TEX
MFTEX
WAAR KAREL DE GROTE NOG HEILIGE IS
In Aken staat voor 130 miljoen
cultuurbezit
aan
Karolingisch
Voor twee dubbeltjes schoolgeld gaat
het echt niet meer
LIKDOORNS
HYPOTHEKEN
DRIETEX
u
Heilige Romeinse Rijk
als één Europa mislukt
FISCUSSIES
met de
nieuwe
METEX
Tentoonstelling
Vernield idee
Miskenning
BOEKENPLANK
v. d. BERG CO.
Druivenprinses 1965
16
verwijderd met WONDEROLIE
Weg met onhandige likdoorn*
ringen en gevaarlijke scheer*
mesjes. Een nieuw vloeibaar
middel, NOXACORN, neemt
de pijn weg in 60 seconden.
Eeltplekken en eksterogen
verschrompelen met wortel
en al. Bevat gezuiverde won
derolie, jodium en het pijn
stillende benzocaïne. Een fles
je NOXACORN Antiseptisch
Likdoornmiddel van i 1.70
bespaart U veel ellende.
15
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 8 JULI 1965
■O» t.% aü pet Hypotheken
Vanouds bekend adres:
Nieüwe GinnekenStraat 43
BREDA - anno 1896
Effl
verdubbelde
witwerkfng
Alle moderne weefsels
blijven nu witter dan
wit, witter dan ooit!
versterkte
waskracht
Sneller en schoner ko
men luier- en fijne was
uit het natuurzuivere
Drietex sop.
de nieuwe
maanlicht helemaal donker
zijn Het was verdacht rustig
rond het kamp. De bandieten
hadden zich teruggetrokken en
lieten zich niet zien. Wij wacht
ten uren lang en eindelijk,
daar zagen we schimmen. Een
hevig geweervuur brak los.
(Door dr. Charles Thewissen)
AKEN De Raad van Europa heeft al tien keer meegewerkt aan
tentoonstellingen, waarop een bepaald facet, een kunststijl of een
tijdperk uit de Europese beschaving in machtige demonstratie de aan
dacht vroeg. Voor de elfde expositie is men van deze opzet afgewe
ken en koos voor het eerst een persoon die voor de cultuur van Europa
grote betekenis had. De keuze viel voor 1965 op Karei de Grote. Voor
1966 is reeds de keuze gevallen op Christina van Zweden. De Europa-
Raad-Tentoonstelling zal dan in Stockholm zijn. Voor het eerst is dit
jaar de organisatie niet in handen van een of ander kapitaalkrachtig
museum, dat de collectie bij elkaar brengt, maar van een stad, en nog
niet eens zo'n grote stad. Dat kon niet anders dan Aken zijn, de Keizer
Karelstad bij uitnemendheid, de stad die haar Romeins ontstaan
de Romeinse legionairs kenden al de geneeskracht van de warmwa
terbronnen! zelfs een beetje verdoezelt om de eer een stichting van
Karei de Grote te zyn.
Voor een Karei de Grote tentoonstel
ling kon alleen de stad Aken in aan
merking komen Het jaar 1965 heeft na
tuurlijk niet de kracht van een herden
king die op het jaar 800 afgestemd zou
zijn, het jaar van de keizerskroning te
Rome. Immers, 1950 is gepasseerd en
2000 duurt nog zo lang. Het werd 1965
om drie redenen. Vooreerst omdat in
765 Aken voor het eerst genoemd werd
in het bericht, dat koning Pepijn voor
zijn reumatiek warmwaterbronnen op
zocht. Zijn zoon Karei was toen bij
hem. Het andere motief is dat in 1165
op aandrang van Barbarossa Karei de
Grote heilig verklaard werd, weliswaar
door een tegenpaus- De echte wettige
paus heeft deze heiligverklaring weer
ongedaan gemaakt, behalve voor de
stad Aken, waar Karei de Grote nog
altijd de Heilige Keizer Karei is. Zijn
beeltenis krijgt er de eer der altaren.
