Schelde-Rijnverbinding volop in voorbereiding Transistorradio's TEGEN ONWETENDHEID PIET VAN DER KERKHOFF VIJFTIG JAAR ORGANIST Donner wint van Robatsch Et her school Chili ONDERZOEK VAN GRONDEAGEN Schoenmode: ronde neus lage hak NIEUWE SCHOOL MIDDELBURG-ZUID lit. DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 31 AUGUSTUS 1965 Gasfles ontploft, caravan verbrand Bij actie in Serawak Maleisisch leger doodt achttien Indonesiërs c jgfem Drogreden Lang verblijf in schuilkelder kost ponden Drie Polen zwaar gestraft Revolutie in vrijheid Kerk der armen Kwart miljoen Mariniers op herhaling (Van een onzer verslaggevers) BERGEN OP ZOOM/GOES. Vorige week heeft men ze vanaf rijksweg 58 weer enkele dagen kunnen zien zitten: vier mannen in tentjes op de schorren ten noorden van de Kreekrakdam. De tentjes waren opgetrokken op plankiers van iets meer dan één vierkante me ter. De plankiers waren vanaf de grote weg te bereiken via enkele houten noodbruggetjes. De mannen verrichtten waarnemingen om de waterdoorlatendheid van de ver schillende grondlagen te bepalen. Gegevens hierover zyn nodig om de bemalings sterkte te kunnen vaststellen van de bouwput, die gegraven zal moeten worden om de ter plaatse geprojecteerde binnenvaartsluizen te kunnen aanleggen. Behalve in de schorren ten noorden van de Kreekrakdam zijn ook waarnemingen verricht in de Kreekrakpolder, die pal ten zuiden van de dam ligt. In het waterloopkundig laboratorium te Delft onderzoekt men voorts hoe voor komen kan worden, dat het zoute ka naalwater in het te zijner tijd zoete Zeeuwse Meer zal komen. De waarnemingen waren tot dusverre de opvallendste voorbereidingen, die het bouwbureau Schelde - Rijnverbinding van Rijkswaterstaat te Bergen op Zoom in samenwerking met verschillende an deren instanties verricht. Andere voor bereidingen liggen op het gebied van grondonderzoek, ontwateringsproblemen grondaankoop en ruilverkaveling. Het oriënterende grondonderzoek langs het Nederlandse tracé is reeds afgeslo ten. Hieruit is o.m. komen vast te staan dat de funderingsigrond voor de bouw van de sluizen niet ongeschikt is. Waarschijnlijk volgend jaar reeds zul len maatregelen getroffen worden om de ontwatering van de aanliggende pol ders veilig te stellen. Bij een werk als dat van de Schelde-Rijnverbinding is het juist de waterhuishouding, die het eerst wordt verstoord. Bij het regelen van de ontwatering zal rekening worden gehouden met de toestand van een afge sloten Oosterschelde. V/at de grondaankopen betreft hebben de eerste hoorzittingen plaats gehad. De onderhandelingen zullen het eerst met grondeigenaren langs de Eendracht wor den gevoerd. De aanleg van het Schelde-Rijnkanaai zal een belangrijke doorsnijding van Zuid-Beveland tot gevolg hebben. Het werk zal daarom worden gecombineerd met een ruilverkaveling voor dit gebied. Foto links: Een der tentjes op de schorren in de Oosterschelde bij Ril- land-Bath, waar de watermonsters worden genomen. Foto onder: Een pompinstallatie in de polder bij Rill&nd-Bath. Een nieuwtje is tenslotte, dat de over bruggingen van het kanaal tussen Tho- len en West-Brabant, in tegenstelling tot de eerste plannen, ten noorden van het stadje Tholen en Oud-Vossemeer zullen komen te liggen. De nieuwe vaarweg zal in 1975 in ge bruik genomen worden Langs de Een dracht zal tegen die tijd een voorlopig profiel zijn gemaakt, dat na 1978 zal moeten worden verruimd. (Van onze moderedactrice) AMSTERDAM Er is reden om blij te zijn dat het najaar wordt: wij zullen heerlijke schoenen kunnen dragen. De nieuwe collectie voor herfst en win ter, die Bata International heeft ge toond, bestaat voornamelijk uit model len met ronde neus en lage dikke