Frankrijk had in 1920
„klassieke" kof f ermoord
EEN VROUW WAS DE SCHULDIGE
JONGENSSCHOENEN
VOORDELIG
EN STERK.
Met de Renault 4 kiest u uw eigen weg
Letterlijk en figuurlijk
Dochter (onder
hypnose?) in
het komplot
6
Stappen
Landru
Geen steun voor
chr. LOM-school
Walcheren
Zaamslags secretaris
trekt zich gemeentelijke
herindeling wel aan
Verleden
Rechtszaak
Derde man
Jlatci
ER IS EEN &€iÉ€l
FILIAAL VLAKBIJ
GROTE PRIJSVRAAG
LIEFST 20 PRIJZEN
VAN f1000.-
BON Zend mjj s.v.p. GRATIS de Renault 4 folder.
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 13 SEPTEMBER 1965
Op 30 juli 1920 gaf de Parijse za
kenman Georges Weissman, door
vrienden om zijn Roemeense af
stammeling Bessarabo genoemd,
aan zyn privé-chauffeur opdracht
hem de volende morgen op te ha
len aan zyn huis aan de Square La
Bruyère. De brave man wachtte
daar vergeefs: zijn werkgever
kwam op het afgesproken uur niet
opdagen en de chauffeur ging ten
slotte ongeduldig naar binnen,
waar hij Weissman evenmin vond.
Wie er wel was, was mevrouw
Weissman, die de chauffeur in een
rommelige kamer ontving. „Mijn
man is niet thuis", zei ze, „hij is
op reis gegaan".
De chauffeur vond het vreemd om meer
dan een reden. Zijn werkgever was niet
zo'n onverwachte reiziger en bovendien
had Weissman in een vertrouwelijke bui
wel eens tegen hem gezegd: „Ik geloof
dat mijn vrouw me wil vermoorden. Als
er eens iets gebeurt, ga dan naar de po
litie". Maar die 31e juli was een zater
dag en de chauffeur vond het bovendien
vreemd, om „zo maar" naar de politie te
stappen.
Hij sliep er een weekeinde over. Pas
's maandags meldde hij zich bij de po
litie en deelde zijn vermoedens mee.
Onmiddellijk ging commissaris Thierry
naar het huisadres, maar vond er nie
mand meer thuis: mevrouw en haar doch
ter Paule (kind uit een eerder huwelijk)
bleken naar hun villa in Monmorency te
zijn gegaan. Veel wijzer werd Thierry
daar niet. „Weet ik waar dat zwijn zit",
schold mevrouw Weissman, beter bekend
als de schrijfster en feministe Hera Mir-
tel, „hij zal wel naar zijn vriendinnetje
Koffermoorden, zoals diewel
ke momenteel in Nederland de
aandacht gevangen houdt, zijn niet
zo zeldzaam in de historie van de
misdaad. Maar zodra ze ontraad
seld zijn, verdwijnen ze uit de her
innering, evenals de daders, die
vele eenzame jaren in de gevan
genis tegemoet gaan, of, zoals in
sommige landen, de korte weg
maken van cel naar elektrische
stoel of schavot. Enkele koffer-
moorden zijn evenwel in de herin
nering blijven leven, ofwel om hun
gruwelijkheid, ofwel om de op
zienbarende achtergronden, ofwel
om de de personen, die erbij be
trokken waren. In deze laatste ca
tegorie hoort de moord op Georges
Weissman, bijgenaamd Bessarabo,
thuis, die in de zomer van 1920 in
Parijs werd gepleegd en in welke
zaak mevrouw Weissman, echtge
note van het slachtoffer, hoofd
verdachte was.
De bijzonderheden voor dit ver
haal zijn ontleend aan een relaas,
dat een half jaar geleden is ver
schenen in het Franse geschied
kundige tijdschrift „Miroir de
VHistoir
zijn of naar zijn duistere relaties. Hij is
een spion, commissaris. Ik '»eb genoeg
van hem. Ik heb een brief van een vrien
dinnetje uit Evian gevonden en daarover
hebben we ruzie gehad. Ik wil niets meer
met zijn zaken te maken hebben. We
hebben zijn belastende documenten in
een koffer gedaan en die zou hij mee
nemen naar het Gare de Lyon. Hij is
naar het station gegaan, maar de koffer
is bij me teruggekomen met een briefje
erbij, dat hij moet worden opgestuurd
naar Nancy. Wat kan het mij verder
schelen". Commissaris Thierry vraagt de
dames terug te gaan naar hun huis aan
de square La Bruyère en zich daar ter
beschikking te houden.
