idee der christelijke democratie
veld in Spanje
wint langzaam
Ex-spoKen jager
tovert beelden
uit woorden
DE FIETS
MISDADIG ZWIIGEN,
Donald
Duck
GESPREK MET SPAANSE STUDENTEN
Beslissende rol weggelegd
voor nieuwe beweging
Lcesdwaiig
DE FAMILIE
MOZART
in Nederland
film met sociaal aspect
Opb
studiecentrum
Leer luisteren
naar muziek
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 30 AUGUSTUS 1965
11
Papier
Wie kan helpen bij
literaire studie?
Nieuwe hoorspelserie
Haags gemeentemuseum
Opera DonPasquale
vrijdag voor radio
KRO-schoolradio
Maandag 30 augustus
Dinsdag 31 augustus
Maandag 30 augustus
Vanavond in de huisbioscoop
Om de drie maanden:
Europees panorama
HERBNMAÓAZUN
(Van een bijzondere medewerker)
MADRID Op de zuidoostelijke hellingen van hetstyle Guadarrama
gebergte schijnt de zon onbarmhartig fel. De oprijzende rotswanden
zijn bijna kaal en geven aan deze streek, ongeveer 50 km ten westen
van Madrid, een ernstig, somber karakter, dat in een moeilijk te
verwerken tegenstelling staat tot het witte, verblindende en tegelijk
inspirerende licht. Hier ligt het klooster El Escorial, waar de eenzame
koning Filips II jaren over de komende ondergang van een wereldrijk
heeft gepeinsd. Hier in de Guadarrama speeloen zich de scènes uit
de Spaanse burgeroorlog af- waarover Ernest Hemingway heeft ver
teld. Hier rijst het 150 meter hoge stenen kruis van de „Valle de los
Caidos" op, het monument voor de gesneuvelden uit de Spaanse
burgeroorlog.
herhaalde malen heeft door-
De vriend die ons hier naar toe
bracht, studeert sinds twee jaar medi
cijnen aan de universiteit van Madrid.
Eén jaar heeft hU in Zwitserland gestu
deerd. Daarom kent hij zeer goed het
overige Europa, dat hü in de voor
zijn generatie van het Spaanse volk ty
pische honger naar meer openheid,
meer internationaal contact, meer «le
ven" -
kruist.
„U moet dit grootse dodenmonument
zien, al zult u het met gemengde gevoe
lens verlaten zei hij. Het in 1956 - ol-
tooide werk maakt op de bezoeker op
het eerste gezicht een overweldigende
President Franco Spanjes leider
wordt snel oud.
(Advertentie)
Elke OLVEH polis is winstdelend
indruk: midden in de eenzaamheid van
deze wereld van steen is in de rots,
waarop het gigantische kruis is opge
richt, een kathedraal in de berg gegra
ven Een werk dat miljoenen heeft ver
slonden. Een soort ondergrondse St.
Pieter, met een 9 km lange kruisweg,
een 4f m hoge koepel als een blijvend
monument ter herinnering aan de slacht
offers van de burgeroorlog, die hier
graven liggen. Franco wilde hiermede
de doden van beide kanten huldigen,
om een symbool van de verzoening te
scheppen.
De opzet is niet gelukt, en wei om
twee redenen: ten eerste hebben vele
nabestaanden van de gesneuvelden, Ro
den als wel Franquisten, hun doden niet
graag afgestaan. Als zij ver in iet Zui
den of in de bergen woonden, hielden
ze de gesneuvelden liever dichterbij. De
gedachte aan een dergelijk symbool
kwam te zeer van bovenaf. Ondanks alle
goede bedoelingen werd te weinig reke
ning gehouden met de gevoelens van
het gewone volk.
Dit kotnt nug sterker tot uiting in de
stijl van dit monument: een stijl, ge
boren uit een valse conceptie van het
heldendom, uit een religieus gevoel,
dat ons heden totaal vreemd is. Pom
peus, krampachtig heroïk, enorme en
gelenfiguren van een monstrueuze
spierkracht doen je reeds bij het bin
nentreden schrikken. Ook in de dom
zonder ramen hangt deze somber» sfeer
Het is geen ruimte voor werkelijke be
zinning op de tragiek van het gebeuren.