Toen van nazi-zijde de figuur van Ka-
rel de Grote verguisd werd ook in
het Nederlands verschenen boekje „Ka-
rel de Frank, die wij niet meer Karei
de Grote noemen" toen werd het
borstbeeld van Karei de Grote in de
Dom uitgestald te midden van honder
den brandende waskaarsen bij wijze van
eerherstel en vulden de Aken-aren de
Dom tot de uiterste hoeken. Een anek
dotische bijzonderheid is, dat het grote
standbeeld van Karei de Grote achter
in de Servaaskerk te Maastricht in het
voetstuk nog de weggewerkte S van
Sanctus te zien geeft. Dat mocht niet.
Nergens ter wereld hield men zich zo
angstvallig aan Romeinse voorschriften
als in de Roomse" kerk van Neder
land.
Het derde argument voor het Jaar
1965 is het feit. dat volgens overoude
zevenjaarlijkse cyclus negentienhonderd
vijf-en-zestig Heiligdomsvaartjaar is, 'n
argument dat de Raad van Europa mis
schien minder aansprak dan de Akenaars
zelf en de honderdduizenden pelgrims
die naar de Akense Heiligdommen om
de zeven jaar pelgrimeren.
De Akense Heiligdomsvaart begint
met de plechtige Vespers op vrijdag
9 juli o-m 18 uur, waaronder de ope
ning van het grote Mariaschrijn waar
in de vier hoofdrelikwieën van de Dom
kerk bewaard worden. Vanaf zaterdag
10 juli tot en met zondag 18 juli wor
den voor de pelgrims bijzondere plech
tigheden ingericht. Op maandagmorgen
19 juli wordt het Mariaschrijn weer ge
sloten met een gouden hangslot, waar
van de sleutel gebroken wordt. De helft
krijgt de Domproost, de andere helft
de burgemeester van Aken. Het gou
den slot wordt elke zeven jaar door een
burger der stad, goudsmid van beroep,
opengevijld.
Zeven jaar geleden werd kardinaal
Tisserand als pauselijk legaat naar de
Heiligdomsvaart afgevaardigd. Dit jaar
laat paus Paulus VI zich vertegenwoor
digen door kardinaal Guiseppe Ferret-
to die een boodschap van de heilige va
der zal meebrengen
Als steeds is de dagelijkse pontificale
Hoogmis het hoogtepunt van de pelgri
mage naar Aken. Deze H. Mis wordt
in de open lucht op de Katschof opge
dragen, de prachtige ruimte tussen Dom
en achterkant van het stadhuis. Ofschoon
de relikwieën-schat van Aken vanzelf
sprekend een aantrekkingspunt is voor
de pelgrims evenals de machtige ver
maarde Dom, zo wil men tijdens de
Heiligdomsvaart niet zozeer het histo
risch mensworden van Jezus Ohristus
benadrukken, waarvan de getoonde re
likwieën symbool en teken zijn. maar
de permanente aanwezigheid van God
onder ons in de Eucharistie. Met deze
intentie maken zich ook in 1965 tien
duizenden op om aan de Akervaart deel
te nemen, in een atmosfeer van mid
deleeuwse vroomheid, met kinderlijke
vreugde o-m de uitwendige luister van
het samenzijn in het centrum van de
Westeuropese Christenheid, maar niet
zonder moderne realiteitszin. Het is een
uitbundige huldiging van God, waarvan
het wezenlijke niet door het uiterlijke
verdrongen wordt. Dat de „kunsthistori
sche pelgrim" van Amerika tot Lenin
grad tegelijk zijn hart kan ophalen aan
de Karei de Grote tentoonstelling, zal
de vroomheid niet storen.
Het op traditionele indrukwekkende
wijze te openen Mariaschrijn bevat: het
zogenaamde kleed van Maria gedragen
in de nacht van de geboorte van de
Zaligmaker, de zogenaamde windels,
waarin het Kerstkind in de kribbe ge
wikkeld was, de lijkwade waarop het
lichaam van Sint Jan de Doper na zijn
onthoofding rustte en de lendendoek des
Heren aan het kruis gedragen. Karei
de Grote heeft deze kostbare stukken
naar Aken laten overbrengen. Dat kei
Standbeeld van Karei de Grote
voor het stadhuis van Aken
zer Karei de Grote over deze kostbare
stukken kon beschikken dankte hij voor
al aan zijn vriendschap met kalief Ha
roen al Rasjid die hem de sleutels van
het Hei-lig Graf zond en toestond dat
de Patriarch van Jeruzalem zich onder
Kareis hoede stelde.
