De Athos na vijftien eeuwen CONSERVATISME VORMT DODELIJKE BEDREIGING Aan de Costa Brava de bikini taboe is Controverse tussen Johnson en Kennedy's wordt scherper u direct energie WASHINGTON VOLGT WEDIJVER GESPANNEN N DISCUSSIE- S en ENGELS -VISUEEL leiding Nieuwe poging Niel attractief GOLDWATER IN ZIEKENHUIS Sterke persoonlijkheden ppggr'WB WÊÊÊÊÊÊÊÊ staan tegenover elkaar f 1 1lasaus (SNIJDER J* DEKENS 'OKKERMANS Kleding verraadt nationaliteit A\ Ikpunt van fotopers Reden onbekend Tekst Romige caramel met volle melk geeft direct weer energie. Luchtige crème met glucose geeft meer uithoudingsvermogen. Heerlijke chocolade houdt u in top-conditie. lolk-vertaler Duits en Engels loor het bedrijfsleven 'LEIN 15a, TEL. 01600-33969 IE HOEFIJZERS DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 28 JULI 1965 (Door P. Sefgius van Neerijnen, kapucijn) In de loop van vijftien eeuwen heeft het leven op de Athos heel wat beroeringen ondergaan. We denken aan natuurrampen, plunde ringen door legers en zeerovers, met als gevolg branden, verlies van cultuurgoederen en ontvolking der kloosters. Er waren strijdvragen op theologisch gebied en meningsver schillen omtrent de levensvormen, die de monniken hadden aangeno men. Nationaliteiten kwamen met elkaar in botsing. Sommige van deze verwikkelingen waren van voorbijgaande aarfd, andere wer ken nog door tot in onze dagen. Temidden van al deze schommelingen en by de vele nuanceringen van leven, die er zich voordeden en die nog steeds bestaan, bleef de Athos door al die eeu wen een burcht van geestelijk leven en een bolwerk der orthodoxie- Door vele schrijvers wordt ons dit voorgehouden. Maar slechts een enkele onder hen heeft opgemerkt, dat de Athos behalve een zuil van geloofsleven en godsvrucht ook een rots van steenharde „paradosis" is, een term die duidt op eer. ingewikkeld sa menstel van traditie, overgeleverde denk vormen, levensgewoonten en routine. Hierin ligt ongetwijfeld zijn kracht, maar tevens zijn zwakheid. Een zwak heid, die in onze snel evoluerende tijd wel eens levensgevaarlijk zou kunnen zijn. Vooral vanaf de achttiende eeuw zijn er herhaalde pogingen gedaan om deze oaradosis te doorbreken. Door hoogstaande en vooruitziende bestuur ders, op goede gronden en met de beste bedoelingen Want al mogen we de waar de van de traditie niet onderschatten en moeten we erkennen, dat zij zich dik wijls de bewaarster heeft getoond van grote geestelijke goederen, een blind en star vasthouden aan oude gebruiken kan een beletsel vormen voor een gezonde ontwikkeling en de groei tegenhouden van nieuwe geestelijke vruchten. Op de Athos is de paradosis er bijna altijd in geslaagd, iedere vernieuwing af te remmen of radicaal te beletten. Zij stelde zich te weer tegen nieuwe inzich ten en moderne methoden en zij heeft zich met name bij herhaling een verwoede vijandin getoond van de noodzakelijke vernieuwing van de geest, die de mens geboden wordt in wetenschappelijke vorming en ontwikkeling. Tegen het einde van de zeventiende eeuw openbaarde zich in Griekenland mede door nauwere contacten met het westen een sterke opbloei van wetenschappelijk leven. De patriarch van Konstantinopel, Kirillos V. wilde in overleg met de klooster overste Meletios van Vatopediou deze intellectuele herleving ook op de berg Athos vorm geven, door de stichting van een universiteit, waar behalve de theolo gie ook klassieke retorica, wiskunde, metafysica en logica gedoceerd zou den worden. Als rector van deze univer siteit werd de bekende filosoof en theo loog Eugenios Voulgaris aangesteld, die zich voorstelde de oude Griekse wijs heid te combineren met de gegevens van de toenmalige wijsbegeerte. Naast het beroemde klooster Vatopediou ver- I rees in 1753 een groot gebouw, waar een tweehonderd leerlingen academisch on derwijs genoten, monniken zowel als le ken. De