hak, en modellen met vinger-tipneus en iets meer uitgeholde, maar nog niet hoge hak. Het is wel even wennen. De wer kelijk dikke hak, van drie tot vijf cen timeter, die bij het semi-sportieve schoentype lijnrecht onder de hiel staat, kan nog niet zo dadelijk bekoren. Maar het is gelukt deze schoenen toch rank en langgerekt te maken door de op gaande lijn van een aangesneden klep, door teenstrips of door smalle wreef- bandjes. Het voorblad is bovendien vaak in figuurtjes uitgesneden. Gekleder is het type dat de punt verte genwoordigt met een fijnere hak van maximum vijf en een halve centimeter, ovaal neusje en veelvuldige sfrikgar- nering, die soms afneembaar is. Stoer en ruig van karakter is het derde type. De wandelschoen, die wij gerust ouder wetse molières mogen noemen. Perfo raties en stiksel geven een extra spor tief karakter, evenals de brede suède veters, waarmee ze hoog gesloten wor den. Verwant aan deze laatste soort is de soe pele platte sportschoen, voor jonge meisjes ontworpen en dan ook geknipt om met vrolijke kousen onder een knickerbocker gedragen te worden. De flatjes hebben het hiertegen geheel en al afgelegd. Het winters beeld wordt voltooid met enkele laarsjes en hoge laarzen in leer en suède. De materia len in deze collectie zijn fijn chevreau en zwart lak voor de gekledere, suède en hunting voor de meer sportieve modellen. Alle mogelijke tinten beige en bruin, ook met elkaar of met zwart gecombineerd, spelen hun partij, even als rood in vele tinten. Voor de winter hebben de Italiaanse schoenontwerpers een en ander gecre- eerd, waarvan wij hier het succes nog maar moeten afwachten: hoge rijg- laarsjes, suède laarzen met strikjes, mi niatuur lovertjes. Reuze lovers zijn er voor de grote heren: de hoge modellen sluiten om de enkel en er is een paar bij dat rondsluipt op zolen die gesne den lijken uit een dikke deken. (Van onze muziekredactie) DEN HAAG Op 31 oktober 1965 wordt de Rotterdamse musicus Piet van der Kerkhoff zestig jaar. Dit jaar 1965 is eveneens belangrijk voor hem, omdat hy nu kan terugzien op een vijftigjarige loopbaan als kerkorganist. Want toen hij negen was, begeleidde hij reeds het kerkgezang en op veertienjarige leeftijd gaf hij zijn eerste orgelconcert in zijn geboorteplaats Vlaardingen. Op zijn achttiende werd hij benoemd tot orga nist van Kapelspangen der Nederlands hervormde gemeente Delf shaven. Na en kele jaren werkzaam te zijn geweest in de kerk aan de 's-Gravendijkwal werd hij in 1929 tot opvolger van zijn leer meester J. H. Besselaair in de nieuwe Zui- derkerk te Rotterdam benoemd. In 1953 werd hij door b. en w. van deze gemeente tot stadsorganiist aangesteld. In zijn vijftigjarige werkzaamheid gaf hij tal van orgelconcerten, niet alleen in (Van onze correspondent) WESTKAPELLE Tijdens het ver wisselen van een gasfles door mevrouw Meulkers uit België in haar caravan op het kampeerterrein ,,'t Hoekje" van de heer Huibregtse te Westkapelle, ont plofte deze fles. In een minimum van tijd brandde de gehele caravan uit. Ook een naast de caravan opgestelde tent werd een prooi der vlammen. De brandweer van Westkapelle die in een minimum van tijd aanwezig was, kon niets meer uitvoeren en de werk zaamheden moesten zich beperken tot naiblussingswerkzaamheden. De heer en mevrouw Meulkers moes ten beiden met brandwonden in het ge zicht, op armen en benen naar het zie kenhuis vervoerd worden. zijn domicilie, doch ook in tal van ste den in binnen- en buitenland, wat mede aanleiding gaf tot zijn benoeming in 1950 tot lid van de jury van het concours in ternational d'exécution musicale te Ge- nève. Te Rotterdam geniet hij, behalve door zijn werk als pedagoog, bekendheid als koordirigent door zijn talrijke uitvoerin gen van verschillende oratoriums. Op 15 oktober aanstaande geeft hij in de Grote of St.