De intentie van de Akervaart 1965 is
,,de vrede onder de volkeren". Meer
dan ooit zal de Heiligdomsvaart van
dez^ zomer een supra-nationaal karak
ter dragen.
Heiligdomsvaart is een diep religieus
gebeuren voor wie tot het wezenlijke
doordringt. Wie alleen de uitwendige
luister ziet, verlaagt de Heiligdomsvaart
tot een toeristische gebeurtenis. Wie zich
eraan ergert maakt dezelfde fout.
Op het stadhuis van Aken en in de
Dom is de Karei de Grote tentoonstel
ling ondergebracht, waaraan de Raad
van Europa auspiciën en medewerking
verleende. Zestien landen hebben voor
werpen afgestaan, ook Rusland en de
Verenigde Staten, die niet eens lid zyn
van de Raad van Europa. Het tentoon
gestelde is voor 130 miljoen gulden ver
zekerd. De catalogus is 5 cm. dik, weegt
anderhalve kilo, telt 608 pagina's plus
tweehonderd afbeeldingen op kunstdruk
papier.
De tentoonstelling geeft een volledig
beeld van de Karolingische cultuur, in
gedeeld in de periode van de vroege
middeleeuwen, dat is de tijd vóór Ka-
rel de Grote, de tijd van Charlemagne
zelf, en de nawerking van deze mach
tige figuur uit de historie, en dan na
tuurlijk ingedeeld na-ar de uitingsvor
men: handschriften, edelsmeedwerk, i-
voortablietten, arcfhitectur, enz. De vak
man zal er dagen willen doorbrengen,
maar ook de leek zal geimponeerd voor
de vitrines met kostbaarheden staan van
onvervangbare waarde. Er zijn stukken
bij waar iedereen over spreekt, b.v. de
door Karei de Grote gedragen amulet,
die zoek geraakt was toen een burge
meester van Aken uit vriendelijkheid
het juweel cadeau gegeven had aan Hor-
tense de Beauharnais, Napoleons stief
dochter- Eerst onlangs is het weer op
gedoken in de kerkschat van Rheims-
E-r is een codex, een Karolingisch boek
waarvan de tekst voor de helft in Le
ningrad, voor de andere helft in het
Victoria en Albertmuseum in Londen
was, terwijl de ivoorgesneden banden
ook nog in twee verschillende musea
in Rome thuis horen. In Aken is deze
codex weer samengesteld in zijn oor
spronkelijke vorm om na afloop weer
eerlijk verdeeld te worden en terugge
geven aan de vier musea.
Voor het borstbeeld van Karei de
Grote, dat de originele kroon draagt,
waarmee Richard van Cornwales in de
Dom van Aken tot Romeins Koning ge
kroond werd, kan men uren zoek bren
gen met het bewonderen van de edel
stenen, antieke camees en émaux waar
mee dit pronkstuk van de gothiek ver
sierd is.
Ondanks het feit dat Karei de Grote
dit jaar zozeer in de centrale belang
stelling staat en men zijn best doet al
le facetten van zijn leven en daden in
het licht te stellen, menen wij dat zijn
betekenis als Europeaan niet voldoende
uit de verf komt. Hij was een groot
veroveraar, een machtig vorst, had oog
voor kunsten en wetenschappen en heeft
zelfs de school uitgevonden. Maar zijn
ideaal was het herstel van de Pax Ro-
mama in het Romeinse Rijk, dat niet
ten onder ging aan zwakte of verdeeld
heid, maar van buiten af vernietigd
beurtenis kan niet hoog genoeg aange
slagen worden. Helaas is de schepping
van Karei de Grote met duurzaam ge
bleken. Na een korte inziniking wordt
zijn rijk opnieuw georganiseerd door Ot
to de Grote, wederom als het Heilige
Romeinse Rijk, waarvan Charlemagne
keizer Karei I was. Met Karei de Gro
te begint het Rijk niet maar wordt het
voortgezet. Wanneer in 1204 Philips van
Zwaben gekozen wordt noemt hij zich
Philippus n. Wie was dan Philippus I?
Dit was een Romeins keizer uit de der
de eeuw, meestal genoemd Philippus
Arabicus, omdat hij een Arabier was.