De zware gewelven, de enorme afmetin
gen, alles drukt loodzwaar op de bezoe
ker, die in deze grootse dimensies geen
hoekje voor stil, eenvoudig, menselijk
gebed vindt. Midden in deze kerk voel
je de stempel van het régime en dat
doe' onprettig aan
„Wij begrijpen het onbehagen, dat
vele buitenlanders bij het bezoek aan
dit monument voelen, eigenlijk heel
goed. Alleen, wij Spanjaarden zijn veel
mee:- gespleten: wij denken aan de Be-
nediktijnen. die achter de berg een reus
achtig nieuw klooster be won ei en
voor de doden bidden, wij denken aan
de enorme tragedie, die hier in een
symbool herdacht wordt, en wij kunnen
dit gevoel heel goed scheiden van de
scepsis, de twijfel, de kritiek, j«» het
verzet dat wij tegen het régime voelen.
Gelooft u maar niet, dat de geweldige
vormen, waarin deze dom in de rots
werd geschapen, een goed symbool van
het régime zijn. Les héros sont fatigués,
de helden worden moe. Franco wordt
oud, zeer snel oud. zijn vice-caudillo,
Munoz Grandes, is ook niet de jongste,
de verjonging van het kabinet ka.i niet
de malaise verbergen, waarin het régi
me, de regering, de falange, de bevol
king zich bevinden."
,.U denkt zeker aan de stakingen, de
studentenmanifestaties, etc.. waarin
zich deze malaise uit?"
Hij knikt ja. en schudt daarna onmid
dellijk het hoofd. „De zaak is veel inge
wikkelder, laten we hierover later iets
uitvoeriger praten." Dat doen we
's avonds, in het bekende café „Manil
la", in Madrid, waar hij een aantal jonge
vrienden van de universiteit erbij ge
haald heeft. Nu wordt het, in het Engels,
primitieve mens: in het bijzonder in zijn
religieus ritueel, angsten voor demonen
enz.
S I I1 I IC M I 1 1 I Het lag dus seheel in zi-)n lijn om als
9 F 1 1 y 1 I CXL-v y _l_ „ontgriezelaar" van „de Ronde Klip"
I I 0f> te tre(*en en de daar rondzwervende
B l) gestalten zonder hoofden naar het rijk
der fabelen te verwijzen. Dit ging ech
ter niet zomaar, want door een merk
waardig samenspel van natuurlijke fac
toren heerste er inderdaad in 't verlaten
landhuis een angstaanjagende sfeer. Op
de binnenplaats weerkaatste het geluid
der kettingen van verre windmolens.
Dorre bladeren, die door de wind beroerd
werden, gaven het effect van schuife
lende voetstappen. En er was ook nog
een zwak geel-groen lichtschijnsel, dat
zich in flarden waaiervormig verspreid
de: het z.g.n. St. Elmusvuur, dat berust
op elektrische ontladingen in de lucht.
„Zeer interessant was echter, weer
eens vast te stellen, dat bepaalde meet
kundige wetmatigheden, die aan de ar
chitectuur en ligging van een gebouw
ten grondslag liggen, een lugubere wer
king kunnen hebben Er waren symmetri
DE KI OMP u - sche vlakken, die mij aan de pyramiden
j i jl - "ter5t «hans kan ik zeggen, dat ik het ongeveer 160 jaar van Cheops deden denken, welks mathe-
ou e andhuis „De ronde Klip" op Curasao definitief ontsmet heb van alle
spoo verschijnselen, die sedert jaar en dag de inheemse bevolking de stui-
pen op het lijf joegen. Het gebouw is van buiten opgeknapt en er is een
|eug centrum in gevestigd. Toen ik 10 jaar geleden tijdens het waarnemen
van een prakti|k besloot drie weken in het verlaten landhuis te gaan kampe-
(Van e?n medewerker)
ren om een verantwoord rapport op te stellen over alle griezelige dingen, die
Ik daar zou ontmoeten, kon ik niet vermoeden, dat het nog vrij lang zou du-
overw° a" 6 Va" mi'" waarnem'n9en Het oude bijgeloof zou
het grillige lijnenspel een karikatuur
x?", te,?n ^"idvaardige figuur. En
renbSt UOOt T'0! ai'le dolygrafieën te staan
«dus dr W. Doorenbos (hoofd mi.
cio-boctenologische dienst van het Ju-
Ki'xm «s te- Veenendaalj in 't dorp
jacht' „Na lyn ®eslaa?de „spoken.
