1
Spitfires winnen
slag om
ENGELAND
New York 1942
Luftwaffe niet geschikt voor taak
D
lEN
iloegendienst)
jaar)
rERS
ERS
!S
k personeel
IRKERS
H
Tophit
Potten
Verhoudingen
O
D
Müller
Climax
16
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 14 AUGUSTUS 1965
iog plaatsen
Lekens, Markt 25,
Dieleman, Noord-
Jirant „Scheldezicht",
It 9.00 uur.
tschap", J. Martens,
pe Bruyn, Achter de
p.00 uur.
lEenhoornplantsoen 2
et", W. Groosman,
uur.
esche, Noordstraat 5,
fit „le Porte d'Or",
I 8.00 tot 9.00 uur.
p onze Afdeling
|kRTUIGEN - geheel
Machinefabriek,
|ten met onze personeels-
de bekende Ml-lock
pmes heren en kinderen,
venkleding, sokken en
werk in een beschaafde
HOOG LOON wacht O.
|tte bedryfskleding staat
bent van harte wel-
hebben volop werk voor
ouder voor direct of na
aanmeldingen dagelijks
aan ons atelier:
5-7. HULST
van-tot:
19.00—19.
20.15—21
19.00—19.
20.15—21.
19.00—19.
20.15—21.i
19.00—19
20 15—21
1900—19
20.15—21
20 15—21
1900—19.
20.15—21
19.00—19.
20.15—21.
19.00-19.
20.15—21
19.00—19,
.45 uur.
.00 uur.
45 uur.
.00 uur.
.45 uur.
.00 uur.
45 uur.
.00 uur.
.45 uur.
.00 uur.
.00 uur.
.45 uur.
.00 uur.
45 uur.
.00 uur.
.45 uur.
.00 uur.
.45 uur.
Het is kwart over drie in de middag van een warme, stoffige dag in september 1940. In de schaduwen van de
brede Spitfire-vleugels slapen vliegers terwijl mannen van de gronddienst gehaast rond en op de slordig
geparkeerde jagers lopen of klauteren.
Vijf keer al zijn de jagers in actie geweest sinds de zon zichtbaar werd boven de kim, tegeli|k met de eerste
zwerm bommenwerpers die de Luftwaffe die dag naar Engeland stuurde.
Afgemat hebben de vliegers zich na de laatste actie uit hun cockpits laten zakken en zonder op of om te zien
zijn ze neergevallen om te slapen in de schaduw van h un vliegtuigen.
Weer worden de Spitfires gevechtsklaar gemaakt. Brandstof en munitie: daarvan moeten niet alleen de Spitfires
maar dit hele koppige, dappere eilandrijk blijven leven.
Ïet is bijna half vier: een kort inleidend gekraak en geklik in de overal op het vliegveld opgestelde luidsprekers. Dan
klinkt voor de zesde keer die dag het afschuwelijke alarmsignaal, gevolgd door het dwingende: Scramble!... scramble!...
scramble Met een schok zijn de vliegers uit hun grondeloos diepe slaap in de rauwe werkelijkheid teruggekeerd. De
oeen doen pijn de kelen voelen gezwollen aan. Met stramme ledematen klimmen de uitgeputte mannen weer m de
cockpits- de jagers taxiën al naar de baan als de laatste mecaniciens van de vleugels springen.
On het moment waarop de laatste Spit van het squadron van de startbaan wegraast, exploderen krakend de eerste bom
men op de vliegbasis. Het grondpersoneel duikt weg achter alles wat maar eniige bescherming lijkt te bieden tegen rond
vliegende bomsplinters. Het veld wordt duchtig onderhanden genomen. Gebouwen storten in, de mess staat m brand,
een werkplaats vliegt in de lucht en velen zullen straks niet langs de gehavende baan staan om te kijken welke vliegers
wél en welke niet terugkeren.
I
deze eerste week van september is
de RAF aan het einde van zijn krach
ten gekomen. In zijn hoofdkwartier te
Uxbridge staat de commandant van No
11 Group, vice-luchtmaarschalk K. R.
Park achter zijn plots. Zijn gezicht is
grauw en ingevallen van de zorgen. In
Stanmore, waar luchtmaarschalk lord f
Dowding, commandant van Fighter
Command zijn hoofdkwartier heeft,
drukken de zorgen zo mogelijk nog
zwaarder.