In dat huis is niets buitengewoons meer
te zien. De commissaris ziet in het voor
bijgaan, dat er drie gebruikte kopjes op
het aanrecht staan in de keuken. Hq
schenkt er niet veel aandacht aan. Later
zal dit detail van het grootste belang blq
ken
Twee dagen later meldt mevrouw
Weissman zich bij haar advocaat, Ray
mond Hubert, met een vreemde medede
ling: „U moet ons helpen, want we heb
ben iets verschrikkelijks gedaan, wat we
u niet kunnen vertellen". Ze is met die
confidentie niet te vroeg, want dezelfde
dag wordt in het bagagedepot van Nancy
een hoedenkoffer geopend, die uit Parijs
is gearriveerd en waaruit een vreemde
lucht opstijgt. Per telegram doen de po
litiemannen, die de opening van de koffer
verrichten, Parijs mededeling van hun
bevinding: ze vinden in een lap goed
gewikkeld het bijna opgevouwen stoffe
lijk overschot van een man. Ongetwijfeld
Weissman, alias Bessarabo. Een broer
herkent hem, ondanks de toestand waarin
het lijk zich bevindt en ondanks de ern
stige verwonding aan het hoofd.
Met het telegram uit Nancy in de hand
ontvangt rechter van instructie Bonin
de vrouw van de vermoorde. „Bekent u
maar", zegt hij. En mevrouw Weissman
bekent: „Ja, ik heb hem gedood. We
hebben een meningsverschil gehad. Hij
heeft me bedreigd. Later, toen hij is gaan
slapen heb ik hem doodgeschoten met
een revolver, die ik altijd onder mijn
kussen bewaar, omdat ik bang voor hem
was. De revolver heb ik later in een
meertje gegooid. De sporen heb ik uit
gewist. Maar laat mijn dochter gaan, die
weet van niets".
Maar de politie laat de dochter niet
gaan, want de dochter weet wel iets. Ze
heeft in de nacht van de moord het schot
gehoord en geen genoegen genomen met
de verklaring van haar moeder, dat er
iets gebeurd is met de geiser. Ze heeft
het lijk van een man op de vloer van de
slaapkamer zien liggen.
Ze heeft ook meegeholpen het stoffe
lijk overschot in de kist te doen, nadat
haar moeder het in een doek had gewik
keld. Ze heeft bovendien tevoren bij de
bank maatregelen genomen, waardoor
haar moeder geld kan opnemen van Geor
ges Weissman. En tenslotte: niemand an
ders dan Paule heeft het briefje geschre
ven, dat bij de koffer was en waarin ge
zegd werd, dat het stuk „bagage" naar
Nancy moest worden gestuurd.
De zaak ligt duidelijk genoeg. Er zijn
bekentenissen, er is een motief, er is een
dode. De 2 verdachten zijn in arrest en
niets schijnt de vlotte afwikkeling van 't
proces in de weg te staan. In het lijvige
dossier liggen getuigenverklaringen en
rapporten. In een der getuigenverklarin
gen wordt gezegd, dat er op de ochtend
van de moord mannenstappen gehoord
zijn in het huis van de Weissmans. Een
verklaring als zovele. Misschien van geen
belang, nu de daderes bekend heeft. In
het dossier ligt ook het rapport van com
missaris Thierry, over zijn bezoek aan
het huis waarin de moord is gepleegd,
in welk rapport staat vermeld, dat er
drie gebruikte koffiekopjes op het aan
recht stonden. Misschien van geen be
lang.
Vier maanden na de arrestatie van me
vrouw Weissman en haar dochter zitten
ze op een ochtend in de wachtkamer van
de rechter van instructie. Tegenover hen
zit een beschuldigde in een andere zaak.
Hij staat op en stelt zich aan mevrouw
Weissman voor. „Ik ben Landru, het is
me een voorrecht u te leren kennen me
vrouw".
ringen, die er liggen geweest kan zqn.
Daar is de schijnbaar onbelangrijke
verklaring, dat er mannenstappen zijn
gehoord in het huis van de Weissmans
op de ochtend van de moord, daar zijn
de drie kopjes op het aanrecht, die com
missaris Thierry heeft gezien. Een derde
man dus. En de mededeling: „Ik kan
wel van alles gezegd hebben. Toen was
ik ziek".
Paule moet haar verklaring afleggen.
Maar een enkele hypnotische blik van de
moeder is voldoende om haar het zwij
gen op te leggen. „Ik weet niets, ik kan
niets zeggen, moeder wil het niet heb
ben". De advocaat-generaal komt aan zijn
strafvraag toe. Hij vraagt voor beide
vrouwen: het schavot.
Bij de rechter blijven twijfels. Er is
een reële mogelijkheid van een derde
man, die buiten schot .s gebleven. Voor
hij zijn uitspraak doet, mag Paule nog
een keer proberen, een verklaring af te
leggen. Ze stamelt wat over een „ge
heim" dat ze niet mag verraden. Ze praat
onsamenhangend. Een advocaat probeert
haar de woorden uit de mond te trekken.