eïmlaehlU ttlans seen uit de verte
wénst intoesch°uwer z«n. want hij
op een h»m,t,Pr.achtlge landhuis - dat
de offeia ataa'. waar eens een ou-
L&S der ^ï^en was - een
voor hl? r™a ct)gencht te zien, waar-
manier de htS 0PX ecn oorspronkelijke
s?udiemateriaa?I5=t?e? geIegd' "A1 dit
T<ni>->" naai staat voor de Ronde
OP een wabr?en^'ng!' zegt
tang ppboeen a ??Spel van met de
dolygrafieën noemt' VOrmen' die h"
geneeSep15'6 are6di lan« v00r m«n ei"
feerrf draadvormen, die geinspi-
zeSP 0er0ilde volkenkundi-
symbolen Maar sedert een kleine
gei?1"?,?. een h'euwe weg ingesla-
oWèr f x°°r een schitterend handels-
vaardip^ n- 'S Makk«lÜk te ver-
Antiup« n*en Sl lf aan de toeristen op de
naast Vlokje ,?ePen' W3nt het heeft
king." loi5aie sfeer een grappige wer-
„dofvoLj^-'Hner neemt een van zijn
jen hand en we denken
stracte kS we een brokie ab-
van Etrvkt een vrije interpretatie
ïien """ache hiëroglyphen voor ons
D
van. ,a™antbh!liip? we er niet veel meer
en lezen ug.e^eel wordt omgedraaid
woord „politie" met draaci geschreven
„bedrogen" 7~We zijn dus gewoon
hernieuwd keIu spiegelschrift. Bij
n ontwaren we echter in
het zijn stuk voor stuk draadwoorden
s b.v. nozem, handlanger, arts, Jetty,
gezag, enz., die in hun spiegelschrift
een groteske tekening tonen, die de in
houd van het woord versterkt.
„U moet dit spel met vermomde
woorden niet teveel met Hollandse ogen
zien. Het is alles op de Antillen af
gestemd en daarom heb ik ook ontwer
pen in papimento gemaakt, de mengtaal
die door de bevolking van Curagao, Bo
naire en Aruba gesproken wordt." Dan
vertelt ons de 71-jarige dr. Doorenbos
die nog over een benijdenswaardige vi
taliteit beschikt, hoe hij tot zijn ..do
lygrafieën" kwam. ,,Toen ik in 't spook
huis was en mijn aantekeningen maak
te, viel het potlood om half drie 's nachts
mij door vermoeidheid uit de hand. Het
laatste woord, dat ik geschreven had,
kon ik achteraf niet meer lezen. Er was
bij wijze van spreken een soort dom-
melschrift ontstaan en toen ik pogingen
deed, het woord te ontcijferen dacht
i öu het lijkt wel een spie
gelschrift. Dit werd aanleiding, dat ik
over de arabeske schoonheid van spie
gelschrift ging nadenken en op de doly-
grafieën kwam. welke naam is afgeleid
van Dolymos. de hoofdfiguur van een
do°r mij geschreven boek, dat waar
schijnlijk zal gaan heten: Spirits I have
met.
Om de figuur van dr. Doorenbos
scherper te omlijnen, is het wellicht
dienstig, wat verder ir. 't verleden terug
te grijpen. In de 15 jaar, dat hij direc
teur van de bacteriologische dienst van
de Int. Gezondheidsraad in Egypte was,
verdiepte hij zich reeds in hiëroglyfeu
en prehistorische symbolen. (,,lk ont
moette een fascinerende wereld met
eigen psychologische geheimen".) Toen
zijn medische arbeid hem tot verdere
zwerftochten over de aardbol aanleiding
gaf, viel hem een merkwaardige ver^
wantschap tussen bepaalde oersymbolen
in Egypte, Curagao, het Caraï'bische
gebied en Mexico op. Hierdoor ging hij
tevens graven in de psychologie van de
matica op vele toeristen nog steeds een
beklemmende invloed uitoefent Ik heb
daarom .in mijn rapport het landhuis
„the magic garden of symbolism" ge
noemd..