grondleggers van deze acade mie zagen een mooie toekomst voor zich, w aarin de Athos-monniken de leiding zou den nemen van het geestelijk en intellec tueel reveil in de Griekse wereld. Maar zij hadden de kracht van de paradosis onderschat. Het merendeel van de Athos-monniken iag in de nieuwe stichting een ernstige bedreiging van de orthodoxie en van hun traditionele levenswijze. Zij begonnen de aanval tegen rector Voulgaris met be schuldigingen en verdachtmakingen bij de patriarch van Konstantinopel. Ont moedigd door de voortdurende tegen stand nam Voulgaris in 1758 zijn ont slag. Zijn opvolger was nog minder te gen de verdrukking opgewassen. Het aantal leerlingen liep sterk terug en ir 1759 werd de universiteit krachtens een decreet van de patriarch gesloten. Een grote groep monniken nam de uit voering van het decreet zelf ter hand Zij trokken tegen de ..duivelsschool" tc velde, sloopten het dak, braken deuren en ramen stuk en staken de resten in brand. De overtuiging van veel monn: ken, dat de beoefening van de weten schap in strijd was met de geest van het evangelie en met de beleving van de monastieke deugden van nederigheio en eenvoud, had overwonnen. Van weten schappelijke vorming der monniken was verder geen sprake meer en het resul taat was onvermijdelijk. Een groot aan" tal van hen muntte uit door onwetend heid. In september 1926 heeft de Griekse regering 'n constitutioneel charter, door vertegenwoordigers van de twintig gro te kloosters op de Athos samengesteld, bekrachtigd en tot wet verheven. In deze constitutie wordt ook aandacht geschon ken aan de wetenschappelijke vorming der monniken. Ieder klooster moet - naar rato van zijn economisch vermogen een bijdrage leveren voor de instand houding van een opleidingsschool en twee kandidaten voor die school aanwij zen. Verder wordt de wenselijkheid van enige schoolse vorming, tenminste vooi bepaalde personen, naar voren gebracht. Ieder van die twintig kloosters kiest jaarlijks zijn vertegenwoordiger, die zitting moet nemen in het collegiaal hoofdbestuur van de heilige berg. Deze vertegenwoordiger moet een wijs man zijn. van onbesproken gedrag en bij voor keur iemand van kerkelijke vorming en algemene ontwikkeling. Het centrale kloosterbestuur moet een secretaris heb ben en voor deze wordt vereist, dat hij een universiteit, een theologische school of minstens een gymnasium heeft door lopen. Het zijn geen hoge eisen, die wor den gesteld, maar er klinkt toch zoiets in door als een waardering voor ge schoolde krachten in het bestuur van de heilige berg. Overigens bleven deze richt lijnen nog een paar jaar in het papieren stadium steken. Todat de Griekse rege ring in 1930 pressie begon uit te oefe nen op het kloosterbestuur en eiste, dat in de hoofdplaats Karyes, de zetel van de heilige gemeenschap" een theologi sche school zou worden geopend voor de opleiding van priesters en diakens. Deze school werd geïnstalleerd in een leeg staande vleugel van de Russische neder zetting St.-Andreas. Ze functioneerde min of meer tot 1940 en werd toen ge sloten vanwege de oorlogstoestand. Het feit dat de school in 1950 nog niet was heropend, doet al enigszins vermoe den, dat de oprichting destijds niet van harte was gegaan of dat haar bestaan in de ogen van velen ongewenst was. Zeker is, dat het verzet van vele mon niken tegen wetenschappelijke vorming onverminderd voortduurde. In 1953 werd te Karyes de ..Athonias Ekklisiastilci Sdholi" opgericht, een ker kelijke school voor monniken en toe komstige monniken onder leiding van bis schop Nathanael. een academisch ge vormde monnik van de grote Lavra en met medewerking van gediplomeerde leken-docenten. Is het te verwachten, dat de herhaalde pogingen tot vernieuwing uiteindelijk succes zullen boeken? In 1957 telde de school te Karyes een vijftig leerlingen In 1961 werd mij