Amerikanen
zien
commer
ciële
mogelijk
heden
Zien met wie men spreekt
MOL
PLASTIC
SPIEREN
S'
perspectief
Politie
relscho]
in de
Amerika's militaire ruimtestation
Zoon winke
Beledi;
voo
Al Cai
Beroving in Ar
Viertal
militair
IETS WAR
Duits experiment
Transistor
Hoge kosten
Picturephone
Russen voor zijn
Laser stralen
Andere perspectieven
satellieten
iOSe JAARGANG
Hugo Gernsback, de grote pionier van de „science fiction" heeft al
in 1911 het gebruik van televisie-telefoon voorzien. In zijn
novelle „Ralph 124C41-" liet hij twee mannen met elkaar pra
ten via de „Telephot", waarbij zij elkaar op een scherm in de
muur konden zien. Sindsdien hebben veel schrijvers van dit typisch 20e
eeuwse literatuurgenre de televisie-telefoon of „videofoon" in hun ver
halen gebruikt alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Maar
ondanks de fantastische wetenschappelijke en technologische vooruit
gang van de laatste 50 jaar is er in 1965 nog niet veel van een
dergelijk communicatie-systeem terecht gekomen. Telefoon en televisie
zijn massamedia geworden, maar met een combinatie van beide hebben
nog slechts weinigen kennis kunnen maken. Toch is de „videofoon"
al lang geen science-fiction meer. Er wordt reeds sinds 1927 mee ge-
experimenteerd. Pas de laatste jaren is er in de Verenigde Staten een
systeem ontwikkeld, dat commerciële mogelijkheden biedt. Dit schrijft
dr. John Robinson Pierce van Bell Telephone Laboratories in „New
Scientist".
Het merkwaardige is dat televi
sie m het prille begin werd gebruikt
als een uitbreiding van de telefonie.
In 1927 werd in de Verenigde Sta
ten voor het eerst een openbare de
monstratie gegeven van televisie
via een telefoonverbinding. Bij de
ze historische gebeurtenis sprak
Walter S. Clifford, president van de
American Telephone and Telegraph
Company vanuit New York met de
latere president van de VS, Herbert
Hoover, die toen nog staatssecreta
ris van handel was, in Washington.
Bij dit gesprek honden de beide
mannen elkaar zien op de beeldbuis
van een omvangrijke televisie-appa-
ratuur, die zo ongeveer een hele ka
mer in beslag nam. Clifford zei
toen na afloop van het experiment:
„Natuurlijk zal het nog lang duren
voordat gewone telefoons worden
uitgerust met televisie. Er moet nog
veel gebeuren voordat zo'n systeem
praktisch bruikbaar is. Maar er zal
een dag komen dat het zover is,
daar twijfel ik geen moment aan".
De Amerikaanse telefoon-expert
was zo verstandig geen exacte tijds
duur voor de verwezenlijking van
zijn profetie te noemen, zodat deze
nog steeds van kracht is. Maar
waarschijnlijk heeft hij toen niet ge
dacht dat het zo lang zou duren.
Er zouden zelfs nog acht jaar over
heen gaan voordat er opnieuw een
serieuze poging m deze richting
werd ondernomen.
Van 1935 tot 1938 experimenteer
de de Duitse PTT met televisiete
lefoonverbindingen, aanvankelijk
tussen Berlijn en I,eipzig, later ook
met Neurenberg en Hamburg. Ook
in andere landen werden meer of
minder ambitieuze projecten ter
hand genomen. Maar steeds weer
Dit is de Picturephoneontwikkeld door
Bell Telephone Laboratories in Murray Hill
V.S.Het apparaat, dat niet groter is dan een
tafelprojector voor dia's, beval een kleine TV-
camera en -beeldbuis, die gekoppeld zijn aan
een telefoonverbinding. Een Picturephone-ge-
sprek tussen New York en Washinpto» kost
bijna 60 gulden per 3 minuten.
ne-gesprek van 3 minuten tussen
New York en Washington 16 dol
lar, tussen Chicago en Washington
21 dollar en tussen Chicago en New
York 27 dollar. Om een gesprek te
voeren moeten de gesprekspartners
er voor zorgen op een onderling
overeengekomen tijd in de respec
tievelijke Picturephone-stations aan
wezig te zijn.