Met het koele wetenschappelijke do
cument van een „eenzaam avontuur"
kon men ginds iets doen, zodat de eer
ste fase van een zinvolle bestemming
voor een tot nog toe „vergeten" mo
nument reeds is ingeluid- „Maar het
studiecentrum moet er komen en ik ga
een uitgebreid contact opnemen met ver
schillende Antillianen over het vervaar
digen van dolygrafieën. Ik heb alles be
langeloos gedaan, omdat de materie
mij persoonlijk nu eenmaal heel erg
boeit. Als het vervaardigen van draad-
vormen ginds baten gaat afwerpen, ko
men er vanzelf middelen om het studie
centrum verder uit te bouwen.
„De dolygrafieën hebben een bepaal
de leesdwanig en hierdoor kunnen be
grippen ingeprent worden, zodat ze niet
slechts opvoedend werken, maar zelfs
voor reclame en politieke doeleinden hun
betekenis kunnen hebben"
Maar waarom de dolygrafieën ook niet
tekenen? Dr. Doorenbos heeft ook dit
gedaan en toont ons een uitgebreide
collectie. We zien b.v. een gemeen kij
kende juffrouw, die uit het getekende
spiegelbeeld van het woord af gunst"
ontstaan is, alsmede een gevaarlijke man
met een kapmes in de hand en een kat
met roofdiertanden, die respectievelijk
corresponderen met „amok" en „wild".
Ook inheemse spreuken laten zich tot
een beeldverhaal verwerken.zoals b.v.
„Een aap wordt nooit tweemaal nat door
hetzelfde water", terwijl een woord als
„abundazia (overvloed) ook dankbare
interpretatiekansen biedt.
„Voor tekeningen is een wat getraind
oog of een spiegel nodig. Met draad-
vormen is dat eenvoudiger. Het is grap
pig ta zien, hoe iedereen ze omdraait
om snel aan de weet te komen wat er
staat."
Hoe dan ook dr. Doorenbos houdt
zijn twee werelden (het medische en
het studiecentrum-werk) streng geschei
den. „Het werken met draadvormen is
een prachtig tegenwicht voor mijn an
dere wetenschappelijke arbeid".
Frans en tenslotte ook Spaans, veel le
vendiger en kleurrijker.
„Iedereen buiten Spanje schijnt de
laatste maanden over de studenten-rel
letjes van Madrid te spreken", zei er
een- „Dit is begrijpelijk, en in het na
jaar zal er weer over gesproken worden.
Want dan zal blijken, wat de regering
met de vijf professoren doet, die bij de
relletjes achter ons stonden: Aguilar
Navarro, Aranguren, Tierno etc Er
is een gerechtelijk onderzoek tegen hen
gaande. Als de regering hen ontslaat,
beginnen de relletjes opnieuw. Maar dit
is lang niet het belangrijkste!
Wat is het dan wel? De arbeiderssta
kingen. de communistische penetratie?
Toch niet de monarchisten?
„Dit alles speelt op het ogenblik bij
ons natuurlijk een zeer grote rol: het
economische leven is nog steeds moei
lijk, de spanning onder de arbeiders
neemt toe; door het toerisme en doordat
vele arbeiders nu in Frankrijk, Zwitser
land en Duitsland werken, weten we
allen hoe zeer we bij Europa achter zijn.
Wij, de studenten, de intellektuelen, wor
den ongeduldig, omdat men ons gees
telijk als onmondig behandelt. Vergeet
ook niet, dat het Oecumenische Consilie
op de Spaanse katholieken een diepe in
druk heeft gemaakt. Dat alles moeten
we in de komende maanden en jaren
verwerken. Dit heeft een beweging uit
gelokt in het geestelijke en politieke
denken, waarvan we niet weten waar
ze zal uitkomen. Een richting krijgt
echter steeds meer vorm."
,,In januari waren in het kleine plaats
je Los Molinos, dicht bij de Guardar-
rama, verschillende christen-democra
tische groepen bijeen, om een nieuwe
Nationale Unie van Christen-Democra
ten te vormen. Het is zeker geen grote
beweging, omdat dit in Spanje nu een
maal verboden is, maar het besef dat
de christelijke democratie een belang
rijke, misschien beslissende rol in de
tijd na Franco zal spelen, neemt sterk
toe. Wij schatten, dat aan de universi
teit van Madrid van de 250 hoogleraren
minstens 50 vóór de christelijke demo
cratie geporteerd zijn. Dit is zeer veel
Da. overigen zijn zeer vaak onverschillig
neutraal en houden zich kalm, ze dur
ven niet ze zijn dus ook niet erg voor
het régime."
