriendelijk of boos, goedkeurend of
veroordelend, maar altijd vanuit een ge
zagspositie. Zy plaatste haars inziens
slechte schrijvers op de index, sprak haar
banvloek uit over het communisme,
maakte zich zorgen over het nationaal-
socialisme en prees de beoefening van
een gezonde sport. Maar het was veeleer
een gezagvol „spreken tot", dan een dee
moedig „spreken met". En het is juist
dit laatste, dat het concilie met het intus
sen beroemd geworden schema 13 pro
beert te gaan doen. De werkelijkheid
van het leven onder ogen zien, de proble
men en de noden, die er ztfn, tot de hare
maken en dan gaan zoeken, samen met
alle mensen van goede wil, naar een op
lossing van die problemen.
kans om hun mening naar voren te
schuiven. Hetgeen in feite is gebeurd,
mede dank zij de omstandigheid, dat Da-
niélou en Congar de eindredactie in han
den hadden. Volgens sommige Duitse bis
schoppen men noemt in dit verband
de naam van kardinaal Frings is de
tekst zo eenzijdig geworden, dat men met
de gedachte heeft rondgelopen om haar
radicaal af te wijzen. Zo ver zal de onte
vredenheid intussen wel niet gaan, maar
het is wel de moeite waard haar nu al
vast te vermelden.
Het verschil tussen beide scholen komt
in grote liinen hierop neer, dat de Fran
sen de kerstening van de wereld zien als
een bovennatuurlijke zaak, welke uiter
aard op een gezonde natuurlijke basis
moet berusten. Dit, maar in ieder geval
zo, dat die kerstening niet geheel anders
is dan de natuurlijke „humanisering".
De Duitsers daraentegen zijn de mening
toegedaan, dat het natuurlijke humani-
seringsproces zelf op geheimzinnige wijze
ATHENE (K.N.P.) Onder sterke
druk van aartsbisschop Chrysostomos
van Athene heeft de synode van de
Grieks.orthodoxe kerk besloten geen
waarnemers te zenden naar de vierde
zitting van het concilie.
De vice-voorzitter van de synode,
mgr. Panteleinon, verklaarde dat het
besluit afgestoten was op de pertinen
te weigering van de metropoliet van
Athene. Deze 90-jarige prelaat heeft
gezegd, dat. zolang hij nog leeft, er
geen toenadering van de Grieks-ortho
doxe kerk tot Rome zal zyn.
Uit andere verklaringen van leden
der synode blijkt, dat de meerderheid
wel achter zending van waarnemers
stond.
LONDEN (A.F.P.) Verscheidene
gewapende mannen hebben zich don
derdag in het centrum van Londen, in
de wyk Tottenham, meester gemaakt
van 32.000 pond (ongeveer 320.000 gul
den).
Het geld bestemd voor uitbetaling
van arbeiders bevond zich in een
bestelwagen, die door een politieauto
werd geëscorteerd.
De dieven reden met hun Jaguar te
gen de politieauto, waardoor de twee
agenten werden uitgeschakeld. Vervol
gens stortten zij zich op de auto met
geld, die tegen de politiewagen tot stil
stand was gekomen. Zij vluchtten met
de buit in een andere gereedstaande
auto.
De twee politiemannen, die beklemd
waren geraakt, werden na een kwartier
bevrijd en met verwondingen naar een
ziekenhuis overgebracht.
Wie het schema aandachtig leest wordt
getroffen door de goede bedoeling, welke
uit alle bladzijden spreekt. Maar hij stoot
ook bij herhaling op passages, die ineens
uit de toon vallen, die laten zien, dat een
oude mentaliteit niet in een handomdraai
kan worden gewijzigd, die ondanks alle
wil tot het voeren van een dialoog zijn
blijven steken In een hinderlijke mono
loog.
Sehillebeeckx zei het duidelijk op een
van zijn befaamde persconferenties: „De
kerk weet het allemaal nog te goed: zij
staat nog te gauw klaar met haar ant
woord en zij vraagt nog te weinig".
Ongetwijfeld, zij doet geweldig haar
best. Zij probeert haar van nature pessi
mistische kijk op de wereld zo krachtig
opzij te zetten, dat zij hier en daar ver
valt in het andere uiterste en over de
wereld spreekt met een waardering, die
enigszins kinderlijk aandoet. Bijna en
hier citeren wij een andere concilie-theo
loog „bijna als een primitief, die voor
de eerste maal in zlin leven een vliegtuig
ziet overkomen": hij raakt er niet over
uitgepraat, wat een prachtig ding dat wel
is en hoe snel het wel gaat en welke af
standen men er wel mee kan overbrug
gen.
