Parvus Uelphand. merkwaardig politicus
Ballingen winnen
eerste ronde in
strijd om kunst
CRYPTOGRAM
OP 64
VELDEN
Europa-gedachte op
geweld gebaseerd
CONTRA FIDEL CASTRO
W. J. MUHRING -
Miljonair
Duitsland
Goudzucht
De keizer
Rusland
HÜP
iff
Éi
91 SI^IS
êf
t
m
t
i*
fli"® 1
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1965
CHARLATAN VAN DE REVOLUTIE
J n heel veel encyclopedieën
komt de naam Helphand
niet voor. Er zijn voor die
omissie verschillende redenen
aan te voeren en de voor
naamste is misschien wel, dat
Helphand, een der belangrij
ke rode hervormers naast (en
tegenover) Trotzki en Lenin
hef zelf naar die vergetelheid
heeft gemaakt. Een andere re
den (speciaal voor communis
tische encyclopedieën) is, dat
Helphand een verrader van
de revolutie" is geworden en
nog een andere (speciaal voor
encyclopedieën die werkelijk
goed willen zijn) dat Help
hand zijn leven te onbenullig
en te zorgeloos heeft geleid
om werkelijk een groot man
geweest te kunnen zijn.
Alexander Helpha«nd, geboren in 1867, was de zoon van een Joods echtpaar in
Berezina (district Minsk). De eerste blijvende indrukken van het leven en van de
klassenstrijd zou hij echter opdoen in Odessa, waarheen zijn oudrs verhuisden.
In Odessa, schakel tussen oost en west, doorliep hij de middelbare school en
maakte hij kennis met de geschriften der vroegere revolutionairen. De klassenstrijd
intrigeerde hem, maar niet het geweld. Voor de jonge Helphand waren die ge
schriften poëzie en zijn vroegste revolutionaire gedachten hadden een godsdien
stige ondergrond: zijn jood-zijn doordrenkte zijn hele gedachtenwereld, óók zijn
revolutiebeeld. Hy probeerde zich weliswaar in te leven in de gevoelens van de
verdrukte arbeidersklasse en speciaal daarvoor ging hij, zoon van een handelsman,
het sidsvak leren, maar alle „in-leven" bracht hem de geweld-mentaliteit niet
dichterbij. Hij zou later ook nooit een echte man van het „geweld" worden, zelfs
niet, toen hij tijdens de oktoberrevolutie op de barricaden in St. Petersburg ging
staan.
Een historische foto, onlangs
verspreid door het Russische
persbureau „Tass". Vladimir
I. Lenin (midden) temidden
van zijn kameraden gefoto
grafeerd op 1 mei 1920. Men
kwam samen voor de eerste
steenlegging voor het Karl
Marxmonument in Moskou.
naar macht een groot ding ontbrak:
geld. Voorheen had hem geld niets kun
nen schelen. De financiële schandalen,
waarin hij betrokken was geweest, wa
ren hem langs zijn sobere kleren ge
gaan. Maar het zou anders worden!
De strijd tussen de verschillende Rus
sische revolutionaire stromen wierpen
twijfels bij hem op. Twijfels, waaruit
hij niet los kon komen en om een uit
weg te vinden ging hij het verder zoe
ken dan zijn vaderland: in 1886 ging mi
studeren aan de universiteit in Zürich
Lang hield hij het niet vol. Een jaar
later was hij weer terug in Odessa, waar
zijn „Europees avontuur" hem de po
litie op de hielen zette en waar hij het
evenmin vinden kon. Nog steeds woed
de in hem de strijd tussen de „gods
dienstige revolutie" tegen de tsaar, zijn
genegenheid voor de verdrukte arbei
ders, die het geweld niet schuwden en
de liefde voor geld (en de wetenschap
wat men met geld kan doen)
Een jaar later was hij weer in Zürich
terug, waar hij college ging lopen bij
Karl Bücher, bij wiens gedachtenwe
reld hij aansluiting vond. Helphand
ontwikkelde zich tot een „wetenschap
pelijk en rationeel socialist!"
Maar de rode hemel zou voor hem niet
lang duren. Toen prof. Bücher de uni
versiteit verliet kwam voor Helphand
ook het einde van de studie.
De jonge revolutionair uit Odessa zocht
in het westen een beweging, waarin hij
zijn gedachten en theorieën kwijt kon.