In deze meest kritieke periode in de
Slag om Engeland tussen 24 augustus
en 6 september heeft Fighter Com
mand 231 vliegers verloren en 466 Hur
ricanes en Spitfires. Onophoudelijk be
stookt de Luftwaffe vliegvelden en
grondinstallat.ies van de RAF. En op
de luchtmacht is de hoop van Groot-
Brittannië gevestigd. Als de Luftwaffe
het overwicht in de lucht verovert ligt
het eiland open voor een Duitse invasie.
In de havens van het continent, van
Hamburg tot Brest, liggen honderden
schepen en staan honderdduizenden sol
daten klaar om Hitiers operatie SeelÖ-
we uit te voeren en Engeland heeft
geen ander verweer van betekenis dan
zijn luchtmacht en de van luchtsteun
afhankelijke vloot.
Deze enige peiler van de Britse de
fensie, de Royal Air Force, staat op
instorten als de eerste septemberdagen
verstrijken.
Vol spanning volgen de waarnemers
die het belangstellend toekijkende
Amerika heeft gestuurd, het verloop
van de stryd. De Slag om Engeland is
de eerste werkelijk grootscheepse lucht
oorlog die de wereld te zien krijgt. Gra
tis volgen de Amerikanen de lassen die
de Britten met „bloed, zweet en tranen"
betalen en eisen voor elke moer of
schroefbout die van de overzijde van
de oceaan naar het eenzame, bedreigde
eiland wordt uitgevoerd „boter bij de
vis". In dollars!
De redding van de RAF en van Groot-
Brittannië komt uit een onverwachte
hoek. „Het meest interessante tactische
verschijnsel in de Slag om Engeland is
misschien wel de neiging die de Duit
sers aan de dag legden om precies op
het verkeerde moment met een andere
tactiek te beginnen", schrijft Edward
Bishop in zijn boek The Battle of Bri
tain.
Op 3 september confereert Göring in
Den Haag met zijn luchtvlootcomman-
danten Albert Kesselring (Luftflotte II)
en Hugo Sperrle (Luftflotte III). On
danks tegenpruttelen van Sperrle wordt
besloten van tactiek te veranderen. De
uiteindelijke oorzaak is een navigatie-
fout die de leider van een eskader
Duitse bommenwerpers maakt boven
Londen in de nacht van 24 augustus.
Op 7 september begint de Luftwaffe
aan het nieuwe programma. De RAF
krijgt even de noodzakelijke adempau
ze. Op 15 september behalen Spitfires
en Hurricanes een zo beslissende over
winning op de Luftwaffe dat deze da
tum wordt beschouwd als het keerpunt.
Het is de eerste nederlaag die Hitier
lijdt. De invasie wordt opgeschort, uit
gesteld. Het Wir fahren gegen Enge
land" is al gaiiw geen tophit meer
rerwijl Hitiers troepen zich bezighou
den met de achtervolging van het
Franse leger en veel tijd besteedden
aan de nog gedeeltelijke bezetting
van Frankrijk, bereidde Groot-Brittan-
nië zich koortsachtig voor op de ko-
mende gebeurtenissen. Er is na de oor- J
re van feilloos, maar betekenden in elk
geval een voordeel in het gevecht.
Hoe men het echter ook bekeek het
weer bijvoorbeeld bleek een bondge
noot van de RAF te zijn het was dui
delijk dat de Luftwaffe een overwicht
had. Göring had de beste papieren,
zoals sommige Amerikaanse correspon
denten naar hun kranten seinden.
log van verschillende kanten beweerd
dat Hitier de Britten op de knieën zou
hebben gekregen als hij niet van juni
tot augustus aan het Kanaal had zitten
wachten alvorens de Luftwaffe in het
offensief te sturen. Maar dit is gepraat
achteraf.
Feit was dat de RAF midden juli over
zes- tot zevenhonderd jagers beschikte.
Daarvan waren de meeste van het al
snel verouderende type Hawker Hurri
cane. Een aantal squadrons was al uit
gerust met de Super-marine Spitfire,
het vliegtuig dat een legende zou wor
den, evenals de Slag zelf.
