Twee jaar geëist tegen
Arch-directeur
Manifestatie einde
zigeunerbedevaart
Uitgelaten Rotterdam bejubelde
verloofde paar
„BANKEN WAREN ZO GEMAKKELIJK
Op de hoogte
DUET
Anti-Duitse gevoelens
waarschuwing voor ons
VLIEGRAMP
EIST
49 DODEN
Cabot Lodge verguld
met zijn herbenoeming
GASTEN BEDOLVEN ONDER BLOEMEN
Duits weekblad na verloving:
GEEN GAMELAN
Misleidend
BINNENHOF
Verantwoording
ISTYLONS
Angola- sympathisante
te ziek voor de cel
Taylor weg om persoonlijke redenen
Nederlander verongelukt
in Venezuela
Paus Paulus naar nomadenkamp
Vrijstelling van
dienst voor
politieagenten
DAGLAD DE STEM VAN ZATERBAG 10 JULI 1965
rvrwfawnt.
(Van een onzer verslaggevers)^
DEN HAAG De Haagse rechtbank, gepresideerd door mr. VV.
C. van Hattem, is vrijdag begonnen met de behandeling van de zaak
tegen de 49-jarige directeur van de n.v. Arch te Wassenaar, die te
recht moet staan wegens het opmaken van valse huurkoopcontracten,
en geknoei in de boekhoudkundige bescheiden. Door toepassing van
dubbele financieringen zou hierbjj voor miljoenen onrechtmatig zijn
verkregen. Bedrijven, die door de n.v. werden gefinancierd zouden
middels een immaginair huurkoopcontract, dat als onderpand diende
voor het opnemen van gelden bij de bank, opnieuw van de ham zijn
Verdachte, die voor de rechtbank een zeer nerveuze indruk maakte
en nu en dan in huilen uitbarstte, zei zich niet bewust te zijn, zich
aan een strafbaar feit te hebben schuldig gemaakt. „Bij het verhoor
zijn mij woorden in de mond gelegd, die ik van mijzelf niet zou hebben
gesproken", aldus verdachte. Hij ontkende beslist zelf enig voordeel
van de transacties te hebben gehad.
„De banken waren zo ontzettend ge
makkelijk", aldus de verdachte. „Zij
trokken zich niets van een onderpand
aan en financierden alles rustig op de
balans. Zij wisten best wat de werke
lijkheid was en dat de balans niet deug
de en ook dat er contracten dubbel lie
pen. Ik werkte twee dagen aan de ba
lansen maar was ook twee dagen per
week in Duitsland, zodat ik niet alles
wist. Dan werd ik'vaak opgebeld of er
een contract was, waarop bij de bank
geld kon worden verkregen. Meestal zei
ik dan „PaPk er maar een van de sta
pel." Er lagen hele stapels contracten,
meneer de president, waarom zou ik
dan contracten gaan vervalsen Er lag
wel voor een bedrag van een anderhalf
miljoen gulden. Op een keer heeft men
aan een bank gevraagd om maar even
voor een miljoen te sturen. De boekhou
ding was zo enorm slecht, dat ik eind
1963-'64 ontslag heb aangevraagd. De
commissarissen beloofden dat het beter
zou worden. Niets klopte er." Verdach
te barstte hier weer in snikken uit.
President: „Maar u gebruikte toch
gefingeerde contracten?"
Verdachte. ,,Ik beging geen strafbaar
feit, dat doe je toch niet als je er geen
voordeel van hebt."
(Advertentie)
Aanvankelijk was verdachte zelfstan
dig een financieringsbedrijf begonnen.
Dit werd in 1961 omgezet in een n.v.
en verdachte werd directeur. De n.v.
ging installaties van kapperszaken ont
werpen en probeerde daar kopers voor
te krijgen onder zaken die vaak niet in
staat waren om contant installaties te
betalen. Dan zorgde de n.v voor een
verkoopcontract. Er werden er slechts
weinig door Arch zelf gefinancierd. Het
meest gebeurde door banken. Dan wer
den contracten aan de banken gecedeerd.
Verdachte: „Er werd vaak twintig tot
dertig procent boven de waarde aan
voorschot gegeven. Maar de mensen
moesten dan ook die 20 tot 30 procent
meer betalen."