Het probleem van de omvang, de
gecompliceerdheid en de betrouw
baarheid dat de ontwikkeling van
televisie-telefoons zo lang heeft te
gengehouden. zal nu spoedig zijn op
gelost, voorspelt dr. Pierce, Dit is
vooral te danken aan de uitvinding
van de transistor, die veel kleiner
en betrouwbaarder is en veel min
der energie verbruikt dan de gewo
ne elektronenbuis. Bovendien zijn
er de laatste jaren televisiebuizen
ontwikkeld, die bijzonder klein, ge
voelig en betrekkelijk goedkoop zijn.
Toch zijn er nog verschillende hin
dernissen te overwinnen, voordat
systemen als de Picturephone mas
saal en economisch bruikbaar zul
len worden Bij de experimentele
Duitse televisie-telefoonverbindingen
in de periode 1936-'38 werden de te
levisiebeelden overgebracht door
coaxiale kabels. Deze kabels worden
nu gebruikt voor transmissie van
duizenden telefoongesprekken en
soms ook televisieprogramma's.
Voordat de coaxiale kabel was ont
wikkeld, bestonden er geen midde
len om televisiebeelden op een be
vredigende manier over te brengen.
moest de geestdrift van de initiatief
nemers het na vrij korte tijd afleg
gen tegen de praktische moeilijk
heden. De televisie-telefoonverbin
dingen waren te duur, de appara
tuur was te omvangrijk en te kwets
baar en de kwaliteit van overge
zonden beelden was slecht.
Zelfs nog geen vijf jaar geleden
leken de resultaten met televisie
telefoonverbindingen weinig hoopge
vend. Van april 1959 tot oktober '61
stond in het kantoor van dr. Pier
ce in Murray Hill, New Jersey, een
televisie-telefoon, die was verbon
den met een soortgelijk apparaat in
het kantoor van zijn collega Rudolf
Kompfer in Holmdel, bijna 50 kilo
meter van Murray Hill. Ook deze
proef werd tenslotte gestaakt, om
dat de verbinding onbevredigend
werkte.
Maar de specialisten van de Bell
laboratoria bleven niet stil zitten.
Nieuw ontwikkelingen op het gebied
van telecommunicatie en geminia-
turiseerde elektronische circuits
brachten hen tot de overtuiging dat
de „videofoon" technisch rijp was
geworden en reële commerciële mo
gelijkheden bood. Zij slaagden er
tenslotte in een betrouwbare en niet
al te dure televisie-telefoon set te
maken, die niet groter was dan een
tafel-diaprojector. Zij noemden het
apparaat „Picturephone".
Op 20 april 1964 werd met het
nieuwe systeem èen overtuigende
demonstratie gegeven in het expo
sitiegebouw van Bel) op de wereld
tentoonstelling in New York. Via
een daar opgestelde Picturephone
kon men dwars over de Verenigde
Staten beeld gesprekken voeren met
Disneyland in Californië.
Inmiddels zijn de eerste picture-
phone-diensten voor het publiek
opengesteld. Er bestaat sinds enige
tijd een televisietelefnonnet tussen
het Grand Central Station in New
York City, het gebouw van een
verzekeringsmaatschappij in Chica
go en het gebouw van de National
Geographic Society in Washington.
DC. Voorlopig kost een Picturepho-
Sinds het succesvolle ruimte-uitstapje van Gemini-astronaut Edward
White en de geslaagde lancering van een reusachtige Titan IIIC
raket van Cape Kennedy, is in de Verenigde Staten opnieuw een
discussie ontstaan over de vraag welke richting het Amerikaanse
ruimtevaartprogramma op de duur zal kiezen: die van de vreedzame
wetenschappelijke verovering van ons zonnestelsel of die van de op
bouw van een nieuw militair machtsapparaat, dat de aarde vanuit de
ruimte onder controle moet houden. Veel Amerikanen geloven dat na
de landing van de eerste Amerikaanse astronauten op de maan, om
streeks 1970, de meest spectaculaire activiteiten in de ruimte en de
grootste miljarden-budgetten niet lang meer in handen van de NASA
zullen blijven, maar zullen worden overgenomen door het Pentagon.
De militaire autoriteiten maken er geen geheim van dat zij zo spoedig
mogelijk een permanent door militairen bemand ruimtestation in een
baan om de aarde willen brengen.
Terwijl 'White begin vorige maand
nog in zijn ruimtecabine zat te be
komen van de wonderlijke ervaring
van het wandelen in de ruimte,
schreef de militaire commentator
Hanson W. Baldwin in de New York
Times: „Het in een baan brengen
van een militair ruimtestation, be
mand door elkaar aflossende ploe
gen, zou het mogelijk maken na te
gaan wat de mens allemaal in de
ruimte kan doen. Misschien zou een
astronaut zijn militaire ruimtevoer
tuig kunnen verlaten, op dezelfde
manier als majoor White, om zich
naar een niet geïdentificeerde sa
telliet te begeven, deze van dichtbij
te inspecteren en eventueel als
het een nucleair wapen zou zijn
onschadelijk te maken".