-Laurenskerk een huldi gingsconcert, waaraan Jet Dubbeldam en Koos Bons meewerken. Bij deze gelegen heid wordt hem door zijn vrienden en bewonderaars een huldeblijk aangebo den. KOETJING, SERAWAK (UPI) Tydens een onverhoedse aanval op een eenheid Indonesische infiltranten by Bau, 40 km ten zuid-westen van de Serawakse hoofdstad Koetjing, zyn naar schatting 18 infiltranten gedood of gewond. Twee leden van de Maleisische vei ligheidstroepen zijn gesneuveld. De In donesiërs, die in de meerderheid waren, beantwoordden het vuur maar trokken zich later over de Indonesische grens te rug met mede neming van doden en ge wonden, maar met achterlating van wa pens en documenten. In Serawak zijn de veiligheidsmaatre gelen sterk uitgebreid, omdat geweld daden van de zijde van de ondergrondse communistische beweging worden ver wacht tijdens de viering van het twee jarig bestaan van de federatie. DIJNA ontroerend was de poging welke ir. Prins, voorzitter van de Nederlandse vereniging van Wegen bouwers deed, om bij minister Suur- hoff van Verkeer en Waterstaat in de sap te komen. Tijdens het wegenbouwcongres in het Kurhaus sprak minister Suurhoff o.a. over de groei van het verkeer. Ir. Prins kaatste het balletje behendig te rug en zei: „Wil het Nederlandse voUc zich de luxe van personenauto's in deze mate veroorloven, dan zal het er ook voor moeten betalen". Het klinkt niet helemaal objectief als een wegenbouwer zoiets tot een minis ter van Verkeer en Waterstaat zegt. Argumenten als deze, die erop lijken dat de wegenbouwers de overheid in zake haar bestedingspolitiek willen ad viseren, behoren niet op Kurhauscon- gressen thuis. Bovendien is het argument van ir. Prins een drogreden. De groei van het autopark in Nederland is niet alleen een symptoom van persoonlijke wel vaart, maar vooral gevolg van en voor waarde voor onze algemene welvaart. Als de economie zich ontplooit, groeit het transport in al zijn vormen. Het behoort tot de bestuurstaak, dit trans port ruimte te geven en vooral: door een voortvarend beleid de transportwe gen up to date te houden. Op dit punt is Nederland bijzonder smal. Ir. Prins schuift nu het gegroeide transport (waaraan hij zelf ook deel heeft, als zakenman) op de rug van zondagsrij ders, familiebezoekers en gemotori seerde vakantiegangers af, voor wie de auto nog een luxe is. Symptoom van welvaart, die we overigens zelf met elkaar hebben verdiend, en voor waarde voor welvaart worden door ir. Prins met elkaar verward. Ongetwij feld is dit de minister bekend. DORTMUND (D.P.A.) In een rapport over een proefverblijf van 144 mensen gedurende zes dagen in een stralingsvrye schuilkelder in Dortmund wordt gezegd, dat de vrou wen van toenemende activiteit blyk gaven, terwijl de mannen met kaart spel als tydverdryf genoegen namen. De proef is destijds gehouden op initiatief van het Westduitse Cen trale Bureau voor Burgerbescher ming. De kelderbevolking bestond uit 48 mannen en 48 vrouwen tussen 50 en 67 jaar, alsmede 48 meisjes van 16 tot 23 jaar. Bij de mannen bleek spoedig de wens naar „straffere lei ding van bovenaf" naar voren te ko men, terwijl de vrouwen en meisjes meer zichzelf een organisatie schie pen. De zin in lezen en schrijven verminderde bij alle drie de groepen in gelijke mate. Speciaal de meisjes, die zich moei lijker dan de vrouwen en mannen aan de opsluiting bleken aan te pas sen, gaven blijk van verlangen naar een verfrissend bad. Ofschoon de proefpersonen met de geconserveerde levensmiddelen tevre den waren, verloren de meesten meer dan een pond aan lichaamsgewicht, enkelen zelfs vier tot acht pond. Hoe langer de opsluiting duurde, des te meer ging de fantasie zich bezig houden met culinaire wensdromen. HAVANNA (ANP) In de derde ron de van het Capablanca-schaaktoernooi, dat in Havanna wordt gehouden, zegevier de onze landgenoot Jan Hein Donner in zyn partij tegen de Oostenrijker Robatsch. De overige uitslagen luiden: Tringov (Buig.)Lehmann (W.