De banken berekenden 30-35 procent
rente
Op deze wijze verkeeg Arch liquide
middelen, omdat in 1964 ernstige moei
lijkheden bestonden. Wanneer een con
tract werd afgelost op op andere wijze te
rugkwam, werd daarvan geen kennis ge
geven aan de bank. maar kon hetzelfde
pand opnieuw beleend worden.
Verdachte: .,Het interesseerde de ban
ken ook niets. Men dacht waarschijn
lijk: Als juliie maar betalen. Op deze
wijze werden dezelfde huurkoopcontrac
ten opnieuw bij een andere bank of bij
dezelfde gecedeerd. Waarom zou ik dat
doen, we hadden genoeg blanco contrac
ten aldus de verdachte, die dan ook
zegt, dat bijv. een zaak in Tilburg, die
zou zijn afgelost nog f 12.000,. zou moe-
i ten betalen
President: „Maar dat staat niet op de
balans."
Verdachte: „Nee, de derde balans ls ge-
f heel verdwenen.
nog steeds vertrouwen in hem hebben,
zodat wanneer alles achter de rug is,
hij gewoon weer door kan gaan.
President: „Maar toen wist men ze
ker dit nog niet."
Verdachte: „Dat wist men wel."
Ter sprake wordt gebracht de ver
koop van een cafetaria in Rijen, dat
voor f 68.000 was verkocht en alvorens
te zijn afbetaald een jaar later aan een
ander werd verkocht, waarna opnieuw
naar een bank gecedeerd werd.
Verdachte: „Maar het eerste contract
was hier niet helemaal juist. Er was
alleen een restwaarde van 40 pet."
President: „Maar geen onderpand."
Bij het verdere verhoor zegt de ver
dachte: „Als ik hier terecht moet staan
omdat ik debiteuren-kaarten zou hebben
vervalst, dan moeten zeker de lieden te
recht staan, die de obligatielening heb
ben vervalst...."
Nadat in de ochtendzitting tot om
streeks half een de rechtbank zich had
beziggehouden met het nagaan der fei
telijkheden kwam gistermiddag om half
twee de officier van justitie mr. dr H.
van 't Veer aan het woord voor diens
requisitoir.
Evenals in de ochtendzitting was ook
nu de publieke tribune stampvol met be
langstellenden. kennelijk meest personen
uit de zakelijke en financiële wereld.
De officier constateert, dat nagegaan
dient te worden of verdachte zaken deed
welke strafrechtelijk niet door de beu
gel kunnen. Toen hij in Zundert zijn
zaak begon, was de politie in Den Haag
al niet zo enthousiast over verdachte.
De zaken groeiden snel en in 1958 had
hij bijvoorbeeld een lening van een mil
joen verwerkt. Steeds meer geld was er
nodig. Verdachte hield alles alleen in
handen. Hij was door de diverse boek
houders, die hij versleet intussen ge
waarschuwd dat het niet langer ging.
In 1962 begon hij met zijn geknoei.
Het werd een fiancieel wanbeheer. Er
was zelfs geen administratie omrent
aandeelhouders. Hij verleende kredieten
over vijf jaar, maar dat geld moest in
tussen worden gedekt. Geld werd ook
voor andere aankopen besteed voor
Arch in België en Duitsland. In 1963
had het bedrijf een ton aan huur tekort
ontvangen door wanbetalingen en een
jaar later zelfs twee ton. In 1964 was
er anderhalf miljoen aan achterstallige
betalingen, plus een miljoen liquidatie-
schuld.
Toen ging verdachte dubbel financieren,
Hij speelde compleet „va banque". In
het pompeuze Hollywood-achtige gebouw
De Drie Eiken" te Wassenaar werden
de eenvoudige mensen om de tuin geleid
in financiële zin.
Met dit alles was B. de centrale fi
guur, die groot wilde doen. Hij wist
fantasie niet meer van de realiteit te
onderscheiden. „Deze man zou zelfs de
Nederlandse Bank failliet hebben laten
gaan", roept de officier uit. „Alles ge
beurde op zijn suggestie, hij wist overal
van. De strafmaat moet niet worden
afgewogen naar het bedrag dat is ver
loren en in de vele viljoenen loopt.