Hoewel de samenwerking tussen
de civiele topfunctionarissen van
het Amerikaanse departement van
defensie en de leiding van de NASA,
het nationale bureau voor lucht- en
ruimtevaart, over het algemeen
goed is, weet iedereen in de Vere
nigde Staten, dat de hoogste mili
taire autoriteiten met name die
0 Een tekening van MOL, het be
mande ruimtestation dat de Vere
nigde Staten over enkele jaren in 'n
baan om de aarde willen brengen.
Het ruimtestation bestaat hier uit
een Gemini-ca-psule, waaraan een
lange cylindervormige cabine is be
vestigd. Het is in eerste instantie de
bedoeling dat twee astronauten een
maand lang aan boord van het sta
tion zullen blijven. Ineen later sta
dium zal de Gemini-capsule mis
schien worden vervangen door het
Apollo-vaartuig, dat ook voor de reis
naar de maan zal worden gebruikt
Hiermee zullen verschillende be
manningen elkaar kunnen aflossen,
waarbij Apollo dan dienst zal doen
als pendelvaartuigtussen aarde en
ruimtestation.
van de Amerikaanse luchtmacht
zich in het ruimtevaart-avontuur
min of meer buiten spel gezet voe
len. De opzet van een militair ruim
tevaartprogramma voor bemande
satellieten zou de verhoudingen in
de ogen van de luchtmachtgeneraals
weer kunnen herstellen.
Inmiddels zijn ook in het Ameri
kaanse huis van afgevaardigden
stemmen opgegaan, die pleiten voor
een militair ruimtestation. Aange
voerd wordt, dat het militaire
ruimtevaartbudget, dat de laatste ja
ren bijna 1.5 miljard dollar per jaar
bedroeg, vier maal kleiner is dan
dat voor de NASA. Niettemin, al
dus het rapport van een speciale
commissie uit het huis van afge
vaardigden, zijn de militaire acti
viteiten in de ruimte zeer groot. In
1964 werden 50 militaire satellieten
gelanceerd, tegen 19 ruimteschoten
van de NASA.
Het rapport vermeldt hierbij ech
ter niet, dat de meeste militaire
lanceringen geheime verkennings
satellieten betroffen, terwijl de door
de NASA gelanceerde ruimtevaar
tuigen alle iets te maken hadden
met de grote Gemini en Apollo-pro-
jecten en met wetenschappelijke
onderzoekingen.
In het rapport tracht de commis
sie aan te tonen, dat de plannen
om een permanent bemand ruimte
station in een baan om de aarde te
brengen geheel onder verantwoor
delijkheid van de Amerikaanse
luchtmacht dienen te vallen. De
commissie doelt hierbij op het zo
genaamde MOL (Manned Orbital
Laboratory) project, dat in eerste
instantie is opgezet als een vorm
van samenwerking tussen de NASA
en de luchtmacht.
Volgens de huidige plannen wordt
MOL een ruimtevaartuig, waarvan
de vorm aan een thermosfles doet
denken. Het zal bestaan uit een Ge-
mini of Apollo capsule, waaraan
een lange cylindrische cabine is be
vestigd. Met dit vaartuig zullen
twee astronauten een maand lang
om de aarde cirkelen. De eerste
MOL-lancering met behulp van een
Titan IIIC raket wordt eind 1967
of begin 1968 verwacht.
Niemand kan het project beter ter
hand nemen dan de NASA. Met de
verkregen ervaring van de Mercury-
en Gemini-ruimtevluchten en de
reeds ver ontwikkelde ontwerpen
voor het Apollomaanvaartuig be
schikt de NASA over zo veel kennis
en apparatuur, dat het MOL-vaar-
tuig hieruit als een logische afsplit
sing zou kunnen worden geprodu
ceerd.
van een menselijk gezicht te geven
hoewel het niet mogelijk is om be
schreven of bedrukt papier vanaf het
scherm te lezen.
Intussen is de bandbreedte van de
Picturephone nog altijd 125 keer gro
ter dan die van een gewone tele
foonverbinding. Het is duidelijk dat
dit aanzienlijk hogere kosten met
zich meebrengt, maar het betekent
niet dat deze kosten ook 125 keer
hoger zijn.