Boven Duinkerken, waar de RAF het
presteerde de Luftwaffe geruime tijd
op een afstand te houden (hetgeen Gö
ring iets had moeten zeggen!) hadden
de totaal verouderde en ongelukkig ge
bouwde en uitgeruste Defiants een for
midabel succes geboekt. In de Slag om
Engeland echter bleken de Defiants
waardeloos, evenals de Blenheims en de
Gladiators.
De Luftwaffe groepeerde zich aan de
overzijde van de Noordzee en Het
Kanaal op pas veroverde en herstelde
of snel geïmproviseerde vliegvelden. In
Nederland en België was Luftflotte II
van Kesselring gestationeerd. In Noord-
Frankrijk had Sperrles Luftflotte III
zijn basissen en Luftflotte V van Hans
Jürgen Stumpff bevond zich op velden
in Denemarken en Noorwegen.
De beide eerstgenoemde luchtvloten
telden samen bijna duizend jagers, dui
zend bommenwerpers en 320 duikbom
menwerpers. Luftflotte V was veel klei
ner en speelde slechts een onderge
schikte rol in de Slag. Stumpffs strijd
macht bestond uit maar 157 vliegtuigen
waarvan 34 jachtvliegtuigen.
Voor de RAF was er dus wel degelijk
sprake van een verontrustend grote
overmacht maar de Britten hadden en
kele belangrijke troeven in de hand. Zij
beschikten over een radar-waarschu
wingssysteem en hun vliegtuigen wer
den via de radio gecontroleerd; de eer
ste aanzet tot het moderne door com
puters beheerste gevechtsleidings-
systeem. De Duitsers daarentegen ont
beerden de radar en kenden ook geen
radiocontrole. Daardoor werd snel im
proviseren tijdens acties boven Enge
land bijvoorbeeld volslagen onmogelijk.
De Britse radar en het radio-coördi-
van de RAF werkten ver-
e Slag om Engeland begon op 10 juli
1940 toen 'n handvol Hurricanes van
het ontmoedigend om steeds weer te
gen een duizelingwekkende overmacht
te staan en tegelijkertijd te weten dat
er thuis" voldoende Hurricanes en
Spitfires waren om met succes slag
te leveren tegen de aangolvende vijan
dietlijke eskaders. Sir Keith Park bleef
echter onverbiddelijk bij zijn tactiek.
Reeds in deze periode was de verhou
ding van de verliescijfers aan beide
kanten gemiddeld één op twee in het
voordeel van de Royal Air Force. Tus
sen 10 juli en 10 augustus verloor de
RAF 84 Vliegtuigen en de Luftwaffe
227 stuks.
p 8 augustus wijzigde de Luftwaffe
zijn tactiek Het werd menens Op de
vliegvelden in Nederland, België en
Frankrijk heerste grote opwinding.
Het zou gauw Adelaarsdag zijn en
Göring zelf had gezegd dat de RAF
land volgde twee dagen later. Op 15
augustus voerde de Luftwaffe 1786
sorties uit. Het hoogste aamtaa. op één *en'
dag tijdens de hele Slag om Engeland.
Maar de onoverwinnelijke Luftwaffe
kon geen doorbraak forceren, ondanks
het feit dat sir Keith Park zijn „bezui-
nigingstactiek" volhield. Het waren
nog de dagen van ,,de weinigen die
het opnemen tegen de velen". De op
dracht luidde: per squadron, per
vlucht, per sectie of individueel zoveel
vijanden neerhalen als mogeilijk was.
Die dag werden 75 Duitse vliegtuigen
neergeschoten. De RAF zelf verloor
34 jagers.
Duitse marine-leiding bezag de
verrichtingen van de Luftwaffe
boven het zuiden van Engeland en bo
ven het Kanaal met toenemende zorg
en herhaaldelyk constateerde het com-
Spitfire met Duitse Focke Wulf op de staart boven de krijtrotsen van
32-squadron een gevecht aanging met
een vijandelijke formatie van ruim
honderd gevechtsvliegtuigen. Het was
de eerste massale aanval van de Luft
waffe- Op dezelfde dag riep Lord
Beaverbrook de krantenmagnaat
via zijn eigen Daily Express de huis
vrouwen van Groot-Brittannië op pot
ten en pannen beschikbaar te stellen
voor de bouw van jagers. De benoe
ming van de kort aangebonden Cana
dees Beaverbrook tot minister van
vliegtuigproduktie was een van Chur
chill's meesterzetten geweest in de
beginfase van het dodelijk schaakspel.