De eis luidde daarom 2 jaar gevange
nisstraf met aftrek van het voorarrest.
Hierna was het woord aan de raads-.
man, mr. E. Korthals Altes, die de dag
vaarding op verschillende punten be
streed.
Uitspraak over veertien dag-en.
spaar plezierigmet
met gratis
waardezegels
van 15 en 25 et.
vraag vooral om de
DUET-spaarkaart
Dr. Julieta Gandara, die sinds 1959 in
een Portugese gevangenis heelt gezeten
wegens steun aan een niet-communis-
tische organisatie voor autonomie voor
Angola, is om gezondheidsredenen vrij
gelaten.
Zou president Soekarno niet
van Griekse muziek houden? On
derweg van Parijs naar Djakarta
pauzeerde de president in Athene,
waar hij om vermaak in Griekse
stijl verzocht. Er arriveerde een
triodat opgewekte liedjes speel
de, maar blijkens de foto vond Soe
karno het niet mooi of haalde
hij een grapje voor de fotograaf
uit?
Aan de Nederlandse reacties op de
verloving van kroonprinses Beatrix met
Claus von Amsberg, lieeft de „Rhei-
nische Mercur" 'n artikel gewijd, waar
aan we het volgende ontlenen:
„Het huwelijk van een monarch is al
tijd een staatskwestie van de eerste rang
geweest. Dat dit ook tegenwoordig nog
zo is, blijkt uit de felle reacties op de
verloving va-n de Nederlandse kroonprin
ses met de Duitse diplomaat Claus von
Amsberg."
,,De Nederlanders hadden voor hun
kroonprinses graag een prins-gem a al uit
de Noorse koningshuizen gezien. Zij kre
gen een Duitser uit de laagste adel
stand, die aan het einde van de tweede
wereldoorlog nog als „teenager" twee
maanden als militair in Italië werd in
gezet."
„Dat veroorzaakte, vooral onder de
oudere generatie, een golf van teleur
stellende reacties. Er kwa-men anti-
Duitse gevoelens aan het licht, die door
pers, radio en televisie nog verscherpt
werden. De verloofden hebben onder de
ogen van iedereen 'n bijna duivels „hu
welijksexamen" moeten afleggen. Dit
exces, waarbij de pers het „Diabolus
ex machina" wilde spelen, bracht ook
TJ laat het nu wel voorkomen alsof
de banken meeknoeiden, maar dat is
nog de vraag, aldus de president.
Verdachte: „Maar men vroeg nauwe
lijks of niiet naar een zekerheid".
President: „En de verdraaide infor
maties?"
Als voorbeeld haalt de president aan
het niet onvermaarde geval van een
Haags poelierbedrijf, dat in financieel
opzicht nogal van zich deed spreken. Er
was een heel gunstig rapport door een
informatiebureau uitgebracht, maar ver
dachte schreef aan de bank 'dat betrok
kene weinig middelen bezat.
Verdachte: „Iedereen bezit wel wat
geld. Ik heb een man gekend, die geen
cent bezat en die nu een miljoen waard
is."
President: „Maar hetgeen u schreef
is volkomen misleidend."
Verdachte, die zich geleidelijk herstelt
en feller reageert zegt dat de banken
I.nsnSC a
igv -wfgt\,
I
y
de ommekeer: het paar „slaagde" en
het volk begon het bruidspaar te beju
belen...
De Nederlandse antipathie tegen een
Duitse prins-gemaal voor de kroonprin
ses moet in ons land niet worden op
gevat als een pauselijke ban voor alle
Duitsers. Het is veeleer een waarschu
wing aan allen| die geloven, dat de har
de D-mark en het „Wirtschaftswunder"
de schaduw van Hitler over het Duitse
aangezicht al zou hebben weggewist, of
dat de vrije tijd van miljoenen Duit
sers, die als vakantiegangers niet slecht
m Nederland welkom zijn, automatisch
met sympathie vergolden zou moeten
worden.