verzekerd, dat van de daar opgeleide kandidaten slechts één Monniken van het grote Lavra- klooster temidden van de gedeel telijk reeds vervallen gebouwen. Ook zelf zien ze er minstens sober en dikwijls zelfs armoedig uit. jpK (Van onze correspondente) De Costa Brava is sedert enkele jaren het toeristenoord by uitstek geworden van niet onbemiddelde Westeuropeanen. En dat zijn er wat. Hun aantal heeft zich daar al uitgebreid tot ruim 5 miljoen. Dat kleine stukje woeste kust ten noor den van de miljoenenstad Barcelona, met zijn ,,cala's", kleine inhammen en vis sershaventjes, is de trekpleister gewor den van binnen- en buitenlandse zonlief- hebbers. Het merendeel hunner bestaat uit Fran sen, Duitsers, Engelsen en Zweden. Een half miljoen Nederlanders komt ook reeds deze kant uit. Het grappige nu is, dat men haast altijd aan de kleding van de buitenlanders hun nationaliteit herkent, ook al pogen die toeristen zichbaar deel te nemen aan de Europeïsering van hun respectieve vaderlanden. Vooral de dames schijnen er een sport van te ma ken, de kleuren van hun land te verde digen met opvallende kleding. En daar de Spanjaard een verfijnde kijk heeft op vrouwelijk schoon, vormen de buiten landse dames het voorwerp van menige smachtende blik of spontane „picopo's". De Frangaises ontdoen zich, zodra zij de Pyreneeën overschrijden, van al haar in de „Prixunie" aangeschafte kledij en maken de verhitte reis door Spaanse dre ven liefst in badpak. Ook haar manne lijke begeleiders trekken bijna alles uit, en zitten met blote, bleke lijven achter het stuur. Eenmaal aan de Costa Brava beland, geven de Franse meisjes al gauw aanleiding tot gefluister onder de be volking van de vissersplaatsjes. Maar dat komt alleen doordat B.3. zich daar nog nooit vertoond heeft! De Engelse vrouwen zijn minder mo dern in haar uiterlijk. Zij tooien zich met de mode van enkele jaren geleden, met gerimpelde rokken en gestreepte na middag-tailleurs. Voor een avondfeest zijn zij dol op glimmende stoffen bezet met glinsterende pailletjes, een mode die onder de Spaansen volkomen taboe is. De Zweedsen en Deensen vallen bijzon der bij de Spanjaarden in de smaak van wege haar „gestroomlijnde" figuur, hel blonde haren, alsook liaar zucht naar een avontuurtje met een jonge Spanjaard! Bij voorkeur vertonen zij zich aan het strand in een strakke lastex pantalon met een helgekleurd bloesje erop, het geen haar in de ogen der zuiderlingen heel begeerlijk maakt. Die noordelijke jongedames komen deels zónder vader of verloofde, want „zij willen vrij zijn om een avontuur te beginnen met een Spanjaard", naar zij zelf doodleuk be kennen. Dit gelukt nogal eens, omdat de Spaan se meisjes in de omgang met de jongens niet over de streep plegen te gaan. ter wijl de jonge Spanjaarden het interes sant vinden, zulks met een „vrije" Skan- dinavische wèl te kunnen doen. De Spaanse schonen, fel erop uit om haar vriendje van voorheen niet zómaar af te staan aan een quasi-Noorse schoonheidskoningin van 1.75 meter lang, trachten ze weer voor zich te winnen door bijzonder elegante kleding te dra gen. De Carmens en Pepita's dragen op het strand bij voorkeur rechte effen tergal jurkjes, zonder kraag of mouwen. Ook wel een witte pantalon met can perlé truitje erop. Tegen een uur of ze-j ven, na de siësta maakt Pepita zich mooi! met een geraffineerde make-up, wrarbij zij vooral de ogen sterk accentueert. Zij draagt dan een linnen deux-pièces, vol gens de dernier cri, met hooggehakte schoentjes en bijpassende tas. Zij steekt vooral gunstig af bij de buitenlandsen om haar goed verzorgde kapsel: ten minste eens per week gaat zij naar de kapper. Talrijke Spaansen laten nog da gelijks het haar opkammen en met lak bespuiten. Daarom is het haar haar sieraad, zodat zij zelden hoeden dragen. Aan het strand zien we aardige bad pakken, van model 1920 