Terugkeren naar Odessa wilde hij niet:
hoewel zijn „geest Russisch bleef" zocht
hij aansluiting en hij vond ze bij de i
Duitse arbeiderspartij, die hij naar zijd
inzichten tot Marx zou bekeren. Stutt-
gart werd zijn eerste „Duitse" woon- f
plaats waar hij publiceerde in de „Neue
z,eit". Een jaar later zat hij in het „een-
trum van de socialistische wereld-"'
Berlijn.
Hij schreef er voor „Vorwarts" en de
„Berliner Volkstribune" en zijn bril- i
jante bijdragen hadden twee gevolgen:
u i?e Puitse socialisten van de ver-
schillende fronten elkaar beter leerden
begrijpen en naar elkaar toegroeiden J
en dat de politie attent werd op de t
„vreemdelmg' die, voor hij al te ge
vaarlijk kon worden, uit Berlijn wera
weggewerkt door de sterke arm. J
Helphand werd in Duitsland de zw»r.
vende wetenschappelijke revolutionair J
«ij richtte nieuwe tijdschriften op
waarin de ideeën die hij verkondig.ie. t
steeds navranter naar voren werden
gebracht. Voor zijn geest doemde niet J
alleen de bevrijding op van het arbeias-
proletariaat, maar ook een ideaal dat
vandaag de dag nog (zij het dan op J
andere wijze) amper verwezenlijkbaar J
blijkt: het verenigde Europa.
Als wetenschappelijk socialist met eer.
uitgesproken handelsmentaliteit pleitte
hij voor de vrijhandel in Europa: ,Maar
zo bekrompen als het Europese kapi- i
taal in zijn verhouding jegens de ar-
beidersklasse is, zo bekrompen is het, J
ook jegens zijn handelspolitiek, t Jaagt
momentele belangen na. Europa lijdt
meer dan ooit aan „kleinstaterij" schroei J
hij in een van zijn pleidooien. „De vrii- J
handel zou leiden tot de Verenigde Sta- i
ten van Europa". Dat was taal, die de
Duitse socialisten niet begrepen en de J
Duitse socialisten niet alleen. Dezelfde
taal bezorgde hem in Duitsland de eer-
«te tegenstanders, wier groep zich steerls i
sterker zou gaan keren tegen de „bui-
tenlanders", wiens privé.leven allesbe- J
halve smetteloos was en die zich met
een afschrikwekkend gemak in de
schulden stak en zich bovendien niet
meer bekommerde om zijn eigen gees-
teskmderen, wanneer ze hem niets meer i
opleverden. De grote breuk met zijn
vroegere partijvrienden kwam op de J
partijdag in Lübeck en het kwetste 4
nem zo, dat hij zijn scherpe pen vijf
lange jaren (van 1901 tot
nanteerde.
was hij terug in zijn vaderland om er
van dichtbij de „verschrikkingen van
het tsarendom nog eens te zien om er
een boek over te schrijven. Een boek,
dat in 1900 uit zou komen onder de ti
tel „Het hongerende Rusland, reisui-
drukken, waarnemingen en onderzpe-
kingen". De reis had nog een ander
gevolg: In München stichtte hij een
tijdschrift in de Russische taal „De
vonk" onder het hoge patronage v ;n
Lenin, Potresov en Martov.
Lang hield hij het als hoofdredacteur
niet vol. Zoals bij zoveel andere jour
nalistieke projecten, waaraan hij had
meegewerkt, liepen zijn gedachten te
ver bij die der anderen weg. De eigen
zinnige Helphand liep met zijn gedach
ten mee. In zijn Münchense jaren legde
hij overigens nauwe contacten met Le
nin en Trotzki. Met Lenin had hij snel
genoeg ruzie en Trotzki had snel in de
gaten, wat hij aan de dikke, avontuur
lijke, eigenzinnige Helphand had: niets.