Beaverbrook die op ongelooflijk kei
harde wijze alle ambtelijke taboes en
tradities doorbrak (,,het geklungel
met memorandums moet afgelopen
zijn. Mekaar opbellen als er iets ge
regeld moet worden en later maar
schriftelijk bevestigen"), bouwde de
vliegtuigen die de Slag om Engeland
wonnen. Aan zijn schouder stond Be-
vin. de anbeidsl-eider die zijn mensen
overhaalde alle moeizaam verworven
rechten tijdelijk in de ijskast te zetten
om te werken, dag en nacht en zonder
op de uren te letten. De Spitfires rol
den uit de fabrieken en toen de RAF
in de eerste week van september op
instorten stond was niet de vervanging
van afgeschoten vliegtuigen het grote
probleem maar de aanvulling van het
sterk gedunde vliegerskorps.
e eerste fase van de Slag om Enge
land speelde zich voor 'n groot deel
af boven de konvooien in Het Kanaal
en boven de havens aan de zuid- en
oostkust. Veel etffect hadden de Duitse
bombardementen, niet en hun acties
leken vaak een grandioze verspilling
van krachten te zijn. Hoewel de Luft
waffe niet over een doordacht en uit
gewerkt strategische aanvalsplan be
schikte, hadden de bevelhebbers toch
wel een zeer bepaalde bedoeling met
hun acties. Zij wilden de jagers van de
RAF voortijdag in luchtgevechten lok
ken zodat de luchtverdediging uitge
put zou zijn als de grote dag was aan
gebroken.
Fighter Command en in het bijzonder
de commandant van No 11 Group die
als verdedigingsorganisatie voox Lon
den en Zuid-Engeland het leeuwedeel
van de Slag opknapte liet zich niet
door de Luftwaffe verleiden. Met ui
terste zelfbeheersing en tegen de kri
tiek van vliegers en belangrijke func
tionarissen in, hield hij steeds grote
reserves achter de hand en spaarde
hij zijn krachten. Voor de vliegers was
Miiiiir—iliPMl
zwermen bommenwerpers naderden Londen De Luftwaffe ver
loor in de Slag om Engeland, geteld tot en met 31 oktober 1940: 1733
vliegtuigen.
het Adelaarssoffensief niet zou overle
ven. De luchtarmada stond klaar.
Adelaarsdag was op 13 augustus. Het
was geen vrijdag en de bijgelovige
Britten hadden dus geen reden deze
dag donkerder in te zien dan de voor
afgaande. In totaal voerde de Luft
waffe 1485 aanvalsvfLuchten uit waar
tegen RAF-jagers 700 uitvallen deden.
De cijfers spraken voor zich: de Luft
waffe verloor 47 vliegtuigen, de RAF
34. Weer richtten de bombardementen
geen noemensw aardige schade aan.
Althans van uit strategisch gezichts
punt gezien.
Het hoogtepunt van de Slag om Enge-
mando van de Kriegsmarine in zyn
journaal: Niets wijst op de nederlaag
van de vijandelijke luchtmacht boven
Zuid-Engeland en het Kanaalgebied.
Wij zijn er nog niet in geslaagd de ope
rationele voorwaarden te scheppen,
voor het welslagen van de onderne
ming (Seelöwe, red)..." (uit een jour
naal van 10 september).
De marine wilde dat de Luftwaffe
zich niet meer op Londen concentreer
de (hetgeen sinds 7 september het ge
val was) maar op Portsmouth, Ply
mouth, Dover en andere marineha
vens langs de invasiekust. Maar Gö
ring had Hitier en het Oberkommando
weten te overtuigen van de noodzaak
het offensief in alle hevigheid op de
miljoenenstad te richten. Want dit,
riep Göring die intussen de bijnaam
Müller aan zichzelf en de RAF te dan
ken had. ..zal beslissend zijn".
Hoewel de Amerikanen bewonde
ring hadden voor de koppige vast
houdendheid van de Britten, had
den ze beïnvloed door de Duitse
propaganda niet veel fiducie in
Engelands toekomst. Amerika
keek toe en eiste voor elke leve
rantie contante betaling in dollars.