tot strapless. Bi kini dragen meest slechts de Franse vrouwen. De Spaanse is misschien niet te kuis om zich in tweedelig-bloot te vertonen, maar zij vindt dat ronduit lelijk. Evenmin dragen zij „frontless waarover momenteel in den vreemde zoveel wordt gediscuteerd. Toen de ver metele Britse Helen Smith pasgeleden in een „monokini" aan de Costa Brava enige stappen buiten haar pension deed. werd zij beleefd door een guardia civil tot de orde geroepen: of zij als de blik sem haar behaatje maar even wilde gaan aantrekken Miss Helen deed zulks zonder mankeren, daar zij niet het ge vaar wilde lopen, als „ongewenste vreem delinge" op de boot naar Dover te wor den gezet! „Ik wou alleen eens zien hoe het Spaanse publiek nou daarop rea geerde", legde zij naderhand uit. En dat weet zij nu dan! PHOENIX (AFP) De republikeinse kandidaat bij de jongste Amerikaanse presidentsverkiezingen, Barry Goldwa- ter, is in een ziekenhuis in Phoenix op genomen. De oud-senator uit Arizona heeft een halswervelaandoening. Het verblijf van onze konink lijke familie op het buitenverblijf in Italië, is voor de internationale fotopers belangrijk genoeg om drommen fotografen naar Porto Ercole te voeren. Deze foto toont (v.l.n.r.) Claus von Amsberg, prin ses Beatrixde koningin en prins Bernhard alsmede een groot aantal druk bezig zijnde fotografen. Het klooster van Vatopediou dat bekend staat als een van de meer vooruitstrevende centra op de Athos. Hier werd in de zeven tiende eeuw een universiteit opge richt, die voor een grondige oplei ding der monniken had moeten zorgen. Helaas ko:i dit initiatief bij de meerderheid der Athosmonni- ken geen genade vinden. enkele in zijn kloosterroeping volhard had. Meerderen waren ingetreden, maar hadden na enige tijd het klooster weer verlaten. Op het ogenblik telt de school tachtig studenten. De belangstelling van buiten is dus groeiende. Maar monniken worden er niet uit gerekruteerd. Wie na zes jaar studie het diploma behaalt, gaat liever de wereld in of treedt in een klooster buiten de Athos. Bij de overweging van deze feiten drin gen zich enkele gedachten naar voren. Het merendeel van de Athos-monniken bestaat uit oude mensen. Het is alge meen bekend en men kan het ter plaatse constateren, dat onder hen de onwetend heid groot is. Een onwetendheid, die sys tematisch werd aangekweekt door de veelvuldig verdedigde mening, dat de ide ale monnik een vijand van wetenschap en verstandelijke ontwikkeling dient te zijn. Dit schiep in de kloosters een sfeer waarin ontwikkelde mensen niet welkom waren en zich niet thuis konden voelen. Nu kan men daar tegenover stellen dat vele monniken getraind door een lang leven van gebed, overweging lezing van de Heilige Schrift zich een kennis hebben verworven, die een waar devol geestelyk bezit is, waarvan vele jongeren zouden kunnen profiteren. Er zijn op het ogenblik in Griekenland ze ker genoeg jongemannen die open staan voor geestelijke vernieuwing en bezield zijn met religieuze idealen. Maar is een ontmoeting van beide groe pen mogelyk? We treffen onder de Athos-monniken herhaaldelijk mensen aan die uitstekend in staat zijn uren lang met aanhaling van talloze bijbelteksten en vadertek- sten van hun geestelijke inzichten te ge tuigen. Doch het lijkt niet erg waarschijn lijk, dat deze mensen opgegroeid als ze zijn in een sfeer van legenden en apocalyptische beschouwingen en veelal verstoken van iedere kritische zin de moderne jonge mens kunnen boeien en hem de geestelijke voldoening geven, die hij in het klooster komt zoeken. Daarom lijken de pogingen, die kerkelijke auto riteiten de laatste tijd aanwenden om jongeren voor de Athos en het monas tieke leven te interesseren, bij voorbaat mislukt, tenzij men middelen vindt om de toestanden op de Athos zelf te ver beteren. Daarbij komt dan nog een andere fac tor, die zich hoe langer