Maar kan deze christelijk-democra-
tische gedachte zich dan reeds baan bre
ken in Spanje?
.Zeker niet op de gewone wijze", licht
een oudejaars toe. „Er bestaan aan alle
universiteiten groepen, die ~ich intensief
met de christelijke democratie bezighou
den Hier komen de nieuwe opvattingen
over de relaties van kerk en staat,
van religieuze en politieke vrijheid, van
de pluralistische maatschappij, etc. tot
uitdrukking, die het gehele katholicisme
heden bezighouden. De Falange weet
heel goed, dat een christelijke oppositie
voor haar veel gevaarlijker is dan een
communistisch-marxistische oppositie
een daarom wordt de druk van de Fa-
lang op deze christelijke democratische
groeperingen steeds feller.
Overal in de wereld worden de katho
lieken door hun bisschoppen direkt of
indirekt aangespoord op christelijke
partijen te stemmen, wij worden in
Spanje gestraft, als we van Christelijke
democratische politiek alleen maar spre
ken; zie het lot van prof. Aguilar Na
varro, die alleen een lezing wilde hou
den op de universiteit over de christe
lijke democratie.
En toch kunnen we nu dergelijke idee
ën min of meer openlijk uiten: kent u
het maandblad „Cuadernos para el dia
logo"? Het wint ook buiten Spanje aan
belangstelling. In dit tijdschrift komt
een aantal vooraanstaande katholieken
openlijk voor de democratie èn de chris
telijke democratie op. De stuwende
kracht achter dit tijdschrift is prof. Joa
quin Ruiz-Gimenez."
Ruiz-Gimenez eens minister van on
derwijs onder Franco, eens ambassa
deur van Franco bij de H- Stoel, eens
lid van de Cortes, waarvoor hij pas een
half jaar geleden bedankte, is toch wel
een gecompromiteerde figuur?
„Inderdaad", wordt door allen gelijk
tijdig vastgesteld, maar het is een zeer
speciaal geval. Ruiz-Gimenez is een
overtuigd katholiek, eens voorzitter van
Pax Romana een jaar geleden tot grote
woede van de Falange auditor op het
Concilie geworden, is eenvoudigweg tot
de christelijke democratie bekeerd. En
hij zegt dit openlijk Onlangs heeft hij
in het tijdschrift een uitstekend opstel
gepubliceerd, waarin hij het principe
van de éne partij in een staat verwerpt,
en een politieke oppositie eist. die op
grond van democratische verkiezingen
toi stand komt."
Wat doet het régime tegen dergelijke
uitlatingen? ..Merkwaardigerwijs nog
niets. Integendeel, Ruiz-Gimenez heeft
in een schitterende schets van die fari
zeïsche christenen gesproken, die, luid
keels vrijheid van geweten, sociale
verantwoordelijkheid, vrije meningsui
ting en dergelijke verkondigen, maar dit
aV.es thuis onderdrukken. Gelukkig, zo
zei hij sarcastisch, gebeurt dit alleen
buiten Spanje en alle Spanjaarden kun
nen dus verder rustig slapen!!"
Sommige studenten, vonden deze op
positie niet fel en principieel genoeg. Ze
konden ook het verleden van Ruiz-Gime
nez niet vergeten. Allen waren er echter
van overtuigd, dat hier een eerlijke po
ging ondernomen wordt uit te drukken
wat in velen begint te leven: de wens
namelijk naar een geheel nieuwe struk-
tuur van staat en maatsdhappij, naar
een aansluiting van het Spaans katholi
cisme aan de ontwikkeling van de Kerk
in de gehele wereld, naar een politieke
vrijheid zoals die de Kerk voor alle
mensen eist. Bijzonder besmettelijk is
hierbij de snelle opgang van de chris
telijke democratie in Latijns-Amerika,
waarmee Spanje zich natuurlijk nog
steeds sterk verbonden voelt (er stude
ren op het ogenblik 15.000 Latijns Ame
rikaanse studenten in Spanje!)
De christelijke democratie in Spanje
is er dus. in kleine groepen en in voor
aanstaande figuren, ook bij de jongere
geestelijken Veel meer echter in de
geesten van velen, die nu nog zwijgen.