Maar twee jaar later schreef de
New York Times:
„De Slag om Engeland van sep
tember 1940 is een grote overwin
ning geweest. Ze wordt groter nu
we haar in perspectief zien. Het
is geen overwinning geweest voor
het Britse Rijk, voor het Hoger
huis, voor de Britse manier om
onze gemeenschappelijke taal te
spreken voor de ,.public-school-
traditie" of voor dé Britse gere
serveerdheid in de omgang met
vreemdelingen. Dit was de over
winning van het Britse volk, het
hele volk, voor de mensen van
aristocratische afkomst en voor de
havenarbeiders, voor de koning
die zich als mens onbevreesd toon
de, maar ook voor de sergeant-vlie
gers, voor de tramconducteurs,
voor de vrouwen die bier tapten
en voor de vrouwen in uniform die
ambulances bestuurden, voor alle
gewone mensen die precies zo zijn
als de mensen in ons eigen New
York. Mensen die ook niet wisten
wat ze er mee aan moesten, maar
bewezen dat ze het aan kónden."
Als de vliegers en de schutters en
het volk van Groot-Brittannië, de
aristocraten en de middenstanders
en de bevolking van de sloppen,
de rijken en de zieken en de be
jaarden en de bombardements
slachtoffers de aanval van de nazi's
twee jaar geleden niet hadden
doorstaan, als zij al naar hun aard
niet hadden gevloekt of gelachen
toen de nazi-vliegers hen met
bommen bestookten; als een be
langrijk percentage er ook maar
één moment ernstig aan had ge
dacht zich over té geven, dan zou
niet alleen Groot-Brittannië verlo
ren zijn gegaan: dan zou er voor
een ongekend aantal jaren nergens
ter wereld sprake zijn geweest van
beschaving. Dan zouden wij in
New York niet alleen verduiste
ringsoefeningen hebben gehouden
we zouden in alle ernst verduis
teren. Times Square zou eir uitzien
als Rotterdam en Coventry. De ar
tikelen in deze krant zouden onder
vuur zijn geschreven, gezet en ge
drukt. Of misschien zouden ze
helemaal niet zijn geschreven, om
dat het vredesverdrag met nazi-
Duitsland het niet toestond."
Tot zover de New York Times
van 17 september 1942, zoals geci
teerd in Duel boven Engeland
(Scheltens Giltay, Amsterdam).
Scramblel
RAF-vliegers rennen naar hun Spitfires. (Tijdens de Slag om Engeland - tot en met 31 oktober: verloor de RAF 915 vliegtuigen).
TT7"at was er intussen gebeurd? Men
rr weet dat de RAF onder dé aan
houdende hevige aanvallen op de vlieg
velden en de grondinsta Ra ties in een
zeer kritieke situatie was geraakt. In
de periode van 24 augustus tot 7 sep
tember trof tweederde van alle Luft-
waffeaanvallen op de grondfaciliteiten
van Fighter Command doel. Het vlie-
gerkorps was onrustbarend klei* ge
worden. Er waren niet voldoende ge
oefende vliegers om de opengevallen
plaatsen in te nemen. Kantoorbedien
des. studenten, jonge arbeiders en
aristocraten stroomden naar de RAF
maar hun opleiding kostte tijd. Bevo
len werd dat alle vliegers ook die
van bommenwerpers en transportvlieg
tuigen een j a chtvliegercursus zou
den krijgen. Jonge mannen van nog
geen twmtig trokken na nauwelijks
tien uren solo op Spitfire of Hurricane
de vijand tegemoet. Vooral onder hen
vielen de slachtoffers... Na Adelaars-
dag en de daarop volgende dagen was
de druk van de Luftwaffe iets afgeno
men wegens slecht weer maar op de
24ste raakte een eskader bommenwer
pers verdwaald boven Londen. Een
navigatiefout van de eskadercomman-
dant deed de bommen neersuizen op
de huizen van weerloze Londenaars.