Te weinig beseffen wij dat de kroon
van Charlemagne, van Frederik Bar
barossa, van Karei IV en Karei V, dat
de Romeinse keizerskroon was van Au
gustus en Dioeletianus en in dit keizer
schap de eenheid van Europa bewaard
bleef. Onze historiografie aarzelt of we
Karei de Grote een Fransman of een
Duitser moeten noemen. Hij was een
Europeaan in de Romeinse klassieke zin
het woord. Dat hij van een Maas
land se familie was is bijkomstig.
Maar zijn schepping, zijn rijk, Le Saint
Empire Romain, das Heilige Römische
Reich is door de geschiedschrijvers te
beperkt gezien. Men ging spreken van
het „Duitse" Rijk, men ging er een
onjuiste titel aan geven door een toe
voeging en zo werd „Das Heilige Rö
mische Reich Deutscher Nation". Men
wekte daardoor de indruk, dat nu het
German end om het in Europa voor het
zeggen zou krijgen nadat Rome vernie
tigd was. Dit is de miskenning van Ka-
rel de Grote en dit is de les die de
Europa-één-mannen van Charlemagne
kunnen leren.
De idee van Karei de Grote is lang
levendig gebleven. Het keizerschap be
hield zyn Europese inhoud over de steeds
sterker wordende staatsnationale ver
deeldheid. Naar de keizerstroon sollici
teerden Bohemers, Engelsen, Hollanders
koning Frans I van Frankrijk, en zelfs
nog koning Lodewyk XIV. De laatste
die het ideaal van Charlemagne
streefde was Napoleon
Habsburg had z.i. van dat Europese
keizerschap, van die Europese eenheid
niets terecht gebracht. Hij, Napoleon,
zou de keizerskroon dragen. Hij tooide
zich met de titel Pacificateur d'Europe
en zijn kroon kon alleen de Romeinse
kroon zijn, door de paus verleend. Hij
noemde zijn zoontje alvast Romeins ko
ning, de titel die de reeds aangewezen
nog niet met goud gekroonde toekom
stige keizer in het Heilige Romeinse
Rijk droeg.
Men moet zich eens verdiepen in de
vraag wat de kracht was van Charle
magne en wat de fouten van zijn op
volgers en navolgers.
Karei de Grote kenmerkt zijn beleid
juist door een diepe eerbied voor Ita
"ju-a r-<t
Het borstbeeld van Karei de
Grote met de kroon van de En
gelsman Richard van Cornwales
waarmee deze in Aken tot Ro
meins koning gekroond werd
werd. Geen volk had het Romeinse juk
afgeschud, omdat geen volk Rome als
een juk voelde. Men had er welvaart
en vrede in gevonden. De uitstekende
organisatie maakte het mogelijk in ver
dagen van Rome naar de Rijn te rei
zen. wat keizer Augustus bij wijze van
stunt eens echt gedaan heeft. In de
middeleeuwen had men daar veertig da
gen voor nodig en Sint Christoffel kwam
er telkens aan te pas om veilig van de
ene stad naar de andere te komen zon
der door struikrovers overvallen te, wor
den. Als de St. Pieterspenning naar Ro
me gebracht moest worden kwamen
daar geharnaste ridders aan te pas. an
ders bereikte geen penning de Heilige
Stad.
Heimwee naar de Pax Romana kwel
de Europa. De verheffing van Karei de
Grote tot keizer in het jaar 800 te Ro
me betekende het herstel van het Ro
meinse Rijk De betekenis van deze ge-
lië, voor het Grieks en het Latijn,
niet met minachting
tanen rijk waren. Hi
het „oud-vaderlands" recht codificeren,
tekent oude volksliederen op als waar
devol. De grote Charlemagne acht zich
niet te groot als wereldbestuurder aan
folklore te doen. Hij bedwingt de Sak
sers, de Friezen, de Beieren, hij ver
overt Italië maar hij roeit niets uit,
Er zijn van die slogans die aardig klin
ken. Zo zegt men wel: Karei de Grote
heeft Frankrijk geërfd, Italië veroverd,
maar Duitsland gemaakt. Maar dit klopt
niet. Karei de Grote overspande het
oude Gallie, het Nieuwe Germanje en
Italië zonder een van deze drie te ont
krachten. zodat hij voor alle drie de
held bij uitstek, de model-vorst kon wor
den.