Nogmaals, het schema blaakt van goe
de wil. Men komt er citaten in tegen van
Gabriël Marcel, een verwijzing naar
Teilhard de Chardin over het punt ome
ga en zelfs een befaamde versregel van
de Indiase wijsgeer Rabindranatih Tagore.
Maar dan opeens stoot men weer op uit
drukkingen. die het helemaal niet doen.
Bijvoorbeeld waar het concilie zichzelf
aan de wereld voorstelt als „de allerhei
ligste synode", een titulatuur, die in het
verkeer met buitenkerkelijken niet de
minste zin kan hebben.
Of waar het het eerlijk zoeken van
grote wijsgeren als Sartre en Merleau
Ponti met een weinig waarderende ka
rakterisering tracht af te doen. Kortom:
de wil om met de wereld een gesprek
aan te knopen is aanwezig, maar de oude
natuur laat zich niet een-twee-drie over
winnen. Zij steekt bij herhaling de kop
op. Overigens gaat het hier over onvol
maaktheden, die nog best kunnen worden
weggewerkt.
Veel dieper liggen de moeilijkheden,
die niet de stijl raken, maar de stand
puntsbepaling. Wat is nu precies de visie
van de kerk op de wereld van vandaag?
Waar plaatst zij die wereld ergens, hoe
waardeert zij haar doen en haar laten?
Wat houd,t zij haar voor als haar toe
komstperspectief? Ook hier plaatst sche
ma 13 zich moedig op een zeer modern
standpunt. Zijn visie is beslist eigentijds.
Alleen vinden velen, dat de samenstellers
zich te sterk hebben laten beïnvloeden
door de Franse theologie onder leiding
van Congar en Daniélou en te weinig
rekening hebben gehouden met het Duit
se standpunt, dat verdedigd wordt door
Rahner, Küng en Sehillebeeckx. Een ver
klaring hiervoor is gemakkelijk te vin
den. Toen een half jaar geleden in Arri-
cia het nieuwe schema werd ontworpen,
waren de commissieleden van de Duitse
school allen afwezig, omdat ze op hun
normale post niet gemist konden worden.
Dit gaf aan de Fransen een onverwachte
en misschien niet eens bewust benutte
is ingebouwd in de komst van het ko
ninkrijk Gods.
Zij staan dichter bij denkers als Teil
hard de Chardin en Robinson, maar heb
ben zich wel laten inspireren door het
ideaal van de priesterarbeiders.
Het onderscheid tussen beide richtin
gen is natuurlijk niet in deze enkele
woorden te vangen. Geven wij een paar
voorbeelden, die welicht illustratief kun
nen werken. De Fransen en de sporen
van deze methodiek zijn in het schema
duidelijk aan te wijzen proberen eerst
vanuit de openbaring een christelijk
beeld te distilleren, dat vervolgens aan
de wereld voor te houden en dan op de
realiteit van het dagelijks leven te gaan
toepassen. Zij kiezen m.a.w. vanuit de bo
vennatuur en dalen geleidelijk af naar
de vlakte van het menselijke mensenbe
staan.
In de Duitstalige gebieden daarentegen
overheerst een ander ideaal: daar wil
men de priester veeleer in de wereld la
ten binnengaan, om daar te ontdekken
wat er leeft aan manifestaties van de
Geest. Dit bij de mensen bewust te ma
ken en dit in het licht van het evangelie
tot volle ontplooiing te brengen. Men is
er gevoeliger voor de benadering van een
man als Robinson en voor de synthese
van een denker als Teilhard de Chardin.
Zo ziet men weer eens, dat ook op een
concilie de Frans-Duitse tegenstellingen
tot uiting kunnen komen. Overigens zon
der de toekomst van schema 13 in gevaar
te brengen. Want de Duitsers zijn er in
tussen al lang van overtuigd, dat zij dit
stuk zullen moeten aanvaarden niet
omdat het volmaakt is, maar omdat het
een grote vooruitgang betekent ten op
zichte van het recente verleden.
(Advertentie)
IS
Het Indonesië - van Sabang tot Me-
rauke - is met het verjagen der Ne
derlanders uit Nieuw-Guinea voor
Soekarno waarheid geworden. De
anti-Nederlandse hetze was daar
mee voorbij. Het zoveel gehanteer
de motief: .,De 300 jaar lange on
verbreekbare band met het moeder
land Nederland", dat de „conserva
tieve" Nederlanders in de strijd om
het wél of niet Nederlandsch Indië
(1945-1949) tot een morele stehn was
is in deze dagen toch gebleken waar
te zijn. De wederzijdse aantrekkings
kracht op historisch-culturele en eco
nomische gronden blijkt momenteel
zonneklaar.