Er waren in de Slag om Engeland al
wel burgeons gedood door bommen
maar de aanvallen van de Luftwaffe
waren altijd gericht geweest op enkel
militaire doelen. Nu leek het erop als
of er een terreurbombardement plaats
had-
De nacht daarop stuurde de RAF 81
bommenwerpers naar Berlijn. Deze
aanval was militair gezien van geen
enkele betekenis maar Göring en Hit-
Ier waren verbasterd èn woedend. Gö
ring had kort tevoren nog gepocht dat
ze hem Müller konden noemen als er
ooit Britse hommen op Berlijn zouden
vallen. Men beweert dat Göring die
gedenkwaardige morgen opgebeld
werd en aangesproken werd met: „Herr
Müller, de Britten hebben Berlijn ge
bombardeerd."
Bommen op Londen!" reageerde Gö
ring en overtuigde Hitler van het nut
daarvan. Hij reisde naar Den Haag
om de nieuwe tactiek met zijn bevel
hebbers te bespreken. Op 7 september
gooide de Luftwaffe het roer weer
eens om. Voor Londen begon „de
Blitz", de grootste beproeving die oooit
een stad te verduren had gekregen.
Maar Fighter Command kreeg de zo
broodnodige adempauze. Winston Chur
chili heeft later gezegd: „Veel belang
rijker dan de beveiliging van Londen
tegen terreurbombardementen waren
voor ons het functioneren en samen
werken van de vliegvelden en de van
daaruit opstijgende squadrons. In de
worsteling op leven en dood tussen de
beide luchtmachten was dit een be
slissend stadium. Wanneer wij het
over deze strijd hadden, dachten wij
nooit aan de verdediging van Londen
of een andere plaats, doch enkel en
alleen aan de vraag wie het in de
lucht zou winnen... Daarom was het
met een gevoel van opluchting dat
Fighter Command constateerde dat de
vijand van plan was veranderd... On
getwijfeld had Göring zijn aanvallen
op vliegvelden, van welker organisa
tie en samenwerking de hele gevechts
kracht van de RAF toen afhankelijk
was, moeten voortzetten. Door zowel
van de klassieke beginselen der krijgs
kunde als van de tot nu toe algemeen
aanvaarde voorschriften van mense
lijkheid af te wijken beging hij een on
gehoorde fout." (The second world
war Their finest hour)
7 evenen vij ftig
werd Londe
nachten achtereen
werd Londen door gemiddeld 200
bommenwerpers aangevallen. Gela
ten droegen de Londenaars hun lot.
Zij wenden aan de Blitz en bleven ge
woon aan het werk. Andere steden
deelden het lot van Londen. Coventry
werd in één nacht van zijn hart be
roofd. Hitler had de goede smaak
naar aanleiding van deze vernietigen
de aanval, waarbij vierhonderd men
sen omkwamen en een veel groter
aantal ernstige verwondingen opliep,
thet werkwoord „Coventrieren" uit te
vinden Heel Engeland zou ge-„Coven-
triert" worden bralde hij.
In Londen alleen vielen 20,000 doden
onder de Luftwaffe-bombardementen;
in de andere Britse steden nog eens
23.000. In mei 1941 verschenen de
laatste vliegtuigen boven de steen-
woestenij waarin een groot deel van
de Britse hoofdstad werd herschapen.
Tot -aan de dag van de eerste V-l zou
Londen de tijd krijgen op adem te ko
men en de wederopbouw ter hand te
nemen.
/ntussen had Fightercommand zich
snel van de hevige klappen die de
luchtverdediging tussen 24 augustus
en 7 september werden toegebracht,
hersteld. Tussen 7 en 14 september
werden 289 Duitse vliegtuigen neerge
haald tegen een verlies van 211 eigen
jagers. Op de vijftiende september
won de RAF de Slag om Enigeland
hoewel er op die dag „maar" 56 vijan
delijke toestellen werden neergescho
ten.
Winston Churchill woonde de beslis
sende slag toevallig bij op het hoofd
kwartier van sir Keith Park in Uxbrid-
ige.