Steeds is daar nog de verbiedende blik
van de moeder.
Ineens schqnt Paule zich te beheersen.
„Ik zal de hele waarheid vertellen", zegt
ze. En ietwat aarzelend vertelt ze, dat
haar moeder Weissman gedood heeft. Zq
en niemand anders. „En die man?" vraagt
de rechter. Paule breekt door de „ge
heimhouding'' heen. „Er was geen derde
persoon in het spel. Moeder heeft de
schoenen van vader aangedaan en is zo
door het huis gaan stappen, om de in
druk te wekken, dat er nóg iemand bo
ven was. Iemand met zwaar schoeisel
aan: een man dus. Maar die man is er
nooit geweest."
Het spel is uit voor mevrouw Weiss
man. Vergeleken bij de eis is de straf
mild: twintig jaar dwangarbeid met af
trek van het voorarrest. Het meisje Paule
dat gehandeld moet hebben onder de
hypnotische dwang van haar moeder,
wordt vrijgesproken. Mevr. Weissman
zal haar straf niet uit kunnen boeten: ze
sterft in 1932. Paule is uit de openbaar
heid verdwenen. Ergens in een klooster
leeft ze nog steeds in de anonimiteit van
het religieuze kleed. Een bejaard non
netje, waarvan maar heel weinigen we
ten, wie en wat zij „in de wereld" is ge
weest.
MIDDELBURG Het bestuur van de
vereniging voor gereformeerd onderwijs
in Middelburg heeft de Middelburgse
raad gevraagd medewerking te verlenen
bij de stichting van een christelijke
school voor kinderen met leer. en opvoe
dingsmoeilijkheden te Middelburg. De
ze zogenaamde L.O.M.-school is bedoeld
als streekschool voor Walcheren. Burge
meester en wethouders stellen de raad,
die 20 september bijeen komt, voor de
ze medewerking te weigeren, aangezien
alle bij een dergelijke aanvraag te over
leggen stukken ontbreken.
ZAAMSLAG Naar de mening van
de heer J- J. Haak uit Zaamslag kan
een zinsnede uit het verslag, waarin
wij onlangs melding maakten van zijn
benoeming tot gemeentesecretaris van
Zaamslag, ,,een volkomen verkeerde in.
druk wekken". Hij heeft niet bedoeld
te zeggen: „Ik trek me van de ge.
meentelijke herindeling van Zeeuwsch'
Vlaanderen (waaronder de gemeente
Zaamslag dreigt te verdwijnen, red)
nog niet veel aan", wel, dat hij zicj,
op de blijde dag van zijn benoemin»
tot gemeentesecretaris ,,de onverwikke!
lijke zaak van de herindeling niet ai
te zeer wil aantrekken"- Dit om de
vreugde van de dag niet te bederven
De heer Haak zal er als gemeentese.
cretaris al het mogelijk© toe bijdrager.
,,het voor de gemeente Zaamslag w
funeste plan te verijdelen".
„Dat is dus Landru", denkt mevrouw
Weissman, „de man, tegen wie de bewq-
zen zich opstapelen, maar die zqn schuld
hardnekkig blqft ontkennen." Op dat
ogenblik neemt zq een vreemd besluit.
Wanneer de rechter haar ontvangt voor
het zoveelste verhoor, laat mevrouw
Weissman hem niet eens aan het woord
komen. „Ik herroep al mqn vorige ver
klaringen", zegt ze .„Ik ben onschuldig
aan de dood van mqn man en ik zal het
bewijzen."
De rechter geeft haar drie dagen tijd
om zich te bedenken maar na drie dagen
l.oudt ze nog steeds hardnekkig aan haar
ontkenning vast. En merkwaardig: ook
dochter Paule, die even bij haar moeder
op bezoek is mogen komen bij wijze van
gunst, weet ineens niets meer en trekt
haar verklaringen in.
Een duivelse en hypnotische invloed
van de moeder op de dochter begint zich
na dat korte samenzijn te demonstreren.
Voor de dagbladen is het allemaal ge
vonden kost. Het verleden van mevrouw
Weissman wordt uiteengerafeld. Het is
geen best verleden. Haar eerste man, een
Franse handelaar, heeft, zo staat officieel
vast, zich een kogel door het hoofd
gejaagd. Hij kon het bq de grillige vrouw
niet uithouden. Deze man heeft eens in
een brief aan een vriend gesohreven, dat
zijn vrouw hem naar het leven stond.
Dat ze geprobeerd heeft hem te vergif
tigen. De zaak is na zqn dood onderzocht,
maar er zijn geen redenen gevonden, om
de schrqfster te verdenken.
