Amerikanen zien commer ciële mogelijk heden Zien met wie men spreekt MOL PLASTIC SPIEREN S' perspectief Politie relscho] in de Amerika's militaire ruimtestation Zoon winke Beledi; voo Al Cai Beroving in Ar Viertal militair IETS WAR Duits experiment Transistor Hoge kosten Picturephone Russen voor zijn Laser stralen Andere perspectieven satellieten iOSe JAARGANG Hugo Gernsback, de grote pionier van de „science fiction" heeft al in 1911 het gebruik van televisie-telefoon voorzien. In zijn novelle „Ralph 124C41-" liet hij twee mannen met elkaar pra ten via de „Telephot", waarbij zij elkaar op een scherm in de muur konden zien. Sindsdien hebben veel schrijvers van dit typisch 20e eeuwse literatuurgenre de televisie-telefoon of „videofoon" in hun ver halen gebruikt alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Maar ondanks de fantastische wetenschappelijke en technologische vooruit gang van de laatste 50 jaar is er in 1965 nog niet veel van een dergelijk communicatie-systeem terecht gekomen. Telefoon en televisie zijn massamedia geworden, maar met een combinatie van beide hebben nog slechts weinigen kennis kunnen maken. Toch is de „videofoon" al lang geen science-fiction meer. Er wordt reeds sinds 1927 mee ge- experimenteerd. Pas de laatste jaren is er in de Verenigde Staten een systeem ontwikkeld, dat commerciële mogelijkheden biedt. Dit schrijft dr. John Robinson Pierce van Bell Telephone Laboratories in „New Scientist". Het merkwaardige is dat televi sie m het prille begin werd gebruikt als een uitbreiding van de telefonie. In 1927 werd in de Verenigde Sta ten voor het eerst een openbare de monstratie gegeven van televisie via een telefoonverbinding. Bij de ze historische gebeurtenis sprak Walter S. Clifford, president van de American Telephone and Telegraph Company vanuit New York met de latere president van de VS, Herbert Hoover, die toen nog staatssecreta ris van handel was, in Washington. Bij dit gesprek honden de beide mannen elkaar zien op de beeldbuis van een omvangrijke televisie-appa- ratuur, die zo ongeveer een hele ka mer in beslag nam. Clifford zei toen na afloop van het experiment: „Natuurlijk zal het nog lang duren voordat gewone telefoons worden uitgerust met televisie. Er moet nog veel gebeuren voordat zo'n systeem praktisch bruikbaar is. Maar er zal een dag komen dat het zover is, daar twijfel ik geen moment aan". De Amerikaanse telefoon-expert was zo verstandig geen exacte tijds duur voor de verwezenlijking van zijn profetie te noemen, zodat deze nog steeds van kracht is. Maar waarschijnlijk heeft hij toen niet ge dacht dat het zo lang zou duren. Er zouden zelfs nog acht jaar over heen gaan voordat er opnieuw een serieuze poging m deze richting werd ondernomen. Van 1935 tot 1938 experimenteer de de Duitse PTT met televisiete lefoonverbindingen, aanvankelijk tussen Berlijn en I,eipzig, later ook met Neurenberg en Hamburg. Ook in andere landen werden meer of minder ambitieuze projecten ter hand genomen. Maar steeds weer Dit is de Picturephoneontwikkeld door Bell Telephone Laboratories in Murray Hill V.S.Het apparaat, dat niet groter is dan een tafelprojector voor dia's, beval een kleine TV- camera en -beeldbuis, die gekoppeld zijn aan een telefoonverbinding. Een Picturephone-ge- sprek tussen New York en Washinpto» kost bijna 60 gulden per 3 minuten. ne-gesprek van 3 minuten tussen New York en Washington 16 dol lar, tussen Chicago en Washington 21 dollar en tussen Chicago en New York 27 dollar. Om een gesprek te voeren moeten de gesprekspartners er voor zorgen op een onderling overeengekomen tijd in de respec tievelijke Picturephone-stations aan wezig te zijn. Het probleem van de omvang, de gecompliceerdheid en de betrouw baarheid dat de ontwikkeling van televisie-telefoons zo lang heeft te gengehouden. zal nu spoedig zijn op gelost, voorspelt dr. Pierce, Dit