Sinds de tweede wereldoorlog zijn
er naast de coaxiale kabel micro-
golf-ofwel straalzenderverbindingen
verschenen. Deze straalzenderver
bindingen kunnen ongelooflijk veel
gespreks- of beeldsignalen tegelij
kertijd overbrengen en zijn in tal
van opzichten ook economisch,
aantrekkelijker dan de orthodoxe
coaxiale kabel.
Er zijn dus, aldus dr. Pierce, op
het ogenblik genoeg transmissiefa
ciliteiten voor het overzenden van
televisie-telefoongesprekken, maar
zij strekken zich niet uit tot ieder
huis of kantoor en zijn vrij Kost
baar.
Transmissie van een telefoonge
sprek vereist een bandbreedte of
frequentiebereik. van ruim 3000
Herz. Voor het overzenden van tele
visiebeelden Is echter een band
breedte van meer dan 3.000 000.
Herz nodig. Toch gebruikt de Pic
turephone van Bell een bandbreedte
van niet meer dan 500.000 Herz. Dit
blijkt voldoende om een goed beeld
Dr. Pierce verwacht dat de kos
ten van televisie-telefoonverbindin
gen in de toekomst veel lager zullen
worden, dank zij nieuwe transmis
siemethoden. Coaxiale verbindingen
met een veel grotere, bandbreedte
vormen één van de mogelijkheden.
Een andere ontwikkeling die voor
de deur staat, is het zenden van sig
nalen met een zeer grote bandbreed
te door holle pijpen. Ook draag-
golftechnieken met gebruik van mil-
limetergolven houden nog veel be
loften in.
In de niet al te verre toekomst
zal het misschien ook mogelijk wor
den signalen door middel van cohe
rente laser-stralen door ondergrond
se leidingen te sturen.
Overigens zullen de bijna onbe
grensde mogelijkheden van de tele-
communicatie-techniek nog tal van
andere perspectieven openen. Om
er enkele te noemen: een telefoon
in iedere auto, transmissie van ge
schreven of getypte informatie via
telefoonverbindingen, conferenties
waarbij de deelnemers zich op gro
te afstanden van elkaar bevinden,
het overzenden van gedetailleerde
tekeningen in facsimile en het auto
matisch coderen van signalen om
geheimhouding te verzekeren.
De vraag is nu aan welke moge
lijkheden het publiek op de duur
zijn voorkeur zal geven. Het is nog
helemaal niet zeker of er aan de
„videofoon" werkelijk massale be
hoefte bestaat. Het gebruik van de
Picturephone van Bell zal hierover
interessante aanwijzingen kunnen
geven.
Maar de congrescommissie vindt
het niet juist, dat de NASA zou wor
den belast met een project, dat
zuiver militaire doelstellingen heeft.
„De belangrijkste taak van NASA
op dit moment is er voor te zorgen
dat er eerder een Amerikaan op de
maan landt dan een Rus", aldus de
commissie. „Het MOLproject is no
dig om niet bij de Russische mili
taire ruimteactiviteiten achterop te
raken. Want er zün aanwijzingen
dat er in de Sovjet Unie wordt ge
werkt aan een bemand ruimtesta
tion voor militair gebruik. De NASA
moet zich blijven concentreren op
het Apollo-maanreisproject en de
USAF (Amerikaanse luchtmacht)
moet zo spoedig mogelijk in staat
worden gesteld het MOL-project uit
te voeren, waarbij zowel van eigen
ervaring als van NASA-faciliteiten
gebruik moet worden gemaakt".
Het ziet er naar uit, dat de Ame
rikaanse president in deze kwestie
een beslissing zal moeten nemen.
Intussen is het wel zeker dat het
MOL-ruimtestation over enkele ja
ren om de aarde zal cirkelen, het
zij als wetenschappelijk laborato
rium, hetzij als militair verken
ningsvaartuig. Een nauwe samen
werking tussen de NASA en de
USAF lijkt onmogelijk. De activitei
ten van de NASA zijn krachtens
de wet openbaar, maar alle mi-
litaire verrichtingen in de ruimte
zijn, volgens een besluit van de
Amerikaanse regering, geheim.