En toch: men trekt vergelijkingen tus
sen de dood van de eerste man en de
dood van Weissman. Overeenkomsten zijn
opnieuw. En dochter Paule ontkent
ook. Blijkbaar kan ze zich niet onttrek
ken aan de hypnotische invloed, die de
grijze ogen van de moordenares op haar
hebben.
Bijna twee jaar na de ontdekking van
de moord staan mevrouw Weissman en
haar dochter terecht in Parijs. Het is
juni 1922. De publieke tribune is overvol
als zij aan haar relaas begint. Ze trekt
alle registers van haar fantasie open.
Zoals al eerder in het proces verliest ze
zich in anti-semitische tirades tegen haar
man (een jood), die zijn jood-zijn voor
haar verborgen heeft weten te houden.
Zoals eerder ook gaat ze proberen twij
fels te zaaien: „Is het lijk wel van mijn
man? Ik heb hem niet gedood,"
Ze komt met het verhaal, dat ze in de
beruchte kist vliegtuigonderdelen heeft
gestopt en ander belastend materiaal van
haar man, die immers naar haar zeggen
een spion was. En dan beschuldigt zé:
„Een geheime joodse organisatie heeft
mijn man gedood en de inhoud van de
kist verwisseld voor zijn lijk".
Het slaat niet aan bij de rechter.
Maar dan ineens vindt ze een uitweg.
Enkele dagen na de moord op Weissman
heeft zich een zekere Becker, verhan
gen. „Becker kan het wel gedaan heb
ben", zegt ze. Maar spoedig staat vast,
dat Becker het onmogelijk kan hebben
gedaan. Desondanks heeft mevr. Weiss
man voordeel van haar bewering. Want
ze heeft ineens buiten haar dochter en
haarzelf een derde persoon in het gru
welijke spel gebracht. Een mysterieuze
figuur, wiens identiteit niet vaststaat,
maar die er blijkens de getuigenverkla-
a Model CONSUL JUNIOR
Fijn geprent zwart leer;
slanke leest, Anti-slipzool.
Met een half jaar garantie,
m. 32-35 17.95
m. 36-40 19.95
Model FIGLI
Onze bekende kinderschoen
met mediale steun.
Soepel donkerbruin leer.
m. 25-27 16.95
Model MONOLIT
Vlotte jongensschoen van
geprent leer. IJzersterke zool.
Half jaar garantie,
m. 32-35 14.95
m. 36-40 15.95
Renault 4 rijders zijn praktisch ingestelde levensgenieters, Vrijbuiters. Renault 4 Vrijbuiters hebben allerlei voordelen. Uw dealer kan u daar alles over verte/len
Letterlijk: geen weg of de Renault 4 is er geschikt voor. Hij trekt door kuilen,
over hobbels en desnoods dwars over de hei. Zijn vier onafhankelijke ge
veerde wielen en zijn krachtige motor zijn er op berekend. En over een ge
baande weg rijdt hij zeker zo goed als wagens die duizend gulden duurder
zijn. Honderdtien km per uur haait hij spelenderwijs. Maar ook figuurlijk ge
sproken kiest u uw eigen weg met de Renault 4. U kiest een auto met een
eigen karakter, een eigen stijl. De stijl die bij u past: degelijk, praktisch en
economisch. De Renault 4 is een wagen zonder overbodige opsmuk. Een werk
paard als het nodig is, maar ook een auto waarmee u zonder zorgen en heei
comfortabel van uw vrijheid kunt genieter
TECHNISCHE GEGEVENS: Motor: 4 cilinders 32 pk (SAE). Vloeistofkoeling in gesloten koelcircuit. Snelheid: maximum
110 km/u. Versnelling: volledig gesynchroniseerde 3-bak. Beschermd tegen roest door dompelbad in anti-corrosie lak;
uitzonderlijk goed chroom.
RENAULT 4 LUXE f 4.150.- RENAULT 4 EXPORT f 4.650.-
REN AULT 4 PARISIENNE f 4.800.-. Voor alle prijzen geldt „af Amsterdam".
Uw Renault dealer heeft de voorwaarden.
4
NAAM
ADRES
PLAATS
Invullen en in open envelop (waarop postzegel van 8ctJ
opsturen aan RENAULT NEDERLAND N.V., Wibautstraat224.
Amsterdam.
VOOR DE ALLESEISENDE AUTOMOBILIST
GARAGE „CENTRUM"
v. d. Vliet Bak
Jack Valckestraat 5 - Goes
Telefoon 2404
GARAGE G. CAPPENDIJK «i&p?
Kloosterzande
Telefoon 01148—413
GARAGE CH. L. KINDT Zonen BS
Hulsterloostraat 115
Nieuw Namen, tel. 01144-278
Kloosterstraat 41, Sas van Gent, tel. 497
Filiaal Sluis - Tel. 326