Gevoelens laten zich niet met geld ko
pen en vergeven is niet hetzelfde als
vergeten. Integendeel: wie aan de ab
solute macht van de Duitse deviezen ge
looft, doet als de „Autobahn-nazi's", die
vanaf 1934 niet wilden horen van de
gruwel, die Hitler was, omdat hij de
bouw van autosnelwegen en de Volkswa
gen is begonnen. De Nederlandse anti
pathieën staan niet alleen: ze bestaan
in alle zeventien Europese landen, die
Hitier tot nationaal socialistisc'h-teutoni-
sche kolonies wilde maken. En ze zul
len blijven bestaan, zo-lang de generatie
leeft, die Hitiers gewelddaden heeft
meegemaakt.
In Nederland zal vooral de brutale
vernietiging van Rotterdam op de tiende
mei 1940 voor altijd een stuk passief
beleden Duitse geschiedenis zijn en blij
ven. Ook de jonge generatie zal de ver
schrikkelijke wonden alleen dan laten
helen, wanneer jonge Duitsers op scho
len en door him ouders over deze za
ken zodanig worden georiënteerd, dat
zij zich in het buitenland met de ver
eiste takt kunnen bewegen. Grote na
ties, die eeuwenlang om de Europese
leiding hebben geduelleerd, vergeven el
kaar gemakkelijk excessen dan degenen,
die altijd, het slachtoffer van neutrali
teitschennis en invasies zijn geweest.
Het gevoeligst reageren de volkeren,
die (zoals Zwitserland en Nederland)
vroeger eveneens deel uit maakten van
het Heilige (Duitse) Roomse rijk en tot
de gedifferentiëerde taalgemeenschap
van de „natio Germanica" behoren.
Daarmee stoten wij op de kern van
het probleem. De kritiek op de Duitsers
voedt zich weliswaar het meest met de
onvergeten schanddaden van het Derde
Rijk, maar zij is ouder.
Om een voorbeeld van de niet door
Hitler uitgevonden maar aangetroffen
grootheidswaanzin te citeren, wordt her
innerd aan de beroemde econoom Wer
ner Sombart, die in 196i in zijn oor
logsboek „Handier und Helden" zei:
„Zoals de Duitse vogel, de adelaar,
hoog boven alle gedierte van deze aar
de zweeft, zo zal de Duitser zich ver
heven voelen boven aDe volkeren die
hem omgeven en die hij in grenzeloze
diepte onder zicih beschouwt. Wij zijn
een volk van krijgers. Militarisme is
die tot het krijgshaftige gestegen helden
geest.... Potsdam en Weimar in de hoog
ste bundeling. Faust en Zaratoestra en
Beethoevenpartituur in de schuttersput."
VANCOUVER (UPI-Reuter-AFP) -
Negenenveertig personen zijn omgeko
men bij een vliegramp in de Canadese
Rocky Montains. Een viermotorige DC
6 B van de Canadian Pacific Airlines
stortte, met 43 passagiers en 6 beman
ningsleden neer, 250 km ten noorden van
Vancouver in het dichtbeboste gebied van
de provincie Brits Columbia. Volgens oog
getuigen ontplofte het toestel in de lucht.
Kort voor het ongeluk had men nog een
SOS-sein opgevangen. Het weer was ne
velig en het regende. Reddingsploegen
hebben 24 lijken geborgen.
MARACAIBO (UPI) Een Neder
landse olie-technicus, de 27-jarige Gerry
Appelman, die werkzaam was voor de
Sfcell, is bij een verkeersongeluk om het
leven gekomen. Een tweede Nederlan
der, C. P. Beunder, werd ernstig ge
wond.
SAIGON BEVERLY (UPI) De A-
mcrikaanse ambassadeur in Zuid-Viet
nam, Maxwell Tayler, heeft in Saigon
verklaard louter om persoonlijke en niet
politieke redenen zijn ontslag: te
hebben aangevraagd.
Taylor zei, dat hij de ambassadeurs-
post had aanvaard voor de duur van
een jaarDit jaar is nu verstreken.
„Ik betreur mijn komende vertrek ten
zeerste", aldus Taylor, „maar de be
slissing hiervoor werd een jaar geleden
genomen.''
Taylor wilde niet verklaren welke
persoonlijke redenen hy voor zijn ont
slagaanvrage heeft.