Trotzki zei later, toen hun wegen zich
definitief gescheiden hadden: „In. die
dikke buldoggenkop mengde zich de
gedachte aan rijkdom met die aan de
sociale revolutie." 't Mengsel, dat Trotz
ki allesbehalve beviel. Het beviel trou
wens alleen Helphand
Zo kwam de 13e oktober 1905: de
dag, waarop in St. Petersburg de revo
lutie uitbrak. Parvus en Trotzki waren
er op het juiste ogenblik en werden
beiden lid van de eerste Sovjet. Ge
slepen publicist als hij was, besefte
Helphand de macht van het gedrukte
woord en maakte zich meester van het
noodlijdend blaadje „Ruskaja Gazeta",
dat de spreekbuis van de revolutie
werd.
Lenin kwam „te laat": de machts-
functies in de revolutie van St. Peters
burg waren verdeeld. Trotzki was de
frote leier, Helphand de man, die mid-
els de publiciteit het vuur aanwakker
de. Beiden zorgden er angstvallig voor,
noch de zijde der Bolsjewieken, noch
die der Mensjewieken te kiezen. Hun
„boven de partijen staan" garandeerde
hen de macht. En ijverig propageerde
Helphand zijn gedachte, dat de Russi
sche revolutie niet alleen kon staan,
maar essentiëel onderdeel was van een
„Europese revolte".
Lang zou het overigens niet duren,
want de opstand van St. Petersburg
werd gebroken. Trotzki werd gear,
resteerd. Helphand wist voorlopig on
der te duiken en probeerde zich illegaal
als revolutieleider „door te zetten". Het
mislukte. Helphand was geen volksmen
ner. Hij hoefde die rol ook niet lang te
spelen: hij werd vry spoedig door de
politie opgepikt en na maanden voor
arrest tot verbanning naar Siberië ver
oordeeld.
Onderweg naar zijn verbanningsoord
ontsnapte hij en hij keerde, een illusie
armer, maar strijdvaardiger dan ooit,
terug naar Duitsland, waar hij, eens
verguisd, met open armen werd ontvan
gen: hij was immers bij de revolutie
geweest!
In 1910 pakte hem het avontuur. Via
Wenen reisde hij naar de Balkan en
Turkije, waar hij door zijn publikaties
geen onbekende was. In vrijmoedige ar
tikelen publiceerde hij in Turkse bla
den zijn visie op de Turkse economie en
deze maakte zoveel indruk, dat de
Jongturken hem aantrokken als finan
cieel expert. Hoe het verder allemaal
is gegaan en welke zaken Helphand in
Turkije heeft gedaan, zal voorlopig nog
wel een geheim blijven.
Feit is, dat, toen hij eenmaal goud in
handen had, dit goud zich fabelachtig
vermeerderde. Hij ging zaken doen,
richtte banken op en bij het uitbreken
van de eerste wereldoorlog was Hel
phand in enkele jaren tijds miljonair
geworden, een financieel genie. Als
„kapitalist" keerde hij terug naar
Duitsland, dat optrok tegen de tsaar en
het tsarisme, Helphands verklaarde
doodsvijanden. In Helphands fantasie
(in die jaren al een beetje op hol ge
slagen, want het leven a)s rijkaard had
zijn gestel géén goed gedaan) zag hij
Een opname van Helphand van St.-Petersburg, waar de
(links), Trotzki (midden) en kopstukken der revolutie
Leo Deutsch, in de blijkbaar door de tsaar gevangen wer-
gemoedelijke gevangenis den gehouden.
ging post vatten, dat de Russische re
volutie tegeh het tsarendom eigenlijk
precies hetzelfde beoogde als het Duit
se leger: de vernietiging van de oude
tsaristische macht. Om die revolte in
Rusland aan te moedigen en te steu
nen, maakte Helphand in Duitse rege
ringskringen enorme bedragen los. Be
dragen, die wellicht nooit zyn aange
komen1, waar ze behoorden aan te ko
men: Helphand deed in de oorlog ook
nog „zaken".
Van dag tot dag groeide zijn fabel
achtig vermogen. Dat hij intussen voor
de Duitsers niets anders was dan een
instrument, ontging hem blijkbaar. Der
Kaiser had heel andere ideeën over 'n
eventueel „bevrijd" Rusland.
Het zou nooit tot die „bevrijding"
komen. De krijgskansen keerden. „Der
Kaiser" ging naar Doorn en Helphand
zag zijn idealen ineenstorten. Hij wilde
overigens niet aan die ineenstorting ge
loven. In zijn geest had hij niet alleen
een „bevrijd" Rusland gezien, maar met
dat Rusland ook een „Verenigd Euro
pa" onder Duitse leiding Zijn
droom stortte ineen. Hij wilde weg uit
het verslagen land, maar Zwitserland,
waarheen hy wilde, duldde hem niet
meer.