Ze hangt in de lucht, ze trekt in toene
mende mate de aandacht en ze begint
ook begrip te vinden bij de overige de
mocratische stromingen in Spanje, om
dat zij authentiek democratisch wil zijn.
Ze heeft zeker een concrete politieke
kans en beslist een grote politieke en
historische taak.
uw
Ik ben bezig aan een studie betref
fende een Italiaanse toneel- en proza
schrijver, Pier Maria Rosso di San
Secondo 1887-1957, die een gedeelte
van zijn jeugd in Nederland doorbracht
het land dat ook de inspiratie was van
enkele van zijn mooiste korte verhalen.
Tot nu toe is er erg weinig bekend
over deze periode van zijn leven, wel
ke zou moeten vallen tussen 1906 en
1910, en ik zou dankbaar zijn voor elke
informatie, hoe gering deze ook mag
schijnen, betreffende zijn verblijf in
Nederland
Eveneens ben ik geïnteresseerd in
mogelijke vertalingen van zijn werken,
vooral de toneelstukken,of die opge
voerd zijn of anderszins.
Nadere bijzonderheden gaarne per
luchtipost aan Jennifer Lorch. Depart
ment of Italian, University of Sydney,
Sydney, New South Wales, Australia.
Hoogachtend,
Jennifer Loreh
Te beginnen op woensdag 1 september
brengt de NCRV een nieuwe hoorspel
serie voor de jeugd. Jaap ter Haar is de
schrijver ervan. Direkt na Jeugdland
wordt „De fiets" gebracht. De totale se
rie bestaat uit tien delen. De directeur
van een fietsenfabriek wil ter gelegenheid
van het jubileum van de zaak een spe
ciaal jubileumboek uitgeven. Hij heeft
daartoe een origineel idee: een van zijn
medewerkers krijgt opdracht eens haar
fijn uit te zoeken wat er met één bepaal
de fiets is gebeurd, die tien jaar geleden
door de fabriek werd gemaakt. De jonge
man die de fiets moet opsporen, trekt niet
alleen door Nederland, maar komt op
zijn speurtocht ook in Frankrijk, Dene
marken en Zwitserland. Het blijkt dat de
fiets heel wat heeft meegemaakt en dat
hij in verschillende landen heeft rond
gereden.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „De familie Mozart
in Nederland" luidt de titel van een
tentoonstelling, die van 18 september
tot en met 7 november in het Haags
gemeentemuseum gehouden wordt ter
gelegenheid van het feit dat het gezin
Mozart, bestaande uit vader, moeder,
de<l4-jarige dochter NannerI en de 9-
jarige Wolfgang Amadeus 200 jaar ge
leden ons land bezocht.
Aan de hand van schilderijen, pren
ten, gravures, foto's, handschriften, eer
ste drukken, couranten en andere docu
menten wordt deze periode, die duurde
van 10 september 1765 tot eind april
1766, waarin de steden Rotterdam, Den
Haag, Amsterdam, Haarlem en Utrecht
een rol speelden, gereconstrueerd.
Te zien zal zijn o.a de autograaf van
de compositie Galimathias musicum, die
Mozart tijdens zijn verblijf in Den Haag
schreef en thans in het bezit is van de
muziekbibliotheek van het Haags ge
meentemuseum. Voorts zijn te bezichti
gen de originele reisnotities van vader
Leopold, welwillend afgestaan door de
stichting Mozarteum te Salzburg, en
het handschrift, dat Leopold maakte
van de symfonie in bes, die zijn zoontje
in Den Haag componeerde. Dit laatste
komt uit de universiteitsbibliotheek te
Tübingen.
Een speciale muziekkamer ten tijde
van Mozart maakt eveneens deel uit
van deze tentoonstelling.
De grootste populariteit geniet Doni
zetti's negen en zestigste opera: „Don
Pasquale". De opera werd geschreven
voor het Theètre des Italiens in Parijs,
waar op 3 januari 1843 de première een
zeer groot succes werd. De uitvoering
van Don Pasquale, die vrijdagavond 3
september is te beluisteren, is vastgelegd
op twee platen. Behoudens enkele cou
pures in de zeer lange secco-recitatieven,
is zij compleet. De cabaletta van Ernes
to's aria is aan het begin van de tweede
akte te horen, terwijl de finale ditmaal
geheel volledig is te beluisteren. De in
trige van deze komische opera is niet zeer
ingewikkeld. Het gaat weer eens over
een rijke, maar oude vrijgezel, die het hu
welijk van twee jonggelieven in de weg
staat. Via een „schijnhuwelijk" met No
rma laat men deze oude Don Pasquale
zijn lesje leren, waarna het echte huwe
lijk van Norina en Ernesto ongehinderd
voltrokken kan worden.