Reeds bij Taylor's aanvaarding van
de post in Saigon deden berichten de
ronde dat hij slechts een jaar zou aan
blijven. Een verrassing wordt echter de
herbenoeming van Henry Cabot Lodge
tot ambassadeur genoemd.
Volgens betrouwbare zegslieden heeft
Taylor tijdens een bezoek aan de Ver
enigde Staten vorige maand president
Johnson aan de afspraak herinnerd,
waarop Johnson hem verzocht tot sep
tember aan te blijven totdat een plaats
vervanger was gevonden.
Voor zijn huis in Beverly in Massa
chusetts heeft Henry Cabot Lodge, ge
zegd, dat hij Zuid-Vietnams nieuwe pre
mier', vice-luehtmaarschalk Ngoeyen
Cao Ky, kent en respecteert en dat hij
naar hernieuwde kennismaking uitziet.
Lodige deelde mee, dat hij sinds febru
ari in voortdurend contact met het
Witte Huis had gestaan over de toestand
in Vietnam, maar hij wilde niet zijn
mening geven op de politiek van het
ogenblik of op de betrekkelijke sterkte
van de Amerikanen in Vietnam, in ver
gelijking met een jaar geileden.
Nog maar pas,' zei Lodge, had presi
dent Johnson te kennen gegeven dat hij
hem weer als ambassadeur in Saigon
zou willen benoemen. Hij vond dat „een
grote eer" die hij zou proberen waardig
te zijn.
Cabot Lodige is in Zuid-Vietnam po
pulair om zijn aandeel in de val van
dictator Ngo Dinh Diem in november
1963, dat hem althans wordt toege
schreven Ook stond hij op betere voet
met de Vietnamese regeringsleiders dan
Taylor, die in het afgelopen jaar onder
anderen met ex-premier generaal Ngoe
yen Kfaanh in conflict is gekomen.
Cabot Lodge is echter verre van be
mind bij het katholieke volksdeel van
Zuid-Vietnam, dat de val van Diem be
treurt.
Taylor heeft Cabot Lodge een tele
gram gezonden, waarin hij verklaart dat
diens terugkeer „zeer welkom" is.
Samen met de Amerikaanse minister
van defensie, Robert McNamara, zal
Lodge volgende week naar Saigon ko
men, om daarna weer naar de Verenig
de Staten terug te keren. Hij zal pas in
augustus als nieuwe ambassadeur naar
Saigon komen.
Taylor verlaat zijn post eind juli. Zijn
plaatsvervanger, U. Alexis Johnson, zal
eveneens vertrekken als Cabot Lodge
eenmaal zijn post heeft ingenomen.
Na de plechtigheid in het Rot
terdamse stadhuis werden prinses
Beatrix en de heer Claus von Ams
berg hartelijk toegejuichd door de
Maasstadbewoners, toen ze op een
van de balkons verschenen.
het
het concilie zal vele duizenden „u
nemers" meer tellen dan normaal
geval is. Op 24, 25 en 26 september na
melijk zal in een kamp, enkele kilo
meters buiten Rome, de internationale
zigeunerbedevaart haar eindpunt vinden
in een demonstratieve ontmoeting tussen
het naar schatting 5 miljoen mensen tel
lende nomadenvolk en de kerken. Spec
taculair zowel naar de ene als naar de
andere zijde, in zover Paus Paulus VI
zich per helikopter naar het kamp zal
begeven, mede ter bijwoning van folk
loristische demonstraties en het optreden
van vele bekende zigeunerartiesten.
I Nu al zijn de zigeuners uit alle hoe-
'A.N.P.1 Ambtenaren,
die by de ryks- en gemeentepolitie ziin
aangesteld en die voor de dienstplicht ziin
of worden ingeschreven voor de lichtin
gen 1966. 1967 en 1968 (in het algemeen
dus zij die geboren zijn in de jaren '46
'47 en '48). kunnen van militaire dienst
worden vrijgesteld Dit heeft de minister
van Defensie besloten.