-Dld.) 10 Cholmov (Rusl.)Garcia (Cuba» 1—0, Donner (Ned.)Robatsch (Oost.) 10, Paohman (Tsjech)—Cobo (Cuba) 10, Doda (Polen)—Szabo (Hong.) 10, Smis- lov (Rusl.)O'Kelly (Belg) 10, Jimenez (Cuba)—Bilek (Hong.) 0.5—0,5 Geiler (Rusl.)Ivkov (Zuidsl.) 0,50,5, Pietzsch (O.-Did.)Wade (G.-B.) 0,50,5, Parma (Zuidsl.)Perez (Cuba) afgebroken, Cio- caltea (Roeim.)Fischer (V. S.) afgebr. (Van onze correspondent) MIDDELBURG De gecombineer de openbare en christelijke school in het plan Zuid te Middelburg is gro tendeels klaar. De openbare scholieren hebben al twee klassen in gebruik ge nomen. Woensdag zal de christelijke lagere school twee klassen van dit ge bouw in gebruik nemen. De twee over blijvende lokalen zullen binnenkort ingericht worden als christelijke en openbare kleuterschool. Het is de be doeling om in de toekomst ook lessen in de open lucht te geven. WARSCHAU Drie Polen zijn in Warschau wegens het overtreden van de deviezenbepalingen tot gevangenisstraf fen van tien tot 14 jaar, boefces van een half en een miljoen sloty's en verbeurd verklaringen van al hun bezittingen ver oordeeld. Zij zouden illegale transacties ten be drage van 23 miljoen sloty hebben ge pleegd in dollars, ponden, goud en plati na, tussen 1954 en 1963. (Van een onzer redacteuren) Over enkele maanden hoopt de e erlandse kapucijn, pater auxentnis Wijnhoven, in San J»an de la Costa (Chili) met nieuwe zender in de ether 7*Un. Zijn stem en die van zijn medewerkers zullen dan klinken kun('l"zcnt'en Indianen- zullen spreken over onl °VCr bet evangelie, maar ovorTr!andbouw en veeteelt, «ngel5&e e" eCrSte hU"l bÜ mies 1 over aaP> noot en dansende IT be,icht door de houtvuur !nmen van een afstammeling He MaPl,ches' trolse i f" van het eens zo '"«•anenvolk, b« hun transistorradio zitten, 0111 te pro beren of zij aan de hand der uit eenzettingen kunnen leren lezen en schrijven. Vader, moeder en de kinderen, grootvader, oom en tante. Want in San Juan de la Costa is nog ongeveer alles te doen. Het is een van de meest onderontwikkelde gebieden van heel Chili, misschien wel van heel Latijns Amerika. Pater Wijnhoven heeft het idee niet van zichzelf Hij treedt in het voet- spoor van de Columbiaanse priester Jose Joaquin Salcedo, die vlak na de tweede wereldoorlog in het bergdorpje Sutatenza begon te experimenteren met een 100-watt-amateurzendertje en drie zegge en schrijve drie in el kaar geknutselde ontvangers. Het was een schot midden in de roos. De uit zendingen hadden zo'n succes dat de vraag naar ontvangers al heel gauw niet meer bij te houden was. In 1960 werkte Don José al met vijf eigen zenders, die door meer dan 50.000 spe ciaal daarvoor gebouwde radio's wer- fiS) bovendi«n bediende hij pen cedioscholen met naar schatting een half miljoen leerlingen. In de eer ste tien jaar leerden 75.000 mensen via de radio lezen en schrijven. Het gods dienstonderwijs werd over heel Colum bia georganiseerd. En ook landbouw-, nerbebossings- en gezondheidscampag nes konden in snel tempo ten uitvoer worden gelegd. Datzelfde hoopt men ook in San Juan de la Costa te kunnen gaan doen een gebied in het midden van Chili, zo groot als de provincie Noord-Brabant. De Nederlandse kapucijnen zijn er in 1959 naar toe getrokken. Zij troffen er toestanden aan, waarvan zelfs de Chilenen zich maar moeilijk