In 1920 vestigde hij zich definitief in
Duitsland, dat aan zijn opbouw begon,
in welke opbouw Helphand wellicht een
nieuw begin voor „zijn" strijd zag.
Maar tot strijd zou het voor hem nooit
meer komen. De oroletarische voor
vechter in zijn sjofele klerén van 1910
was een dikke, vette levensgenieter ge
worden, die zijn miljoenen opsoupeerde
op het buitengoed m Schwanenwerder,
waar hij, ondergraven door alle denk
bare kwalen, die aan een te overdadig
leven te wijten zijn, in 1924 stierf.
Spoedig herhaalde de geschiedenis
zich. Parvus Helphand wekte tegen
stellingen waar hy kwam en waar hjj
ging en spoedig werd bij weer gemeden
als vroeger. Dit zette hem aan het den
ken. St. Petersburg had hem iets ge
leerd: hij was geen leider. Hij reali
seerde zich, dat hij weliswaar een be
langrijke rol in Duitsland en Rusland
had gespeeld, maar dat men er daar
nimmer over had gedacht hem, Help
hand, met enige werkelijke macht te
bekleden.
Hij had geschreven en getheoreti
seerd, maar wat leverde hem dat op?
Helphand had in St. Petersburg even
de macht geproefd, hij wilde ze (niet
voor niets was hij in oorsprong een han
delsman) opnieuw proeven .En hij rea
liseerde zich, dat er hem #op de weg
De Duitse keizer zag kans zich
op een sluwe manier van Help
hand te bedienen. Officieel ken
den de leidende Duitsers de
proletariër die „boven Jan" ge
komen was, niet.
zich met Duitse troepen oprukken om
Rusland te bevrijden. Om die bevrijding
voor te bereiden intrigeerde hij in de
Balkan en zette hij nieuwe revolutie
plannen op.
In de hoogste Duitse politieke krin
gen waar hy met zijn geld en zyn mis
schien voor de oorlogvoering nu.tige
ideeën welkom was (al kwamen de
hoge politici er dan ook niet voor uit,
dat ze hem kenden) liet hy de overtui-
1906) niet
zovcr was, was hij evenwel
woL. T? PaP'eran nog in Rusland ge-
Sl,,D.e band met Rusland had hu
nooit helemaal verbroken en in 1880
TOEN1924 op zijn bui
ten in Schwanenwerder
Parvus Helphand stierf (officieel:
dr. Alexander Helphand), waren
er maar weinigen, die om hem
treurden. Nog minder waren er,
die in alle ernst geloofden, dat
de wereld een groot verlies ge
leden had. Met de dood van
Helphand viel een gordijn voor
het- leven van een man, die met
Trotzki en Lenin aan de wieg
gestaan had van de Russische
revolutie, die bij de oktober-re-
volte in Sint Petersburg met de
Russische arbeiders op de barri
caden had gestaan, die een van
de grondleggers was geweest
van het communisme in West-
Europa. Wat Helphand allemaal
was geweest, bleek in de dagen,
die volgden op zijn dood, moei
lijk beschrijfbaar. Het „Berliner
Tageblatt" schreef, dat Helphand
een „kenntnisreicher Mann eige
ner Pragung" was geweest met
belangrijke invloeden; de „Kreuz-
zeitung" daarentegen kenschetste
hem als „een volledig karakter
loos en onderkomen type". De
communiste Clara Zetkin, die hem
van heel dichtbij had gekend,
helde zowel naar de ene, als naar
de andere mening over: „Voor
1914 was Helphand een origi
neel denker, een eerlijk socialist-
de Helphand van na 1914 was
een OW'er en een verrader van
de arbeidersklasse".
IVAT was er van waar? Waar
was, dat Helphand voor
de eerste oorlog 'n revolutionair
van 't zuiverste water was, tot in
zijn uiterlijke verschijning toe.