Dit keizerschap verliest zijn Europese
gestalte pas in de 19e eeuw als we een
keizer in Wenen hebben, een in Parijs
en dan ook nog een in Berlijn. Het is
een dieptepunt in de geschiedenis van
Europa. Het Europese keizerschap als
Romeins Keizerschap is dan voor goed
geridiculiseerd.
In het ideaal van Charlemagne zitten
veel lessen zowel voor de hypernatio
nalisten als voor e principiële men
gers die de volkeren van Europa naar
het leven staan, in naam van het éne
Europa.
Moge het Oharlemagne-jaar 1965 een
werkelijke bijdrage worden tot de een
heid van Europa, die niet in kolen en
staal of in de landbouw bezwaren zal
vinden, maar in domheid en hardnek
kige macht-vasthouders.
WALTER FARLEY DE WRAAK
VAN FLAME, DE HENGST VAN A-
RUL (H. ten Brinks uitgeversmaatschap
pij, Amsterdam - Meppel). Er is weer
een pocket verschenen in de Rode
Hengst-serie en dat is goed nieuws voor
velen, die van paarden houden of er
mee omgaan. Want deze pockets zijn
geschreven door iemand, die de psy
chologie van he+ paard uitstekend be
grijpt en boeiend weet te vertellen bo
vendien. Ook dit verhaal is weer bui
tengewoon interessant en waarachtig niet
alleen voor kinderen. Men kan er veel
uit opsteken.
HEMINGWAY: EN DE ZON GAAT
OP (Contact Amsterdam). Herdruk van
een van Hemingway's boeken, waarvan
de eerste uitgave in 1949 verscheen.
Hemingway's grote vertelkunst mag al
gemeen bekend worden verondersteld. In
„En de zon gaat op" schildert de pas
overleden schrijver het verloren leven
van eén groepje Amerikanen, die in Pa.
rijs wonen en die zich maar tever
geefs proberen te verzekeren van hün
plaatsje onder de zon. Het is de ge
schiedenis van de „lost generation" tus
sen de jaren twintig en veertig.Een groot
deel van het boek speelt in Spanje waar
aan de lezer prachtige passages dankt,
zoals de beroemde beschrijving van de
stierengevechten.
JO ELSENDOORN: VAN MOERAS
TOT LUSTHOF (Broekman en de Me-
ris n.v. te Amsterdam). Het boekje be
handelt de geschiedenis van het hon
derdjarige Vondelpark. Het is niet al
leen interessant voor de Amsterdammer
van de tekst kennis te nemen, die uit
voerig maar gezellig-vertellend op de
historie van het park ingaat, dat bij de
opening het Amsterdamse Bois de Bou
logne werd genoemd.
Als de (Westlandse) druiven
rijpen, worden in Naaldwijk ieder
jaar de prinsessen gekozen. Tot
Druivenprinses 1965 is gekozen
mej. Leni Bruinsma uit Monster
die op deze joto kijkt oj de drui
ven er goed bij staan.
MAARTEN OUWEHAND. VERRAS
SENDE VAKANTIES (A. Roelofs van
Goor, Amersfoort). Dit boek is niet be
stemd voor de kudde toeristen die de
vaste vakantie-paden volgen wil- De
schrijver vroeger medewerker aan
de ANWB-bladen. thans bedrijfsleider
an het gemeentelijk recreatie-centrum
van Zwolle beschrijft zijn vakantie-
avonturen in nog min of meer onont-
dektG gebieden: de Abruzzen in Italë,
het strand tussen Napels en Rome, de
Franse Midi, de Jura, het Ernmen-
tal in Zwitserland, de enige Alpenpas
zonder autoweg (de Gemmi). de Arden-
se bergrug Martin Moulin, het land be
noorden de poolcirkel. IJsland, en de
Marokkaanse Hoge Atlas. De met -ple
zier geschreven en met plezier te lezen
reisverhalen zijn aangevuld met prak
tische tips. Voor de kleine schare fijn
proevers een boeiend boek!
ERLE STANLEY GARDNER:
„HET GEHEIM VAN DE PSEUDO -
ZAKENVROUW." (De Bezige Bij, J.
M. Meulenlhoff). Een boeiende detective,
die steeds nieuwe verwikkelingen brengt
en zodoende de spanning er in houdt.