Zullen civiele en militaire astro
nauten in de niet al te verre toe
komst hun eigen weg zoeken in de
ruimte? De kans is niet denkbeel
dig. Tijdens de laatste Gemini-
vlucht nam gezagvoerder James
McDivitt drie niet-geïdentificeer-
de satellieten waar. Een onder
zoek van de NASA leverde geen
resultaat op en het Pentagon gaf
geen enkel commentaar. De ver
onderstelling dat de door McDivitt
gesignaleerde objecten zeer gehei
me militaire satellieten waren, zou
wel eens juist kunnen zijn. Het
nieuwste ruimtevaartgrapje, dat in
de Verenigde Staten de ronde doet,
voorspelt dan ook dat de NASA-as-
tronauten over enkele jaren ergens
buiten de aarde een onbekend ruim
testation zullen tegenkomen, dat het
opschrift draagt: Streng verboden
toegang. Militair Terrein".
Er zijn reeds enkele jaren poly
meren (plastics) bekend waarvan
de afmetingen door chemische prik
kels veranderen. Drie technologen
van de General Electric laboratoria
in Scenectady zijn er nu in geslaagd
soortgelijke materialen op dezelfde
manier te laten reageren op elek-
trolytische prikkels.
Het materiaal dat de General
Electric onderzoekers hiervoor ko
zen, was een co-polymeer van po
lyvinyl alcohol en polyacryl zuur.
Dit co-polymeer expandeert of trekt
zich samen naarmate de carbolzuur-
groepen, die er deel van uitmaken,
in meer of mindere mate zijn ge
ioniseerd. Ondergedompeld in een
zuur krimpt het geleidelijk ineen.
De onderzoekers vermengden een
langgerekt stuk van dit bijzondere
plastic met fijne platinakorrels, zo
dat de vezel dienst kon doen als
electrode. Daarna werd het stuk
plastic in gestrekte vorm onderge
dompeld in een gewone één procents
zout-oplossing onder een belasting
van 3G (3 maal de versnelling van
de zwaartekracht).
Overeenkomstig het verschil in
elektrische spanning tussen de ve
zel en een tweede piatina-electroric,
werd de vloeistof in de onmiddellijke
omgeving van de vezel beurtelings
zuur en alkalisch en als gevolg
daarvan werd de vezel korter of
langer.
Hoewel de lengteverandering re
latief klein is en vrij lang duurt,
is het niet uitgesloten dat verdere
onderzoekingen op dit gebied eens
zullen leiden tot de vervaardiging
van kunstmatige spieren.
Uitgave: N.V. Uifg,
Directeur: Drs. W.
Hoofdredacteur: L.
Redactieraad: J. AA.
C. J. v. Hootegem, r
Mes, mr. H. AA. L. de
Vercauteren, L. J. v.
Bureau: Breda Re
tel. 22341 (5 lijnen).
Bureau voor de Zee
Konstantijn: onj
MIAMI (AFP)
vroegere koning varj
reldj van Chicago,
zijn graf hebben on
zaterdag zijn 45-jar]
bert in een superm^
in Florida, werd aan
gens diefstal van
waarde van.... drie|
dollar. Hij had twee i
pijnpoeders en wat z|
terijtjes in zijn zakll
den. Albert is, zo w|
gezegd, nog nooit in f
weest met de politiJ
alleen al bij het horefl
ders naam verbleekte
(Van onze correal
AMSTERDAM (A
wapenstokken heeft
damse politie in d
zaterdag op zondag
naar schatting 250
naamde „Provo's",
slagen.
Rondom het Amsterdl
het bekende beeldje aai
de groep een rel vero
politie aanleiding gaf
ingrijpen. Er werden z
verricht wegens straats*
tegen de politie en hele
Iedere zaterdagavond
nacht worden er bij h<
naamde „happenings''
bij vuur een belangrijke:
het ritueel behoort ook I
een krans. Hoewel de i
gel aan deze manifest;
veel aandacht besteed!
jongelui zich baldadigerI
zoekers vlogen in het rot
fietsen naar de agenten
uniformpet werd in het
De politie maakte bij
van de onrustzaaiers
wapenstok, waarbij rak
len.
(Advertentie
AMSTERDAM (ANP)
van zaterdag op zondag
uur is op het Rijnspoo
sterdam de 4'^.jarige Ar
litair H. de Z. die me
stad was, door vier
vallen, mishandeld en
feuille inhoudende 25 g
Zondagochtend omstr<1
meldde zich het slachtoff
was met verwondingen
en een ontwrichte schou
gestrompeld en daar b<
raakt. Eerst de volgend
in staat de politie te
In de loop van zondag
verdachten worden achte
jarige G. H. en de eve
Weersverwa ch tin g. mee|
het K.N.M.I., geldig to
Droog weer met zonnig
Vteinig wind. Iets wart
Vandaag: zon onder 20.1
onder 1.44 uur.
ïoS£en: zon °P 5.15 Ul
o7 uur.