is vooral te danken aan de uitvinding van de transistor, die veel kleiner en betrouwbaarder is en veel min der energie verbruikt dan de gewo ne elektronenbuis. Bovendien zijn er de laatste jaren televisiebuizen ontwikkeld, die bijzonder klein, ge voelig en betrekkelijk goedkoop zijn. Toch zijn er nog verschillende hin dernissen te overwinnen, voordat systemen als de Picturephone mas saal en economisch bruikbaar zul len worden Bij de experimentele Duitse televisie-telefoonverbindingen in de periode 1936-'38 werden de te levisiebeelden overgebracht door coaxiale kabels. Deze kabels worden nu gebruikt voor transmissie van duizenden telefoongesprekken en soms ook televisieprogramma's. Voordat de coaxiale kabel was ont wikkeld, bestonden er geen midde len om televisiebeelden op een be vredigende manier over te brengen. moest de geestdrift van de initiatief nemers het na vrij korte tijd afleg gen tegen de praktische moeilijk heden. De televisie-telefoonverbin dingen waren te duur, de appara tuur was te omvangrijk en te kwets baar en de kwaliteit van overge zonden beelden was slecht. Zelfs nog geen vijf jaar geleden leken de resultaten met televisie telefoonverbindingen weinig hoopge vend. Van april 1959 tot oktober '61 stond in het kantoor van dr. Pier ce in Murray Hill, New Jersey, een televisie-telefoon, die was verbon den met een soortgelijk apparaat in het kantoor van zijn collega Rudolf Kompfer in Holmdel, bijna 50 kilo meter van Murray Hill. Ook deze proef werd tenslotte gestaakt, om dat de verbinding onbevredigend werkte. Maar de specialisten van de Bell laboratoria bleven niet stil zitten. Nieuw ontwikkelingen op het gebied van telecommunicatie en geminia- turiseerde elektronische circuits brachten hen tot de overtuiging dat de „videofoon" technisch rijp was geworden en reële commerciële mo gelijkheden bood. Zij slaagden er tenslotte in een betrouwbare en niet al te dure televisie-telefoon set te maken, die niet groter was dan een tafel-diaprojector. Zij noemden het apparaat „Picturephone". Op 20 april 1964 werd met het nieuwe systeem èen overtuigende demonstratie gegeven in het expo sitiegebouw van Bel) op de wereld tentoonstelling in New York. Via een daar opgestelde Picturephone kon men dwars over de Verenigde Staten beeld gesprekken voeren met Disneyland in Californië. Inmiddels zijn de eerste picture- phone-diensten voor het publiek opengesteld. Er bestaat sinds enige tijd een televisietelefnonnet tussen het Grand Central Station in New York City, het gebouw van een verzekeringsmaatschappij in Chica go en het gebouw van de National Geographic Society in Washington. DC. Voorlopig kost een Picturepho- Sinds het succesvolle ruimte-uitstapje van Gemini-astronaut Edward White en de geslaagde lancering van een reusachtige Titan IIIC raket van Cape Kennedy, is in de Verenigde Staten opnieuw een discussie ontstaan over de vraag welke richting het Amerikaanse ruimtevaartprogramma op de duur zal kiezen: die van de vreedzame wetenschappelijke verovering van ons zonnestelsel of die van de op bouw van een nieuw militair machtsapparaat, dat de aarde vanuit de ruimte onder controle moet houden. Veel Amerikanen geloven dat na de landing van de eerste Amerikaanse astronauten op de maan, om streeks 1970, de meest spectaculaire activiteiten in de ruimte en de grootste miljarden-budgetten niet lang meer in handen van de NASA zullen blijven, maar zullen worden overgenomen door het Pentagon. De militaire autoriteiten maken er geen geheim van dat zij zo spoedig mogelijk een permanent door militairen bemand ruimtestation in een baan om de aarde willen brengen. Terwijl 'White begin vorige maand nog in zijn ruimtecabine zat te be komen van de wonderlijke ervaring van het wandelen in de ruimte, schreef de militaire commentator Hanson W. Baldwin in de New York Times: „Het in een baan brengen