Liesbeth Verstegen stond voor de moei
lijke taak om voor de krachtige, kern
achtige taal ondermeer van een der
hoofdfiguren, Amelia Corning, de zaken
vrouw goede equivalenten te vinden
bij de vertaling uit het Engels. Op en
kele uitzonderingen na slaagde zij daar
in Als men het boek mag geloven zyn
Amerikaanse advocaten super-speurders
met een voortvarende ondernemingszin.
Momenteel zitten tienduizenden
jongelui in den lande water en
bloed te zweten op verschillende
examens. Zij allen doen hun best,
er door te komen, de één om aan
een hogere studie te kunnen be
ginnen, de ander wil de wereld in.
Hun ouders zijn niet minder ge
spannen. Immers bij volbrachte
eindstudie worden hun uitgaven
minder en kunnen zij wat ruimer
ademen. Anderen weer zien hun
kinderen naar hogere scholen gaan
en zijn benieuwd wat die studie
gaat kosten. Zij hebben zich moge
lijk wel enigszins georienteerd
maar wat het eigenlijke school
geld betreft, tasten zij nog vaak in
het duister. Daarom lijkt het ons
niet ongewenst omtrent deze hef
fing eens een boompje op te zet
ten.
Bij de schoolgeldwet van 20 mei 1955
is deze heffing geregeld. Zij maakt
geen onderscheid tussen openbaar en bij
zonder onderwijs. Dit wil niet zeggen dat
de ouders van leerlingen bij 't bijzonder
onderwijs evenveel betalen als zij, die
hun kinderen naar een openbare schooi
laten gaan. Immers: heel veel bijzonde
re scholen heffen naast hét wettelijke
schoolgeld nog aparte bijdragen, die van
school tot school kunnen verschillen.
De regeling van de heffing en invor
dering van het schoolgeld voor leerlingen
van geheel of gedeeltelijk uit de openba
re kas bekostigde dagscholen tot oplei
ding van kleuterleidsters, voor lager on
derwijs, kweekschool onderwijs, voorbe
reidend hoger en middelbaar ónderwijs
nijverheidsonderwijs en land- en. .tuin-
bouwonderwijs, geschiedt volgens de
bepalingen van deze wet Gaat het om
avondscholen en dag- en avondcursus
sen dan geschiedt de regeling door de
instantie, waar de scholen of cursussen
van uit gaan.
In het grijze verleden moest voor alle
onderwijs in een of andere vorm wor
den betaald. We hebben nog herinnerin
gen uit onze jeugd dienaangaande. Iede
re maandagmorgen kregen we van moe
der twee dubbeltjes schoolgeld mee om
de „meester" ter hand te stellen. Daar
voor werd ons dan van alles bij ge
bracht, de vaak verdiende oorvijgen in
begrepen. Later werd het verplichte on
derwijs gratis en bovendien niog enige
jaren van de daarop volgende studies.
Voor het verstrekken van onderwijs aan
leerlingen van scholen voor gewoon la
ger onderwijs en buitengewoon lager
onderwijs en buitengewoon lager onder
wijs is geen schoolgeld verschuldigd-
Evenmin behoeft te worden betaald voor
het dagonderwijs gedurende het eerste
en tweede leerjaar aan scholen voor:
A. Uitgebreid lager onderwijs
B- Voorbereidend hoger en middelbaar
onderwijs.
C. Lager nijverheidsonderwijs, waaron-
niet is begrepen het uitgebreid la
ger nijverheidsonderwijs.
Alsmede gedurende het eerste leer
jaar aan een lagere land_ en tuinbouw
school.
De leeftijd van de leerling is daarbij
niet van belang. Zit Jan of Marietje in
de tweede klas U.L.O. dan is voor dit kind
geen schoolgeld verschuldigd, ook al
heeft ze een of meer klassen moeten
doubleren.
In principe is schoolgeld wel verschul
digd voor leerlingen van
A. Derde en volgende klassen ulo, hbs.
mms, gymnasium en lyceum,
B. Derde en vólgende klassen van la
gere nijverheidsscholen.
C. Alle klassen van kweekscholen,
scholen voor uitgebreid lager en
middelbaar nijverheidsonderwijs er>
scholen tot opleiding van kleuter
leidsters.