Op basis van de gegevens die in de
komende jaren kunnen worden verkre
gen, zal kunnen worden beslist of de re
geling tot lichtingen na 1968 zal worden
uitgebreid. De vrijstelling wordt aanvan
kelijk verleend voor twee jaren en kan,
indien de dienstplichtige nog steeds po
litieambtenaar is. telkens voor eenzelfde
duur worden verlengd. De vrijstelling
wordt voor goed verleend op 1 januari
van het kalenderjaar, waarin de politie
ambtenaar 26 jaar wordt. De minister
van Defensie kon tot deze maatregel be
sluiten door het beschikbaar komen van
grotere aantallen dienstplichtigen dan in
voorgaande jaren.
Het aantal politieambtenaren, dat van
oe vnjstellingsmogelijkheid gebruik zal
maken, wordt voor de lichtingen '66 en '67
geraamd op totaal 450 man.
(Van een onzer verslaggevers.
ROTTERDAM De Maasstad heeft
tegen veler verwachting in prinses Bea
trix en haar verloofde Claus von Ams
berg, gisteren een ontvangst bereid, die
het paar niet gemakkelijk zal vergeten.
Van half twaalf tot vijf uur eerder
op de dag werd in de stad niet. eens
noemenswaardig gevlagd hebben de
Rotterdammers het verloofde paar met
grote hartelijkheid en vriendschap
overladen, een in zeer slecht Nederlands
en Duits gestencild pamfletje uit te ge
ven, ten spijt. De Rotterdammers heb
ben zich gisteren groot van hart getoond
netgeen zeer veel indruk maakte op Bea
trix en hear ouders. Tijdens een
ontvangst in het stadhuis wekte Claus
von Amsberg zelfs duidelijk de indruk
nnfhtol11 ^te* 5^nonder het spontane
on hJmVJU ^üsstad ziin prinses
en hem bereid heeft.
Al direct bij de eerste begroeting aan
ftjES1 Van ?e stad door burgemeester
1 homassen, hoofdcommissaris Wolters
en de kamerheer van de koningin, mr.
Blusse van Oud Alblas, brak de spon -
taniteit bij de doorgaans zo koele en
zakelijke Rotterdammers los en maak
ten de vele honderden enthousiaste
mensen een stijve en formele begroetinc
totaal onmogelijk. De Rotterdam» auto
riteiten kregen nauwelijks de kans of
ficieel te doen Het verloofde paar werd
door het publiek gderongen naaj de
open auto, waarmee het naait de Veer
haven zou rijden om zich daar in te
schepen voor een rondvaart.
Bewijzen van hartelijkheid waren er
onderweg te over. Meisjes langs de weg
strooiden bloemen over het paar uit en
fietsende jongens en meisjes probeer
den de stoet bij te houden. In Kroos-
wijk werden de prinses en haar ver
loofde begroet met een spandoek waar
op te lezen stond: „Welkom Beatrix en
Klaas in Rotterdam, de stad aan de
Maas" en even verder kon het paar le
zen: „Veel geluk prinses Glimlach". Ook
in de binnenstad stond een enthousiaste
menigte langs de weg. Soms kreeg de
intocht van Beatrix en Claus iets van
een tickertapeparade, zoals astronauten
in de Amerikaanse miljoenensteden re
gelmatig te beurt valt Kantoren en win
kels stroomden leeg. Bij de roei- en
zeilvereniging De Maas waar de hoge
gasten zich inscheepten voor een rond
vaart met de „Stad Rotterdam" was
er al een even hartelijke ontvangst
waarbij stijfheid en conventie totaal
achterwege bleven. Op dat moment
dreigde zelfs een chaos. Honderden kin
deren met fototoestellen gewapend,
doorbraken de afzetting om zich bij
de officiële fotografen te voegen en de
prinses en haar verloofde van dichtbij
te kunnen fotograferen. Het was voor
velen zo'n spannend moment, dat de
kinderen vergaten af te knippen.
Na een succesvolle rondvaart over de
Nieuwe Maas, waarbij het geloei van
vele scheepsfluiten niet van de lucht
was en schepen van de havendienst voor
een watersaluut zorgden, kwam de Stad
Rotterdam om kwart voor twee in Rot
terdam-zuid aan, waar het gezelschap
door luid toeterende bootjes werd ver
welkomd. Hand in hand verliet het ver
loofde paar de „Stad Rotterdam" waar
bij prinses Beatrix, nog altijd een en al
glimlach, haar verloofde moest meetrek
ken. De rijtoer door Zuid vertoonde
hetzelfde beeld als die van het stads
centrum naar de aanlegplaats van de
rondvaartboot. Het publiek roofde de
bloemperken langs de route leeg om
met die buit het verloofde paar te hul
digen. Soms leek het of de stoet over
(Van een onzer verslaggevers) iken van west-Europa en daarbuiten op
weg naar deze samenkomst waarvan men
DEN HAAG. De vierde zitting van mede een vernieuwing van de pastorale
zorg verwacht.