van een militair ruimtestation, be mand door elkaar aflossende ploe gen, zou het mogelijk maken na te gaan wat de mens allemaal in de ruimte kan doen. Misschien zou een astronaut zijn militaire ruimtevoer tuig kunnen verlaten, op dezelfde manier als majoor White, om zich naar een niet geïdentificeerde sa telliet te begeven, deze van dichtbij te inspecteren en eventueel als het een nucleair wapen zou zijn onschadelijk te maken". Hoewel de samenwerking tussen de civiele topfunctionarissen van het Amerikaanse departement van defensie en de leiding van de NASA, het nationale bureau voor lucht- en ruimtevaart, over het algemeen goed is, weet iedereen in de Vere nigde Staten, dat de hoogste mili taire autoriteiten met name die 0 Een tekening van MOL, het be mande ruimtestation dat de Vere nigde Staten over enkele jaren in 'n baan om de aarde willen brengen. Het ruimtestation bestaat hier uit een Gemini-ca-psule, waaraan een lange cylindervormige cabine is be vestigd. Het is in eerste instantie de bedoeling dat twee astronauten een maand lang aan boord van het sta tion zullen blijven. Ineen later sta dium zal de Gemini-capsule mis schien worden vervangen door het Apollo-vaartuig, dat ook voor de reis naar de maan zal worden gebruikt Hiermee zullen verschillende be manningen elkaar kunnen aflossen, waarbij Apollo dan dienst zal doen als pendelvaartuigtussen aarde en ruimtestation. van de Amerikaanse luchtmacht zich in het ruimtevaart-avontuur min of meer buiten spel gezet voe len. De opzet van een militair ruim tevaartprogramma voor bemande satellieten zou de verhoudingen in de ogen van de luchtmachtgeneraals weer kunnen herstellen. Inmiddels zijn ook in het Ameri kaanse huis van afgevaardigden stemmen opgegaan, die pleiten voor een militair ruimtestation. Aange voerd wordt, dat het militaire ruimtevaartbudget, dat de laatste ja ren bijna 1.5 miljard dollar per jaar bedroeg, vier maal kleiner is dan dat voor de NASA. Niettemin, al dus het rapport van een speciale commissie uit het huis van afge vaardigden, zijn de militaire acti viteiten in de ruimte zeer groot. In 1964 werden 50 militaire satellieten gelanceerd, tegen 19 ruimteschoten van de NASA. Het rapport vermeldt hierbij ech ter niet, dat de meeste militaire lanceringen geheime verkennings satellieten betroffen, terwijl de door de NASA gelanceerde ruimtevaar tuigen alle iets te maken hadden met de grote Gemini en Apollo-pro- jecten en met wetenschappelijke onderzoekingen. In het rapport tracht de commis sie aan te tonen, dat de plannen om een permanent bemand ruimte station in een baan om de aarde te brengen geheel onder verantwoor delijkheid van de Amerikaanse luchtmacht dienen te vallen. De commissie doelt hierbij op het zo genaamde MOL (Manned Orbital Laboratory) project, dat in eerste instantie is opgezet als een vorm van samenwerking tussen de NASA en de luchtmacht. Volgens de huidige plannen wordt MOL een ruimtevaartuig, waarvan de vorm aan een thermosfles doet denken. Het zal bestaan uit een Ge- mini of Apollo capsule, waaraan een lange cylindrische cabine is be vestigd. Met dit vaartuig zullen twee astronauten een maand lang om de aarde cirkelen. De eerste MOL-lancering met behulp van een Titan IIIC raket wordt eind 1967 of begin 1968 verwacht. Niemand kan het project beter ter hand nemen dan de NASA. Met de verkregen ervaring van de Mercury- en Gemini-ruimtevluchten en de reeds ver ontwikkelde ontwerpen voor het Apollomaanvaartuig be schikt de NASA over zo veel kennis en apparatuur, dat het MOL-vaar- tuig hieruit als een logische afsplit sing zou kunnen worden geprodu ceerd. van een menselijk gezicht te geven hoewel het niet mogelijk is om be schreven of bedrukt papier vanaf het scherm te lezen. Intussen is de bandbreedte van de Picturephone nog altijd 125 keer gro ter dan die van een gewone tele foonverbinding. Het is