een voor stelling kunnen maken: armoede, el lende, honger en achterlijkheid. De 40.000 Mapucbes die er wonen behoren tot de stam der Huiliches, welke in de vorige eeuw door Spaanse kolonis ten en Duitse emigranten naar deze streek zijn teruggedrongen. Zij leven in een gesloten gezinsverband. Dorpse samenleving vindt men er niet, omdat de ene Indiaan de andere niet ver trouwt: ieder verschuilt zich in zijn eigen 'hut en verbouwt daaromheen hetgeen hij nodig heeft voor zichzelf en zijn gezin. Bovendien zijn de wegen in de meeste tijden van het jaar zo slecht, dat onderlinge communicatie zo goed als onmogelijk is. De kindersterfte ligt op een ont stellend hoog niveau. ,,Va.n de 100 mensen, die wy begraven, zijn er 60 niet ouder dan twaalf maanden", zegt pater Auxentius. En misschien is het maar het beste zo. Want je vraagt je wel eens af wat die kin deren zou hebben gewacht, als zy in leven gebleven waren". De ge middelde leeftyd in San Juan ligt niet hoger dan 20 jaar. Ongeveer 75 procent van de bevolking kan lezen noch schrijven. De enkele scholen, die er zyn, worden erbarmelijk slecht bezocht: slechts 2 procent van de beginnelingen haalt het eind van het zesde leerjaar. Ook op godsdienstig gebied treft men uiterst primitieve toestanden aan. In naam is meer dan 90 procent katho liek Maar als men dan weet, dat de Mapuches-sfcam in 1793 bij de sluiting van een vredesverdrag in zijn geheel naar het katholicisme is „overgeboekt" en dat er sindsdien maar weinig is gedaan, om het geloof echt wortel te laten schieten, kan men zich een idee vormen van de godsdienstige situatie, die de missionarissen er hebben aan getroffen. In hun hart zijn deze Chi lenen Indianen gebleven, die geloven in de almacht van het Opperwezen en in hun eigen totale afhankelijkheid. Met de christelijke catechese moet men helemaal van de grond af be ginnen, Een punt hebben de missionarissen ongetwijfeld voor. Dat is de steun van de Chileense regering, die onder lei ding van de nieuwe president Eduardo Frei vastbesloten is een vreedzame revolutie te ontketenen. En dat is in dit achterlijke, onder feodale druk le vende land meer dan noodzakelijk. De economische, politieke en militaire macht lag er tot voor kort en ligt nog voor een deel in handen van een kleine groep grootkapitalisten. Hoewel hun dagen nu geteld zijn, pro beren zij met verbetenheid zichzelf zo veel mogelijk te verrijken en hun po sitie zo sterk mogelijk te maken. Ook al moet Chili daaraan ten onder gaan. Eduardo Frei, die in 1958 een klin kende stembusoverwinning behaalde en president werd, heeft beloofd, dat hij Chili langs democratische weg de revolutie zal brengen, die elders bij voorbeeld in Cuba alleen met ge weld kon worden doorgedrukt. Zijn leu ze is „revolutie in vrijheid"; maar niettemin een echte revolutie. Frei is vastbesloten de strijd aan te binden tegen armoede, ziekte en onwetend heid. „De rijken minder rijk en de armen minder arm": in deze eenvou dige slagzin zou men zijn programma kunnen samenvatten. Geen wonder, dat hij op grote tegen stand stuit. Van de kapitaalbezitters, die hun positie bedreigd zien en dat nog wel in naam van hetzelfde chris tendom, waarop zij die positie ge bouwd hebben. Een typische uitspraak, waarin zij hun ongenoegen lucht geven, is de volgende: „Of ik nu beroofd wordt in de naam van Christus of van de duivel, kan mij niet schelen; het voor naamste is, dat ik beroofd wordt". En zij spannen zich tot het uiterste in, om de gehate Frei ten val te bren gen of minstens zijn politiek te sabo teren. Al was het alleen maar door het doen afvloeien van al hun kapita len naar Amerikaanse en Zwitserse banken. Men noemt bedragen van en kele