Manus Willemsen zal de spits afbeten
van het cursusjaar 1965/1966 van de KRO
Schoolradio. Op 7 september a.s. (9.40
uur) zal hij de eerste uitzending presen.
teren van een nieuwe serie muziekpro
gramma's, die de titel „Van klavectfn tot
contrabas" heeft meegekregen.
Negentien uitzendingen omvat deze
reeks die naast de klassieke muziek ook
de lichte muziek tot onderwerp heeft. Het
grondthema van alle programma's zal
zijn: het leren luisteren
Bij alle vormen van muziek gaat het er
om zo rijk mogelijk te genieten; daarvoor
moet men weten hoe er geluisterd moet
worden. Er zal een kritische zin moeten
worden ontwikkeld, omdat het zaak is,
zeker in wat we „lichte muziek" plegen
te noemen, het kaf van het koren te
scheiden.
Door middel van de bespreking van de
orkestinstrumenten, met uitlopers naar
het instrumentarium van de tienermu-
zie-k, de stem en de gezongen teksten, zal
getracht worden het bewuste luisteren te
stimuleren en de luisterende leerlingen
te prikkelen tot een juiste stellingname
t.o.v. het goede, het minder goede en het
ronduit slechte.
Het ligt niet in de bedoeling in de klas.
sieke sector uitsluitend programma-mu-
ziek te kiezen of een ander onderdeel
min of meer eenzijdig te belichten, de
blik zal worden gericht op het gehele ar
senaal van muzikale gegevens: program
matische en abstracte muziek; jazzmu
ziek; instrumentaal en vocaal; tienermu-
ziek; fanfare- en harmonie-orkesten;
licht en klasiek; enz.
Bij deze negentien uitzendingen, ver
spreid over het gehele schooljaar, hoort
een boekje t.b.v. de leerlingen, waarin
met veel illustraties en prettig leesbare
teksten de muziekinstrumenten behan
deld worden, terwijl ook het orkest (van
symfonie-orkest tot combo) aan de orde
komt. Er zal ruim gelegenheid zijn om in
dit boekje naar eigen initiatief te teke
nen, aantekeningen te maken of anders
zins aktief te zijn.
Elke uitzending zal in de maandelijks
verschijnende schoolradiogids worden in.
geleid.
HILVERSUM I 402 M
Nieuwsberichten en mededelingen: 12.30
19.00 22 30. 23.55. Populaire muziek:
14.00' 17.30 19.45; Klassieke muziek:
13.10' 1530,' 16.50. 19.30: Documentaire
of klankbeeld: 16.00, 17.50, 22.55: Hoor
spel: 21.00; Jeugdprogramma: 17.00.
17.15;
HILVERSUM 2 298 M
Nieuwsberichten en mededelingen:
13.00, 16.00, 18.00. 20.00, 22.30, 23.55;
Populaire muziek: 13.15, 16 15, 20.30;
Vrouwenprogramma: 19.33; Documentai
re of klankbeeld: 18.15; Hoorspel: 13.401
Sportuitzending: 19.30;
BELGIë VLAAMS 324 M
Nieuwsberichten en mededelingen;
12.00 en verder ieder uur; Populaire
muziek: 12.03. 12.15. 17.15, 18.03. 18.30.
23.05; Klassieke muziek: 13.20, 14.03,
2215; Ziekenprogramma: 16.09; Sport
uitzending: 18.45;
HILVERSUM I 402 M
Nieuwsberichten en mededelingen:
7.05, 8.40; Klassieke muziek: 10.00; Po
pulaire muziek: 7.05, 8.40. Documen
taire of klankbeeld: 11.50; Jeugdpro
gramma: 9.40;
HILVEHSUM 2 298 M
Nieuwsberichten en mededelingen:
7.00, 8.00, 11.00: Populaire muziek: 7.20,
8.10, 1010; Klassieke muziek: 8.55;
Ziekenprogramma: 9.00; Jeugdprogram
ma: 10.00.