duidelijk dat dit aanzienlijk hogere kosten met zich meebrengt, maar het betekent niet dat deze kosten ook 125 keer hoger zijn. Sinds de tweede wereldoorlog zijn er naast de coaxiale kabel micro- golf-ofwel straalzenderverbindingen verschenen. Deze straalzenderver bindingen kunnen ongelooflijk veel gespreks- of beeldsignalen tegelij kertijd overbrengen en zijn in tal van opzichten ook economisch, aantrekkelijker dan de orthodoxe coaxiale kabel. Er zijn dus, aldus dr. Pierce, op het ogenblik genoeg transmissiefa ciliteiten voor het overzenden van televisie-telefoongesprekken, maar zij strekken zich niet uit tot ieder huis of kantoor en zijn vrij Kost baar. Transmissie van een telefoonge sprek vereist een bandbreedte of frequentiebereik. van ruim 3000 Herz. Voor het overzenden van tele visiebeelden Is echter een band breedte van meer dan 3.000 000. Herz nodig. Toch gebruikt de Pic turephone van Bell een bandbreedte van niet meer dan 500.000 Herz. Dit blijkt voldoende om een goed beeld Dr. Pierce verwacht dat de kos ten van televisie-telefoonverbindin gen in de toekomst veel lager zullen worden, dank zij nieuwe transmis siemethoden. Coaxiale verbindingen met een veel grotere, bandbreedte vormen één van de mogelijkheden. Een andere ontwikkeling die voor de deur staat, is het zenden van sig nalen met een zeer grote bandbreed te door holle pijpen. Ook draag- golftechnieken met gebruik van mil- limetergolven houden nog veel be loften in. In de niet al te verre toekomst zal het misschien ook mogelijk wor den signalen door middel van cohe rente laser-stralen door ondergrond se leidingen te sturen. Overigens zullen de bijna onbe grensde mogelijkheden van de tele- communicatie-techniek nog tal van andere perspectieven openen. Om er enkele te noemen: een telefoon in iedere auto, transmissie van ge schreven of getypte informatie via telefoonverbindingen, conferenties waarbij de deelnemers zich op gro te afstanden van elkaar bevinden, het overzenden van gedetailleerde tekeningen in facsimile en het auto matisch coderen van signalen om geheimhouding te verzekeren. De vraag is nu aan welke moge lijkheden het publiek op de duur zijn voorkeur zal geven. Het is nog helemaal niet zeker of er aan de „videofoon" werkelijk massale be hoefte bestaat. Het gebruik van de Picturephone van Bell zal hierover interessante aanwijzingen kunnen geven. Maar de congrescommissie vindt het niet juist, dat de NASA zou wor den belast met een project, dat zuiver militaire doelstellingen heeft. „De belangrijkste taak van NASA op dit moment is er voor te zorgen dat er eerder een Amerikaan op de maan landt dan een Rus", aldus de commissie. „Het MOLproject is no dig om niet bij de Russische mili taire ruimteactiviteiten achterop te raken. Want er zün aanwijzingen dat er in de Sovjet Unie wordt ge werkt aan een bemand ruimtesta tion voor militair gebruik. De NASA moet zich blijven concentreren op het Apollo-maanreisproject en de USAF (Amerikaanse luchtmacht) moet zo spoedig mogelijk in staat worden gesteld het MOL-project uit te voeren, waarbij zowel van eigen ervaring als van NASA-faciliteiten gebruik moet worden gemaakt". Het ziet er naar uit, dat de Ame rikaanse president in deze kwestie een beslissing zal moeten nemen. Intussen is het wel zeker dat het MOL-ruimtestation over enkele ja ren om de aarde zal cirkelen, het zij als wetenschappelijk laborato rium, hetzij als militair verken ningsvaartuig. Een nauwe samen werking tussen de NASA en de USAF lijkt onmogelijk. De activitei ten van de NASA zijn krachtens de wet openbaar, maar alle mi- litaire verrichtingen in de ruimte zijn, volgens een besluit van de Amerikaanse regering, geheim. Zullen civiele en militaire astro nauten in de niet al te verre toe komst hun eigen weg zoeken in de ruimte? De kans is niet denkbeel dig. Tijdens de laatste Gemini- vlucht nam gezagvoerder