Tevens echter hoopt men dat door
deze spectaculaire samenkomst de pu
blieke opinie doorgaans negatief ten
opzichte van dit volk meer begrip zal
gaan opbrengen voor de precaire sociale
en juridische situatie waarin het ver
keert, vooral tengevolge van de voort-
schrij-dende maatschappelijke ontwikke
ling, die langzaam maar zeker aan be
roepsnomaden de mogelijkheden van be
staan ontneemt. Over enkele van die
problemen heeft de Franse tziganoloog,
père Barthelemy, samen met pater A.
Oremus s.j., een van de zestig Neder
landse aalmoezeniers van het katholieke
woönwagenwerk op een persconferentie
zijn gedachten laten gaan. Pater Oremus
legde er de nadruk op, dat duidelijk on
derscheid moet worden gemaakt tussen
de bijna 20.000 Nederlandse woonwagen,
bewoners die eerst een eeuw geleden
een zwerversbestaan begonnen en de zi
geuners in Nederland die slechts 400 in
aantal zijn, verdeeld over 50 gezinnen.
Hiet totale volk telt naar schatting vijf
miljoen mensen. Père Barthelemy, had
de situatie in Nederland bekeken, die
al onder de invloed staat van de ko
mende wettelijke regeling, waarbij voor
zien wordt in zestig regionale kampen
elk zeventig tot tachtig families tellend.
Een aantal van deze kampen is al klaar;
de rest moet binnen tien jaar volgen
Deze kampen openen de mogelijkheid om
door een intensieve sociale, geestelijke en
medisch-hygiënische begeleiding maar
vooral ook door onderwijs de afstand
tussen de bewoners van de kampen en
de gewone maatschappij kleiner te ma
ken. „De Nederlandse oplossing heeft
in elk geval de verdienste dat ze be
staat", zei père Barthelemy, in dit ant
woord tegelijkertijd zijn waardering en
zijn relativering samenvattend. Hij acht
te een psychologische voorbereiding op
dit kampleven in betrekkelijke grote om
vang van groot belang voor de zigeuner,
die hij omschreef als iemand die op de
vlucht is. Hij is bang. Hij ontvlucht onze
beschaving en ontvlucht de niet-zigeu-
ner, maar ook de andere zigeuners bui
ten zijn kleine eigen groep. Hij is ook
een man van het heden. Verleden noch
toekomst zeggen hem niets. De zigeuner
ziet niet vooruit, zodat hij ook niet toe
komt aan een toekomstvisie voor zijn
eigen volk. Pater Oremus dacht in ge
neraties voordat de emancipatie via kam
pen, ontwikkeling en scholing zou kun
nen leiden tot integratie als het daar
toe komen moet van dit zeer char
mante volk, dat diep religieus is maar
afwijzend staat tegenover strakke kerke
lijke organisatie, te strakke hiërarchische
vormen en structuren en hyperindividua
list als hij is ook de nieuwe sociale
tendensen binnen de kerk schuwt. Dit
alles maakt hem bijzonder gevoelig
voor de propaganda, die de sectarische
Pinkstergemeente thans intensief onder
de zigeuners voert. Pater Oremus meen
de dan ooi: dat men tot nu toe niet
barmhartig genoeg is geweest voor deze
mensen.
een tapijt van bloemen ,reed. Bij het
stadhuis, eindpunt van de rijtoer 's mid
dags en tevens de plaats, waar het ko
ninklijk bezoek officieel zou eindigen,
leek de auto van het verloofde paar wel
een corsowagen.