Hierbij wordt opgemerkt dat voor leer
lingen van technische scholen over het
jaar waarin zij praktijkstage volgen
geen schoolgeld verschuldigd is.
Het schoolgeldjaar is gelijk aan het
cursusjaar, dus veelal van september tot
september.
De omstandigheden bij het begin van
het schooljaar zijn bepalend voor de
heffing van het schoolgeld. Wordt een
leerling in de loop van het schooljaar
ingeschreven dan gelden de omstandig
heden bij de inschrijving.
Deze bepaling kan ertoe leiden dat voor
leerlingen het ene jaar wel schoolgeld
verschuldigd is. het daaropvolgende niet.
Bijvoorbeeld Kees gaat naar de derde
klas ulo, bet volgend schoolgeld jaar
naar de tweede klas HBS. Eerst wel
schoolgeld voor deze jongeman verschul
digd en daarna niet,
Allereerst de vader. Wordt evenwel de
ouderlijkG macht of voogdij alleen door
de moedér uitgeoefend dan is zij school-
geldplichtige.
Staat een leerling niet onder de ouder
lijke macht of onder de voogdij van zijn
vader of moeder, dan betaalt degene die
voor hem kinderaftrek voor de inkom
sten- of loonbelasting geniet. In alle an
dere gevallen moet de leerling zelf be
talen.
Maatstaf voor het verschuldigde school
geld voor een binnen Nederland wonen
de schoolgeldplichtige is het totale be
drag, dat deze verschuldigd is wegenis
inkomstenbelasting over het bij de aan
vang van het schoolgeldjaar laatst ver
lopen kalenderjaar of belastingtijdvak
en wegens vermogensbelasting over het
bij de aanvang van het schooljaar lo
pende belastingjaar. Indien de met van
tafel en bed gescheiden echtgenoot van
de schoolgeldplichtige zelf in de vetrmo-
gensbelasting aangeslagen is. wordt bij
het bepalen van de schoolgeldmaatstaf
mede rekening gehouden met de door
de echtgenoot over het hiervoor be
doelde belastingjaar verschuldigde ver
in ogensbelastin g
Wordt volgens de betreffende bepa
lingen geen aanslag in de inkomsten
belasting opgelegd dan treedt de loon
belasting daarvoor in de plaats. Is de
schoolgeldplichtige een gehuwde vrouw,
die niet duurzaam gescheiden van haar
echtgenoot leeft, dan wordt de school
geldmaatstaf bepaald, alsof de echtge
noot de schoolgeldplichtige is.
Voor het aanstaand^ schooljaar 1965-
1966 betaalt de vader van een leerling
hbs derde klas schoolgeld op basis van
zijn definitieve aanslag inkomstenbelas
ting zonder aftrek van voorheffingen en
voorlopige aanslagen en zyn definitieve
vermogensbelasting 1965, uiteraard ook
zonder aftrek van de voorlopige aan
slag. Zou de moeder van de leerling
zelf ook een aanslag in de vermogens
belasting ontvangen dan dit bedrag er
ook bij tellen.
Bedraagt de schoolgeldmaatstaf min
der dan f 100,dan is geen schoolgeld
verschuldigd.
Bij een schoolgeldmaatstaf van f 100,-
of meer bedraagt het schoolgeld per
leerling en per schooljaar f8,- vermeer
derd met twee procent van elk geheel
bedrag van f 50,- van de schoolgeldmaat
staf, een en ander tot een maximum-
schoolgeld van f 200,-.
Vader A heeft een zoon die septem
ber 1965 in de vierde klas van het gym
nasium zit. Bij een zuiver inkomen van
f 15.000,- met vier kinderen voor aftrek
betaalt hij over 1964 f 1845,- belasting.
Vermogensbelasting is hij niet verschul
digd. Dit bedrag nu vormt zijn school
geldmaatstaf. Als alleen voor deze zoon
schoolgeld moet worden betaald.dan kan
papa een schoolgeldaanslag tegemoet
zien van f 8,- en f 36,- (1845 50 x f 1.)
is f 44,- zou A. f 3.000,. inkomstenbelas
ting moeten betalen en f 300,. vermo
gensbelasting voor hem en zijn echtgenote
dan een aanslag van f 8,_ en f 66,-
(3300 50 x f 1.) is f 74,-.