James McDivitt drie niet-geïdentificeer- de satellieten waar. Een onder zoek van de NASA leverde geen resultaat op en het Pentagon gaf geen enkel commentaar. De ver onderstelling dat de door McDivitt gesignaleerde objecten zeer gehei me militaire satellieten waren, zou wel eens juist kunnen zijn. Het nieuwste ruimtevaartgrapje, dat in de Verenigde Staten de ronde doet, voorspelt dan ook dat de NASA-as- tronauten over enkele jaren ergens buiten de aarde een onbekend ruim testation zullen tegenkomen, dat het opschrift draagt: Streng verboden toegang. Militair Terrein". Er zijn reeds enkele jaren poly meren (plastics) bekend waarvan de afmetingen door chemische prik kels veranderen. Drie technologen van de General Electric laboratoria in Scenectady zijn er nu in geslaagd soortgelijke materialen op dezelfde manier te laten reageren op elek- trolytische prikkels. Het materiaal dat de General Electric onderzoekers hiervoor ko zen, was een co-polymeer van po lyvinyl alcohol en polyacryl zuur. Dit co-polymeer expandeert of trekt zich samen naarmate de carbolzuur- groepen, die er deel van uitmaken, in meer of mindere mate zijn ge ioniseerd. Ondergedompeld in een zuur krimpt het geleidelijk ineen. De onderzoekers vermengden een langgerekt stuk van dit bijzondere plastic met fijne platinakorrels, zo dat de vezel dienst kon doen als electrode. Daarna werd het stuk plastic in gestrekte vorm onderge dompeld in een gewone één procents zout-oplossing onder een belasting van 3G (3 maal de versnelling van de zwaartekracht). Overeenkomstig het verschil in elektrische spanning tussen de ve zel en een tweede piatina-electroric, werd de vloeistof in de onmiddellijke omgeving van de vezel beurtelings zuur en alkalisch en als gevolg daarvan werd de vezel korter of langer. Hoewel de lengteverandering re latief klein is en vrij lang duurt, is het niet uitgesloten dat verdere onderzoekingen op dit gebied eens zullen leiden tot de vervaardiging van kunstmatige spieren. Uitgave: N.V. Uifg, Directeur: Drs. W. Hoofdredacteur: L. Redactieraad: J. AA. C. J. v. Hootegem, r Mes, mr. H. AA. L. de Vercauteren, L. J. v. Bureau: Breda Re tel. 22341 (5 lijnen). Bureau voor de Zee Konstantijn: onj MIAMI (AFP) vroegere koning varj reldj van Chicago, zijn graf hebben on zaterdag zijn 45-jar] bert in een superm^ in Florida, werd aan gens diefstal van waarde van.... drie| dollar. Hij had twee i pijnpoeders en wat z| terijtjes in zijn zakll den. Albert is, zo w| gezegd, nog nooit in f weest met de politiJ alleen al bij het horefl ders naam verbleekte (Van onze correal AMSTERDAM (A wapenstokken heeft damse politie in d zaterdag op zondag naar schatting 250 naamde „Provo's", slagen. Rondom het Amsterdl het bekende beeldje aai de groep een rel vero politie aanleiding gaf ingrijpen. Er werden z verricht wegens straats* tegen de politie en hele Iedere zaterdagavond nacht worden er bij h< naamde „happenings'' bij vuur een belangrijke: het ritueel behoort ook I een krans. Hoewel de i gel aan deze manifest; veel aandacht besteed! jongelui zich baldadigerI zoekers vlogen in het rot fietsen naar de agenten uniformpet werd in het De politie maakte bij van de onrustzaaiers wapenstok, waarbij rak len. (Advertentie AMSTERDAM (ANP) van zaterdag op zondag uur is op het Rijnspoo sterdam de 4'^.jarige Ar litair H. de Z. die me stad was, door vier vallen, mishandeld en feuille inhoudende 25 g Zondagochtend omstr<1 meldde zich het slachtoff was met verwondingen en een ontwrichte schou gestrompeld en daar b< raakt. Eerst de volgend in staat de politie te In de loop van zondag verdachten worden achte jarige G. H. en de eve Weersverwa ch tin g. mee| het K.N.M.I., geldig to Droog weer met zonnig Vteinig wind. Iets wart Vandaag: zon onder 20.1 onder 1.44 uur. ïoS£en: zon °P 5.15 Ul o7 uur.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 18