Waar was ook, dat hij kort voor
en in de tweede wereldoorlog
PARVUS HELPHAND
de macht van het geld leerde
kennen en zich van proletariër
ontwikkelde tot parvenu-miljo
nair. Waar was bovendien, dat
hij op 29 december 1915 een
kwitantie had ondertekend voor
de ontvangst van een miljoen
roebel, afkomstig uit de hoogste
Duitse regeringskringen en be
doeld om er de revolte tegen het
tsarendom mee te ondersteunen.
Het was geen wonder, dat de
„miljonair" Helphand als verra
der van de zaak der revolutie
uit de historie van het communis
me werd geschrapt. Het was
evenmin verwonderlijk, dat de
Duitse autoriteiten, met wie Par
vus Helphand in de eerste we
reldoorlog blijkbaar nauw had
samengewerkt, over de man zwe
gen als het graf, teneinde zich
niet te compromitteren.
JAN c'r' Alexander Helphand
zelf werd ook niemand
wijzer: foen na zijn dood zijn
huis doorzocht werd, werd niets
gevonden wat ook maar leek op
een geestelijk testament of op
een politiek-literair meesterwerk.
Parvus Helphand verdween als
een schim in de geschiedenis. Hij
zou er voor de tweede wereld
oorlog nog een keer uitgehaald
worden door de nazi-propagan-
da, die de „Oostjood" Helphand
best kon gebruiken om er de
afzichtelijkheden van het commu
nisme mee te demonstreren. Ove
rigens konden de nazi's nóg iets
van deze mysterieuze figuur ge
bruiken: het buitengoed in Schwa
nenwerder, waar Parvus gestor
ven was en waar de kopstukken
uit de partij zich overgaven aan
orgieën van het soort die van
Helphand een drankzuchtige hart
patiënt hadden gemaakt, die bo
vendien door reuma werd ge
kweld.
PAS kortelings is de figuur
van dr. Alexander (Par
vus) Helphand opnieuw in de be
langstelling gekomen. Nieuw-ont-
dekte documenten over zijn leven
zijn de basis gaan vormen voor
een studie van de Britse histori
cus Zbynek A. Zeman en diens
Duitse collega Winfried B. Schar-
lau, welke studie onder de titel
„Freibeuter der Revolution, Par
vus Helphand, eine politische Bio-
graphie" verschenen is bij het
„Verlag Wisschenschaft und Po
litiek" in Keulen.
(Door dr. K. J. Hahn)
ROME Begin augustus arriveerden
in Milaan vijftien Cubaanse vluchtelin
gen die hun intrek namen in een deftig
hotel van de hoofdstad van Lombardye.
Ze waren apart uit Miami Beach in Flo
rida overgekomen om in Italië kostbaar
eigendom terug te veroveren dat hun
door Fidel Castro na hun vlucht werd
ontroofd: kunstvoorwerpen, schilderyen,
juwelen, porselein etc. Met behulp van
enkele Italiaanse advocaten hebben zy
een eerste succes behaald. De procureur-
generaal van Milaan heeft hun documen
ten bestudeerd en hun argumentatie
nauwkeurig overwogen en de inbeslag
neming van een aantal van deze Cas-
tricistische „staatseigendommen" gelast.
De Cubaanse vluchtelingen zyn zeer te
vreden vertrokken en hebben de verdere
procedure voorlopig aan hun advocaten
overgelaten.
Daarmede hebben zij dus een eerste
slag in de strijd tegen Fidel Castro ge
zet heeft iets waarvoor de leider van de
„barbudos" weinig belangstelling heeft,
kostbare kunstvoorwerpen, die algemeen
de „schat van Fidel Castro" genoemd
worden. Intussen moet worden uitge
maakt of Fidel Castro hierop recht heeft.
De kwestie ontstond toen in maart van
dit jaar te Rotterdam het Cubaanse koop
vaardijschip de „Arcaceilo Iglesias" aan
kwam. deze keer niet met suiker of ta
bak, zoals Cuba die regelmatig expor
teert, maar volgeladen met 200 kisten die
een grote waarde vertegenwoordigden.
Zoals gezegd; bevatten deze kisten waar
devolle schilderijen, kostbare verzamelin
gen van postzegels, antiek porselein, ju
welen etc. Fidel Castro had deze kost
baarheden uit de huizen van zijn meestal
niet arme tegenstanders gehaald en zoals
communistische landen in Oost-Europa
nu nog doen, biedt hij ze nu tegen harde
valuta aan de Westeuropese kopers aan.