hoe sterker laat gelden. Het aantal monniken loopt schrikbarend achteruit. De gevolgen daarvan openbaren zich met alle dui delijkheid aan iedere bezoeker van de Athos, die zich niet heeft laten ver blinden door mooie platen of romanti sche verhalen. Een eerste gevolg is de aftakeling van de kloostergebouwen, die bij gebrek aan arbeidskrachten en middelen slecht of helemaal niet onderhouden zijn. Een tweede: de moedeloosheid van vele oude mensen, die de hoop op een betere toe komst verloren hebben Een derde: een groeiend tekort aan geestelijk elan bij vele anderen, die zich niet "meer opge wassen voelen tegen de moeilijke plich ten van het dagelijks leven. Er zijn nog voorbeelden van heilig enthousiasme en geestelijke energie, die tot grote offers in staat blijken. Mi aar binnen de tijdsruimte van een viertal ja ren meenden we toch bedenkelijke teke nen niet alleen van materieel, maar ok van geestelijk verval te moeten consta teren. Dat is heel jammer en niet alleen om de zaak zelf, maar ook omdat zich hier een nieuwe belemmering voor ge zonde aanwas gaat voordoen. Als de materiële, intellectuele en gees telijke toestand van de kloostergemeen schappen op de Athos idealistische jonge mensen eerder afstoot dan aantrekt, wie zal zich dan nog bij hen willen aansluiten? Waarschijnlijk alleen de ui terst weinigen, die zich laten leiden door bijkomstige motieven: losse individuen, die na vervlogen illusies of menselijke mislukking een toevluchtsoord zoeken buiten de wereld, die hen teleurstelde. Of enkelingen, die dromen van een car rière, waartoe alleen kloosterlingen ge roepen worden. Dat der g. carrièristen bestaan, is geen nieuws, maar misschien zullen sommigen moeilijk kunnen gelo ven, dat een Grieks tijdschrift aan kloos terkandidaten, die op Athos willen intre den, openlijk en bij herhaling een bis schopsambt in het vooruitzicht heeft ge steld. Zij kunnen er de „hagioreitiki vi- vliothiki" van Volos op naslaan. Het is wel duidelijk, dat dergelijke aspiranten niet bij machte zullen zijn om het kloos terleven op de Athos gunstig te beïn vloeden en een waardevolle bijdrage voor de zo nodige vernieuwing te leveren. WASHINGTON (UPI). - Het is een publiek geheim dat president Lyndon B. Johnson en de twee broers van wijlen president Ken nedy, Robert en Edward, elkaar niet erg mogen. Beide broers heb ben ook nooit ontkend dat zij de strijd om nog eens in het Witte Huis te komen hebben opgegeven Wat de controverse tussen John son en de Kennedy's echter zo fas cinerend maakt is het feit dat er zulke krachtige en radicale per soonlijkheden bij betrokken zijn. Neem Johnson: een echte Texas- ser, met de ontspannen bewegin gen en de eenvoudige en vaak aardse taal van een cowboy, maar boordevol nerveuze energie, licht geraakt en met een haast nimmer falend politiek instinct. En de senatoren Kennedy: vertegen woordigers van de stedelijke oostkust, in het bezit van een soort intellectuele nieuwsgierigheid zonder direct .intellec tueel" te zijn in de ware betekenis van het woord en beschermd door de grote veiligheid die het familiefortuir hun biedt. Toch onderscheiden ook Robert en Ed ward zich in menig opzicht minstens evenveel als zy van Johnson verschil len. De 39-jarige Robert straalt ambitie en energie uit, maar schijnt aan de andere kant te leven onder een wolk van me lancholie die nog donkerder is geworden sinds de dood van zijn broer. Buiten zijn familie maakt hij de indruk een man met weinig menselijk gevoel te zijn. een man die zich er constant van bewust is zowel vijanden als goede vrien den te hebben. De 33-jarige Edward, de jongste der LYNDON B. JOHNSON Kennedy-broers, draagt een aureool van opgeruimdheid met zich mee. In de twee jaar dat hij senator is heeft hij zich de reputatie verworven een harde werker en een moedig wetgever te zijn. Zijn stem en zijn wijze