Langzamerhand had Fighter Com
mand de tactiek gewijzigd en op de
elfde drie dagen voor de climax
had Group No 11 nieuwe operatie-in
structies gekregen. Die hielden in dat
in grotere verbanden gestreden zou
worden. Ook No 12 Group, opgesteld
in de rug van No 11, paste met Leigh-
Mallory's zogenaamde „wingformaties
een soort vloottactiek toe. Toen boven
dien op die gedenkwaardige vijftiende
september de vijand alle tijd nam om
aan de overzijde van Kanaal en Noord
zee zijn eskaders te formeren voor
wat een indrukwekkende „marche mi
litaire" op Londen moest worden,
kreeg de RAF volop gelegenheid zich
klaar te maken voor het uitdelen van
de genadeslag. Hoog in de lucht loer
den zwermen Spitfires op de escorte-
terende Messerschmits 109, lager pa
trouilleerden de Hurricanes om de
bommenwerpers onder handen te ne
men. Achter Londen stond een mach
tige formatie van zestig Spitfires van
No 12 Group klaar om voor de finish
ing touch te zorgen op het moment dat
de Luftwaffe-vliegers, die overigens
tussen de neerstortende kameraden
door. dapper verder gevlogen waren
naar Londen om hun bommenlast af
te werpen, in de veronderstelling ver
keerden dat ze het wel gehad hadden.
Drie uur later herhaalde zich deze ge
schiedenis.
Helemaal verslagen was de Luftwaffe
nog niet, maar ze zou nooit de superi
oriteit in het Britse luchtruim verove
ren. Twee dageni later stelde de Füh-
rer" de operatie „Seelöwe", de inva
sie van Engeland uit voor onbepaalde
tijd Op 12 oktober werd de invasie
weer eens uitgesteld tot voorjaar 1941.
Daarna nogeens tot voorjaar 1942, tij
dens een onderhoud van de Führer
met Groot admiraal Raeder voorgoed
geannuleerd. Toen verschenen er al
lang geen Duitse bommenwerper*
meer boven Londen..,.
De slag om Engeland is een legende
geworden. Een legende die slechts
ten dele ontluisterd wordt door de fei
ten omtrent de krachtsverhoudingen
de Duitse blunders en de Britse voor
sprong op het gebied van radio- en
radarcontrole.
De Luftwaffe was in 1940 nog zeer
jong. De successen in Polen, de Lage
Landen en tegen de ten onrechte al
tijd voor sterk versleten Franse lucht
macht hadden Göriwgs luchtwapen,
een imago van onoverwinnelijkheid be
zorgd. Maar alle Luftwaffe-successen
waren behaald tijdens tactische opera
ties, in nauwe samenwerking met een
oprukkend leger. Het Oberkommando
wilde of kon niet inzien dat een lucht
macht een alles omvattend strategisch
wapen was met onmiddellijke uitwer
king. De onafhankelijkheid van de
Luftwaffe was maar schijn. Zij was
evenals de Kriegsmarine onderge
schikt gehouden aan een op de land
oorlog gerichte strategie.
Daarom ontbrak het de Luftwaffe aan
planning op lange termijn en in groot
oorlogsverband, daarom ook ontbra
ken de voor èen strategische lucht
oorlog geschikte vliegtuigen.
Hitler wilde zijn Luftwaffe alsmaar la
ten aanvallen, zonder aan reserves te
denken. Zo ging de trotse Duitse lucht
macht al voortijdig ten onder. Buiten
beschouwing gelaten dat Hitler Groot
Brittannië misschien op de knieën had
gekregen als hij direct in juni met een
gecombineerde actie van invasiestrijd
macht en Luftwaffe naar Engeland
was doorgestoten, kan men wel zeggen
dat de Slag om Engeland voor de
Luftwaffe al verloren was voor hij be
gon op 10 juli 1940.
Vanzelfsprekend moesten ook de Brit
ten de luchtoorlog nog leren voeren.
Er is veel kritiek geweest op de hier
boven al meermalen aangehaalde
„bezuinigingstaktiek" van Park. De
belangrijkste vliegvelden voor de ver
dediging van Londen lagen op de oost
kust te zeer binnen het bereik van de
vijand. Er was herhaaldelijk wrijving
tussen de groepscommando's als het
ging om steunverlening in eikaars sec
toren. Tenslotte was de RAF onver
antwoord slecht voorbereid op een
oorlog.
De Britse taktiek echter was superieur
aan die van de Duitsers. Daardoor
hebben de Britten met hun te kleine
verdedigirugsmacht optimale resulta
ten weten te bereiken.
WIM KOCK