Volgens de berichten wordt de gehele
waarde van de „schat van Fidel Castro"
op meer dan 6 miljoen gulden geschat.
Vanuit Rotterdam werd deze dure
vracht verdeeld over een aanbal Europese
hoofdsteden waar de kunstmarkt een gro
te toeloop kent: Londen Parijs, Zürich.
De Zwitserse groep van bankiers en
kunsthandelaars begon echter moeilijkhe
den te voorzien, misschien omdat men in
Zwitserland al genoeg last heeft rriet het
vermogen van de vroegere dictator van
Santo Domingo, Trujillo.
Ze droegen dit gedeelte van de Cu
baanse kostbaarheden over aan een Ita
liaanse groep en zo kwamen begin juni
in Milaan vijf goederenwagens aan, waar
in een vracht van totaal 24.000 kilo was
opgeborgen. Deze goederen werden in
ontvangst genomen door de Italiaanse
kunsthandelaar dr. Mahmood Momlaza-
deh. die in Milaan een florerende zaak
beZit en daarom ook dacht met deze gro
te zending uit Cuba een grote slag te
doen.
DOCUMENTEN
De Cubaanse vluchtelingen die de
kruistochten van hun eigendom door Eu
ropa nauwkeurig waren gevolgd, ver
sohenen te Milaan met gedetailleerde be
schrijvingen en authentieke documenten,
waaruit bleek dat deze goederen oor
spronkelijk in hun bezit waren en dat ze
door Fidel Castro op onwettige wijze wa
ren genaast „in strijd met de goede zeden
en regels van de handel". De heer Mow-
lazadeh op zijn beurt bracht naar voren,
dat deze goederen door een internationaal
erkende regering langs wettige weg wa
ren verworven en dat de Cubaanse heren
dus ook niets hiertegen konden en moch
ten ondernemen.
De procureur-generaal van Milaan
heeft de stukken ingezien en daarna de
daarop gelast dat een groot gedeelte van
de kunstvoorwerpen van de schat van
Castro voorlopig in beslag genomen
konden overleggen. De procureur heeft
goederen bekeken. Intussen waren er
nieuwe voorwerpen uit Zwitserland ge
arriveerd, waarvoor de oorspronkelijke
eigenaars eveneens de nodige documenten
wordt. Dit betekent ongetwijfeld een
succes voor de Cubanen die nu in een
proces zullen trachten aan te tonen dat
Fidel Castro geen recht had privé-eigen
dom zo maar te onteigenen. In ieder ge
val zullen serieuze belangstellenden aar
zelen deze objecten te kopen, zodait Fi
del Castro voorlopig niet kan hopen op
die harde valuta, die hij kennelijk zo
dringend nodig heeft.
Hoogtepunten in schaakevenementen
zyn vooral miniatnurpartyen met een pit.,
tig verloop en een verrassend combina-
toir slot. Uit het laatste Hongaarse kam
pioenschap volgt in de onderstaande par.
tyen een verrukkelijke „schotel Hongaar
se paprika".
Zwart; Honfi
Wit: Kovacs
Wit speelde 1. Tdl-d3, waarom was dit
een fout
Deze stelling werd bereikt na: 1. e4, e5
2. Pf3, Pc6 3. Lb5, a6 4. La4, Pf6 5. 0-0,
Pe4: 6 d4, b5 7. Lb3, d5 8. de5:, Le6 9.
De2, Lc5 10. Le3, 0-0 11. Tdl. Pa5 12.
Pbd2, Le3: 13. De3:, Pd2: 14. Td2:, c6 15.
Pd4 (Beter was 15. c3) 15.... Db6 16. c3,
c5 17. Pe6:, fe6: 18. Te2, PbS: 19. ab3:, a5
20. Tdl. b4 21. c4, d4 22. De4, a4 23. ba4:,
Ta4: 24. b3, Ta3 en nu volgde, zoals reeds
eerder vermeld is: 25. Tdl-d3 (Juist was
25. Dd3, want nu beslist een zeer geraffi
neerde combinatie) 25Tf8-f4! en
wit kan opgeven, omdat 26. Df4: wegens
26Tal+ tot mat leidt.
Zwart: Szilagyi
Wit: Kluger
De witspeler was aan zet en speelde 26.