NEDERLAND 1
NTS: 19.00 Nieuws in het kort.. 19.01
Voor de kleuters. CVK-IKOR-RKK: 19.06
kenmerk, de veertiendaagse informatie
rubriek van de kerken. NTS: 19.35 Huck
leberry Hound, tekenfilm. 20.00 Journaal
en weeroverzicht. 20.20 Politieke partij:
C.H.U. 20.30 Misdadig zwijgen (Angry
Silence), filim. (Beide keuringen 14 jaar)
22.00 De eerste Wereldoorlog, docu
mentaire (deel 22) 22.25-22-30 Jour
naal.
NEDERLAND Z
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. KRO:
20.01 Mooi weer vandaag, gevarieerd
programma. 20.30 Europees Panorama:
actualiteiten. 21.30 In de schaduw der
oudheid, een Spaanse filmimpressie.
21.40-22.10 NTS: Amsterdams Kunst-
maandorkest en solist: klassieke mu
ziek.
BELGIë VLAAMS
19-30 Richard Leeuwehart, TV-feuille-
ton voor de jeugd: De struikrovers.
19.55 De Weerman. 20.00 Journaal. 20.25
Jackie Gleason Show 20.50 De grote oor
log: De lange weg, documentaire film
21-20 De marionetten van Praag: Spei-
bel en Urnivek. 22.20 Oude orgelpracht.
22.40 Journaal.
BELGIë FRANS
19 00 Berichten. 19.03 Castelet, met de
marionetten van de Zwitserse TV: Le
géant dans la lune. 19.30 Sportprogram
ma. 20.00 Journaal. 20.30 La preuve par
4, wedstrijdspel. 21.00 Le Saint, feuille
ton. 21.50 Lectures pour tous, literair
programma. 22.40 Journaal.
Vanavond zendt de K.R.O.-televisie vla
Nederland 2 onder redaktie van Brand
punt voor de eerste maal een aflevering
van het „Journal de J'Europe" uit on
der de titel Europees Panorama.
Europees Panorama zal voortaan een
maal in de drie maanden op het scherm
komen. De presentatie heeft Aad van
den Heuvel.
Europees Panorama wordt samenge
steld door de redacties van de aktuali-
teitenrubrieken van zes Europese televi
siestations t.w. BBC, RAI, SSR, ORTF,
RTB en ZDF, welke redacties op Euro
pees niveau samenwerken.
De redactie van Brandpunt heeft ge
meend niet afzijdig tegenover deze sa
menwerking te moeten staan en aan
sluiting gezocht bij deze groep van zes.
Uitgangspunt van de redacties van de
ze actualiteitenrubrieken is, dat een
deelnemer voor deze programma's geen
onderwerp mag brengen uit eigen land.
Zo zal bijv de ORTF in de uitzending
van maandag 30 augustus de aandacht
richten op de pauselijke garde. De RTB
heeft voor deze uitzending het Franse
Vreemdelingenlegioen gekozen en de
SSR de activiteiten van een onafhanke
lijkheidsbeweging in Wales.
KRO's actualiteitenrubriek Brandpunt
zal in de uitzending van maandag 30
augustus nog geen aandeel leveren. Het
ligt uiteraard wel in de bedoeling in de
toekomst intensief aan Europees Pano
rama te gaan meewerken.
De maandagse filmavond is een uit
gestelde. Eigenlijk had de film Mis
dadig zwijgen" 28 juni j.l. vertoond
moeten worden, maar de verloving van
prinses Beatrix haalde toen een streep
door de N.T.S. rekening. Thans wordt
deze film vanavond gedraaid. Zij ver
toont een sociaal aspect uit het arbei
dersmilieu: een jonge arbeider verzet
zich tegen een staking, die op zijn fa
briek is afgekondigd Daarom haalt hij
zich de haat op de hals van zijn collega's
die hem op alle mogelijke manieren
proberen te intimideren. Guy Green ii de
regisseur van dit verhaal, dat zuiver is
opgenomen, maar dat toch te weinig
overtuigt, waarschijnlijk omdat het ge
geven op zich wat te magertjes is uitge
vallen. Richard Attenborough en Pier
Angeli spelen er de grote rollen in als
Tony en Anna.
Ad. Int.
VWIDUK'S