van spreken lijkt zo veel op die van zijn broer John dat het vaak een beetje ..unheimlich" klinkt hem via de radio te beluiste ren. Maar wat zyn nu de redenen voor de spanningen tussen Johnson en de Kennedy's? De ware redenei zyn waar schijnlijk alleen bekend aan hen die het meest direct hij de controverse betrok ken zijn. Sinds Kennedy verleden jaar zijn por tefeuille van justitie neerlegde en zich als senator voor New Z' rtt verkiesbaar stelde is er tussen de Kennedy's en Johnson geen persoonlijk contact meer geweest. Zelfs een uitnodiging gericht aan mevr. Jacqueline Kennedy werd be leefd geweigerd. In Washington wordt de animositeit als zo vanzelfsprekend beschouwd dat een opmerking in Theodore H. White's juist uitgekomen boek ..The making of the president" 1964" nauwelijks opzien baarde. White zegt ondermeer in zijn boek dat Robert Kennedy verleden jaar Johnson heeft verweten de waarheid niet te hebben gespro-ken. Het incident had betrekking op een „uiterst geheim" ROBERT KENNEDY onderhoud tussen Robert Kennedy en Johnson waarin de president hem ver telde dat hij hem niet had uitgekozen als kandidaat voor het vice-president- schap. Johnson heeff Kennedy toen ver teld dat hij niemand iets over het on derhoud had medegedeeld. Kennedy had echter redenen te geloven dat Johnson drie journalisten over de aard van het onderhoud had ingelicht. Tot nil toe hebben de Kennedy's en Johnson zich weerhouden directe aan vallen op elkaar te doen. Met toenemen de frequentie oefenen de senators Ken nedy echter kritiek uit op het beleid van de Amerikaanse regering zonder hun kritiek direct op Johnson te rich ten. De president beperkt zich er toe beide senatoren eenvoudig te negeren. Het is echter algemeen bekend dat Johnson in privé-gespreNken allesbehalve vleiend over de Kennedy-broers spreekt. Gedu rende de afgelopen weken is de kritiek der Kennedy's op de Amerikaanse rege ring opvallend scherper geworden. In een vraaggesprek dat in mei werd gepubliceerd oefende Rooert Kennedy kritiek uit op de wijze waarop de V.S in de Dominicaanse Republiek hebben ingegrepen. Kennedy staat op het stand punt dat Washington tevoren zijn vrien den en de leden van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) had moeten inlichten. Vorige maand drong Robert Kennedy er tyden* een rede in de senaat bij EDWARD KENNEDY de regering op aan meer activiteit aan de dag te leggen bij het zoeken naar een overeenkomst tussen Oost en West. betreffende het tegengaan van de ver spreiding van kernwapens. Begin deze maand liet Robert Kenne dy een rede publiceren die hij zou uit spreken en waarin hij indirect kritiek uitoefende op de wijze waarop de Ame rikaanse regering haar politiek inzake Vietnam voert. Toen hij de volgende dag zijn toespraak hield, liet hü de kri tische zinsnede weg, maar de oorspron kelijke tekst was reeds door vele dag bladen gepubliceerd Ofschoon in mindere mate. is ook Ed ward Kennedy het niet altijd eens met Johnson. Zo verzette hij zich onlangs nog tegen de handhaving van de zoge naamde verkiezings-belasting. Tijdens de stemming stemden beide Kennedy's te gen, wat overigens niet verhinderde dat de wet werd aangenomen. Indien de Kennedy's werkelijk streven naar het presidentschap van de V.S. dan hebben ze nog wel even de tijd. Zoals de zaken er nu voorstaan moet het waar schijnlijk worden geacht dat Johnson zich in 1968 weer herkiesbaar zal stel len en waarschijnlijk zal winnen. Het za] dus tot 1972 duren eer een der Kennedy's een kans zal krijgen. Wie van de twee dan kandidaat zal zijn, moe' de Kennedy-elan waarschijnlijk onder ling zelf uitmaken. ankoop van 8 4 j~ extra metlO zegels handige afnemers in het ■loodgieter, evenals le funktie ingezet lid van de funktie; Ids 1.8.00 uur, alsmede op onze Afdeling

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1965 | | pagina 7