Le2-fl. Hoe besliste zwart daarna de par
tij?
Deze diagrampositie werd bereikt na:
1. d4, Pf6 2. c4, e6 3. Pc3, Lb4 4. f3, c5 5.
a3, La5 6. dc5:, Lc3:+ 7. bc3:, Pa6 8. e4,
Da5 9. Pe2, 0-0 10. Lf4, Pe8 11. Ld6,
Pd6: 12. cd5:, f5 13. ef5:, Tf5: 14 Dd2, b6
15. Pd4, Tf6 16. Le2, Lb7 17. Pb5, Pc5 18.
Tbl, Taf8 19. 0-0, a6 20. Pc7, Pa4 21. Tb4,
Lc6 22. Tdl (Beter was 22. De3) 22
Dc5+ 23. Khl, a5 24. T4bl, Th6 25. h3
(Beter was 25. Tfl) 25Df2 en nu
volgde, zoals reeds werd aangegeven 26.
Le2-fl, waarna zwart de party besliste
met 26Tf8xf3 27. Dd2xf2, Tf3xh3ü
en mat op de volgende zet.
In de onderstaande positie staat de wit
speler niet minder dan drie pionnen ach
ter, maar slaagt er merkwaardigerwijze
toch nog in de veilige remisehaven te be
reiken. Een fascinerend raadsel met een
oorspronkelijke en verrassende, oplossing.
Wit aan zet en speelt remise
Oplossing
1. Te7-e8+ (Op 1. Tf7: wint 1.... h6-f)
1La4xe8 2. Pf5-e7~K Kg8-f8 (of
h8) 3. Pe7-g6+ü, h7 (of f7)x g6 en wit
staat pat. Weigert zwart het paard te ne
men, dan volgt eeuwig schaak op e7 en
g6 (Selesniev).
HORIZONTAAL:
4 Wanneer een Amerikaanse wagen in
brand staat heeft men dat wel nodig
voor een mogelijke gewonde (8);
8 Een adres om een muzikale hulde te
brengen (8);
9 Nu en da<n totaal overleden (8);
10 Dat is voor u het bewijs, dat een agent
rum gebruikt (8);
12 Een ogenblikje, laten wij voor de ke
reltjes 'n klinker meebrengen (8);
16 Het is goed dat Nel terugkomt om de
rivier te bekijken (6);
18 Als men de centen heeft komt het 'r
op aan de juiste woonplaats in Neder
land te vinden (7);
20 Om Kees? Welnee! Eerder om Ach-
med (6)
21 De jongen sprak de waarheid niet en
dat voor iemand met zo'n verheven
studie! (8);
25 Die treedt op in alle schouwburgen
ter wereld (8);
28 Kan je achter het bed vinden, zegt
men na de dienst (8);
29 U schrijft het idee met inkt maar 't
blijft volkomen hetzelfde (8);
30. Toch kunnen in zo'n uitgave harde
noten worden gekraakt
VERTICAAL:
1 'n Nette man voor het leger (4);
2 Die staat 'n heel eind weg maar is
door middel van u wel te vinden (4);
3 Ze raken door elkaar genomen goed
thuis met militairen (7);
4 Dat komt duur te staan wanneer ge
heidens bidt (13)
5 Is de politieke partij uitgeput door ge
brek aan geld? (5);
6 'n Noot komt tot wasdom voor het
graf (5);
7 Misschien hangt zelfs het IJzeren Gor
dijn hiervan af (5);
10 Hij ondervindt geen last van de Op
stand der Horden (6)
11 En daarom moet de echtgenoot kwijt
schelding geven (6);
13 Het vraagt naar ons aller mening en
achteraf gaat het daar op in (4);
14 Voor de kerk moet je dergelijke kle
ding aanschaffen (6);
15 De kijkers zijn niet goed gericht, dat
maakt verschil (6);
17 't Beestje moet u met mate houden
(4);
19 Het hoofd zit in Rome en hij is cor
rupt (7);
22 Een dergelijke hofstede zal niet hele
maal nodig zijn (5);
23 'n Zomerschoen kan achter op raken
(5);
24 In de dronkelap herken ik een Bel
gisch familielid (5);
26 Dat de eerste letter zoveel dagen
vergt! (4);
27 Laat u dit maar blanco (4)7