miljarden, terwijl Chili schreeuwt om investeringen en om versteviging van de industriële ondergrond. Deze kapitalisten worden gesteund door het merendeel der ambtenaren en der staatsonderwijzers. En ook onder het gewone volk zijn er velen, die in een soort doffe berusting alles maar het liefst over zich heen zouden willen la ten gaan. Naast de president staat in de strijd voor de ontwikkeling van Chili he«t vol tallige episcopaat onder leiding van kardinaal Raul Silva Henriquez. Deze bisschop, die op het concili het ideaal van de kerk der armen met zoveel vuur heeft uitgedragen, begon zelf met de landerijen van zijn bisdom beschik baar te stellen voor de agrarische her vorming. Zijn naam staat als eerste onder het herderlijke schrijven van 1962, waarin het Chileens episcopaat na een analyse van de situatie tot de conclusie komt: Wij zijn aan Christus verplicht, zo snel mogelijk de bestaande toestand te veranderen, opdat Chili werkelijk het vaderland worde van alle Chile nen". Pater Wijnhoven kan dus naar twee kanten rekenen op volledige steun Zo wel de regering als het episcopaat staan achter zijn plannen. De regering beschouwt het radioproject als een on derdeel van de Promocion Popular, welke zij in haar programma heeft geschreven. En het episcopaat ziet er een kans in om zowel op godsdienstig als op profaan gebied waar te maken, wat het in zijn herderlijk schrijven als ideaal heeft gesteld. Het ziet er dan ook naar uit, dat de Nederlandse missionarissen binnen af zienbare tijd met hun zender in de ether zullen komen. De N.V. Philips te Eindhoven is reeds bezig met de bouw van een middengolfomroepzender met een bereik van 100 kilometer, voldoende om heel San Juan de la Costa te bestrijken. Ook staan er 1000 transistorradio's op stapel, die zo zul len worden geconstrueerd, dat alleen de middengolfzender ermee kan wor den ontvangen. Ten behoeve van de missionarissen 'en hun lekeihelpers zelf komt er dan ook nog een radiocom municatienet, bestaande uit kleine zen dertjes met een bereik van 50 kilome ter, welke eveneens met de transistors te beluisteren zijn. Op die manier hoopt men heel de streek vanuit enkele centrale posten te kunnen bestrijken. Ongeveer zoals Don Salcedo dat in Columbia heeft gedaan De kosten van het project worden geraamd op 250.000. Pater Wijnho ven probeert dit geld bijeen te brengen door middel van een speidjesactie, welke binnenkort zal beginnen. „Maar het gaat mij niet alleen om het geld. Ik wil graag de aandacht vestigen op de ontwikkeling, die sinds enkele jaren in Chili gaande is en die nog weinig aandacht van de Nederlandse pers heeft gekregen. En ik ben er vast van overtuigd, dat particulieren en instan ties, als ze maar weten waarom het gaat, graag hun steun aan onze plan nen zullen willen geven". Wie deze overtuiging met hem deelt, kan zijn bijdrage storten op girorekening 111605 ten name van de missie-econoom der kapucijnen te Tilburg. r. Alfred van de Weyer DEN HAAG (ANP) Van 30 augustus tot 25 september zullen ruim duizend mari niers met groot verlof voor herhalings oefeningen onder de wapenen komen. Zij worden ondergebracht in een tentenkamp bij de „Van Braam Houckgeest Kazerne" in Doorn. Vanuit dit basiskamp zullen de mili tairen deelnemen aan landingsoefeniiiriigen bij het amfibisch oefenkamp Texeil, ge- veohts'schietoefeningen op het infanfcerie- schietkamp „De Harskamp" en aan meer daagse oefeningen op de Veluwe. Een groep indianen uit Columbia volgen de eerste les. Belangstel ling, verwondering en achter docht zijn op hun gezichten te lezen. In 10 jaar konden in Co lumbia ongeveer 6.000 radio- scholen worden opgericht.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 3