Het maximum-bedrag van f 200,- is
dus eerst verschuldigd bij een school
geldmaatstaf van f 9600--. (f 8.. en f 192)
Met 2 kinderen voor aftrek heeft men
dan een zuiver inkomen van ruim
f 31.000,-, een bedrag waarover niet ie
dereen beschikt
Dat het schoolgeld hoog is, kunnen
we niet bepaald zeggen, in aanmerking
nemende de enorme uitgaven, welke de
staat voor het onderwijs in algemene zin
uitgeeft.
Het hiervoor genoemd verschuldigde
bedrag wordt op verzoek van de school
geldplichtige verminderd met:
A.25 procent, indien 2
B. 40 procent, indien 3
C. 50 procent, indien 4 of meer kin
deren uit hetzelfde gezin het onderwijs
volgen aan een universiteit of leerling
zijn van een klasse of school, waarvoor
schoolgeld moet worden betaald.
Gezien de belangrijkheid van deze be
paling zullen we haar met enige voor
beelden verduidelijken.
1) Een kind op de lagere school en
een in de 3e klas van het m.m.s.. Geen
reductie. Immers voor het eerstgenoemd
kind wordt geen schoolgeld betaald.
2) Idem een kind op de u.l.o. Ie of 2e
klas en een op de h.b.s. 4e klas.
3) Een zoon 3e klas h.b.s. en een doch
ter 4e klas m.m.s. Ontvangt de vader
in dit geval 2 aanslagen schoolgeld om
dat ze door verschillende instanties wor
den opgelegd dan op verzoek op beide
aanslagen 25 procent korting.
4) 40 procent reductie indien bijv- 2
kinderen een klasse en school bezoeken,
waarvoor schoolgeld verschuldigd is en
een een universiteit, enz. enz-
Wordt de inschrijving voor een school
geldjaar niet gestand gedaan dan is
schoolgeld slechts verschuldigd over zo
veel maanden de vakanties inbegre
pen als na de inschrijving in het
schoolgeld]aar over zijn. Een gedeelte
van een maand wordt daarbij voor een
gehele maand gerekend.
Indien een leerling in de loop van het
schoolgeldjaar overlijdt of de school ver
laat, wordt ontheffing van schoolgeld
verleend over zoveell volle maanden als
er nadien nog in het schoolgeld ja ar over
blijven. Gaat de leerling naar een andere
school waarvoor schoolgeld verschuldigd
is, dan ook ontheffing over de maand
waarin hij de oude school verliet. Im
mers op de nieuwe school moet dan
over de maand van inschrijving mede
worden betaald. Het totaal van 12 maan
den wordt op deze wijze niet overschre
den.
Ontheffing van schoolgeld wegenis het
verlaten van de school wordt niet ver
leend indien deze op niet meer dan twee
maanden betrekking zou hebben. Ken
nelijk houdt deze beperkende bepaling
min of meer verband met de vakan
ties. welke veelal einde juni, begin juli
beginnen.
Kan een leerling de school wegens
ziekte langer dan drie maanden achter
een niet bezoeken dan ontheffing over
zoveel volle kalendermaanden als de
school niet is bezocht. Wordt een school
langer dan drie maanden achtereen ge
sloten dan wordt ambtshalve ontheffing
verleend over de volle maanden van de
sluitingsperiode.
De ontheffingen te verzoeken binnen
twee maanden nadat de leerling is over
leden of de school heeft verlaten c.q-
binnen vijf maanden, nadat hij wegens
ziekte het schoolbezoek heeft gestaakt.
Heeft men bezwaar tegen de opgeleg
de aanslag dan binnen 2 maanden na
de dagtekening van het aanslagbiljet een
bezwaarschrift indienen bij degene die
de aanslag vaststelde.
Deze schoolgeldwet telt nog enige tien
tallen artikelen meer dan hierboven ter
sprake zijn gebracht. Evenwel zijn de
ze van minder belang Zij hebben betrek
king op de invordering van de school
geldaanslagen, het verstrekken van in
lichtingen aan gemeentebesturen en be
sturen van bijzondere scholen, welke een
eigen heffing hebben enz.
Aan de hand van het gepubliceerde
kan nu iedereen zijn schoolgeldaanslag
controleren.