Het jaar 1949 was voor Soekarno
echter niet het einde en de bekro
ning van de strijd om de soeverei
niteit, doch veeleer in de gedachten-
gang van de extremistische leiders
de grondslag waarop vervolgens zou
moeten worden gebouwd aan een
groot Maleisisch rijk.
De R.I.S.-Republik Indonesia Seri-
kat (De verenigde Indonesische Re
publiek) bleek een in Den Haag
weliswaar Kunstig uitgedokterde
staatsvorm, maar het is bij een „pa
pieren" staat gebleven Wij ha Iden bij
deze vorm zeker wél gevaren, want
de Molukken en Borneo waren b.v.
uitgesproken pro.Nederlands en had
den een uitstekend tegenwicht tegen
het Javaanse element kunnen vor
men. Nederland moest echter lijd
zaam toezien hoe de minderheden
de een na de ander van hun eigen
bestuur werden ontdaan en bij de
centralisten ingelijfd. Nederland
haalde daarbij nog de woede van
Soekarno op de hals door de torpe-
dobootjager ,,Kortenaer" op last van
de Nederandse vertegenwoordiger
in Djakarta, naar Makassar te stu
ren om een al te ruwe opheffing van
de zelfstandigheid van de deelstaat
Celebes te voorkomen. Hét grote
vraagteken rond Soekarno's machts
politiek - zal hij zich beperken tot de
voormalige Nederlands-Indische ge
bieden is na de overname van Nieuw
Guinea duidelijk beantwoord. „Brits
Noord Borneo is thans aan de beurt.
De kunstmatig veroorzaakte, voor
tijdige, geboorte van het staatkundig
„misvormde" Maleisië, heeft de En
gelse belangen niet kunnen redden.
Het uittreden van Singapore uit Ma
leisië is in deze een duidelijke indi
catie. Malakka en vooral de Fhillip-
pijnen zien thans met vreze de In
donesiërs stap voor stap naderen
Maar ook Australië, dat Indonesië
tegen Nederland zo kranig in zijn
strijd om zelfstandigheid heeft ge
holpen ondervindt thans de gevolgen
van zijn liefdewerk". Thans wordt
ook Australisch Nieuw Guinea, of
moeten we zeggen Oost-Irian, niet
meer met rust gelaten.
Maar nu het grpte vraagteken in
deze ..geografische" machtspolitiek.
Het karakter van het huidige Indo
nesische bestuur wordt gekenmerkt
door zeer linkse tendenzen. waar,
eerst. Rusland en later Rooc'-China
niet vreemd aan zijn. De Indone-
sisohe communistische party is de
grootste na die van China. Edoch
een der laatste nog bestaande fas
cistische staten op deze aardbol,
Portugal, wordt met rust gelaten.
Portugees Timor - ook wel Timor
Dilly, naar de hoofdplaats genoemd
siuimert onder de tropenzon nog
steeds voort onder de Portugese vlag
Militair gezien kan de verovering
van dit „halve" eiland voor Soekar
no slechts een kwestie van uren zijn.
Bij de nadering der Japanners be
zetten de Nederlanders, om veilig
heidsredenen, met behulp van de ou-
de „Soerabaja" het voormalige
pantserschip „De Zeven Provinciën
en een luttel landingsdetachement dit
deel van Timor. Het onder de voel
lopen van Goa door India moet toch
trouwens ook een „aanmoediging"
voor Soekarno zijn geweest.
Welke drijfveer de Indonesiërs be
weegt tot het laten voortbestaan van
Portugees Timor is zonder twijfel
één der belangwekkendste raadselen
in het Aziatische gistingsproces.
LEOPOLDSTAD (U.F.I.) - Tijdens een
voetbalwedstrijd in Leopoldstad, in Kon
go, hebben toeschouwers een aanslag op
premier Moise Tsjombe verijdeld, aldus
Op het moment, dat Tsjombe van het
berichten uit Leopoldstad.
stadion wegreed, na afloop van de wed
strijd KongoLiberia, trokken twee man
nen revolvers. Ze werden door het pu
bliek gegrepen en aan de politie uitgele
verd.
De politie zou over bewijzen beschik
ken, dat het tweetal betrokken waa in
een samenzwering om de premier en an
dere politici te vermoorden.