Burgemeester Thomassen die nogal
verrast was door het welkom van de
Rotterdammers, zei later in de Burger
zaal van het stadhuis tot de koninklijke
gasten, dat de speech, die hij met zo
veel zorg had voorbereid, waardeloos
was geworden. „Zij is verbleekt", zo zei
hij, „door het welkom van de Rotter
dammers, een welkom dat zijn sporen
heeft achtergelaten". Daarbij wees hij
op de confetti, die nog op de kapsels
van koningin en prinses was blijven
zitten.
Tot de heer von Amsberg zei de bur
gemeester, dat de oude Rotterdammers
nog pijnlijke herinneringen bewaren
aan de oorlog. „U hebt echter gemerkt"
zo vervolgde hij, „dat de Rotterdam
mers bereid zijn hun blik op de toe
komst te richten."
Daarna verschenen het verloofde
paar en de ouders van de prinses op
het balkon van het stadhuis, waar zij
een oorverdovende ovatie oogstten van
een op het stadhuisplein samengepakte
menigte. Direct na de ontvangst op het
stadhuis keerden de hoge gasten naar
Soestdijk terug.
S
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG Het vraagstuk van de
voorlichting rond het koninklijk huis
is een zaak, die in het middelpunt van
de belangstelling kwam toen Nederland
en de hele wereld kennis nam van de
„affaire-Irene". Ook de verloving van
prinses Beatrix is niet zonder voor-
lichtingsperikelen verlopen. Het gerucht
dat besloten zou zijn om een speciale
voorlichtingsfunctionaris te verbinden
aan het hof, berust echter niet op
waarheid. Althans hét is in hoge mate
voorbarig en onwaarschijnlijk.
Want de essentie van de zaak, waar
over het hier gaat, houdt ten nauwste
verband met de ministeriële verant
woordelijkheid over de gedragingen van
de koning en de leden van 't koninklijk
huis. Daarover heeft het vorige kabi
net destijds een advies gevraagd aan
twee staatslieden van naam, nl. de mi
nister van staat dr. W. Drees en prof.
mr. P. J. Oud.
Over de ministeriële verantwoordelijk
heid van de ministers voor het doen
en laten van de koning bestaat geen
enkel verschil van mening. In de grond
wet ligt vast: de koning is onschend
baar. De ministers zijn verantwoorde
lijk. Als een minister die verantwoor
delijkheid niet langer zou kunnen dra
gen, moet hij aftreden. Wanneer het
gaat om de leden van het koninklijk
huis, ligt het geheel anders, omdat de
ministeriële verantwoordelijkheid voor
hen niet bestaat.
Hier is alleen verantwoorde
lijkheid mogelijk, wanneer de konin
gin, door de ministers gevraagd zijn
invloed in een bepaalde zaak aan te
wenden, in gebreke zou blijven.
Een tweede moeilijkheid vormt de
vraag waar de scheidslijn moet worden
getrokken tussen zuiver particuliere
aangelegenheden en die zaken, waar
voor de ministers verantwoordelijk
kunnen worden gesteld voor de volks
vertegenwoordiging. Drees en Oud ge
ven daarop het volgende antwoord:
„De grens moet daar worden getrok
ken, waar de particuliere aangelegen
heid geen openbaar belang raakt". Dit
heeft weer tot gevolg, dat de verant
woordelijkheid verschilt naar de per
soon, die het betreft. Voor de kroon
prinses geldt die in veel sterkere mate
dan voor een dochter des konings, die
waarschijnlijk nooit op de troon zal ko
men.
Dit hele complex van vragen is nog
niet door de beide Kamers der Sta-
ten-Generaal besproken. Men heeft be
sloten hieraan een apart debat te wij
den. Dat is natuurlijk juist. Maar lo
gisch is het bovendien, dat vóór dit
debat geen enkele stap wordt gezet,
die juist de ministeriële verantwoorde
lijkheid in de kern kan raken. De voor
lichting over het koninklijk huis heeft
daar onmiddellijk mee te maken. De
aanstelling van een voorlichtingsfunc
tionaris door de koningin speciaal voor
aangelegenheden aan het hof, valt
rechtstreeks onder de ministeriële ver
antwoordelijkheid. Zijn activiteiten
voor een groot deel. Het is nauwe
lijks denkbaar, dat een kabinet in deze
beslissingen gaat nemen, nu een debat
over het gehele vraagstuk op niet te
lange termijn kan plaatsvinden.
